Η 66η Berlinale ρίχνει αύριο αυλαία, με φαβορί το Fire at Sea του Τζιανφράνκο Ρόζι, και πολλά υποσχόμενο το United States of Love του Πολωνού Τόμας Βασιλέφσκι. Το ντοκιμαντέρ του Ιταλού Ρόζι, ο οποίος είχε κάνει την έκπληξη πριν από δύο χρόνια κερδίζοντας Χρυσό Λιοντάρι με το Sacro GRA, πραγματεύεται τον αγώνα των μεταναστών, Σύριων και άλλων Αφρικανών, στο νησί Λαμπεντούζα στα ανοιχτά της Σικελίας, με ισόποση ποίηση και σκληρότητα, και φέρνει πλέον τον Ρόζι στην εμπροσθοφυλακή των Ευρωπαίων εκπροσώπων της τεκμηρίωσης- δίνοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία στο βερολινέζικο φεστιβάλ να δώσει το ανώτατο βραβείο σε ντοκιμαντέρ με πολιτική επικαιρότητα, μετά τις Κάννες και τη Βενετία. Θυμίζουμε πως πριν από αρκετά χρόνια, είχε θριαμβεύσει στις Κάννες το "Farenheit 9/11", του Μάϊκλ Μουρ, ο οποίος δεν μπόρεσε να παρευρεθεί φέτος στο φεστιβάλ, λόγω πνευμονίας, αλλά έστειλε, για την ευρωπαϊκή του πρεμιέρα, του τελευταίο του πόνημα, με τίτλο, Where to Invade Next, επιχειρώντας ειρηνική απόβαση σε χώρες εκτός ΗΠΑ, με σκοπό να αποθησαυρίσει οικονομικές και κοινωνικές κατακτήσεις, να τις κατακτήσει συμβολικά και να φέρει πίσω στη χώρα του τα καλούδια που θα του φαίνονταν χρήσιμα.
Με την παρεμβατικό, χαλαρά scripted μεθοδολογία του, ο Μουρ απέσπασε τα καλύτερα από τα κοινωνικά αγαθά και υποσχέθηκε να τα προτείνει στους συμπολίτες του, συνειδητοποιώντας στην πορεία πως τα περισσότερα από αυτά ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ, μόνο που ξεχάστηκαν, αγνοήθηκαν ή καταπατήθηκαν στην πορεία προς τον εργασιόπληκτο πλουτισμό και την άνευ όρων ελεύθερη οικονομία.
Ο ιδιότυπος Αμερικανός κινηματογραφιστής δεν έχει αλλάξει το στιλ του, αν και αυτή τη φορά δεν επιμένει τόσο στην επιθετική πολεμική εναντίον των διαβολικών στοιχείων που έχουν αλλοιώσει σημαντικά τον ιστό και το όραμα της χώρας στην οποία ανατράφηκε (προλεταριακά όπως έχει επισημάνει) διαμένει και εργάζεται. Θεωρεί πλέον δεδομένη την καταστροφική σπατάλη σε πολέμους που δεν έπρεπε να έχουν γίνει και δεν δικαιώθηκαν ηθικά και πρακτικά, και προτιμά μια ταξιδιωτική περιήγηση βασικά στην Ευρώπη, καθώς και την Τυνησία, όπου παρατηρεί διαφορετικά πεδία: οι αργίες και οι πληρωμένες διακοπές στην Ιταλία, τα γκουρμέ σχολικά γεύματα στη Γαλλία, το δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα που σκορπάει ευτυχία στους φοιτητές της Σλοβενίας και τους μαθητές της Φινλανδίας, το πρότυπο, ήπιο σωφρονιστικό σύστημα στη Νορβηγία, η τιμωρία των υπαιτίων για την κρίση, τραπεζιτών στην Ισλανδία, και, διαμέσου της υψηλής θέσης της γυναίκας στην ίδια χώρα, το πέρασμα στην μουσουλμανική Τυνησία, για τον επιτυχημένο αγώνα των γυναικών, όταν η μετάβαση από τη μοναρχία στη δημοκρατία, απείλησε τα κεκτημένα δικαιώματα τους.
Με την παρεμβατικό, χαλαρά scripted μεθοδολογία του, ο Μουρ απέσπασε τα καλύτερα από τα κοινωνικά αγαθά και υποσχέθηκε να τα προτείνει στους συμπολίτες του, συνειδητοποιώντας στην πορεία πως τα περισσότερα από αυτά ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ, μόνο που ξεχάστηκαν, αγνοήθηκαν ή καταπατήθηκαν στην πορεία προς τον εργασιόπληκτο πλουτισμό και την άνευ όρων ελεύθερη οικονομία. Είναι σαφές πως ο Μάϊκλ Μουρ, με την απαράλλαχτη στρογγυλή φιγούρα, την οικουμενική αμεσότητα και αυτή τη φορά μια αμερικάνικη σημαία φορτωμένη στα μπαγκάζια του, γνωρίζει πώς να αφηγηθεί την ιστορία που βάζει στο μυαλό του, πώς την δουλεύει σαν εργάτης με κάμερα- σε κάποια στιγμή, περπατώντας δίπλα στο πάλαι ποτέ τείχος του Βερολίνου, λέει πως με σφυρί και σκαρπέλο, το αποτέλεσμα προκύπτει με καθημερινή, σταδιακή εργασία, από το λίγο στο πολύ, και μόνο έτσι ανατρέπεται μια παγιωμένη κατάσταση, όπως η κατάργηση του απαρτχάϊντ ή οι γάμοι μεταξύ ομοφυλόφυλων, ανήκουστα ταμπού, ως και ελάχιστο χρονικό διάστημα πριν την πραγματοποίηση τους.
Οι ταινίες του πάντα βρίσκουν θέση στα διαθνή φεστιβάλ, συνήθως κερδίζουν βραβεία και ευνοϊκές κριτικές, κλασσικά διχάζουν τους σκληροπυρηνικούς λάτρεις του "σοβαρού" ντοκιμαντέρ με τα πιό ανοιχτά μυαλά, και υπενθυμίζουν στους μη Αμερικανούς κυρίως θεατές πώς η Αμερική τα έχει κάνει μούσκεμα σε διεθνές επίπεδο. Και όλα αυτά, με μια μείξη εκλαΐκευσης και χιούμορ, ικανής να κρατήσει το ενδιαφέρον και την προσοχή του απλού ανθρώπου, δηλαδή του φυσικού αποδέκτη μιας κατά βάση διδακτικής παραίνεσης για επιστροφή στις αυτονόητες σοσιαλιστικές αξίες. Δεν χρειάζεται να προσπαθήσει σκληρά για να πείσει εμάς- μας έχει κερδίσει με το καλημέρα, γιατί συμφωνούμε ούτως ή άλλως μαζί του (δεν βλέπουμε ειδήσεις από το Fox Channel, άλλωστε..).
Το θέμα είναι να ξεκουνήσει, χωρίς να ξενίσει, το παραφορτωμένο από την μυθοπλαστική φαντασία, τσερβέλο των παραδομένων στην θορυβώδη ψυχαγωγία, Αμερικανών. Αλλά πώς θα το καταφέρει, όταν οι ταινίες του έχουν χάσει το αρχικό momentum τους στην Αμερική, τα εισιτήρια του μειώνονται και η διανομή τον στριμώχνει σε βαθμό απαγορευτικό; Οι μητροπόλεις γειτνιάζουν σε νοοτροπία με τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να διανοηθεί κάποιος που παρακολουθεί την εξάπλωση των τεράστιων ταινιών, και την παράλληλη συρρίκνωση των ανεξάρτητων και των ξενόγλωσσων, πώς από το Sicko κι έπειτα, μια ταινία του Μάϊκλ Μουρ θα προβληθεί στη Μοντάνα, τη Γιούτα, το Τέξας και τον "αγέρωχο" Νότο, εκεί όπου πραγματικά απευθύνεται, ως σοσιαλιστής που γνωρίζει το αφηγηματικό αγκίστρι του φιλοθεάμονος κοινού του πλανεμένου έθνους του... Πάντως του αναγνωρίζουμε πως προσπαθεί.
Θερμές ευχαριστίες στην Aegean Airlines για τη βοήθειά τους στην πραγματοποίηση της αποστολής μας στο Βερολίνο
σχόλια