H σημαντική, πολύπλευρη τέχνη της Miranda July Facebook Twitter
Η πρωτοποριακή καλλιτέχνης Miranda July. Φωτογραφία: Angelo Pennetta, Styling της Hannes Hetta

H σημαντική, πολύπλευρη τέχνη της Miranda July

1

Η αξιοθαύμαστη ευρύτητα του έργου της Miranda July, είτε όταν σχεδιάζει αντικείμενα, είτε όταν αναπτύσσει apps, είτε όταν σκηνοθετεί ταινίες και γράφει βιβλία, γεφυρώνει απρόσκοπτα το κενό ανάμεσα στην τέχνη και στη ζωή. Από εκείνες τις μέρες του Πόρτλαντ το 1990, όταν πρωτοξεκίνησε ερχόμενη σε επαφή με την περιθωριακή φεμινιστική σκηνή των Riot Grrrl, η July έχει καταφέρει να υπονομεύσει τις καθημερινές συναναστροφές και τα καθημερινά σενάρια που οι άνθρωποι θεωρούν δεδομένα χρησιμοποιώντας τα ως έμπνευση στο πολυποίκιλο έργο της. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της δοκίμασε τον εαυτό της με παραδειγματική αυτοπεποίθηση σε διάφορους τομείς –από την παρασταστική τέχνη ως τη συγγραφή λογοτεχνημάτων– αγκαλιάζοντας χωρίς ίχνος δισταγμού το ρίσκο που είναι απαραίτητο να πάρεις όταν βαδίζεις σε ανοίκειους καλλιτεχνικούς δρόμους.

 

Σήμερα η July υποστηρίζει σθεναρά νεότερες γυναίκες –καλλιτέχνες και συγγραφείς– όπως τη Lorde και την Tavi Gevinson, οι οποίες, όπως και η ίδια, ανοίγουν νέες προοπτικές με το έργο τους. Η κοινή νοητή γραμμή που διατρέχει τα έργα της, ακόμη κι αν φαινομενικά μοιάζουν ξένα μεταξύ τους, είναι το πόσο συχνά, ύστερα από μια προσεκτική ματιά, ανακαλύπτεις σε αυτά κάτι μεγαλειώδες. Πρόκειται για μια καλλιτέχνιδα που δεν σταματά ποτέ να διερευνά σε βάθος τον κόσμο και τους ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα της.

 

H σημαντική, πολύπλευρη τέχνη της Miranda July Facebook Twitter
Η Miranda July σε σκηνή από την ταινία της Me and You and Everyone We Know.

Χαρακτηριστικά

Το εντυπωσιακό όραμα της July μεταφέρεται πρωτίστως στην ενδυματολογική της ταυτότητα. Το σήμα κατατεθέν της, οι μπούκλες της, συνοδεύονται πάντα από ντύσιμο που έχει κάτι αναζωογονητικά ανατρεπτικό – πουκάμισο με γιακά και γραβάτα, έντονες ροζ κάλτσες ή δερμάτινο παντελόνι με γόβες στιλέτο. Στις επίσημες εισβολές της στον κόσμο της μόδας οι εμφανίσεις της δημιουργούσαν έκπληξη αλλά ήταν πάντα ευχάριστες. Πριν από μερικά χρόνια, για παράδειγμα, συνεργάστηκε με την indie εταιρεία δερμάτινων ειδών Welcome Companions για τη δημιουργία της τσάντας Miranda. Η κομψότατη Miranda θύμιζε κουτί πρώτων βοηθειών και συνοδευόταν από ένα μυστηριώδες USB flash drive και ένα αμύγδαλο. Η July ήταν εξίσου ευρηματική όταν πριν από έναν χρόνο συνεργάστηκε με την εταιρεία Heart Heart Heart (της Βραζιλιάνας σχεδιάστριας Iracema Trevisan) για τη δημιουργία φουλαριών με μηνύματα σαν μικρά ερωτικά σημειώματα. Π.χ.: «Ό,τι είπα στο τηλεφώνημά μας ήταν ψέμα. Μου λείπεις τρομερά και κανένας Γιαπωνέζος πρώην skateboarder δεν ζει μαζί μου. Εντάξει, υπήρξε, αλλά το πράγμα δεν λειτούργησε».

 

Το γεγονός πως βρισκόταν εσκεμμένα στο περιθώριο τη βοήθησε πολύ τα χρόνια που ακολούθησαν, καθώς διαμόρφωσε ένα δικό της πλαίσιο για τη δουλειά της που δεν ταίριαζε απαραιτήτως σε προηγούμενα καλούπια, ειδικά σε αυτά που σχετίζονταν με τη γυναικεία δημιουργικότητα.

 

Εδώ και καιρό το ντύσιμο στο όριο της κοινωνικής αποδοχής έχει γίνει χαρακτηριστικό του προσωπικού της στιλ. Όπως είπε στο New York Magazine το 2014, όταν ρωτήθηκε για την εμφάνισή της τη δεκαετία του '90 (με κολάν πάνω από τα παπούτσια και πούδρα στα μαλλιά σε στιλ Μαρίας Αντουανέτας), «το σημαντικό είναι να υπάρχεις και να ντύνεσαι με έναν τρόπο ώστε κανένας να μην μπορεί να καταλάβει ποιο είναι το σημείο αναφοράς σου όταν σε βλέπει· έτσι θα αισθάνεται τόσο αποπροσανατολισμένος, ώστε το μόνο πράγμα με το οποίο θα μπορούσε να σε συγκρίνει θα είναι αποκλειστικά ο εαυτός σου». Το γεγονός πως βρισκόταν εσκεμμένα στο περιθώριο τη βοήθησε πολύ τα χρόνια που ακολούθησαν, καθώς διαμόρφωσε ένα δικό της πλαίσιο για τη δουλειά της που δεν ταίριαζε απαραιτήτως σε προηγούμενα καλούπια, ειδικά σε αυτά που σχετίζονταν με τη γυναικεία δημιουργικότητα.

 

Γόνιμες στιγμές

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του '90 η July εγκλιματίστηκε πλήρως στη βορειοδυτική μουσική σκηνή των ΗΠΑ ως μέλος της μπάντας The Need. Παράλληλα, συμμετείχε σε συγκροτήματα του Riot Grrrl, όπως τους Sleater Kinney, ενώ ταυτόχρονα, όποτε της δινόταν η ευκαιρία, πασπάλιζε το ραδιόφωνο με τα μικρά δράματά της και τα ηχητικά κολάζ της τα οποία κυκλοφόρησαν από τη δισκογραφική εταιρεία Kill Rock Stars. Ωστόσο, έπρεπε να φτάσει το 2005 και να προβληθεί η μεγάλου μήκους ταινία της Me and You and Everyone We Know –ένα όμορφα επεξεργασμένο πορτρέτο ανθρώπων που αναζητούν την αγάπη– για να αρχίσουν οι κριτικοί να προσέχουν αυτή την ταλαντούχα παρατηρήτρια της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας. Η αναγνώριση που κέρδισε από την ταινία της της έδωσε την ευκαιρία να διερευνήσει με καινούρια μέσα τα πρωταρχικά θέματα που την απασχολούσαν: τη μοναξιά, την αγάπη, την ευαισθησία, την ανθρώπινη αγωνία για επικοινωνία.


Ένα ξεχωριστό πρότζεκτ της, από το 2013, το WE THINK ALONE, απέκτησε μορφή μέσα από emails που αντάλλασσαν με οικείους τους η Kirsten Dunst, η Kate και η Laura Mulleavy, η Lena Dunham και πολλοί άλλοι και το οποίο τελικά βρήκε αναγνώστες σε 170 χώρες. Ακολούθησε το SOMEBODY, ένα iOS app που έφτιαξε το 2014 σε συνεργασία με τη Women's Tales (μια σειρά ταινιών μικρού μήκους της Miu Miu), το οποίο έδινε τη δυνατότητα στους χρήστες να στέλνουν προσωπικά –και κυριολεκτικά αυτοπροσώπως– μηνύματα σε φίλους και αγαπημένους με το πάτημα ενός κουμπιού. Πρόσφατα το τολμηρό ντεμπούτο της στον χώρο της λογοτεχνίας, με το The First Bad Man, σε συνδυασμό με τις περφόρμανς που παρουσίαζε, όπως την περσινή New Society, όπου προσκαλούσε μέλη του κοινού να τη συνοδεύσουν στη θεμελίωση ενός είδους ουτοπίας, βοήθησαν πολύ να καθιερωθεί ως καλλιτέχνις.
 

H σημαντική, πολύπλευρη τέχνη της Miranda July Facebook Twitter
Το SOMEBODY είναι ένα iOS app που δημιούργησε για τη Miu Miu το 2014

Η July είναι πρωτοπόρος. Από την αρχή της καριέρας της έχει εστιάσει την ενέργειά της στην προσωπική ανάπτυξη, στον κοινωνικό έλεγχο και στη δημιουργία προβοκατόρικης τέχνης. Εκείνοι που την κρίνουν εύκολα θεωρώντας τη ελάχιστα παραπάνω από ερασιτέχνη (ή, ακόμα χειρότερα, «ιδιόμορφη») δεν έχουν καταλάβει καθόλου τον λόγο ύπαρξής της. Όμως, η July είναι εξαιρετικά τολμηρή στην προσέγγισή της όσον αφορά τη δημιουργική διαδικασία, καλώντας όποιον έρχεται σε επαφή με τη δουλειά της –σε οποιαδήποτε φόρμα– να αναρωτηθεί: Γιατί να τελειοποιούμε μια φόρμα και να εφησυχάζουμε όταν μπορούμε να προκαλούμε τον εαυτό μας να βρει μια νέα μέθοδο αυτοέκφρασης, περισσότερο ακριβή ή πιο ενδιαφέρουσα;

 

Άλλωστε, και μόνο για το γεγονός ότι η July ενθαρρύνει τις γυναίκες σε οποιονδήποτε τομέα κι αν εισχωρήσουν είναι μια γυναίκα που αξίζει την προσοχή μας.

Επιμέλεια: Μάρω Θωμά

Εικαστικά
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Εικαστικά / Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει καταντήσει να μοιάζει με τσίρκο. Αλλά ο πραγματικός κακός της ιστορίας δεν είναι οι καλλιτέχνες, αλλά η σύγχρονη αγορά της τέχνης, η αξία της οποίας ξεπερνά πλέον τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως
THE LIFO TEAM
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Helmut Lang: What remains behind

Εικαστικά / Helmut Lang: Από το θρυλικό rubber dress στα πρωτόγονα γλυπτά του

Ο καλλιτέχνης και πρώην σχεδιαστής μόδας διατηρεί την προσήλωσή του στα υλικά και παρουσιάζει γλυπτά που θίγουν τη διαρκή εμμονή του με το θέμα της μνήμης, σε ένα σπίτι-σύμβολο του μοντερνισμού στο Λος Άντζελες.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
62 λεπτά με τον Ανέστη Ιωάννου

Εικαστικά / Από τη Νεφελοκοκκυγία στο skate και το τζιν: Το Εικαστικό Σύμπαν του Ανέστη Ιωάννου

Ο νεαρός εικαστικός αναζητά μια νέα μορφή ελευθερίας και απογείωσης, συνδέοντας τη δυναμική της street culture με την ουτοπία των Ορνίθων και των τσαρουχικών ονείρων, αναζητώντας μια έξοδο από το αστικό τραύμα σε έναν κόσμο γεμάτο δυνατότητες και φαντασία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο καινοτόμος κεραμίστας–γλύπτης Brian Rochefort παρουσιάζει στην Αθήνα νέα του έργα

Εικαστικά / Brian Rochefort: Ο ριζοσπάστης της κεραμικής παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Αθήνα

Είναι διάσημος για τη δημιουργία μεγάλων, ζωηρών κεραμικών γλυπτών με μοναδικές υφές και αφηρημένα μοτίβα, ενώ οι συνθέσεις του ισορροπούν μεταξύ αταξίας και αρμονίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατσαδιώτης

Εικαστικά / «Tα έργα μου είναι σκοτεινά, αλλά δεν τα έχω σκεφτεί ποτέ ως προκλητικά»

Μία μέρα μετά τον βανδαλισμό των έργων του από τον βουλευτή της Νίκης, ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης μιλά στη LiFO για τη δουλειά του που προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες ομάδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια πολύ καλή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Εικαστικά / «Μια πολύ κακή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Πώς η ανάγκη μιας κολεκτίβας καλλιτεχνών για χώρο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο φιλόξενα κουίρ σποτ στο κέντρο της πόλης: Μέσα από τις αφηγήσεις των παιδιών που το έφτιαξαν και το έζησαν.  
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ