5 βιβλία που εξηγούν τις ραγδαίες εξελίξεις της μουσικής βιομηχανίας

5 βιβλία που εξηγούν τις ραγδαίες εξελίξεις της μουσικής βιομηχανίας Facebook Twitter
Oι νέες τεχνολογίες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη ριζική αλλαγή της διαπραγματευτικής θέσης του ακροατή.
0

 Η απελευθέρωση της πληροφορίας, η απεριόριστη πρόσβαση στο σύνολο της ηχογραφημένης μουσικής και οι νέες τεχνολογίες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάδυση νέων ηχητικών τάσεων και κινημάτων, στην ανακατανομή της εξουσίας από τις δισκογραφικές στις εταιρείες streaming και στη ριζική αλλαγή της διαπραγματευτικής θέσης του ακροατή. Αυτό το ρευστό και έκρυθμο τοπίο έχει δώσει κίνητρο σε δημοσιογράφους, κριτικούς τέχνης, ιστορικούς αναλυτές αλλά και μουσικούς να καταπιαστούν με τον αντίκτυπο που έχουν οι ενδιαφέρουσες εξελίξεις τόσο στο κοινωνικό σύνολο όσο και στην εμπειρία της προσωπικής ακρόασης. Ξεχωρίζουν ιδιαίτερα πέντε βιβλία που έχουν εκδοθεί τη δεκαετία που διανύουμε, οι συγγραφείς των οποίων αντικρίζουν από διαφορετική οπτική τη νέα αυτή εικόνα του μουσικού σύμπαντος.

Retromania

του Simon Reynolds (Faber 2012)

Είναι το βιβλίο που καταγράφει, διαυγέστερα από οποιοδήποτε άλλο, τη μεγαλύτερη παθογένεια της μουσικής σήμερα: τον εθισμό της στο ίδιο της το παρελθόν. Ο επιδραστικός Βρετανός συγγραφέας, δημοσιογράφος και μουσικός αναλυτής Simon Reynolds επιχειρηματολογεί υπέρ αυτής της κεντρικής ιδέας μέσα από μια πληθώρα παραδειγμάτων και θεωριών που προέρχονται από τον κόσμο της πoπ κουλτούρας, της μόδας, της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης, έτσι ώστε να καταλήξει στο συμπέρασμα πως οτιδήποτε συμβαίνει στη μουσική σήμερα αποτελεί ουσιαστικά μια αναδιάταξη στοιχείων που ανήκουν στο παρελθόν. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις μεγάλες ενότητες, στο «τώρα», στο «τότε» και στο «αύριο», μέσω των οποίων συντίθενται τα μέρη που οδηγούν στο τελικό του εύρημα. Στο «τώρα», για παράδειγμα, διερευνάται το φαινόμενο της διαστρεβλωμένης μνήμης λόγω του YouTube, της συλλεκτικής μανίας των σύγχρονων ανθρώπων και της διεθνούς αυτοκρατορίας του ρετρό και του vintage. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρώτο κεφάλαιο της τρίτης ενότητας, στο οποίο ο Reynolds εξηγεί και αναλύει τον όρο της «στοιχειολογίας», πώς δηλαδή το παρόν και το μέλλον της ηχογραφημένης μουσικής μπορεί να αποτελεί το άθροισμα παρελθοντικών σεναρίων που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Η αναγνωστική εμπειρία κορυφώνεται όταν η γραφή παίρνει έναν πιο βιωματικό χαρακτήρα. Σε μία από αυτές τις απολαυστικές στιγμές ο συγγραφέας αναπολεί τα εφηβικά του χρόνια στο σαλόνι του σπιτιού του, όπου η λέξη «βαρεμάρα» σήμαινε έλλειψη εναλλακτικών και ενείχε μια αίσθηση ανεμελιάς. Αντιθέτως, σήμερα την έχουμε ταυτίσει με τον κορεσμό λόγω της πληθώρας ερεθισμάτων, τη διάσπαση της προσοχής από την υπερπληροφόρηση και την αδυναμία συγκέντρωσης λόγω υπερέντασης. Συνεπώς, είναι ένα ανάγνωσμα που απευθύνεται σε όλους τους ανήσυχους μουσικόφιλους που αναζητούν τροφή για σκέψη αλλά και απαντήσεις γι' αυτή την εσωτερική πάλη που βιώνουν ανάμεσα στην παλιά και στην καινούργια μουσική.

How music got free

του Richard Stephen Witt (Viking 2015)

Το συγκεκριμένο βιβλίο μοιάζει περισσότερο με αστυνομικό μυθιστόρημα παρά με μουσική μελέτη. Ο Αμερικανός δημοσιογράφος ξεδιπλώνει με μαεστρία το κουβάρι της ιστορίας της απελευθέρωσης της πληροφορίας στη μουσική με μια εντυπωσιακά ζωντανή αφήγηση, αποτέλεσμα σχολαστικής και παραδειγματικής δημοσιογραφικής έρευνας χρόνων στα άδυτα των διεργασιών που γέννησαν την πειρατεία. Τα γεγονότα εξιστορούνται ουσιαστικά μέσα από τις εκτεταμένες συνεντεύξεις των τριών βασικών πρωταγωνιστών της περιόδου. Ο Karlheinz Brandeburg είναι μια μαθηματική διάνοια που ανέπτυξε το πρώτο MΡ3 αρχείο στη Γερμανία αλλά και το πρώτο MΡ3 player, το οποίο μάλιστα απορρίφθηκε από τη Phillips το 1995 ως μη αξιοποιήσιμο εμπορικά προϊόν. Ο δεύτερος χαρακτήρας είναι ο Doug Morris, ο οποίος τα χρόνια των εξελίξεων που μας ενδιαφέρουν κρατούσε τα ηνία της Universal. Μπορεί οι πωλήσεις των CDs να έπεφταν συνεχώς λόγω των παράνομων downloads, ωστόσο ο επιχειρηματίας κατάφερε να προσαρμοστεί πλήρως στα νέα δεδομένα, να ελέγξει τα κανάλια και τους ρυθμιστές της καινούργιας πραγματικότητας αλλά και να οδηγήσει τη Universal στη νέα, ψηφιακή εποχή της. Τρίτη και πιο συναρπαστική είναι η περιπέτεια του Dell Glover, ενός φαινομενικά απλού τύπου, ο οποίος δούλευε στο τεχνικό τμήμα μιας δισκογραφικής. Ο Glover, οργανώνοντας μαζί με άλλους συνεργάτες το σατανικό του σχέδιο, έκλεβε αντίτυπα δίσκων που ακόμα δεν είχαν κυκλοφορήσει και τα ανέβαζε στο Διαδίκτυο σε μια μυστική ομάδα που ονομαζόταν «Η σκηνή». Μέσα σε μία δεκαετία είχε πραγματοποιήσει τη διαρροή περισσότερων από 20.000 δίσκων και άνοιξε μια και καλή τις πύλες για την παράνομη, ψηφιακή διακίνηση μουσικής. Το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι πως όλη αυτή η ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή. Αυτό που μοιάζει στην αρχή με σενάριο μιας πολύ καλογραμμένης ταινίας μυστηρίου εξελίσσεται τελικά στην πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα με τα torrents, τις πλατφόρμες ελεύθερης διακίνησης μουσικής και την ανεμπόδιστη πρόσβαση σε άπειρα bytes με μουσικό περιεχόμενο.

How music works

του David Byrne (McSweeney's 2012)

O David Byrne είναι ο εγκέφαλος των Talking Heads, ενός εκ των σημαντικότερων συγκροτημάτων της μουσικής ιστορίας. Βασιζόμενος στις δισκογραφικές του εμπειρίες, μέσα από την μπάντα του και τις μετέπειτα προσωπικές του δουλειές με σπουδαίους συνεργάτες, επιχειρεί να εκφράσει τις ιδέες του σχετικά με τη σημασία της επίδρασης του χώρου και του χρόνου στο ηχητικό αποτύπωμα αλλά και τον τρόπο που οι νέες τεχνολογίες ηχογράφησης έχουν επηρεάσει τη σχέση μας με την τέχνη της μουσικής. Υιοθετώντας μια χαλαρή γραφή, εξηγεί πώς ακόμα και η μουσική παραγωγή ακολουθεί μοτίβα, από τα οποία δεν μπόρεσε να ξεφύγει ούτε ο ίδιος. Χάρη στα ποικίλα ερεθίσματα και την πολύπλευρη προσωπικότητά του, χρησιμοποιεί πολλά σημεία αναφοράς για να αναπτύξει τις σκέψεις του. Από τη Νέα Υόρκη και τους Talking Heads ταξιδεύουμε σε χωριά της Αφρικής και από τις όπερες καταλήγουμε στο σημερινό στούντιο όπου ηχογραφεί. Όλα αυτά για να οδηγηθεί σε ένα βιωματικό συμπέρασμα, πως η μουσική είναι το βασικότερο μέσο για την επικοινωνία με το περιβάλλον αλλά και πως παράλληλα αντανακλά την κατάσταση της εκάστοτε κοινωνίας. Ένας οδηγός χρήσης του μουσικού χάους της εποχής μας μέσα από τη ματιά ενός χαρισματικού μουσικού.

Hold Tight

του Jeffrey Boakye (Influx Press 2017)

H grime είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά ρεύματα που έχει γεννήσει το Ηνωμένο Βασίλειο την τελευταία δεκαετία. Είναι ένας συνδυασμός διαφόρων βρετανικών τάσεων ηλεκτρονικής μουσικής και hip-hop. Για πολύ καιρό ενδιέφερε μόνο την underground κουλτούρα, αλλά μετά τη βράβευση του τελευταίου δίσκου του grime μουσικού Skepta με Mercury Prize το ηχητικό αυτό παρακλάδι άρχισε να βρίσκει τον δρόμο του προς ένα mainstream ακροατήριο. Στο «Hold Tight», ο νεαρός Βρετανός μουσικόφιλος, παρά δημοσιογράφος, Jeffrey Boakye αναλύει το φαινόμενο της grime μέσα από 50 κομμάτια-σταθμούς στην εξέλιξή του. Δεν είναι όμως τόσο μια αυστηρή, μουσικολογική προσέγγιση όσο ένα αστείο, βιωματικό σημειωματάριο του συγγραφέα, ο οποίος εκμεταλλεύεται τη «ζωντανή» γραφή του για να θίξει κοινωνικά θέματα που συνδέονται άμεσα με τη μαύρη μουσική κουλτούρα της Μεγάλης Βρετανίας, όπως η παραμέλησή της από τα media και ο ανδροκρατούμενος χαρακτήρας της. Το βιβλίο αναδεικνύεται σε ένα αποκαλυπτικό, απαραίτητο και τελικά συγκινητικό ανάγνωσμα για ένα από τα πιο σημαντικά μουσικά κινήματα της διαδικτυακής εποχής.

The second sound

των Julia Eckhardt και Leen de Graeve (Umland Editions 2017)

Η έκδοση αυτή αποτελεί μια συλλογή από φανταστικές συζητήσεις μεταξύ μουσικών και παραγωγών πάνω στο νόημα της αφηρημένης τέχνης. Μέσα από αυτούς τους άλλοτε πνευματώδεις και άλλοτε κυνικούς διάλογους οι δυο συγγραφείς προσπαθούν να απαντήσουν στο κεντρικό ερώτημα που θέτει το βιβλίο: «Κάνει η ίδια η τέχνη φυλετικές διακρίσεις ή εμείς της έχουμε προσδώσει φυλετικό χαρακτήρα;». Έχοντας ως εφαλτήριο την ιδέα πως η μουσική βιομηχανία προβάλλει περισσότερο άνδρες καλλιτέχνες, το βιβλίο εξετάζει τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες και o LGBTQ πληθυσμός δεν έχουν τις ευκαιρίες που τους αναλογούν στη σημερινή μουσική πραγματικότητα. Η πατριαρχική δομή της κοινωνίας είναι απλώς ένα σύμπτωμα ή ο βασικός λόγος; Ένα ανάγνωσμα για μουσικόφιλους με ανησυχίες που δεν περιορίζονται στο ηχητικό σκέλος της τέχνης αλλά πηγαίνουν και λίγο παρακάτω, στις κοινωνικές προεκτάσεις και στις συνέπειές τους στο μουσικό στερέωμα.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

The Review / Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

O Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο ραδιοφωνικός παραγωγός και DJ Νίκος Ζώης συναντήθηκαν στη δεύτερη μέρα του φετινού Techniques και σχολιάζουν τη βραδιά, το σετ της –ακριβοθώρητης πλέον– Charlotte de Witte και όσα είναι hot τώρα στην ηλεκτρονική σκηνή και στο αθηναϊκό nightlife.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Tsugranes

Μουσική / Η επιρροή των ελληνικών '90s -’00s στις Tsugranes και τον ήχο τους

Με αναφορές στον ΛεΠα και την Charli XCX, το τριμελές σχήμα από τα Γιάννενα, που άνοιξε τη συναυλία της Μαρίνας Σάττι στην Τεχνόπολη, φέρνει την πιο φρέσκια μουσική στην ελληνική ανεξάρτητη σκηνή.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Οι Khirki παντρεύουν το metal με τα ποραδοσιακά, σείοντας τις Συμπληγάδες 

Μουσική / Οι Khirki παντρεύουν το metal με παραδοσιακά στοιχεία και pop ευαισθησίες

Η νέα μπάντα του ελληνικού underground, που έχει ήδη ξεχωρίσει, ετοιμάζεται να αναχωρήσει για τη δεύτερη ευρωπαϊκή της περιοδεία, περιμένοντας το κοινό από κάτω να φωνάζει «the Greek song, the Greek song».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Μουσική / Μια μουσική πανδαισία στη σκιά του ναού της Αφαίας

Το «Ταξίδι στο φως», μια σειρά συναυλιών του σπουδαίου μαέστρου Σταύρου Ξαρχάκου σε εμβληματικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, συνεχίστηκε στην Αίγινα με την υποστήριξη της METLEN Energy & Metals.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Colin Stetson: Από τις απαιτήσεις ενός αιωνόβιου μπάσου σαξοφώνου σε μουσική για ταινίες τρόμου όπως το «Hereditary»

Μουσική / Colin Stetson: Ένας από τους πιο καταξιωμένους σαξοφωνίστες έρχεται στην Αθήνα

Ο μουσικός που έχει παίξει πλάι στον Tom Waits, με τους Arcade Fire και τους Chemical Brothers και πλέον συνθέτει μουσική για δημοφιλείς ταινίες τρόμου, όπως το «Hereditary», θα εμφανιστεί το Σάββατο στο Gazarte.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Lorenzo

Οι Αθηναίοι / Lorenzo: «Η techno σκηνή έχει γίνει χρηματιστήριο»

Γνώρισε την techno στη Φρανκφούρτη των αρχών των ‘90s. Ερχόμενος στην Αθήνα, όσο έβλεπε ότι ο κόσμος σοκαριζόταν με τις εμφανίσεις του, τόσο περισσότερο του άρεσε να προκαλεί. Ο θρυλικός χορευτής του Factory και ιδρυτής της ομάδας Blend είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ