Η σχέση μου με τον κινηματογράφο, είτε στη μεγάλη οθόνη είτε στις 17 ίντσες του φορητού μου υπολογιστή, είναι περισσότερο συναισθηματική παρά εγκεφαλική, και γι' αυτό πολύ ασταθής. Μπορεί να μην πατάω σε αίθουσα για μεγάλα χρονικά διαστήματα και να βλέπω το πολύ μία ταινία τον μήνα στο σπίτι κάποιου φίλου ή μπορεί να τρέχω σε φεστιβάλ και να επιδίδομαι σε σπιτικούς κινηματογραφικούς μαραθώνιους μόνος μου. Η μνήμη μου δεν συγκρατεί συγκεκριμένες λεπτομέρειες αλλά περισσότερο την ατμόσφαιρα μιας ταινίας, πολλές φορές μου είναι δύσκολο να εξηγήσω γιατί μια ταινία μου άρεσε, να ανατρέξω στις σημαντικότερες στιγμές της και να κάνω μια σοβαρή κριτική, θυμάμαι όμως ό,τι με έκανε να γελάσω, να κλάψω, να τρομάξω, να ξεχάσω για μιάμιση-δύο ώρες (ή και λίγο περισσότερο) τον έξω κόσμο.
Η λίστα με τις αγαπημένες μου ταινίες είναι μεγάλη και περιλαμβάνει οπωσδήποτε (χωρίς αυτή να είναι φυσικά η σειρά προτίμησης) τις: La Dolce Vita, Le notti di Cabiria, To Kill A Mocking Bird, Manhattan, Evertything You Always Wanted To Know About Sex (But Were Afraid to Ask), Hannah and her Sisters, American Graffiti, Blow Up, The Wicker Man, Brazil, The 7th Seal, A Summer with Monica, In The Mood For Love, Happy Together, Blue Velvet, Suddenly Last Summer, Breakfast At Tiffany's, Some Like It Hot, The Appartment, Alien, Dracula, Nosferatu, The Night Of The Living Dead, A Streetcar Named Desire, The Bitter Tears of Petra Von Kant, Secrets and Lies, Dancer in the Dark, Singing in the Rain, Death Becomes Her, The Εternal Sunshine of a Spotless Mind, Afterhours, Jules et Jim, Au bout de souffle, Bonjour Tristesse, Quadrophenia, Ludwich, Death In Venice, Τhe Crying Game, Dangerous Liaisons, Trainspotting, Stand by Me, The Goonies, Monthy Python's Life Of Brian, Evil Dead, Whatever Happened to Baby Jane?, Le Charme Discret de La Bourgeoisie, Cet Obscur Objet de Désir, Sunset Boulevard, Casablanca, Existenz, Que he hecho yo para merecer esto?, Todo Sobre Mi Madre, Arrebato, Ποτέ την Κυριακή, Η κάλπικη λίρα, Μια τρελή τρελή οικογένεια, Τέλος εποχής, Στεφανία, Στρέλλα και πολλές ακόμα που σίγουρα ξεχνάω.
Ωστόσο, εδώ θα μιλήσω με χρονολογική σειρά για 10 ταινίες, καθεμιά απ' τις οποίες για διαφορετικούς λόγους με ταρακούνησε τόσο που η ζωή μου δεν ήταν ποτέ πια η ίδια. Δεν είναι τυχαίο ότι τις πρωτοείδα είτε ως παιδί είτε ως έφηβος, πολλές φορές παρέα με αγαπημένους φίλους.
1.
WALT DISNEY
Fantasia
Όταν ήμουν παιδάκι, ήμουν πολύ σνομπ, άκουγα μόνο κλασική μουσική και ξεκοκάλιζα εγκυκλοπαίδειες διαβάζοντας για αρχαίους πολιτισμούς, δεινόσαυρους, μυθολογία… από την άλλη, βέβαια, ήμουν και φανατικός αναγνώστης του «Μίκι Μάους», οπότε είναι λογικό το ότι με ξετρέλανε η Φαντασία, αυτός ο ευφυέστατος, ψυχεδελικός αλλά και κάπως κιτς συνδυασμός αριστουργημάτων της κλασικής μουσικής με κινούμενα σχέδια, από όπου παρέλαυναν τουρλοκώληδες Κένταυροι και τσαχπίνες νύμφες (τσίτσιδες αλλά περιέργως χωρίς γεννητικά όργανα, ας όψεται η λογοκρισία), ετοιμοθάνατοι δεινόσαυροι και σεληνιασμένα δαιμόνια, χοντροί ιπποπόταμοι-μπαλαρίνες και ένας γκαφατζής μαθητευόμενος μάγος. Η νύχτα στο Φαλακρό Βουνό ακόμα μου φαίνεται μια από τις πιο τρομακτικές και υποβλητικές στιγμές του κινηματογράφου και η γαλήνη που ακολουθεί με τους προσκυνητές και το «Ave Maria» του Franz Shubert μια από τις πιο καθαρτικές στιγμές. Και μου θυμίζει τη γιαγιά μου.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 2.
VICTOR FLEMING, GEORGE CUKOR
Gone with the Wind
Η ταινία αυτή μου θυμίζει έντονα το μεσημέρι των Χριστουγέννων οταν ήμουν παιδί. Αρχικά την περιφρονούσα, πιστεύοντας πως ήταν ένα απλό μελόδραμα εποχής και μάλιστα ατέλειωτης διάρκειας. Όταν τελικά την είδα ολόκληρη, κατάλαβα πόσο βαθιά νυχτωμένος ήμουν. Ποτέ το Χόλιγουντ δεν μου φάνηκε τόσο λαμπρό, τόσο μεγαλόπρεπο, και ποτέ καμία πρωταγωνίστρια δεν θαύμασα τόσο όσο τη Scarlett O'Hara. Πριν δω την ταινία, για κάποιον άγνωστο λόγο, πίστευα πως θα ήταν μια γλυκερή χαζοβιόλα που φόραγε κρινολίνα και δαντέλες… πόσο μακριά από αυτό που πραγματικά ήταν, μια πανέμορφη σκύλα, έντονη, ερωτική, καπριτσιόζα, δολοπλόκα, αχόρταγη για ζωή και πάθος, πεισματάρα και τελικά ίδια με τον φοίνικα που αναγεννιέται από τις στάχτες του (αυτή ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της Ατλάντα, μιας κατεστραμμένης περιουσίας, του θανάτου της μοναχοκόρης της, του γάμου της)… Στο τέλος, την αφήνεις εκεί, μέσα στα συντρίμμια ακόμα μια φορά, με τα πράσινα –σαν της αγριόγατας– μάτια της να πετάνε φλόγες, και ξέρεις ότι δεν τρέχει τίποτα… θα τα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της ακόμα μια φορά. Μεγαλώνοντας, πόσες φορές ζήλεψα τον χαρακτήρα της!
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
3.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
Στέλλα
Όταν την είδα για πρώτη φορά, ήμουν πολύ μικρός για να μπορέσω να συλλάβω στην ολότητά του το πιο σημαντικό κατ' εμένα νόημα της ταινίας, το δίκοπο μαχαίρι που είναι ο έρωτας, αυτή η αιώνια και αδυσώπητη πάλη ανάμεσα στην επιθυμία μας να ανήκουμε κάπου και στην ανάγκη μας να διατηρήσουμε την ατομικότητά μας. Ωστόσο μπορούσα να διαισθανθώ ότι έπαιρνα μαθήματα ζωής. Η σκληρή και παθιασμένη φιγούρα της Μελίνας, σχεδόν ανδρόγυνη, με τρόμαζε και με έλκυε ταυτόχρονα. Το γέλιο της, μια ζωώδης κραυγή ελευθερίας και ηδονισμού, όλο δόντια και μορφασμούς, με ανατρίχιαζε. Οι στεναγμοί της όταν χαριεντίζεται με τον Μίλτο στην παραλία και τον αποκαλεί «ληστή… πειρατή…» με σκανδάλιζαν και με γέμιζαν με ακατανόμαστες επιθυμίες να γνωρίσω κι εγώ κάποιον που να με κάνει να ψιθυρίσω παρόμοιες κουβέντες. Το «Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι» με γέμιζε θλίψη και όταν έφτανα στο τραγικό φινάλε με έπνιγε η οργή. Από την άλλη, χρησιμοποιούσα τη φράση «Στέλλα, φύγε, κρατάω μαχαίρι!» ως παρωδία απειλής στα παιχνίδια μου με τα άλλα παιδιά. Μεγάλωσα, είδα την ταινία ξανά και ξανά και ακόμα μου δημιουργεί τα ίδια ακριβώς συναισθήματα, με τη διαφορά ότι τώρα ΞΕΡΩ…
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 4.
ANDRÉ TÉCHINÉ
Les Roseaux Sauvages
Αν έπρεπε να διαλέξω μία και μοναδική ταινία που με άγγιξε έως τα μύχια όχι μόνο λόγω της θεματολογίας της αλλά επειδή την είδα ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε, θα διάλεγα αυτή. Στα 16, όντας ερωτικά, σεξουαλικά και ιδεολογικά ένας γόρδιος δεσμός, πήγα να τη δω με μια παιδική μου φίλη. Όταν βγήκα από την αίθουσα μού ήταν αδύνατον να πω κουβέντα, ένιωθα σαν να είχα δει στο πανί την ίδια μου τη ζωή ή έστω μια παραλλαγή της, με σκηνικό τη γαλλική επαρχία στις αρχές του ’60. Η ταινία μιλάει για το τέλος της εφηβείας, την πολυπλοκότητα της φιλίας, τη σεξουαλική αλλά και την πολιτική αφύπνιση, τον έρωτα δίχως ανταπόκριση, την απώλεια, τις καλοκαιρινές διακοπές που ποτέ δεν είναι τόσο ξένοιαστες όσο επιφανειακά μοιάζουν, το μέλλον που διαγράφεται αβέβαιο αλλά και συναρπαστικό, τις επιλογές που αργά ή γρήγορα όλοι καλούμαστε να κάνουμε. H σκηνή όπου ο Francois σφίγγεται πάνω στον Serge στη μοτοσικλέτα έχει χαραχτεί με πυρωμένο σίδερο στο υποσυνείδητό μου, όπως και το «Barbara Ann» των Beach Boys, το «Runaway» του Del Shannon και το «Let's twist again» tou Chubby Checker που χρωματίζουν μουσικά την ταινία, κάνοντάς τη ακόμα πιο διαολεμένα νοσταλγική.
5.
DEREK JARMAN
Sebastiane
Αυτή την ταινία μάς την έδειξε στην τάξη ο καθηγητής των αγγλικών (παρότι οι διάλογοι είναι στα λατινικά) όταν ήμουν έφηβος. Δεν είχα ιδέα τι θα βλέπαμε, οπότε όταν βρέθηκα αντιμέτωπος με αυτό το ιστορικό φιλμ που, αν και καταπιάνεται με το μαρτύριο ενός αγίου, ξεχειλίζει από ερωτισμό και μάλιστα μεταξύ ανδρών, η έκπληξη ήταν παραπάνω από ευχάριστη, σαν ένα πονηρό χάδι που δέχεσαι αναπάντεχα, από κάποιον που δεν το περιμένεις, που σε τρομάζει αλλά και σε ερεθίζει ταυτόχρονα. Η σκηνή του ρωμαϊκού οργίου με τις grotesque μάσκες και τους τεράστιους φαλλούς, η σκηνή με τους δυο εραστές που ερωτοτροπούν μέσα στα νερά σε αργή κίνηση, μέσα σε ένα σύννεφο από σταγόνες και ηλιαχτίδες, αλλά και το τραγικό φινάλε με το νεανικό κορμί του Σεβαστιανού κατατρυπημένο από τις λόγχες των φίλων του είναι συγκλονιστικές. Νομίζω πως κάπου εκεί συντελέστηκε η διαφθορά μου. Ανέγγιχτος ακομα, και σωματικά αλλά και πορνογραφικά, βρήκα τα ερωτικά μου πρότυπα και το υλικό των μελλοντικών μου φαντασιώσεων στο συγκεκριμένο έργο ενός Βρετανού δημιουργού, ακτιβιστή και πρωτοπόρου, σκηνοθέτη μεταξύ άλλων και της εκπληκτικής ταινίας Caravaggio αλλά και videoclips των The Smiths.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 6.
ROMAN POLANSKI
Rosemary's Baby
Έχω δει αυτή την ταινία πάμπολλες φορές, μα η πρώτη θα μου μείνει αξέχαστη, σε ένα θερινό στο Θησείο με την κολλητή μου, στο τέλος της εφηβείας μας, σε μια περίοδο που οτιδήποτε ’60s μας προσέλκυε όπως η λάμπα τις νυχτοπεταλούδες. Βγήκαμε από το σινεμά ερωτευμένοι με τη Mia Farrow και τον John Cassavetes (που άρεσε και στη μαμά μου πολύ), μαγεμένοι από τη μουσική του Krzysztof Komeda που σε στοιχειώνει (εννοείται πως αγόρασα τον δίσκο και έμαθα να παίζω το μουσικό θέμα της ταινίας στο πιάνο), εντυπωσιασμένοι από τα ρούχα, τα σκηνικά, τα κουρέματα… και φυσικά με την ψυχή στο στόμα και ένα νέο αίσθημα ανασφάλειας φωλιασμένο για τα καλά μέσα μας. Το πιο τρομακτικό σε αυτήν την ταινία, πολύ χειρότερο από το σατανιστικό της θέμα, είναι η αίσθηση ενός κλοιού που σφίγγει συστηματικά και από τον οποίο τίποτε και κανένας δεν μπορεί να σε γλιτώσει, η συνειδητοποίηση ότι τελικά δεν μπορείς να είσαι εκατό τοις εκατό σίγουρος, ακόμα και στα πιο ασφαλή, θεωρητικά, καταφύγια, όπως η οικογένεια και το σπίτι. Έκτοτε, πράγματα καθημερινά, όπως τα μωρά, οι γείτονες, οι φιλικές συγκεντρώσεις και τα αφεψήματα, έχουν πάρει άλλη διάσταση. Η αφίσα της ταινίας στόλιζε για χρόνια το δωμάτιό μου στο πατρικό σπίτι. Νομίζω πως είναι ακόμα εκεί.
7.
RAINER WERNER FASSBINDER
Querelle
Την είδα για πρώτη φορά σε μια βραδιά γκέι κινηματογράφου στο Άστυ, μαζί με τον καλύτερό μου φίλο. Είχαμε μόλις τελειώσει το σχολείο, ήμασταν και οι δυο στα πρόθυρα της ερωτικής αφύπνισης και έτοιμοι να φάμε τον κόσμο. Είδαμε αχόρταγα ταινίες από τις 5 το απόγευμα ως τις 3 το βράδυ· ποτέ δεν έχω αντέξει τόσο πολύ. Η πρώτη, και αυτή που τελικά με κέρδισε, ήταν η κινηματογραφική απόδοση του Ο Καυγατζής της Βρέστης του Jean Genet, μια ιστορία βουτηγμένη στην αρμύρα, το αίμα, το σπέρμα, τον ιδρώτα, το φτηνό αλκοόλ και τα ακόμα πιο φτηνά αρώματα. Ο Brad Davis ενσαρκώνει ιδανικά τον αμφιφυλόφιλο, κλέφτη και φονιά ναυτικό, ο οποίος εκπέμπει ταυτόχρονα μια αρρενωπή, ζωώδη σεξουαλικότητα αλλά και κάτι εύθραυστο, μια αναπάντεχη παιδικότητα, ενώ η Jean Moreau, γερασμένη αλλά πάντοτε μοναδική, μια παρακμιακή φιγούρα που διψά για αγάπη, τραγουδάει το «Each Man Kills The Things He Loves» (πόσο αληθινό) και σου ραγίζει την καρδιά. Η εξωπραγματική αισθητική της ταινίας, κάπου ανάμεσα στον σουρεαλισμό του Giorgio de Chirico και τα vintage camp στερεότυπα του George Quintance, έμεινε βαθιά χαραγμένη στο μυαλό μου, όπως και ο κόκκινος σαν αίμα ουρανός, για μένα ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ιστορίας.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 8.
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
Η γλυκιά συμμορία
Για καιρό άκουγα από έναν από αυτούς τους αγαπημένους και απαραίτητους φίλους, αυτούς που κάνεις τελειώνοντας το σχολείο και σε συντροφεύουν στις πολιτιστικές αλλά και στις νυχτερινές σου περιπέτειες, για το πόσο αγαπούσε αυτή την ταινία και τελικά με πήγε σε ένα αφιέρωμα στον σκηνοθέτη να τη δούμε μαζί με το Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και το Singapore Sling. Και τότε τα κατάλαβα όλα.
Ήμουν είκοσι χρονών, δεν πίστευα σε τίποτε, ζούσα χωρίς να ξέρω πού πάω και ούτε με ένοιαζε, οπότε ήταν αδύνατον να μη με αγγίξει η ιστορία αυτών των τεσσάρων φίλων που ζουν στα όρια της ζώνης του λυκόφωτος (όπως εγώ και ο φίλος μου τότε), σε μια παλιά, ερημωμένη έπαυλη γεμάτη κούκλες και άλλα παράξενα αντικείμενα (εξαιρετική σκηνογραφία σίγουρα). Ζουν τη ζωή σαν να είναι ένα παιχνίδι και σαν να είναι η τελευταία τους μέρα στη γη, κάνοντας μικροκλοπές, απολαμβάνοντας έναν πάνω-κάτω ελεύθερο έρωτα, και οδηγούνται σε έναν βίαιο και ηρωικό κατά κάποιον τρόπο θάνατο, μόνο και μόνο γιατί διάλεξαν να ζήσουν όπως τους κάπνιζε.
Στην όλη παρακμιακή ατμόσφαιρα συντελεί ενεργά και η μουσική, αυτές οι μελιστάλαχτες και τόσο αβάσταχτα ’80s μελωδικές γραμμές, γλυκές όπως και οι τελευταίες μέρες των πρωταγωνιστών.
9.
PEDRO ALMODOVAR
La Ley del Deseo
Όλες οι ταινιες του Almodovar κινούνται γύρω από την υπερβολή, το μελόδραμα, το παράλογο χιούμορ, τα σαρκοβόρα πάθη και το έγκλημα. Η συγκεκριμένη περιλαμβάνει μαζί με όλα τα προαναφερθέντα και την ομοφυλοφιλία, διαδραματίζεται στα μέσα της δεκαετίας του ’80 σε μια Μαδρίτη που φλέγεται, σαν ένα κύκνειο άσμα αυτής τηs καλλιτεχνικής και ηδονιστικής αναγέννησης που ονομάστηκε La Movida Madrileña, και είναι μια πραγματική ερωτική τραγωδία βασισμένη στους άγραφους αλλά και αδυσώπητους νόμους του πόθου. Την είδα ξανά και ξανά, με τα μάτια δακρυσμένα, γοητευμένος από τους πανέμορφους και καταραμένους πρωταγωνιστές της, τις έντονα ερωτικές σκηνές της, τα μπαρόκ χρώματά της, τις δηλητηριώδεις μα και εθιστικές οσμές της και τις δόσεις αλμοδοβαρικού χιούμορ της, όπως όταν η Carmen Maura (η οποία υποδύεται μια τρανς γυναίκα που άλλαξε φύλο για να διατηρήσει σεξουαλικές επαφές με τον πατέρα της) ζητάει να την καταβρέξουν με τη μάνικα στον δρόμο για να ανακουφιστεί από τη ζέστη της ισπανικής πρωτεύουσας.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 
Facebook Twitter 10.
JOHN WATERS
Hairspray
Αν και βρίσκω όλες του τις ταινίες απολαυστικές, η συγκεκριμένη είναι σίγουρα η αγαπημένη μου. Ίσως γιατί πάντοτε την έχω δει με καλή παρέα σε ατμόσφαιρα πάρτι, σίγουρα επειδή είναι ένα όργιο γεμάτο χρώματα, εξωφρενικά χτενίσματα, ξέφρενες χορογραφίες (τις οποίες έχουμε προσπαθήσει άπειρες φορές να μιμηθούμε με φίλους) και rock ‘n’roll. Και φυσικά ποτέ ο ρατσισμός δεν έχει κατακεραυνωθεί με πιο διασκεδαστικό και πρωτότυπο τρόπο. Οι πρωταγωνιστές είναι ο ένας καλύτερος από τον άλλον, απίστευτες φιγούρες, και η σκηνή όπου εκρήγνυται η περούκα της Debbie Harry και τη βλέπεις, αυτήν, ένα διαχρονικό sex symbol, πασαλειμμένη με φούμο, σαν τσουρουφλισμένη φραγκόκοτα, να τσιρίζει υστερικά, μου φαίνεται από τις πιο ξεκαρδιστικές στιγμές στην ιστορία του κινηματογράφου.
σχόλια