— Πώς προέκυψε η ιδέα για την έκθεση;
Την είχα στο μυαλό μου εδώ και πολύ καιρό, γιατί το κιτς είναι κάτι που αγαπώ πολύ. Καταρχάς, το βιβλίο Κάτι το «ωραίον», που μου έδωσε και την αρχική ιδέα, είναι μια εξαιρετική έκδοση, τόσο για το φωτογραφικό υλικό όσο και για τα κείμενα. Ίσως πριν από κάποια χρόνια να δίσταζα να την κάνω, γιατί καμιά φορά το «κακόγουστο» είναι παρεξηγήσιμο. Αν είχα μεγαλύτερο μπάτζετ και χώρο, θα ήθελα, εκτός από τα έργα και κάποια αντικείμενα που έχω, να δείξω και έπιπλα, φωτιστικά, χαλιά κ.λπ. Να ντύσω, δηλαδή, όλο τον χώρο και να τον μεταμφιέσω σε ένα Wunderkammer.
— Τι σημαίνει η λέξη «κιτς»;
Το κιτς ως όρος ξεκίνησε από τις αγορές τέχνης του Μονάχου τις δεκαετίες 1860-1870, περιγράφοντας τη φθηνή, μαζικής παραγωγής τέχνη, συνήθως ζωγραφιές και σχέδια (kitschen = βάφω, αλείφω, πασαλείβω). Η αισθητική ήταν υπερβολική και μελοδραματική. Από τότε είναι συνυφασμένη με το ευτελές και το κακόγουστο.
Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις μια βόλτα στην πόλη και να μη βλέπεις συνέχεια κάτι κακόγουστο, ειδικά αν είσαι συντονισμένος σε αυτό. Μπορεί να είναι διαφήμιση, αρχιτεκτονική, αντικείμενο, ντύσιμο, αξεσουάρ, βάψιμο, με λίγα λόγια τα πάντα.
— Πώς σχετίζεται η τέχνη με το κιτς;
Το κιτς είναι ιστορικά τεκμηριωμένο κίνημα στην τέχνη. Ο Walter Benjamin το μελέτησε επισταμένα και το κιτς, σε αντίθεση με την τέχνη, αναφέρεται σε ένα χρηστικό αντικείμενο από το οποίο απουσιάζει κάθε κριτική απόσταση μεταξύ του αντικειμένου και του παρατηρητή. Προσφέρει άμεση συναισθηματική ανακούφιση χωρίς πνευματική προσπάθεια, χωρίς την απαίτηση της απόστασης, χωρίς εξύψωση. Είναι, δηλαδή, αυτό το «ωραίο» που βλέπει κανείς, αλλά τίποτα παραπέρα. Γι' αυτό και στην έκθεση, εκτός από έργα, υπάρχουν και κάποια απλά αντικείμενα. Με ενδιαφέρει να γίνει αυτή η αντιπαραβολή. Στην έκθεση υπάρχουν καλλιτέχνες που στη δουλειά τους δεν τους απασχολεί καθόλου το κιτς. Μπαίνοντας, όμως, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, μπορεί ένα έργο τους να «διαβαστεί» αλλιώς. Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλοι που το λατρεύουν, το διασκεδάζουν και το ενσωματώνουν γενικότερα στην πρακτική τους.
— Πείτε μας μερικά παραδείγματα κιτς πραγμάτων στην πόλη μας.
Το κιτς υπάρχει παντού. Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις μια βόλτα στην πόλη και να μη βλέπεις συνέχεια κάτι κακόγουστο, ειδικά αν είσαι συντονισμένος σε αυτό. Μπορεί να είναι διαφήμιση, αρχιτεκτονική, αντικείμενο, ντύσιμο, αξεσουάρ, βάψιμο, με λίγα λόγια τα πάντα. Υπάρχουν πράγματα που είναι τόσο κακόγουστα, όσο και διασκεδαστικά, από τα σουβενίρ με τους κίονες στην Πλάκα μέχρι τις πλαστικές Παναγίτσες που χαιρετούν στα κινέζικα καταστήματα στη Σωκράτους.
— Τι έργα περιλαμβάνει η έκθεση «Κάτι το πολύ "Ωραίον"»;
Η έκθεση περιλαμβάνει 41 έργα 20 καλλιτεχνών και πολλά αντικείμενα από ιδιωτική συλλογή. Υπάρχουν έργα που προσεγγίζουν το κιτς στο αρχαιοελληνικό στοιχείο (Β. Παπαγεωργίου, Jack Burton), τα πορσελάνινα ροκοκό μπιμπελό που είχαν οι γιαγιάδες μας (Δ. Αντωνίτσης, Άγγ. Παπαδημητρίου, Αλ. Παλάσκα), το πολιτικό κιτς (Αλ. Καραβέλα), το αρχιτεκτονικό (Χ. Δουλγέρης), το σεξ (L. Kikauka), η διακόσμηση (Σπ. Στάβερης, Σ. Τούμπουρα) κλπ.
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες είναι οι Δημήτρης Αντωνίτσης, Jack Burton, Τάκης Γερμενής, Jorge Cabieses-Valdιs, Μανώλης Δασκαλάκης-Λεμός, Χριστόφορος Δουλγέρης, Όλγα Ευαγγελίδου, Βασίλης Ζωγράφος, Αλεξία Καραβέλα, Kalos & Klio, Laura Kikauka, Κωνσταντίνος Λαδιανός, Αλίκη Παλάσκα, Βασίλης Παπαγεωργίου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Ηλίας Παπαηλιάκης, Σπύρος Στάβερης, Γιώργος Σταμκόπουλος, Σοφία Τούμπουρα, Παύλος Τσάκωνας.
«Kάτι το πολύ "Ωραίον"», 8/3-16/4, Τρ.-Παρ. 12:00-20:00, Σάβ. 12:00-16:00, Elika Gallery, Ομήρου 27, Αθήνα, www.elikagallery.com