Δέκα μικρού μήκους ταινίες απ' όλο τον κόσμο είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε χθες βράδυ στο θέατρο Ριάλτο, οι οποίες κινήθηκαν σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο και παρουσίασαν, όπως ήταν αναμενόμενο, ευρεία θεματική γκάμα. Καλύτερη θα χαρακτήριζα τη 19λεπτη Βασίλισσα (La Reina), συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ από την Αργεντινή του Manuel Abramovich, ας δούμε όμως τώρα μία - μία τις επιλογές του χθεσινού διεθνούς διαγωνιστικού προγράμματος:
Το 16λεπτο Claudiu and the fish του Andrei Tanase, που έχει έρθει στη Λεμεσό κι αυτός, είναι μία συμπαραγωγή Ρουμανίας και Γερμανίας με βραβεία και διακρίσεις σε Γερμανία και Ελβετία. Ήρωας είναι ο Claudiu που εργάζεται στην ψαραγορά μεγάλου σούπερ μάρκετ και συμπονάει τους κυπρίνους, οι οποίοι βρίσκονται στοιβαγμένοι σε μία στενή γυάλα περιμένοντας τους καταναλωτές τους. Μία μέρα που ένας κυπρίνος θ' αρχίσει να βήχει σαν άνθρωπος, ο Claudiu θα τον λυπηθεί και θα παρακαλέσει τον προϊστάμενο του να τους βάλει σε άλλη μεγαλύτερη γυάλα. Όταν θα συναντήσει άρνηση, θα φτάσει στο σημείο να τηλεφωνήσει στην αστυνομία για τοποθέτηση βόμβας με σκοπό να εκκενωθεί η υπεραγορά, όπως και γίνεται. Ο Claudiu τρέχει, αρπάζει τον κυπρίνο από τη στενή φυλακή του και του χαρίζει την ελευθερία, ρίχνοντας τον στο ποτάμι. Ή μήπως όχι; Στην όχθη κάθεται ένας ψαράς με το καλάμι του και περιμένει...Ευρηματικό σενάριο με σουρελιστικές αποχρώσεις και γνήσιο χιούμορ, αλλά και μία τελική αίσθηση ανολοκλήρωτου σαν ο δημιουργός να μην τράβηξε όσο θα έπρεπε στα άκρα το, ούτως ή άλλως, ακραίο θέμα του.
Πολυαναμενόμενη η ελληνική συμμετοχή, το 17λεπτο Maasai του Χάρη Λαγκούση, συνσεναριογράφου του Γιάννη Οικονομίδη στο Μικρό ψάρι του. Ο μεγάλος αδερφός (Νίκος Γιωργάκης) και ο μικρός αδερφός (Σύλλας Τζουμέρκας) με την κοπέλα του (Γιούλικα Σκαφίδα) περιμένουν τη μάνα τους να βγει από ένα κρίσιμο χειρουργείο. Ο μεγάλος αδερφός μοιάζει να μην έχει καμία επίγνωση της κατάστασης και όλη την ώρα αναπολεί το ταξίδι του στη φυλή των Maasai, γεγονός που εξοργίζει τον μικρό αδερφό του και δημιουργεί κλίμα έντασης στην ήσυχη αίθουσα αναμονής του νοσοκομείου. Όταν οι άλλοι θα τον αφήσουν μόνο του εξ αιτίας περισσότερο του ενοχλητικού χαρακτήρα του, οι πόρτες του ασανσέρ του χειρουργείου θ'ανοίξουν κι αυτός δε θα αντικρίσει τη μάνα του, αλλά ένα γνήσιο μέλος της φυλής των Maasai. Εξαιρετική η ιδέα του ''κολλήματος'' του κεντρικού χαρακτήρα με τους Maasai κι ακόμη πιο εξαιρετική η σκηνοθεσία του Λαγκούση! Κανένα πλάνο του δεν είναι τυχαίο και η ατμόσφαιρα μοιάζει να έχει ''ενορχηστρωθεί'' στην εντέλεια. Κατά την ταπεινή μου άποψη, ωστόσο, το σουρεαλιστικό τέλος με την εμφάνιση του Αφρικανού θα μπορούσε και να απουσιάζει, αφού λειτουργεί απλά και μόνο σαν στοιχείο έκπληξης. Είναι δηλαδή τόσο μπρεσονικά ρεαλιστική η ταινία καθώς εξελίσσεται, τόσο άρτια δομημένη κι έτσι το τέλος της αυτό μοιάζει σα να βγήκε από...άλλη ταινία. Έχω την εντύπωση πως και τίποτα να μη βλέπαμε από τις ανοιχτές πόρτες του ασανσέρ, θα λειτουργούσε καλύτερα στο συνολικό αποτέλεσμα. Οφείλω να αναγνωρίσω, ωστόσο, πώς πρόθεση του σκηνοθέτη ήταν να αποκαλύψει τι μπορεί να κρύβεται στο μυαλό ενός ανθρώπου όταν αυτός αγωνιά κι ας μην του φαίνεται και, εν προκειμένω, με τη ''μαγική'' εμφάνιση του Maasai, ο κυνικός τύπος γίνεται αίφνης συμπαθητικός και ακόμη πιο ανθρώπινος από τον ρεαλιστή αδερφό του!
Στο 10λεπτο animation The Shirley Temple, από την Αγγλία, η δημιουργός Daniela Sherer συνδυάζει τις πιο αφηρημένες έννοιες με τα πιο αφηγηματικά κινούμενα σχέδια, φτιάχνοντας τελικά μία πειραματική ταινία με στοιχεία εξπρεσιονισμού και film noir για τα όρια μεταξύ παιδικής ηλικίας και ενηλικίωσης. Καλό ταινιάκι!
Ακόμη καλύτερο όμως το αμέσως επόμενο Two weeks Two minutes, επίσης animation, από τον Καναδά με τη Judith Poirier στα πόστα της παραγωγής, της σκηνοθεσίας, του μοντάζ, του ήχου και φυσικά των κινουμένων σχεδίων. Μέσα σε ένα μόνο δίλεπτο (!) η Poirier κατόρθωσε να δώσει μία νέα εμπειρία της ανάγνωσης ενός βιβλίου, εκτυπώνοντας τη δισέλιδη όψη του σε φιλμ 35mm με την τεχνική της υψιτυπίας. Έτσι η οθόνη χωρίζεται στα δύο και η λειτουργία της ανάγνωσης κινηματογραφείται με μία πειραματική διάθεση που παραπέμπει στον Andy Warhol και τον αμερικανικό αντεργκράουντ κινηματογράφο των 60s!
Παρά το έξυπνο σενάριο της, το 22λεπτο Rupert' s ship του Daniel Pace, συμπαραγωγή ΗΠΑ και Κύπρου, ήταν μία φλύαρη ταινία στα όρια του κουραστικού. Ο ήρωας Rupert είναι βαρήκουος και μόνο τα μοντέλα πλοίων δίνουν νόημα στην άχαρη ζωή του. Η οποία ζωή του θα μετατραπεί σε Κόλαση όταν μια οικογένεια Κύπριων μετακομίζει στο διπλανό διαμέρισμα και με τις θορυβώδεις φωνές τους διαταράζουν την ισορροπία του. Αν η ταινία είχε τη μισή διάρκεια και αν στη ρεαλιστική δράση της δεν έμπαιναν εμβόλιμα ορισμένα πειραματικά στοιχεία, τα πράγματα θα ήταν σαφώς καλύτερα και για τον δημιουργό και για το κοινό του.
Αντίθετα, το 15λεπτο The boy with a camera for a face από την Αγγλία ήταν μία ταινία που άρεσε και καταχειροκροτήθηκε! Ο δρόμος προς την ενηλικίωση για ένα αγόρι που γεννήθηκε με κάμερα αντί για κεφάλι μαζί με όλη τη δυσκολία τού να ζει και να κινηματογραφεί ταυτόχρονα την καθημερινότητα του. Πιο πολύ με ντοκιμαντέρ μπεκετικού τύπου μοιάζει το φιλμ αυτό ή και με παραμύθι! Έτσι ακριβώς το αντιμετώπισε ο σκηνοθέτης Spencer Brown, γνωστός stad up comedian στην Αγγλία και όχι μόνο. Γι'αυτό και εν τέλει έφτιαξε ένα ανεπιτήδευτο γλυκόπικρο χιουμοριστικό έργο, καυστικό σχόλιο επίσης για την παντοδυναμία της TV και των ριάλιτι. Αν υπήρχε βραβείο Πρωτοτυπίας, σίγουρα το The boy with a camera for a face θα το διεκδικούσε ασυζητητί!
Άκρως διασκεδαστική η επόμενη ταινία, το 15λεπτο Emo (The Musical) από την Αυστραλία του Neil Triffett. Ο emo Ίθαν ερωτεύεται τη γλυκύτατη πιστή χριστιανή Τρίνιτι, αλλά σε ποιον να το πουν απ' τους φίλους τους που οι δυο τους είναι το άκρον άωτον της διαφορετικότητας; Η σχέση τους πέφτει σε ακόμη μεγαλύτερη δυσμένεια αφού ο Ίθαν ανήκει σε hard core μπάντα και η Τρίνιτι σε αντίστοιχη χριστιανική - δύο μπάντες που συνεχώς καυγαδίζουν για την αίθουσα μουσικής του σχολείου. Σύντομα οι δύο ερωτευμένοι νέοι θα πάρουν αποφάσεις που θα αναδιοργανώσουν ολόκληρη την καθημερινότητα τους, μέχρι όμως να συμβεί αυτό ο ένας θα μιλάει στον άλλο τραγουδιστά σε indie pop ρυθμούς, δίνοντας την ευκαιρία στον σκηνοθέτη να καταθέσει το δικό του φόρο τιμής στις Ομπρέλες του Χερβούργου του Jacques Demy! Το πιο γλυκό pop ταινιάκι της φετινής κυπριακής διοργάνωσης, βραβευμένο ήδη με την Κρυστάλλινη Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου!
Στο 8λεπτο Μήλο από τη Ρωσία, πρώτη ταινία του 22χρονου Magomed Kaziev, ένας πιτσιρικάς ερωτεύεται μία πανέμορφη νεαρή γυναίκα και ονειρεύεται να της χαρίσει ένα μήλο ως έκφραση των συναισθημάτων του. Την ίδια στιγμή που θα ανέβει στη μηλιά για να κόψει τον καρπό, θα δει από κάτω της την αγαπημένη του σε ερωτικές περιπτύξεις με τον μπερμπάντη μπαμπά του. Όμορφο το θέμα του Ρώσου, το πώς ο κόσμος των ενηλίκων πληγώνει ενίοτε τον ευαίσθητο παιδικό ψυχισμό, δοσμένο όμως με έναν αφελή διδακτισμό και έναν ερασιτεχνισμό που τελικά αποδυναμώνουν το φιλμάκι απ' το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό του.
Αντίθετα, το 19λεπτο ντοκιμαντέρ La Reina από την Αργεντινή είναι η μέχρι τώρα καλύτερη ταινία που προβλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου! Η κάμερα του Manuel Abramovic παρακολουθεί το δράμα ενός μικρού κοριτσιού που το ντύνουν Βασίλισσα της Σοκολάτας προκειμένου να συμμετάσχει στο ετήσιο καρναβάλι. Το ντύνουν άκαρδες γυναίκες, η ίδια του η μάνα μεταξύ αυτών, κι εμείς δεν τις βλέπουμε, παρά ακούμε μόνο τις παραινέσεις τους να μη διαμαρτύρεται το κορίτσι για να γίνει όμορφο! Πως να συγκρατήσει ο λαιμός ενός μικρού κοριτσιού ένα στέμμα - πολυέλαιο τεσσάρων κιλών; Πονάει, υποφέρει, παρακαλάει να την αφήσουν ήσυχη και δηλώνει πως δεν θα ξαναπαρελάσει ποτέ, αλλά κανείς δεν της δίνει σημασία. Διότι σημασία έχει μόνο να φορέσει τα στρας στο πρόσωπο της και να γίνει ένα μικρομέγαλο θελκτικό θέαμα στο καρναβάλι. Ο θεατής έτσι συμπάσχει μαζί της, καταριέται το star system της χώρας της και τις άπονες συγγένισσές της, θέλοντας να ουρλιάξει σχεδόν γι'αυτόν τον φασιστικό βιασμό της προσωπικότητας μιας μικρής κοπέλας. Και ο Abramovic μεγαλουργεί, εστιάζοντας τον φακό του στο πραγματικά δυστυχισμένο βλέμμα του ''θέματος'' του! Ένα αριστούργημα, πολύ σκληρό και πολύ ανθρώπινο ταυτόχρονα!
Αν εξαιρέσεις το κλισέ με τη γυναίκα που επιστρέφει μετά από χρόνια στο πατρικό της και αναμοχλεύει το παρελθόν, το 22λεπτο κυπριακό δράμα Letter to Cyprus έχει αρκετές αρετές. Κατ'αρχάς έχει γυριστεί από δύο Τουρκοκύπριους, τον Kamil Saldun και την Sholeh Zahraei, άρα έχει ενδιαφέρον και η άποψη της ''άλλης'' πλευράς. Αυτή η άποψη κατορθώνει να συγκινήσει, αφού όλα ξεκινούν από το 2016, όπου υποτίθεται ότι η Κύπρος επανενώθηκε εν ειρήνη και οι άνθρωποι επιστρέφουν σιγά-σιγά στα άγια χώματα τους. Έτσι, η Sirin Zaferyildizi, υποδυόμενη τον εαυτό της, επιστρέφει στο πατρικό της Αμμοχώστου και ξαναβρίσκει την παιδική αλληλλογραφία της με μία νεαρή Βρετανίδα. ''Σήμερα'', 42 χρόνια μετά, θα απαντήσει στα τελευταία απεγνωσμένα της γράμματα που ποτέ δεν είχαν φτάσει στα χέρια της και ο θεατής εν τω μεταξύ θα παρακολουθεί ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής, από τούρκικα τραγούδια με τον Καζαντζίδη μέχρι τη ραδιοφωνική προπαγάνδα των Τούρκων εισβολέων! Βασισμένη σε πρωτότυπες επιστολές - αληθινά περιστατικά δηλαδή, η ταινία διέπεται από αντικινηματογραφικότητα, αλλά σώζεται από το δυνατό θέμα της και τη ντοκιμαντερίστικη υφή της. Αποτελεί πάντως την καλύτερη φετινή κυπριακή εκπροσώπηση στο φεστιβάλ!
σχόλια