Στο Μουσείο Μπενάκη, εκτός απ’ την έκθεση του Ντέμιαν Χιρστ, που ξεκινάει επιτέλους στις 21/9 (περισσότερες λεπτομέρειες στη σελ. 12) στο κτίριο της οδού Πειραιώς, αρχίζει στις 23/9 μια έκθεση αφιερωμένη σ’ έναν μεγάλο ζωγράφο της γενιάς του ’30. Ο Αγήνωρ Αστεριάδης είναι απ’ τους σημαντικότερους ζωγράφους της γενιάς του Μεσοπολέμου. Το έργο του στα μάτια ενός σημερινού θεατή φαντάζει σαν μια παράξενη μείξη αγιογραφίας, λαϊκής ελληνικής ζωγραφικής κι ευρωπαϊκής τεχνοτροπίας της εποχής, με έντονη την επιρροή του κυβισμού. Ο Αστεριάδης ζωγράφιζε από πρόσωπα μέχρι αστικά και αγροτικά τοπία, κυρίως του θεσσαλικού κάμπου, απ' όπου και καταγόταν. Η αξία του αναγνωρίστηκε όσο ζούσε. Μέχρι και η Εθνική Πινακοθήκη τού έκανε μια αναδρομική έκθεση, έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του μάλιστα, το 1976. Η έκθεση θα συνεχιστεί έως τις 20/11.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η έκθεση που ξεκινάει αυτή την εβδομάδα (19/11) στο Bυζαντινό Μουσείο. Υπό τον τίτλο «Μέσα / Πέρα από τα σύνορα» θα δούμε έργα σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως ο Jan Fabre, η Louise Bourgeois κι ο Γιάννης Κουνέλης. Η συλλογή ανήκει στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (το χρηματοδοτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και παρουσιάζεται πρώτη φορά εκτός Λουξεμβούργου, όπου είναι και η έδρα της. Η έκθεση καλύπτει πάνω από μισό αιώνα μοντέρνας τέχνης (απ’ το 1958 μέχρι σήμερα) κι αποσκοπεί στο να αποτελέσει ένα πανόραμα της ευρωπαϊκής τέχνης.
Μια έκθεση που επικεντρώνεται στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη (ας μην ξεχνάμε πως φέτος είναι και το Έτος Ελύτη) θα παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Θεοχαράκη από τις 22 Σεπτεμβρίου. Κι όταν λέμε έργο, εννοούμε κυρίως κολάζ και μικρά έργα με τέμπερες και υδατογραφίες που συνόδευαν συχνά τα ποιήματά του. Το πραγματικά ενδιαφέρον σ’ αυτή την έκθεση, όμως, δεν είναι τα έργα τέχνης του Ελύτη, αλλά τα έργα τέχνης καλλιτεχνών που είχαν φιλικές σχέσεις με τον ποιητή κι εκείνα για τα οποία ο Ελύτης είχε γράψει δοκίμια: απ’ τον Ματίς και τον Πικάσο μέχρι τον Θεόφιλο, τον Γιάννη Μόραλη και τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Αυτό δεν είναι όλο, όμως, μια και θα παρουσιαστούν και έργα καλλιτεχνών που έχουν ως πηγή έμπνευσης την ποίηση του Ελύτη (Τέτσης, Τσόκλης, Φασιανός, Σορόγκας, Μπότσογλου, Ψυχοπαίδης, Λάππας, Βαρώτσος, Μποκόρος). Η έκθεση τελειώνει στις 27 Νοεμβρίου.
Λίγο πριν η Εθνική Πινακοθήκη κλείσει προσωρινά για να ξεκινήσουν τα έργα επέκτασης στο τέλος της σεζόν, τον Μάιο του 2012 δηλαδή, θα παρουσιάσει μια «αποχαιρετιστήρια» έκθεση. Θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε μερικούς απ’ τους άγνωστους θησαυρούς της Εθνικής Πινακοθήκης, που μετράει πάνω από 17.000 έργα τέχνης. Η έκθεση «Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης, άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της» θα εγκαινιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου και θα παρουσιάζει 580 απ’ τα άγνωστα έργα της Πινακοθήκης (στη σταθερή συλλογή βρίσκονται μόλις 480 έργα) . Θα συστήσει ουσιαστικά στο κοινό 580 απ’ τα έργα που θα τοποθετηθούν στο νέο μεγάλο κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης.
Το ΕΜΣΤ μάς έχει συνηθίσει σε πολλαπλές εκθέσεις και πρότζεκτ που τρέχουν παράλληλα, και αυτή η σεζόν δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Καταρχάς, υπάρχει το πρόγραμμα προβολών, που εγκαινιάζεται στις 21/9 και ολοκληρώνεται στο τέλος Οκτωβρίου, με τίτλο «Μυστικά Ταξίδια», κι έχει ως θέμα την περιπλάνηση και την αναζήτηση, αλλά και η παράταση της πολύ πετυχημένης έκθεσης του Απόστολου Γεωργίου έως τις 16/10. Στις 9 Νοεμβρίου ξεκινούν τρεις εκθέσεις. Η πρώτη παρουσιάζει το νέο έργο του Κουβανού καλλιτέχνη Κάρλος Γκαραϊκόα με τίτλο «Photo-topographies», το οποίο μάλιστα έχει άμεση σχέση με την Αθήνα. Η εγκατάσταση του Γκαραϊκόα χρησιμοποιεί φωτογραφίες ως ντοκουμέντα για τη δημιουργία πέντε τρισδιάστατων πολυσπάμ αντικείμενων: τα ερείπια, η παροδικότητα των κτιρίων, ο αστικός ιστός αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τον καλλιτέχνη. Η δεύτερη έκθεση, του Γιώργου Χατζημιχάλη, σε επιμέλεια της Δάφνης Βιτάλη, είναι μια εγκατάσταση που περιλαμβάνει 300 περίπου ζωγραφικά έργα, μια κατασκευή κι ένα ασπρόμαυρο βίντεο που εξιστορούν την αναδρομική έκθεση ενός φανταστικού ζωγράφου. Η τρίτη έκθεση που εγκαινιάζεται την ίδια μέρα παρουσιάζει έργα της Νίνας Παπακωνσταντίνου κι έχει τίτλο «Αντί γραφής». Σ’ αυτή την έκθεση η Παπακωνσταντίνου ερευνά τη σχέση γραφής, ίχνους και υφής.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης η καινούργια έκθεση του φθινοπώρου θ’ αργήσει λίγο, μια και θα ξεκινήσει στις αρχές Δεκεμβρίου, με την πρώτη από μια σειρά αρχαιολογικών εκθέσεων, όλες υπό τον γενικότερο τίτλο «Άγονη Γραμμή». Η έκθεση θα παρουσιάσει τον αρχαιολογικό πλούτο του Καστελόριζου, της Σύμης, της Χάλκης, της Τήλου και της Νισύρου μέσα από ευρήματα όπως αγάλματα, ανάγλυφα, αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα κ.λπ.
Μια πολύ νέα καλλιτέχνις, η Ράνια Μπέλλου, θα εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν από τις αρχές Οκτωβρίου (4 ή 8) έως τα τέλη Νοεμβρίου. Ο τίτλος της έκθεσης, που θ’ αποτελείται από σχέδια και προβολή ηχητικού γλυπτού, θα είναι «Memory for Forgetfulness», μια και η Μπέλλου έχει εμπνευστεί απ’ το μοντέλο του Προυστ, την υποκειμενική μνήμη, δηλαδή, ως αναβίωση του παρελθόντος.
Με μια πολύ σημαντική έκθεση ξεκινάει η γκαλερί Βernier Eliades (6/10) το φθινοπωρινό της πρόγραμμα. Πρόκειται για την πέμπτη ατομική έκθεση του Pier Paolo Calzolari στην γκαλερί, που είναι ευρέως γνωστός ως ένας απ’ τους πρωταγωνιστές της Arte Ρovera κι έχει κάνει λαμπρή διεθνή καριέρα (η έκθεση στην Βernier Eliades συμπίπτει χρονικά με την έκθεσή του στην Μπιενάλε της Βενετίας). Στην έκθεση θα παρουσιαστούν ιστορικά γλυπτά μεγάλων διαστάσεων από το 1970 έως το 2008.
Στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα θα δούμε από τις 6 Οκτωβρίου την έκθεση «Specific Objects/Unspecified Culture» του Αλέξανδρου Παπαθανασίου. Με αφετηρία τις πρακτικές πρωτοποριακών κινημάτων της δεκαετίας του ’60, ο Αλέξανδρος Παπαθανασίου προσκαλεί τους επισκέπτες της έκθεσής του σε μια ιδιότυπη επανεξέταση του ρόλου και της ιστορίας της τέχνης. Η έκθεση τελειώνει στις 12 Νοεμβρίου.
Η φετινή Μπιενάλε της Αθήνας που ξεκινά στις 23 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 11 Δεκεμβρίου θα είναι τελείως διαφορετική, δεν θα έχει καν συγκεκριμένο τόπο διεξαγωγής, αλλά θα γίνει σε διάφορους χώρους που θ’ ανακοινώνονται σταδιακά, προς το τέλος του μήνα, ενώ τα διάφορα στάδια προετοιμασίας της έκθεσης θ’ αποτελέσουν τη βάση για μια μεγάλου μήκους ταινία σε σκηνοθεσία του Nicolas Bourriaud. (Φέτος, εκτός απ’ την τριάδα ΧΥΖ –Ξένια Καλπακτσόγλου, Poka-Yio, Αυγουστίνος Ζενάκος-, την επιμέλεια της μπιενάλε θα αναλάβει και ο Γάλλος επιμελητής τέχνης Nicolas Bourriaud, γνωστός απ’ τη δουλειά του στην Tate Britain και στο Palais de Tokyo). Η ταινία θα είναι μεν μυθοπλασίας, αλλά θα βασίζεται σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα και μετά τη λήξη της μπιενάλε θα παρουσιαστεί σε φεστιβάλ, μουσεία και ιδρύματα. Αιτία για όλες αυτές τις ριζοσπαστικές αλλαγές είναι φυσικά η παρούσα ρευστή κατάσταση, που αποτελεί, σύμφωνα με τους επιμελητές της μπιενάλε, κάτι σαν «σεισμό» ή μια «σημαντική ιστορική καμπή».
Η Breeder θα παρουσιάζει από τις 3 Νοεμβρίου μια ατομική έκθεση του Βαγγέλη Βλάχου. Στο παρελθόν ο Βλάχος, που ήταν υποψήφιος για το βραβείο ΔΕΣΤΕ τo 2009, έχει χρησιμοποιήσει κτίρια, όπως η Αμερικανική Πρεσβεία και ο Πύργος Αθηνών, για να κάνει ένα κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Η δουλειά του έχει να κάνει με την πολιτική τέχνη - μέσα απ’ την αρχιτεκτονική και τ’ αρχεία αναδεικνύει το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
σχόλια