Στο προαύλιο της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου σκύβω πάνω από έναν κήπο από αυτούς που συναντάς σε μικρά μέρη και συνοικίες όπου σώζονται αυλές. Είναι καμωμένος από φυτά αυτοφυή ή κομμένα από άλλους κήπους, διπλανούς. Είναι ο κήπος της Όλγας, της 94χρονης μητέρας της εικαστικού Μαρίας Λοϊζίδου, μίας από τις τελευταίες κατοίκους ενός σπιτιού στο κέντρο ενός «επιθετικού» συγκροτήματος ουρανοξυστών στην καρδιά της πόλης-λιμάνι, της Λεμεσού, στην Κύπρο. Ο κήπος έφτασε εδώ από τη Λεμεσό, με κάθε φυτό να έχει το δικό του διαβατήριο ως ξεχωριστή οντότητα. Τώρα, που δεν μπορεί να τον φροντίζει πια, θα παραμείνει εδώ αφού τελειώσει η έκθεση, μεταφυτευμένος σε ένα νέο τόπο, σαν να μετανάστευσε, αφημένος στη φροντίδα των ανθρώπων και των σπουδαστών του Εθνικού. Και μόνο αυτή η εγκατάσταση θα μπορούσε να ερμηνεύσει τον τίτλο της έκθεσης του ΝΕΟΝ «space of togetherness» ως χώρο συνεννόησης, σύμπλευσης και συνάντησης ανθρώπων και εννοιών, τραυμάτων, αναμνήσεων, αντικειμένων και φυτών ακόμα με κοινά και εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά που βρίσκουν τρόπο να συνυπάρχουν.
Όπως συνυπάρχουν τα φανταχτερά, υφασμένα με μεταλλικές κλωστές πουλιά στα πανό ενός άλλου έργου της Λοϊζίδου με μια μικρή φθαρμένη μπουχάρα πάνω στην οποία η Μόνα Χατούμ σκάλισε επίμονα, αφαιρώντας κομμάτια από το πέλος της, τον χάρτη του κόσμου· όπως τα ηχογραφημένα τραγούδια αφροελλήνων με τα ηχητικά έργα που κάνει ο Αντρέα Τζούροβιτς βασισμένος στην έννοια του παιχνιδιού και της σύγκρουσης, ενθυμούμενος τα παιδικά του χρόνια στη Γιουγκοσλαβία· όπως ένα βουνό από 8.000 κιλά αλάτι από τη Μεσόγειο, ένα θεραπευτικό τελετουργικό που όρθωσε η Ρatricia Κaersenhout –αν πάρεις λίγο και το βάλεις να λιώσει σε ένα ποτήρι νερό φεύγει ο πόνος–, συνομιλεί με τα υφασμάτινα κολάζ της Małgorzata Mirga-Tas, μιας Πολωνής εικαστικού που δημιουργεί ιστορίες από την οπτική γωνιά της Ρομά καταγωγής της· έτσι η έκθεση δημιουργεί έναν ανοιχτό χώρο συνύπαρξης, μια κοινότητα μέσα σε μια άλλη κοινότητα που αλληλοτροφοδοτούνται και ανταλλάσσουν ίχνη ζωής και εμπειριών.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον δεν θα μπορούσαν παρά να αρθρωθούν μερικά από τα πιο επείγοντα ερωτήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος σήμερα. Η μετακίνηση ανθρώπων, πολιτισμών και ιδεών διαμορφώνει την ήπειρο ως έναν χώρο ροών μέσω της αλληλεπίδρασης και της ανταλλαγής πολιτισμικών διαφορών.
Αυτήν τη φορά ο ΝΕΟΝ διοργανώνει τη νέα του έκθεση με τίτλο «space of togetherness» σε συνεργασία με τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου | Σχολείον της Αθήνας - Ειρήνη Παπά σε επιμέλεια της διευθύντριας του οργανισμού Ελίνας Κουντούρη. Θα διαρκέσει από τις 9 Σεπτεμβρίου έως τις 20 Οκτωβρίου 2024.
Η έκθεση φιλοξενείται σε έναν χώρο ιστορικής σημασίας, που έχει φτιαχτεί ως σχολείο και τόπος πολιτισμικών και εκπαιδευτικών εμπειριών και από το 2018 στεγάζει τη δραματική σχολή και τη σχολή σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου. Ο Αντουάν Βιτέζ έχει πει, όπως σημείωσε η διευθύντρια της δραματικής σχολής του Εθνικού Δηώ Καγκελάρη, ότι μια σχολή είναι ένα εργοτάξιο ιδεών. Ως τέτοιο συνδέεται με ένα εργοτάξιο καλλιτεχνικών ιδεών που υλοποιούνται στους ίδιους χώρους, ενθαρρύνοντας τη διαρκή μαθητεία στις τέχνες.
Η συνάντηση αυτή καλλιτεχνών διαφορετικών πεδίων που αναπόφευκτα και κατά το επιθυμητό θα συναντηθούν, όπως και οι τέχνες τους, δημιουργεί ένα κουκούλι, έναν χώρο ασφάλειας, εγγύτητας και καλλιτεχνικής ανεξαρτησίας, σεβασμού και συνεννόησης. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον δεν θα μπορούσαν παρά να αρθρωθούν μερικά από τα πιο επείγοντα ερωτήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος σήμερα. Η μετακίνηση ανθρώπων, πολιτισμών και ιδεών διαμορφώνει την ήπειρο ως έναν χώρο ροών μέσω της αλληλεπίδρασης και της ανταλλαγής πολιτισμικών διαφορών.
«Η έκθεση διερευνά το πώς η μετανάστευση, η μετακίνηση ανθρώπων και ιδεών επιτρέπουν την πολιτιστική αλληλεπίδραση και ανταλλαγή και διαμορφώνει την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο ως έναν “χώρο ροών”, συνεχούς κίνησης και εναλλαγής. Ερευνά πώς οι καλλιτέχνες και οι διακριτές φωνές τους μας παρακινούν, στον παρόντα χρόνο, να αμφισβητήσουμε και να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο εξιστορούνται οι ιστορίες του παρελθόντος. Τα έργα τους μας προτρέπουν να συνυπάρξουμε σε έναν κοινό τόπο, όπου αναλογιζόμαστε τις αδικίες της εποχής μας και μεριμνούμε για ένα πιο δίκαιο μέλλον», λέει η κ. Κουντούρη, υπογραμμίζoντας πως «ακόμη και όταν δεν συμφωνούμε, μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο να ακούσουμε, να κατανοήσουμε και να ζήσουμε ο ένας με τον άλλον».
Μια έκθεση για τις ανθρώπινες ιστορίες
Το «space of togetherness» είναι μια έκθεση για ιστορίες που αποκαλύπτονται όταν διασταυρώνονται οι φυλές, οι πολιτικές, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έργα μεμονωμένων καλλιτεχνών παρουσιάζονται μαζί με αυτά καλλιτεχνικών συλλογικοτήτων, φέρνοντας στην επιφάνεια κοινωνικές ιστορίες που αμφισβητούν τα στερεότυπα. Η έκθεση διερευνά τις προκαθορισμένες ιδέες και τις προκαταλήψεις της σύγχρονης κοινωνίας για τον ρατσισμό, την κοινωνική κινητικότητα, τα δικαιώματα των μεταναστών και το πώς αναπτύσσεται αίσθηση του ανήκειν, η συνύπαρξη, μέσα από τη διαφορετικότητα της τάξης, της φυλής, του φύλου.
Στο κέντρο της δραματικής σχολής βρίσκεται το έργο του Κώστα Ρουσσάκη, ένα τραπέζι μήκους 27 μέτρων με 90 σκαμπό, που το καθένα φέρει ένα γλυπτό γράμμα. Αν αυτά τα γράμματα διαβαστούν διαδοχικά, σχηματίζουν τέσσερις στίχους του ποιήματος «Αγγίζοντας αυτήν τη νεότητα» του Νίκου Καρούζου, ποιητή της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Η ύπαρξη του τραπεζιού αποτελεί μια πρόσκληση: όσοι μαζευτούν γύρω από αυτό, τυχαίοι επισκέπτες της έκθεσης ίσως, θα φέρουν τις δικές τους γνώσεις, ιδέες και εμπειρίες –ίσως και διαφορετικές φωνές– που συγκλίνουν στην απόρριψη της λογοκρισίας της φαντασίας, δημιουργώντας έναν χώρο εξερεύνησης ιδεών περί αμοιβαίου σεβασμού, συμπόνιας και φροντίδας.
Οι φωτογραφίες του Enri Canaj, που ζει και εργάζεται στην Αθήνα και είναι μέλος του διεθνούς φωτογραφικού πρακτορείου Magnum Photos, επικεντρώνονται στους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Ο ίδιος ξεκίνησε να φωτογραφίζει την εισροή προσφύγων στην Ευρώπη το 2011. Φωτογραφίζει, επίσης, στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Χαρακτηριστικό της προσέγγισής του είναι ότι μπαίνει στη διαδικασία να γνωρίσει τους ανθρώπους που φωτογραφίζει, δεν τους βλέπει απλώς ως πρόσωπα μέσα σε γεγονότα. Tους ακολουθεί στο ταξίδι της μετακίνησής τους, αποτυπώνει την προσπάθειά τους να φτάσουν στον νέο τόπο, τη ζωή τους στους καταυλισμούς ή στη χώρα υποδοχής, τις πρώτες τους στιγμές εκεί, την καθημερινότητά τους. Στο σημείο αυτό το δικό τους παρόν πηγαίνει παράλληλα με το δικό του παρελθόν, όπως αναφέρει, καθώς κι εκείνος αναγκάστηκε να μεταναστεύσει με τους γονείς του όταν ήταν 11 χρονών.
Το τεράστιο κολιέ της Καλλιόπης Λεμού στο πάτωμα αποπνέει κάτι ανησυχητικό· μια βαριά αλυσίδα βρίσκεται στο έδαφος. Η καλλιτέχνιδα εξερευνά τους μετασχηματισμούς της γυναικείας εικόνας σε όλες τις θρησκείες, μυθολογίες και παραδόσεις του κόσμου, καθώς και τους συμβολισμούς της που σχετίζονται με μυθικές θεότητες και θεές. Εντοπίζει τις συνδέσεις μεταξύ θηλυκότητας και μυστικισμού, χρησιμοποιώντας τον αρχετυπικό δεσμό γυναίκας - φύσης ως συμβολικό πεδίο για τη συζήτηση ανθρωπιστικών ζητημάτων σχετικά με την εκμετάλλευση, την ανισότητα και την καταπίεση. Η καλλιτεχνική πρακτική της Λεμού είναι μια συνεχής εξερεύνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της έμφυλης αδικίας, της αναγκαστικής μετανάστευσης και των υπαρξιακών ταξιδιών. Οι κρίκοι του έργου της «The Necklace» θυμίζουν δόκανο για αρκούδες ή το σαρκοφάγο φυτό Dionaea muscipula (Μυγοπαγίδες της Αφροδίτης). Όποια γυναίκα τούς φορούσε, τραυματιζόταν σίγουρα από τις κοφτερές ακμές τους.
Οι VASKOS (Βασίλης Νούλας & Κώστας Τζημούλης), το καλλιτεχνικό δίδυμο που εδώ και δέκα χρόνια δουλεύει με εφήμερα και καθημερινά υλικά, συνομιλούν με ποικίλες πολιτισμικές αναφορές, διεκδικούν ταυτόχρονα το status της ελληνικότητας και της διεθνούς πρωτοπορίας, χρησιμοποιούν τον ελεύθερο συνειρμό με λέξεις, κείμενα, αντικείμενα και υλικά, υποδύονται παράξενες ταυτότητες, προσδοκούν ένα οικο-κουίρ μέλλον. Στη σειρά «You are my mirror», με αναφορές στην ιστορία της τέχνης, δημιουργούν μια σειρά από σκηνοθετημένα φωτογραφικά δίπτυχα που απορρέουν από τη χαρά της καλλιτεχνικής συνύπαρξης και του διαμοιρασμού της δημιουργικότητας – ένα εορταστικό και στοργικό συναίσθημα της καθημερινής εμπειρίας. Η αίσθηση της φροντίδας και της ευθύνης για τον άλλον και κατ’ επέκταση το αίτημα για ισότητα και δικαιοσύνη αποτελούν πηγή έμπνευσης αυτού του έργου. Οι VASKOS προσπαθούν να εξετάσουν το «καλλιτεχνικό δίδυμο» ως σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική και συνειδητή επιλογή που προσφέρει ένα εναλλακτικό μοντέλο καλλιτεχνικής συμβίωσης και συνέργειας, δοκιμάζοντας τα όρια της παραδοσιακής ταυτότητας και της κοινής μοναδικότητας/ενότητας του υποκειμένου.
Ο χώρος που έχει δημιουργήσει ο Igshaan Adams με χειροποίητες υφαντές εγκαταστάσεις και ταπισερί πραγματεύεται πολύπλοκες προσωπικές και κοινοτικές ιστορίες που αντανακλούν την ταυτότητά του ως κουίρ ατόμου με μεικτή φυλετική καταγωγή και θρησκεία: γεννήθηκε Μουσουλμάνος, αλλά ανατράφηκε σε χριστιανικό σπίτι, και μεγάλωσε στο Bonteheuwel, ένα φυλετικά διαχωρισμένο τμήμα του Κέιπ Τάουν από την εποχή του απαρτχάιντ. Ενεργοποιεί τον εκθεσιακό χώρο με ένα ακόμα έργο, μια περφόρμανς που θα εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της έκθεσης. Οι χορευτές από το Κέιπ Τάουν (Jaime-Lee Hine, Lewellyn Regardt Afrika, Savannah Ashley Petrus, Zandile Salukazana και Zanele Salukazana), μαζί με τους χορευτές από την Ελλάδα, Σοφία Πουχτού, Έλτον Πέτρη και Κάντυ Καρρά, αφήνουν ζωγραφισμένα ίχνη των σωμάτων τους σε καμβάδες με μελάνι που έχουν τοποθετηθεί σε δάπεδα από λινόλεουμ. Στον «αρνητικό» χώρο ανάμεσα σε αυτά τα αποτυπώματα του σώματος ο Adams δημιουργεί υφαντά μονοπάτια, χρησιμοποιώντας χάντρες και πολύχρωμες κλωστές για να αποκαλύψει όρια και σύνορα, παρελθόν και παρόν. Μέσω αυτής της ύφανσης δημιουργεί ένα νέο σύμπλεγμα μεταξύ παλαιότερων ιστοριών –τα δάπεδα των σπιτιών στο Κέιπ Τάουν από λινόλεουμ, οι προηγούμενες ταπισερί και τα έργα «dust clouds» (σύννεφα σκόνης)– και της ενέργειας και ανθεκτικότητας του σώματος, όπως μεταγράφεται μέσω των νέων σωματικών αποτυπωμάτων.
Η έκθεση περιλαμβάνει πρόσφατα και παλαιότερα έργα καλλιτεχνών όπως οι Taysir Batniji, Enri Canaj, Døcumatism, Mona Hatoum, patricia kaersenhout, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Bouchra Khalili, Grada Kilomba, Tarik Kiswanson, Sophie Kovel, Καλλιόπη Λεμού, Małgorzata Mirga-Tas, Στέλλα Νάστου, Γεωργία Σαγρή, VASKOS, και πέντε νέα έργα που ανατέθηκαν στον Igshaan Adams, στη Μαρία Λοϊζίδου, στον Κώστα Ρουσσάκη, στον Αντρέα Τζούροβιτς και στη Μαριάννα Χριστοφίδου ειδικά για την έκθεση.
Κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου 2024 η έκθεση θα δημιουργήσει ένα μοναδικό ζωντανό εργαστήριο μέσα από τη συνύπαρξη των δραστηριοτήτων της δραματικής σχολής, της έκθεσης και ενός ευέλικτου δημόσιου προγράμματος που φέρνει σε επαφή οργανισμούς, καλλιτέχνες, ακαδημαϊκούς και φορείς χάραξης πολιτικής.
Έργα στις φωτογραφίες:
1. (Από αριστερά προς τα δεξιά) Μαρία Λοϊζίδου, Migrant, La femme qui porte sa maison, 2023. Μεταξωτό χαρτί 100 × 65 × 27 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Γκαλερί Καλφαγιάν, Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Patricia Kaersenhout, Of Palimpsests & Erasure, 2021. Υφαντή ταπετσαρία, 341 × 520 εκ.. Σε συνεργασία με τον εξειδικευμένο στην ύφανση Stef Miero, Textile lab Tilburg, Ολλανδία. Ευγενική παραχώρηση οι καλλιτέχνες. Taysir Batniji, Untitled [Delayed Reality], 2015-σε εξέλιξη (λεπτομέρεια). Σειρά σχεδίων σε κάδρο. Ακουαρέλα και μολύβι σε χαρτί 34 × 41,5 εκ. και 28,7 × 35,7 εκ. (σε πλαίσιο). Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης και Sfeir-Semler Gallery Beirut/Hamburg.
2. (Από αριστερά προς τα δεξιά) Sophie Kovel, Untitled (Sometimes it is not a question of what the visible hides but how it is that we have failed to see certain things on the surface), 2024. Χαρτί περιτυλίγματος με σχέδια λουλουδιών, αντίγραφα από απλίκες του Metropolitan Republican Club, Νέα Υόρκη. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Petrine, Παρίσι.
Patricia Kaersenhout, The Soul of Salt, 2016/2025 – εγκατάσταση σε εξέλιξη, 8000 κιλά αλάτι από τη Μεσόγειο, Διαστάσεις μεταβλητές. Ευγενική παραχώρηση οι καλλιτέχνες Małgorzata Mirga-Tas Maria’s Romani Family, 2022. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Frith Street Gallery, Λονδίνο, Foksal Gallery Foundation, Warsaw και Karma International, Ζυρίχη.
3. Κώστας Ρουσσάκης , Κόλαση, 2024 (λεπτομέρεια). Κόντρα πλακέ. Διαστάσεις μεταβλητές. Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης, έργο κατ’ ανάθεση από τον Οργανισμό ΝΕΟΝ Mε ιδιαίτερες ευχαριστίες στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
4. (Aπό μπροστά προς τα πίσω) Καλλιόπη Λεμού, Necklace, 2016. Ανοξείδωτο ατσάλι 29 × 230 × 230 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Gazelli Art House.
Małgorzata Mirga-Tas Kie Serina / The Card Players, 2018. Ύφασμα, ακρυλικό, μεικτή τεχνική, 120 × 140 × 4 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Frith Street Gallery, Λονδίνο, Foksal Gallery Foundation, Warsaw και Karma International, Ζυρίχη.
5. (Aπό αριστερά προς τα δεξιά) Enri Canaj, Φιλί στο Μετρό, 2018. Enri Canaj, Το Πέρασμα, 2015. Enri Canaj, Αφηρημένος Τοίχος, 2018. Enri Canaj, Κρύψιμο, 2015. Enri Canaj, Κάτω από τους Βράχους, 2017. Enri Canaj, Χειμωνιάτικη Μέρα, 2018. Enri Canaj, Η Γειτονιά Rosengard, 2018. Enri Canaj, Σιδηροδρομικός Σταθμός, 2016. Enri Canaj, Μητέρα, 2014.
Για τις φωτογραφίες του Enri Canaj: Εκτύπωση σε φωτογραφικό χαρτί 97,5 × 133 εκ.. Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης και Magnum Photos.
Μαρία Λοϊζίδου, Migrant, La femme qui porte sa maison, 2023. Μεταξωτό χαρτί 100 × 65 × 27 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Γκαλερί Καλφαγιάν, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
patricia kaersenhout, Of Palimpsests & Erasure, 2021. Υφαντή ταπετσαρία 341 × 520 εκ.. Σε συνεργασία με τον εξειδικευμένο στην ύφανση Stef Miero, Textile lab Tilburg, Ολλανδία. Ευγενική παραχώρηση οι καλλιτέχνες.
Mona Hatoum, Baluchi (red), 2007. Μαλλί, 126 × 232 εκ.. Ιδιωτική Συλλογή. Taysir Batniji, Untitled [Delayed Reality], 2015-σε εξέλιξη. Σειρά σχεδίων σε κάδρο Ακουαρέλα και μολύβι σε χαρτί 34 × 41,5 εκ. και 28,7 × 35,7 εκ. (σε πλαίσιο). Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης και Sfeir-Semler Gallery Beirut/Hamburg.
6. Αντρέα Τζούροβιτς, You know you can see your nose all the time, but your brain decides to ignore it somehow, 2024. Εγκατάσταση μεικτής τεχνικής (πολυκάναλη ηχητική εγκατάσταση και ανακτημένο ξύλινο δάπεδο μπάσκετ)
Διαστάσεις μεταβλητές. Κρουστική απόκριση και ηχογράφηση τοποθεσίας: Παναγιώτης Παπαγιαννόπουλος. Βοηθός ήχου: Γιώργος Αλεξανδρόπουλος Μηχανικός ηχητικής μείξης της εγκατάστασης: Σταύρος Γεωργιόπουλος
Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης, έργο κατ’ ανάθεση του Οργανισμού ΝΕΟΝ.
7. VASKOS (Βασίλης Νούλας & Κώστας Τζημούλης), The Fishermen από την σειρά You Are My Mirror, 2016/2024. Αρχειακή εκτύπωση σε χαρτί 130 x 193 εκ.. Ευγενική παραχώρηση οι καλλιτέχνες. VASKOS (Βασίλης Νούλας & Κώστας Τζημούλης), Birds on the Perch από την σειρά You Are My Mirror, 2016/2024. Αρχειακή εκτύπωση σε χαρτί 130 x 173 εκ.. Ευγενική παραχώρηση οι καλλιτέχνες.
8. Μαρία Λοϊζίδου, Volant Migrants, 2023. Πλεκτό μεταλλικό νήμα 260 × 312 εκ., 225 × 395 εκ., 350 x 208 εκ., 225 x 340 εκ.. Έργο κατ’ ανάθεση από το Musée de la Chasse et de la Nature, Παρίσι 2023. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Γκαλερί Καλφαγιάν, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
9. Małgorzata Mirga-Tas, Shpresa Agushi, 2019-2022. Μεικτή τεχνική 383 × 223 εκ. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Karma International, Ζυρίχη.
Καλλιόπη Λεμού, Necklace, 2016. Ανοξείδωτο ατσάλι, 29 × 230 × 230 εκ.
Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Gazelli Art House.
Małgorzata Mirga-Tas Sofia Taikon, 2023. Ύφασμα, ακρυλικό σε καμβά
276,9 × 194,6 × 3 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Foksal Gallery Foundation.
Małgorzata Mirga-Tas Kie Serina / The Card Players, 2018. Ύφασμα, ακρυλικό, μεικτή τεχνική, 120 × 140 × 4 εκ.. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης και Frith Street Gallery, Λονδίνο, Foksal Gallery Foundation, Warsaw και Karma International, Ζυρίχη.
Małgorzata Mirga-Tas Zinet Galushi (z cyklu Herstorie), 2022. Ύφασμα, ακρυλικό, μεικτή τεχνική 387 × 219 εκ.. Ευγενική παραχώρηση Leinemann Kunststiftung Nikolassee, Αμβούργο, Γερμανία.
10. Taysir Batniji, Untitled [Delayed Reality], 2015-σε εξέλιξη. Σειρά σχεδίων σε κάδρο, Ακουαρέλα και μολύβι σε χαρτί, 34 × 41,5 εκ. και 28,7 × 35,7 εκ. (σε πλαίσιο). Ευγενική παραχώρηση ο καλλιτέχνης και Sfeir-Semler Gallery Beirut/Hamburg.
Installation View space of togetherness | NEON στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου | Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά
Φωτ.: © Ναταλία Τσουκαλά, ευγενική παραχώρηση ΝΕΟΝ
11. (Από μπροστά προς τα πίσω) Στέλλα Νάστου, Σκάλα, 2019. Αναλογική φωτογραφία, 120 × 83 εκ.. Έκδοση από 3. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης.
Στέλλα Νάστου, Προβλήτα, 2020. Αναλογική φωτογραφία 120 × 83 εκ.. Έκδοση από 3. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης.
Στέλλα Νάστου, Κόμπος, 2018, Αναλογική φωτογραφία, 120 × 83 εκ.
Έκδοση από 3. Ευγενική παραχώρηση η καλλιτέχνης.
Mona Hatoum, Baluchi (red), 2007. Μαλλί 126 × 232 εκ.. Ιδιωτική Συλλογή.
