7 εκθέματα που αξίζει να προσέξετε στα αθηναϊκά μουσεία/ Νο1. Ο θάνατος σου πάει πολύ

7 εκθέματα που αξίζει να προσέξετε στα αθηναϊκά μουσεία/ Νο1. Ο θάνατος σου πάει πολύ Facebook Twitter
Η επιδερμίδα είναι λειασμένη και, μαζί με το μαλακό πλάσιμο των όγκων, προσδίδει μια ηδύτητα στη μορφή. Όμως, καθώς οι δάδες που κρατά ο νέος στα χέρια ανάποδα και ο βωμός με τις γιρλάντες που βρίσκεται στο πλάι του αποτελούν ταφικά σύμβολα, θεωρείται ότι παριστάνεται ο Θάνατος. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής/LIFO
1
«Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα
που πλήρης είναι η όρασίς μου...
Γραμμές του σώματος... Κόκκινα χείλη... Μέλη ηδονικά...»

Κ.Π. Καβάφης «Έτσι πολύ ατένισα»

 

 

H Συλλογή Γλυπτών, η οποία αριθμεί σήμερα περί τα 16.000 γλυπτά, με τα πλούσια, μοναδικά της εκθέματα παρουσιάζει την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής πλαστικής από το 700 π.X. έως τον 5ο αι. μ.X. και είναι η πληρέστερη στον κόσμο. Αγάλματα, αναθηματικά και επιτύμβια ανάγλυφα, αετωματικές συνθέσεις, εικονιστικές κεφάλες, ερμαϊκές στήλες, συμπλέγματα και συντάγματα διαδέχονται το ένα το άλλο σε μια ατελείωτη, σιωπηλή παρέλαση.


Τρεισήμισι λεπτά μετά την αρχή της ταινίας του Ingmar Bergman Η Έβδομη Σφραγίδα (1957), κάνει την εμφάνισή της στην οθόνη μια χλωμή φιγούρα ντυμένη μ' έναν μαύρο χιτώνα με κουκούλα. Η μακάβρια όψη του είναι τόσο αρχετυπική ώστε όταν ο ιππότης Antonius Block τον ρωτάει «Ποιος είσαι;», το κοινό γνωρίζει ήδη πολύ καλά την απάντηση. Ο Bergman είναι ένας μόνο από τους πολλούς καλλιτέχνες οι οποίοι, στο πέρασμα των αιώνων, θέλησαν να προσωποποιήσουν τον θάνατο.

Δεδομένου ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι πρέσβευαν τη σχέση ανάμεσα στο όμορφο και στο καλό, η αναπαράσταση στην τέχνη του Θανάτου ως όμορφου στην όψη, λεπτεπίλεπτου αγοριού μαρτυρά την ανάδυση μιας νέας θεώρησης του θανάτου που ενστερνίζεται την αναγκαιότητα της ύπαρξής του.


Η αρχαιοελληνική θεότητα με το όνομα «Θάνατος» δεν είναι πλάσμα του Κάτω Κόσμου και συνεπώς παίρνει μορφές πολύ πιο αφηρημένες. Γιος της Νυκτός και δίδυμος αδελφός του Ύπνου, ήταν υπεύθυνος για τη μεταφορά των θνητών στον Κάτω Κόσμο. Σε αντίθεση με τους θεούς του Κάτω Κόσμου, ο Θάνατος έχει διαμεσολαβητικό ρόλο, εξού και το αξιοσημείωτα όμορφο παρουσιαστικό του. Δεδομένου ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι πρέσβευαν τη σχέση ανάμεσα στο όμορφο και στο καλό, η αναπαράσταση στην τέχνη του Θανάτου ως όμορφου στην όψη, λεπτεπίλεπτου αγοριού μαρτυρά την ανάδυση μιας νέας θεώρησης του θανάτου που ενστερνίζεται την αναγκαιότητα της ύπαρξής του.

Συναντάς ένα αγαλμάτιο στεφανωμένου νέου από μάρμαρο πιθανότατα πεντελικό. Έχει μικρό ύψος, μόλις 0,65 μ. και είναι συγκολλημένο σε πολλά σημεία. Μπορεί, λόγω του μικρού του μεγέθους, να μη σου προξενήσει μεγάλη εντύπωση αρχικά, ειδικά μέσα στο πλήθος των ανδριάντων Ρωμαίων αυτοκρατόρων που κατακλύζουν τον περιβάλλοντα χώρο.

Επεστράφη από το Λονδίνο το μακρινό 1927 ως κατασχεμένο αντικείμενο και προέρχεται, σύμφωνα με πληροφορίες, από την Κόρινθο. Η επιδερμίδα είναι λειασμένη και, μαζί με το μαλακό πλάσιμο των όγκων, προσδίδει μια ηδύτητα στη μορφή. Όμως, καθώς οι δάδες που κρατά ο νέος στα χέρια ανάποδα και ο βωμός με τις γιρλάντες που βρίσκεται στο πλάι του αποτελούν ταφικά σύμβολα, θεωρείται ότι παριστάνεται ο Θάνατος.

Το αγαλμάτιο είναι παραλλαγή ενός από τα δύο αγάλματα του συμπλέγματος του S. Ildefonso της Μαδρίτης, τα οποία παριστάνουν τον Ύπνο και τον Θάνατο ή, κατ' άλλη εκδοχή, τον Ορέστη και τον Πυλάδη, και θεωρείται δημιουργία της σχολής του Πασιτέλη.

Χρονολογείται είτε στον 1ο αι. π.Χ. είτε στον 1ο αι μ.Χ. ή, θα έλεγε κάνεις, στο έτος 0, τότε που άλλαξε ο κόσμος για πάντα με την έλευση ενός καινούργιου θεού. Στην αυγή μιας νέας εποχής που υποσχόταν τον παράδεισο στους αρνητές της επιθυμίας της σάρκας, ένας νέος και ευειδής Θάνατος σε προ(σ)καλεί να τον αγκαλιάσεις και να χαθείς μαζί του στο ειδωλολατρικό παρελθόν.

** Το αγαλμάτιο αυτή την περίοδο βρίσκεται στην περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου». Γιατί ακόμα και ο θάνατος για τους προγόνους μπορεί να ήταν ωραίος.

 

Αύριο το Νο 2.

Εικαστικά
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
«Στην αυγή μιας νέας εποχής που υποσχόταν τον παράδεισο στους αρνητές της επιθυμίας της σάρκας, ένας νέος και ευειδής Θάνατος σε προ(σ)καλεί να τον αγκαλιάσεις και να χαθείς μαζί του στο ειδωλολατρικό παρελθόν.» Πηγή: www.lifo.grΩστόσο, και στο χριστιανισμό διαμεσολαβητικός παρέμεινε ο ρόλος του...Εξαιρετικό άρθρο πάντως και καλογραμμένοΑναμένουμε το αυριανό