5 βιβλία που εξηγούν τις ραγδαίες εξελίξεις της μουσικής βιομηχανίας

5 βιβλία που εξηγούν τις ραγδαίες εξελίξεις της μουσικής βιομηχανίας Facebook Twitter
Oι νέες τεχνολογίες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη ριζική αλλαγή της διαπραγματευτικής θέσης του ακροατή.
0

 Η απελευθέρωση της πληροφορίας, η απεριόριστη πρόσβαση στο σύνολο της ηχογραφημένης μουσικής και οι νέες τεχνολογίες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάδυση νέων ηχητικών τάσεων και κινημάτων, στην ανακατανομή της εξουσίας από τις δισκογραφικές στις εταιρείες streaming και στη ριζική αλλαγή της διαπραγματευτικής θέσης του ακροατή. Αυτό το ρευστό και έκρυθμο τοπίο έχει δώσει κίνητρο σε δημοσιογράφους, κριτικούς τέχνης, ιστορικούς αναλυτές αλλά και μουσικούς να καταπιαστούν με τον αντίκτυπο που έχουν οι ενδιαφέρουσες εξελίξεις τόσο στο κοινωνικό σύνολο όσο και στην εμπειρία της προσωπικής ακρόασης. Ξεχωρίζουν ιδιαίτερα πέντε βιβλία που έχουν εκδοθεί τη δεκαετία που διανύουμε, οι συγγραφείς των οποίων αντικρίζουν από διαφορετική οπτική τη νέα αυτή εικόνα του μουσικού σύμπαντος.

Retromania

του Simon Reynolds (Faber 2012)

Είναι το βιβλίο που καταγράφει, διαυγέστερα από οποιοδήποτε άλλο, τη μεγαλύτερη παθογένεια της μουσικής σήμερα: τον εθισμό της στο ίδιο της το παρελθόν. Ο επιδραστικός Βρετανός συγγραφέας, δημοσιογράφος και μουσικός αναλυτής Simon Reynolds επιχειρηματολογεί υπέρ αυτής της κεντρικής ιδέας μέσα από μια πληθώρα παραδειγμάτων και θεωριών που προέρχονται από τον κόσμο της πoπ κουλτούρας, της μόδας, της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης, έτσι ώστε να καταλήξει στο συμπέρασμα πως οτιδήποτε συμβαίνει στη μουσική σήμερα αποτελεί ουσιαστικά μια αναδιάταξη στοιχείων που ανήκουν στο παρελθόν. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις μεγάλες ενότητες, στο «τώρα», στο «τότε» και στο «αύριο», μέσω των οποίων συντίθενται τα μέρη που οδηγούν στο τελικό του εύρημα. Στο «τώρα», για παράδειγμα, διερευνάται το φαινόμενο της διαστρεβλωμένης μνήμης λόγω του YouTube, της συλλεκτικής μανίας των σύγχρονων ανθρώπων και της διεθνούς αυτοκρατορίας του ρετρό και του vintage. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρώτο κεφάλαιο της τρίτης ενότητας, στο οποίο ο Reynolds εξηγεί και αναλύει τον όρο της «στοιχειολογίας», πώς δηλαδή το παρόν και το μέλλον της ηχογραφημένης μουσικής μπορεί να αποτελεί το άθροισμα παρελθοντικών σεναρίων που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Η αναγνωστική εμπειρία κορυφώνεται όταν η γραφή παίρνει έναν πιο βιωματικό χαρακτήρα. Σε μία από αυτές τις απολαυστικές στιγμές ο συγγραφέας αναπολεί τα εφηβικά του χρόνια στο σαλόνι του σπιτιού του, όπου η λέξη «βαρεμάρα» σήμαινε έλλειψη εναλλακτικών και ενείχε μια αίσθηση ανεμελιάς. Αντιθέτως, σήμερα την έχουμε ταυτίσει με τον κορεσμό λόγω της πληθώρας ερεθισμάτων, τη διάσπαση της προσοχής από την υπερπληροφόρηση και την αδυναμία συγκέντρωσης λόγω υπερέντασης. Συνεπώς, είναι ένα ανάγνωσμα που απευθύνεται σε όλους τους ανήσυχους μουσικόφιλους που αναζητούν τροφή για σκέψη αλλά και απαντήσεις γι' αυτή την εσωτερική πάλη που βιώνουν ανάμεσα στην παλιά και στην καινούργια μουσική.

How music got free

του Richard Stephen Witt (Viking 2015)

Το συγκεκριμένο βιβλίο μοιάζει περισσότερο με αστυνομικό μυθιστόρημα παρά με μουσική μελέτη. Ο Αμερικανός δημοσιογράφος ξεδιπλώνει με μαεστρία το κουβάρι της ιστορίας της απελευθέρωσης της πληροφορίας στη μουσική με μια εντυπωσιακά ζωντανή αφήγηση, αποτέλεσμα σχολαστικής και παραδειγματικής δημοσιογραφικής έρευνας χρόνων στα άδυτα των διεργασιών που γέννησαν την πειρατεία. Τα γεγονότα εξιστορούνται ουσιαστικά μέσα από τις εκτεταμένες συνεντεύξεις των τριών βασικών πρωταγωνιστών της περιόδου. Ο Karlheinz Brandeburg είναι μια μαθηματική διάνοια που ανέπτυξε το πρώτο MΡ3 αρχείο στη Γερμανία αλλά και το πρώτο MΡ3 player, το οποίο μάλιστα απορρίφθηκε από τη Phillips το 1995 ως μη αξιοποιήσιμο εμπορικά προϊόν. Ο δεύτερος χαρακτήρας είναι ο Doug Morris, ο οποίος τα χρόνια των εξελίξεων που μας ενδιαφέρουν κρατούσε τα ηνία της Universal. Μπορεί οι πωλήσεις των CDs να έπεφταν συνεχώς λόγω των παράνομων downloads, ωστόσο ο επιχειρηματίας κατάφερε να προσαρμοστεί πλήρως στα νέα δεδομένα, να ελέγξει τα κανάλια και τους ρυθμιστές της καινούργιας πραγματικότητας αλλά και να οδηγήσει τη Universal στη νέα, ψηφιακή εποχή της. Τρίτη και πιο συναρπαστική είναι η περιπέτεια του Dell Glover, ενός φαινομενικά απλού τύπου, ο οποίος δούλευε στο τεχνικό τμήμα μιας δισκογραφικής. Ο Glover, οργανώνοντας μαζί με άλλους συνεργάτες το σατανικό του σχέδιο, έκλεβε αντίτυπα δίσκων που ακόμα δεν είχαν κυκλοφορήσει και τα ανέβαζε στο Διαδίκτυο σε μια μυστική ομάδα που ονομαζόταν «Η σκηνή». Μέσα σε μία δεκαετία είχε πραγματοποιήσει τη διαρροή περισσότερων από 20.000 δίσκων και άνοιξε μια και καλή τις πύλες για την παράνομη, ψηφιακή διακίνηση μουσικής. Το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι πως όλη αυτή η ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή. Αυτό που μοιάζει στην αρχή με σενάριο μιας πολύ καλογραμμένης ταινίας μυστηρίου εξελίσσεται τελικά στην πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα με τα torrents, τις πλατφόρμες ελεύθερης διακίνησης μουσικής και την ανεμπόδιστη πρόσβαση σε άπειρα bytes με μουσικό περιεχόμενο.

How music works

του David Byrne (McSweeney's 2012)

O David Byrne είναι ο εγκέφαλος των Talking Heads, ενός εκ των σημαντικότερων συγκροτημάτων της μουσικής ιστορίας. Βασιζόμενος στις δισκογραφικές του εμπειρίες, μέσα από την μπάντα του και τις μετέπειτα προσωπικές του δουλειές με σπουδαίους συνεργάτες, επιχειρεί να εκφράσει τις ιδέες του σχετικά με τη σημασία της επίδρασης του χώρου και του χρόνου στο ηχητικό αποτύπωμα αλλά και τον τρόπο που οι νέες τεχνολογίες ηχογράφησης έχουν επηρεάσει τη σχέση μας με την τέχνη της μουσικής. Υιοθετώντας μια χαλαρή γραφή, εξηγεί πώς ακόμα και η μουσική παραγωγή ακολουθεί μοτίβα, από τα οποία δεν μπόρεσε να ξεφύγει ούτε ο ίδιος. Χάρη στα ποικίλα ερεθίσματα και την πολύπλευρη προσωπικότητά του, χρησιμοποιεί πολλά σημεία αναφοράς για να αναπτύξει τις σκέψεις του. Από τη Νέα Υόρκη και τους Talking Heads ταξιδεύουμε σε χωριά της Αφρικής και από τις όπερες καταλήγουμε στο σημερινό στούντιο όπου ηχογραφεί. Όλα αυτά για να οδηγηθεί σε ένα βιωματικό συμπέρασμα, πως η μουσική είναι το βασικότερο μέσο για την επικοινωνία με το περιβάλλον αλλά και πως παράλληλα αντανακλά την κατάσταση της εκάστοτε κοινωνίας. Ένας οδηγός χρήσης του μουσικού χάους της εποχής μας μέσα από τη ματιά ενός χαρισματικού μουσικού.

Hold Tight

του Jeffrey Boakye (Influx Press 2017)

H grime είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά ρεύματα που έχει γεννήσει το Ηνωμένο Βασίλειο την τελευταία δεκαετία. Είναι ένας συνδυασμός διαφόρων βρετανικών τάσεων ηλεκτρονικής μουσικής και hip-hop. Για πολύ καιρό ενδιέφερε μόνο την underground κουλτούρα, αλλά μετά τη βράβευση του τελευταίου δίσκου του grime μουσικού Skepta με Mercury Prize το ηχητικό αυτό παρακλάδι άρχισε να βρίσκει τον δρόμο του προς ένα mainstream ακροατήριο. Στο «Hold Tight», ο νεαρός Βρετανός μουσικόφιλος, παρά δημοσιογράφος, Jeffrey Boakye αναλύει το φαινόμενο της grime μέσα από 50 κομμάτια-σταθμούς στην εξέλιξή του. Δεν είναι όμως τόσο μια αυστηρή, μουσικολογική προσέγγιση όσο ένα αστείο, βιωματικό σημειωματάριο του συγγραφέα, ο οποίος εκμεταλλεύεται τη «ζωντανή» γραφή του για να θίξει κοινωνικά θέματα που συνδέονται άμεσα με τη μαύρη μουσική κουλτούρα της Μεγάλης Βρετανίας, όπως η παραμέλησή της από τα media και ο ανδροκρατούμενος χαρακτήρας της. Το βιβλίο αναδεικνύεται σε ένα αποκαλυπτικό, απαραίτητο και τελικά συγκινητικό ανάγνωσμα για ένα από τα πιο σημαντικά μουσικά κινήματα της διαδικτυακής εποχής.

The second sound

των Julia Eckhardt και Leen de Graeve (Umland Editions 2017)

Η έκδοση αυτή αποτελεί μια συλλογή από φανταστικές συζητήσεις μεταξύ μουσικών και παραγωγών πάνω στο νόημα της αφηρημένης τέχνης. Μέσα από αυτούς τους άλλοτε πνευματώδεις και άλλοτε κυνικούς διάλογους οι δυο συγγραφείς προσπαθούν να απαντήσουν στο κεντρικό ερώτημα που θέτει το βιβλίο: «Κάνει η ίδια η τέχνη φυλετικές διακρίσεις ή εμείς της έχουμε προσδώσει φυλετικό χαρακτήρα;». Έχοντας ως εφαλτήριο την ιδέα πως η μουσική βιομηχανία προβάλλει περισσότερο άνδρες καλλιτέχνες, το βιβλίο εξετάζει τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες και o LGBTQ πληθυσμός δεν έχουν τις ευκαιρίες που τους αναλογούν στη σημερινή μουσική πραγματικότητα. Η πατριαρχική δομή της κοινωνίας είναι απλώς ένα σύμπτωμα ή ο βασικός λόγος; Ένα ανάγνωσμα για μουσικόφιλους με ανησυχίες που δεν περιορίζονται στο ηχητικό σκέλος της τέχνης αλλά πηγαίνουν και λίγο παρακάτω, στις κοινωνικές προεκτάσεις και στις συνέπειές τους στο μουσικό στερέωμα.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μας αφορά σήμερα η Lady Gaga;

The Review / Μας αφορά σήμερα η Lady Gaga;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος Γιάννης Τσιούλης aka Cartoon Dandy συζητούν για την πορεία και τα τελευταία βήματα στη μουσική και κινηματογραφική βιομηχανία μιας από τις μεγαλύτερες ποπ σταρ της τελευταίας 15ετίας και για το πόσο relevant είναι σήμερα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
10 χρόνια μετά, ακόμη μας στοιχειώνει το «Ταπεινοί Και Πεινασμένοι»

Μουσική / Το «Ταπεινοί Και Πεινασμένοι» του ΛΕΞ ακόμη μας στοιχειώνει

Πέρασαν 10 χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου προσωπικού δίσκου του «Τ.Κ.Π.», που δεν ήταν απλώς ένα σημείο τομής για την εγχώρια ραπ σκηνή. Ήταν κάτι που σε άρπαζε και σε προσγείωνε με το ζόρι στην καθημερινότητα.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
Η Bipolia δεν φοβάται να παίζει μουσική στον δρόμο

Μουσική / Η Bipolia δεν φοβάται να παίζει μουσική στον δρόμο

«Είναι σίγουρα πιο χαλαρά στην Κυψέλη, πιο γειτονιά σε σχέση με την Ερμού»: Η νεαρή μουσικός φέρνει αναζωογονητική αύρα στα ελληνικά ροκ και ποπ δεδομένα με το ντεμπούτο άλμπουμ της και τις εμφανίσεις της στους δρόμους της Αθήνας.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
«Βλάσφημο, σατανιστικό, πορνογραφικό»: Η ιστορία του θρυλικού ‘666’, του άλμπουμ που σήμανε το τέλος των Aphrodite’s Child

Μουσική / «Βλάσφημο, σατανιστικό, πορνογραφικό»: Η ιστορία του θρυλικού «666», του άλμπουμ που σήμανε το τέλος των Aphrodite’s Child

Οι εξωφρενικές ιδέες του Νταλί, τα λάγνα φωνητικά της Ειρήνης Παπά και οι διαμάχες του Βαγγέλη Παπαθανασίου με τη δισκογραφική εταιρεία ήταν μόνο μερικά από τα επεισόδια της δημιουργίας ενός μνημειώδους άλμπουμ που επανακυκλοφορεί αυτές τις μέρες σε deluxe έκδοση.
THE LIFO TEAM
«Μόλις νιώσεις σιγουριά ως γυναίκα, θα προσπαθήσουν να σε σπρώξουν προς τα κάτω»

Μουσική / «Μόλις νιώσεις σιγουριά ως γυναίκα, θα προσπαθήσουν να σε σπρώξουν προς τα κάτω»

Aφήνοντας πίσω της την προηγούμενη ζωή της ως νοσοκόμα, μετά από παρότρυνση των ασθενών της να κυνηγήσει τα όνειρά της, η παραγωγός και καλλιτέχνιδα Kelly Lee Owens μιλά για την τελευταία της δουλειά, τις σημαντικές συνεργασίες της και τη μουσική που διαμορφώνει συνειδήσεις και επηρεάζει συναισθήματα.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η σπουδαία επανεκκίνηση της Καμεράτα ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών

Μουσική / Η συγκινητική επανεκκίνηση της Καμεράτας

Τέσσερα χρόνια, δύο νομοθετικές παρεμβάσεις, τρεις υπουργικές αποφάσεις και μία εκκαθάριση χρειάστηκαν ώστε να μπορέσει η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής να κάνει restart και να επανέλθει ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Μουσική / Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Η υποψηφιότητα ενός ξεχασμένου και μάλλον αδιάφορου κομματιού του Τζον Λένον για το βραβείο του δίσκου της χρονιάς φαίνεται να συμπυκνώνει όλη την σύγχυση και την έλλειψη σοβαρότητας που διακρίνει τον κουρασμένο μηχανισμό κύρους των Grammy.
THE LIFO TEAM
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Δημοσιογράφος, στιχουργός. Θα ήταν ευχαριστημένος αν, απ’ όλα τα τραγούδια του, έμενε στην ιστορία το τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ
Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Μουσική / Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Ο Στίλπων Νέστωρ μαζί με εκλεκτούς καλεσμένους παρουσιάζουν αυτή την Πέμπτη στην Αθήνα τη νέα του δουλειά που έχει τίτλο «The Second Cloud Commission» και αποτελεί το απόγειο μιας δημιουργικής πορείας στο σύγχρονο ροκ που διανύει τέσσερις δεκαετίες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Η Ματούλα Κουστένη βουτά στα άδυτα μιας βαθιάς φιλίας, αυτής των Γιόζεφ Γιόακιμ και Γιοχάνες Μπραμς, που στηρίχτηκε στην καλλιτεχνική ιδιοφυΐα και τη χημεία αυτών των δύο μουσικών, αφήνοντας ένα μοναδικό ενθύμιο, το Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα που υπογράφει -ποιος άλλος;- o Γιοχάνες Μπραμς.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Συναυλία Μαλερ

Μουσική / Ένας έξοχος Μάλερ του Κουρεντζή στο Μέγαρο

Ο Κουρεντζής βημάτισε αργά πάνω στο λεπτό σκοινί που συνδέει το υπαρκτό και του μαγικό, του εδώ και του επέκεινα, και με αδρές κινήσεις δεν παρουσίασε απλώς το Adagietto αλλά εξήγησε στον ακροατή κάθε του συλλαβή
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΜΠΙΔΗΣ