Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Koga Harue, Umi (Η θάλασσα) (1929). The National Museum of Modern Art, Tokyo

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ τιμά το κίνημα που επηρέασε καθοριστικά την τέχνη

0

Ο σουρεαλισμός σε όλη του τη δόξα και το εύρος γιορτάζεται στην έκθεση Surrealism Beyond Borders στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, μια έκθεση που εξετάζει το διεθνές εύρος του κινήματος και τον τρόπο με τον οποίο από το Παρίσι κατέκτησε τον κόσμο.

Το κίνημα του σουρεαλισμού γεννήθηκε στο Παρίσι από μια μικρή ομάδα συγγραφέων και καλλιτεχνών που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν το ασυνείδητο ως το μέσο που απελευθερώνει τη δύναμη της φαντασίας.

Περιφρονώντας τον ορθολογισμό και τον λογοτεχνικό ρεαλισμό, και έντονα επηρεασμένοι από τον Σίγκμουντ Φρόιντ, οι σουρεαλιστές πίστευαν ότι η λογική κατέστειλε τη δύναμη της φαντασίας, βαραίνοντάς την με ταμπού. Επηρεασμένοι και από τον Καρλ Μαρξ, πίστευαν ότι η ψυχή είχε τη δύναμη να αποκαλύψει τις αντιφάσεις στον καθημερινό κόσμο και να πυροδοτήσει την επανάσταση.

Ο όρος σουρεαλισμός επινοήθηκε το 1917 από το Γάλλο ποιητή Γκιγιόμ Απολινέρ, ο οποίος τον χρησιμοποίησε χαρακτηρίζοντας το παράδοξο θεατρικό έργο του Οι Μαστοί του Τειρεσία ως «υπερρεαλιστικό δράμα». Κατά τον Απολινέρ ο όρος αυτός δήλωνε τον αναλογικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να αποδοθεί η πραγματικότητα.

Ο σουρεαλισμός θεωρήθηκε ως το πιο ισχυρό και με τη μεγαλύτερη επιρροή κίνημα στην τέχνη του εικοστού αιώνα. Μορφές όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Μαν Ρέι όχι μόνο άσκησαν μια σημαντική επιρροή στην πρωτοποριακή τέχνη, αλλά μέσω της εμπορικής δουλειάς τους –σε φωτογραφίσεις μόδας, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο– μετέφεραν το ύφος και το πνεύμα του κινήματος σε ένα τεράστιο κοινό.

Το 1924 ο Αντρέ Μπρετόν έγραψε «Το Μανιφέστο του Σουρεαλισμού», στο οποίο όρισε τον σουρεαλισμό: Αυτοματισμός ψυχικός, καθαρός, με τον οποίο προτίθεται κανείς να εκφράσει είτε προφορικά είτε γραπτά είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο την πραγματική λειτουργία της σκέψης. Υπαγόρευση της σκέψης, με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική.

Ο σουρεαλισμός θεωρήθηκε ως το πιο ισχυρό και με τη μεγαλύτερη επιρροή κίνημα στην τέχνη του εικοστού αιώνα. Μορφές όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Μαν Ρέι όχι μόνο άσκησαν μια σημαντική επιρροή στην πρωτοποριακή τέχνη, αλλά μέσω της εμπορικής δουλειάς τους –σε φωτογραφίσεις μόδας, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο– μετέφεραν το ύφος και το πνεύμα του κινήματος σε ένα τεράστιο κοινό.

Η έκθεση ανοίγει στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης αυτόν τον μήνα πριν ταξιδέψει στην Tate Modern τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Στη Νέα Υόρκη, θα εκτείνεται σε οκτώ γκαλερί με εκατοντάδες έργα από περισσότερες από 40 χώρες.

Γνωστά κομμάτια από πρωτοπόρους του κινήματος, συμπεριλαμβανομένων των Μαξ Έρνστ και Τζόρτζιο ντε Κίρικο, θα παρουσιαστούν μαζί με λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες όπως ο Πορτογάλος ποιητής και καλλιτέχνης Αρτούρ Κρουζέιρο Σέιξας και ο Αργεντινός ζωγράφος Αντόνιο Μπέρνι, που υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής στη Νότια Αμερική.

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Leonora Carrington Self-portrait περ. 1937–38. The Metropolitan Museum of Art, New York, The Pierre and Maria-Gaetana Matisse Collection, 2002 © 2021 Estate of Leonora Carrington / Artists Rights Society (ARS), New York. Image © Metropolitan Museum of Art

«Ο σουρεαλισμός έχει ταξιδέψει και εξελιχθεί από τόπο σε τόπο και από εποχή σε εποχή» λένε οι επιμελητές της έκθεσης που πιστεύουν ότι το ενδιαφέρον για το κίνημα είναι παγκόσμιο καθώς έχει καταφέρει να ενώσει ιδέες και ανθρώπους μέσα στην απελευθερωτική του εφαρμογή και λειτουργία.

Καλλιτέχνες από την Ευρώπη και την Αμερική συναντιούνται σε αυτή την έκθεση με σουρεαλιστές πρωτοπόρους όπως ο Αιθιοπο-Αρμένιος Αλεξάντερ Μπογκοσιάν, που στη δουλειά του συγχωνεύει την εμπειρία του από τη μαύρη διασπορά με τον υπερρεαλισμό και τις στιλιστικές επιρροές από καλλιτέχνες όπως ο Ρομπέρτο ​​Μάτα, ο Ιάπωνας Κόγκα Χαρούε και ο Κάρλος Μέριντα από τη Γουατεμάλα, κάτι που φανερώνει ότι ο σουρεαλισμός ερμηνεύτηκε μετά το 1920 από καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο.

Πάντα επίκαιρος, ο σουρεαλισμός είναι ένα πεδίο που οι καλλιτέχνες δεν εγκαταλείπουν ποτέ, «ειδικά σε περιόδους πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας, όπως σήμερα που η εποχή μας χαρακτηρίζεται από πανδημία, οικονομική δυσπραγία, κοινωνική αναταραχή, εξορία και εκτοπισμό, αυξανόμενο εθνικισμό, απομονωτισμό και καταστολή» λένε οι επιμελητές του ΜΕΤ. Ο σουρεαλισμός είναι ο τρόπος που απογειώνει τη φαντασία, δημιουργώντας μια λυτρωτική «πραγματικότητα» της τέχνης, που σήμερα είναι πιο απαραίτητη από ποτέ.

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 11 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιανουαρίου 2022. Έναν μήνα αργότερα θα κάνει εγκαίνια στην Tate Modern, στο Λονδίνο, μέχρι τον Αύγουστο του 2022.

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Mayo (Antoine Malliarakis) Coups de bâtons 1937. Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf © VG Bild-Kunst, Bonn 2021. Φωτο: Achim Kukulies, Düsseldorf
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Ithell Colquhoun, Scylla 1938. Tate. © Spire Healthcare, © Noise Abatement Society, © Samaritans
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Carlos Mérida, Plate 7 (1943). © 2021 ARS, New York / SOMAAP, Mexico City
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Artur Cruzeiro Seixas, O seu olhar já não se dirige para a terra, mas tem os pés assentes nela (1953). © 2021 SPA, Lisbon / Licensed by VAGA at ARS. Photo: Cupertino de Miranda Foundation, Guilherme Carmelo
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το σπίτι της τελευταίας των σουρεαλιστών γίνεται μουσείο. Η απίθανη και θαυμαστή ιστορία της Λεονόρα Κάρινγκτον

Εικαστικά / Λεονόρα Κάρινγκτον: Το σπίτι της τελευταίας των σουρεαλιστών γίνεται μουσείο

Δέκα χρόνια μετά το θάνατό της, το σπίτι και ατελιέ της, το μέρος στο οποίο δημιούργησε μερικά από τα ωραιότερα έργα της, έζησε για 65 χρόνια και είχε μετατραπεί με επίκεντρο την ίδια σε κέντρο για τον κύκλο των καλλιτεχνών στο Μεξικό, ανοίγει στους επισκέπτες που είναι πρόθυμοι να μάθουν περισσότερα για το έργο και την κληρονομιά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Εικαστικά / Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει καταντήσει να μοιάζει με τσίρκο. Αλλά ο πραγματικός κακός της ιστορίας δεν είναι οι καλλιτέχνες, αλλά η σύγχρονη αγορά της τέχνης, η αξία της οποίας ξεπερνά πλέον τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως
THE LIFO TEAM
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Helmut Lang: What remains behind

Εικαστικά / Helmut Lang: Από το θρυλικό rubber dress στα πρωτόγονα γλυπτά του

Ο καλλιτέχνης και πρώην σχεδιαστής μόδας διατηρεί την προσήλωσή του στα υλικά και παρουσιάζει γλυπτά που θίγουν τη διαρκή εμμονή του με το θέμα της μνήμης, σε ένα σπίτι-σύμβολο του μοντερνισμού στο Λος Άντζελες.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
62 λεπτά με τον Ανέστη Ιωάννου

Εικαστικά / Από τη Νεφελοκοκκυγία στο skate και το τζιν: Το Εικαστικό Σύμπαν του Ανέστη Ιωάννου

Ο νεαρός εικαστικός αναζητά μια νέα μορφή ελευθερίας και απογείωσης, συνδέοντας τη δυναμική της street culture με την ουτοπία των Ορνίθων και των τσαρουχικών ονείρων, αναζητώντας μια έξοδο από το αστικό τραύμα σε έναν κόσμο γεμάτο δυνατότητες και φαντασία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο καινοτόμος κεραμίστας–γλύπτης Brian Rochefort παρουσιάζει στην Αθήνα νέα του έργα

Εικαστικά / Brian Rochefort: Ο ριζοσπάστης της κεραμικής παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Αθήνα

Είναι διάσημος για τη δημιουργία μεγάλων, ζωηρών κεραμικών γλυπτών με μοναδικές υφές και αφηρημένα μοτίβα, ενώ οι συνθέσεις του ισορροπούν μεταξύ αταξίας και αρμονίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατσαδιώτης

Εικαστικά / «Tα έργα μου είναι σκοτεινά, αλλά δεν τα έχω σκεφτεί ποτέ ως προκλητικά»

Μία μέρα μετά τον βανδαλισμό των έργων του από τον βουλευτή της Νίκης, ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης μιλά στη LiFO για τη δουλειά του που προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες ομάδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια πολύ καλή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Εικαστικά / «Μια πολύ κακή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Πώς η ανάγκη μιας κολεκτίβας καλλιτεχνών για χώρο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο φιλόξενα κουίρ σποτ στο κέντρο της πόλης: Μέσα από τις αφηγήσεις των παιδιών που το έφτιαξαν και το έζησαν.  
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Εικαστικά / Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Η Tate Modern φέρνει στις αίθουσές της μια έκθεση για έναν «larger than life» περφόρμερ. Η πορεία του νεαρού αγοριού από το ήσυχο προάστιο Sunshine της Μελβούρνης που έγινε παγκοσμίως διάσημη προσωπικότητα στον χώρο του πολιτισμού, χάρη στον εξωφρενικό, πολύπλοκο και δημιουργικό χαρακτήρα του και άφησε ανεξίτηλο και αδιαμφισβήτητο αποτύπωμα στη σύγχρονη τέχνη και πέρα από αυτήν. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ