ΕΞΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΣΠΑΣΜΑ της Beatlemania, το συγκρότημα από το Λίβερπουλ βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα. Στο επίκεντρο βρίσκεται βέβαια το νέο τους τραγούδι, το «Now And Then», που ήδη έγινε το 18ο #1 σινγκλ τους στη Βρετανία. Βασιζόμενοι σε ένα ντέμο του John Lennon από τα τέλη των ‘70s, οι Paul McCartney και Ringo Starr ολοκλήρωσαν το κομμάτι, χρησιμοποιώντας και τις κιθάρες που είχε ηχογραφήσει ο George Harrison κατά τη διάρκεια κάποιων άκαρπων προσπαθειών το 1995.
Υπάρχουν όμως και επιπλέον κυκλοφορίες του συγκροτήματος, που ρίχτηκαν μόλις στην αγορά: τα δύο διπλά άλμπουμ, «1962-1966» και «1967-1970», περισσότερο γνωστά ως το «Κόκκινο» και το «Μπλε», που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά πριν από 50 χρόνια, επανέρχονται σε νέες εκδόσεις. Πρόκειται για ανθολογίες με τα «καλύτερα» τραγούδια του συγκροτήματος, τις οποίες σχεδίασε το 1973 ο Allen Klein, τότε μάνατζερ της Apple Records. Τόσο εκείνη η αρχική έκδοσή τους σε βινύλιο όσο και η επανέκδοσή τους το 1993 σε CD εισήγαγαν στρατιές νέων ακροατών στο ρεπερτόριο των Υπέροχων Τεσσάρων.
Οι φετινές εκδοχές έρχονται με την προσθήκη επιπλέον τραγουδιών, σε νέες μίξεις που εκμεταλλεύονται τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και κλείνουν αρκετές «τρύπες» σε σχέση με τις αρχικές – στις οποίες υποεκπροσωπούνταν σε τραγικό βαθμό το άλμπουμ «Revolver», ενώ παραλείπονταν πολλές ακόμα σημαντικές στιγμές. Παρ’ όλα αυτά, κάποιες επιλογές και κάποιες παραλείψεις εξακολουθούν να προβληματίζουν. Και σε προκαλούν να σκεφτείς τι θα μπορούσε να έχει συμπεριληφθεί και τι θα μπορούσε να έχει μείνει απ’ έξω. Γιατί, ας πούμε, να μπουν διασκευές από τα πρώτα άλμπουμ του γκρουπ, όταν υπάρχουν τόσες ακόμα αξιόλογες ορίτζιναλ συνθέσεις που έμειναν εκτός;
Πάμε, λοιπόν, να ανατρέξουμε σε 20 τραγούδια, τα οποία αξίζει οπωσδήποτε να ακούσετε, κι ας μη βρέθηκε για αυτά χώρος (ούτε) αυτήν τη φορά. Σε παρένθεση κάτω από τον τίτλο του κάθε τραγουδιού αναφέρεται το άλμπουμ ή το σινγκλ από το οποίο προέρχεται και το έτος κυκλοφορίας του. Η σειρά είναι χρονολογική.
It Won’t Be Long
(With The Beatles, 1963)
Το «She Loves You» είχε ήδη ολοκληρωθεί και ετοιμαζόταν για κυκλοφορία, όταν το συγκρότημα μπήκε στο στούντιο για να ηχογραφήσει ετούτο εδώ. Ίσως γι’ αυτό να μην είχε τύχη ως υποψήφιο σινγκλ, αφού επίσης χρησιμοποιεί το τρικ «yeah yeah yeah» – αν και με διαφορετικό τρόπο. Διαθέτει, πάντως, όλα τα απαιτούμενα ατού το κομμάτι αυτό του Lennon, κι έτσι επιλέχθηκε ως εναρκτήριο του δεύτερου άλμπουμ της μπάντας. Πρόκειται για αδιάψευστο μάρτυρα της αλματώδους εξέλιξης του γκρουπ εκείνα τα χρόνια, με τα καλπάζοντα ντραμς του Starr, τις υπέροχες φωνητικές αρμονίες και το έξυπνο παιχνίδι με τις λέξεις «be long» και «belong» να εντυπωσιάζουν. Συμπυκνωμένη νεανική ορμή και αισιοδοξία.
If I Fell
(A Hard Day’s Night, 1964)
Το στερεότυπο που θέλει τον Lennon άγριο ροκενρολά και τον McCartney ευαίσθητο μελωδό είναι για τα σκουπίδια, και μια από τις ατράνταχτες αποδείξεις είναι ετούτη η εξαιρετική μπαλάντα του πρώτου. Ο John περνούσε ιδιαίτερα φορτσάτη περίοδο στα πρώτα άλμπουμ των Beatles –του ανήκουν εξ ολοκλήρου οι 9 από τις 12 συνθέσεις στο «A Hard Day’s Night»– και εδώ αποδεικνύει ότι ήξερε πολύ καλά τους κανόνες του ποπ τραγουδιού, όχι μόνο της γενιάς του αλλά και εκείνης των γονιών του. Προσέξτε την αριστοτεχνικά ζυγισμένη σύμπλευση της φωνής του με εκείνη του Paul και το πώς η ενορχήστρωση κάνει πίσω ακριβώς για να την αναδείξει. Ένα από τα αριστουργήματα της πρώτης περιόδου του συγκροτήματος.
Any Time At All
(A Hard Day’s Night, 1964)
Οι στίχοι στους πρώτους δίσκους των Beatles αντικατοπτρίζουν το πολύ νεαρό της ηλικίας των ανθρώπων που τους έγραψαν. Εδώ έχουμε ένα δείγμα ενσυναίσθησης και διαθεσιμότητας, αλλά το πραγματικό ενδιαφέρον βρίσκεται και πάλι στη μουσική. Η φούρια της μελωδίας και η ευφορική εκφορά των φθόγγων από τους Lennon (κυρίως) και McCartney βρίσκει γερά στηρίγματα στα ντραμς του Starr και στις φράσεις της δωδεκάχορδης Rickenbacker του Harrison. Μαεστρική και η χρήση της κατερχόμενης μπασογραμμής στο κουπλέ, μια από τις πρώτες τόσο καλά χωνεμένες στη δισκογραφία του συγκροτήματος. Στο «1962-1966» θα μπορούσε να πάρει τη θέση του «You Can’t Do That», που είναι έξοχο μουσικά αλλά στιχουργικά φέρει έναν υπερβολικά μάτσο τόνο, ο οποίος δεν συνάδει με το σήμερα.
Things We Said Today
(A Hard Day’s Night, 1964)
Από τον Απρίλιο του ‘63 μέχρι τον Ιούλιο του ‘68 ο Paul McCartney ήταν ζευγάρι με την Jane Asher, φέρελπι ηθοποιό και κόρη καλής οικογένειας του Λονδίνου. Η σχέση τους υπήρξε αρκετά τρικυμιώδης, κυρίως λόγω του λίγου κοινού χρόνου που διέθεταν, εξαιτίας της φύσης των ασχολιών τους. Για αυτό το τελευταίο γράφει εδώ ο δημιουργός, με ρομαντική διάθεση όμως. Το κομμάτι σκαρώθηκε πάνω σε μια θαλαμηγό, τον Μάιο του ’64, καθώς το ζευγάρι περιδιάβαινε τις Παρθένες Νήσους, παρέα με τον Ringo Starr και τη σύζυγό του, Maureen Cox. Η μινόρε αρμονία του και το στιχουργικό τρικ της αναφοράς σε ένα μέλλον όπου θα νοσταλγείται το παρόν το κάνουν οπωσδήποτε να ξεχωρίζει.
Baby’s In Black
(Beatles For Sale, 1964)
Το ‘64 ήταν κολασμένη χρονιά για τα Σκαθάρια: η Beatlemania ήταν στο αποκορύφωμά της, το συναυλιακό τους πρόγραμμα βαρύ κι ασήκωτο και οι απαιτήσεις των δισκογραφικών απάνθρωπες. Στο τέταρτο άλμπουμ τους η κούρασή τους γίνεται εμφανής, τόσο στο εξώφυλλο όσο και στο περιεχόμενο. Το «Baby’s In Black» είναι όμως μια πολύ καλή στιγμή. Γράφτηκε από τους Lennon και McCartney, οι οποίοι φαίνεται πως του είχαν ιδιαίτερη αδυναμία, αφού αποτέλεσε μόνιμη παρουσία στις setlist των συναυλιών τους για τα επόμενα χρόνια. Παίχτηκε ακόμα και στην τελευταία τους ever επίσημη ζωντανή εμφάνιση, στο Candlestick Park του Σαν Φρανσίσκο, τον Αύγουστο του ’66.
The Night Before
(Help!, 1965)
Τα Σκαθάρια αγαπούσαν τον ήχο της Motown, κι εδώ φαίνεται σαφώς η επιρροή του πάνω τους. Πρόκειται για ένα έξοχο τραγούδι, από όλες τις απόψεις, το οποίο αποτυπώνεται ιδιαίτερα αποτελεσματικά: από το ψυχωμένο παίξιμο του Lennon στα πλήκτρα, μέχρι το κάπως αλλόκοτο κιθαριστικό σόλο που έπαιξε ο McCartney, όλα κουμπώνουν τέλεια. Αποτελεί ένδειξη του μεγέθους του ταλέντου και του βάθους του ρεπερτορίου των Beatles το γεγονός ότι ένα κομμάτι σαν κι αυτό όχι απλώς δεν κυκλοφόρησε ως σινγκλ, αλλά παραμένει ως σήμερα ένα από τα λιγότερο γνωστά τους.
Think For Yourself
(Rubber Soul, 1965)
Ο Harrison αγκομαχούσε τα πρώτα χρόνια για να καταφέρει να μπει κάποιο τραγούδι του στους δίσκους του συγκροτήματος. Το εν λόγω τα κατάφερερε επειδή ο χρόνος τελείωνε και απαιτούνταν ένα ακόμα κομμάτι για τον έκτο δίσκο τους. Εδώ βρίσκουμε τον George σε αυστηρό/διδακτικό τόνο, να κουνάει το δάχτυλο –διάθεση που δεν υπάρχει σε προηγούμενα τραγούδια του γκρουπ– προοικονομώντας το ύφος αρκετών κομματιών της σόλο πορείας του. Προσέξτε το φαζαρισμένο μπάσο του McCartney, το πώς το ντέφι και οι μαράκες συμπληρώνουν το γκρουβ των ντραμς και τα φωτεινά δεύτερα φωνητικά.
I’m Looking Through You
(Rubber Soul, 1965)
Εδώ ο McCartney τραγουδά για μία από τις φουρτούνες στη σχέση του με την Asher. Το κομμάτι διαθέτει προφανή μελωδικά και ρυθμικά θέλγητρα και στήνεται με τη βοήθεια κάποιων country και Dylan-ικών συνιστωσών. Προσέξτε τον ήχο των κρουστών που προέρχεται από το χτύπημα των δαχτύλων του Starr πάνω σε ένα σπιρτόκουτο. Η διάθεση για αναζήτηση νέων ήχων και τρόπων υπήρχε από πολύ νωρίς στο συγκρότημα...
Rain
(B-side του Paperback Writer, 1966)
...αλλά έφτασε στο απόγειό της κατά τη δημιουργία του «Revolver», εντεινόμενη και από τον πειραματισμό τους με το in ναρκωτικό της εποχής (LSD). Ειδικά στο «Rain» τα έδωσαν όλα, σε μια προσπάθεια να συμπυκνώσουν σε ήχο την ψυχεδελική εμπειρία, παραμένοντας ταυτόχρονα πιστοί σε μια ποπ φόρμα. Το κομμάτι ηχογραφήθηκε σε γρήγορο τέμπο και έπειτα μιξαρίστηκε σε αργή ταχύτητα, ώστε να αποδοθεί η ληθαργική αίσθηση του τριπαρίσματος. Προστέθηκαν αντεστραμμένα φωνητικά, αποπροσανατολιστικό μπάσο και κοφτερές κιθάρες· οι τελευταίες θα επέστρεφαν τριάντα χρόνια μετά ως ένα από τα βασικά ηχητικά συστατικά της Britpop. Η performance του Starr στα τύμπανα αναφέρεται από τον ίδιο ως η καλύτερή του ever.
Love You To
(Revolver, 1966)
Ο George ανακάλυψε το σιτάρ, ένα εικοσάχορδο όργανο ινδικής προέλευσης, στο σετ γυρισμάτων της ταινίας «Help!» και αμέσως γοητεύτηκε. Τα επόμενα χρόνια βυθίστηκε στη μελέτη όχι μόνο του οργάνου αλλά και της ινδικής κουλτούρας και θρησκείας, μαθητεύοντας στο πλευρό του Ravi Shankar, κομίζοντας συχνά τους καρπούς της όλης εμπειρίας στις δημιουργίες του συγκροτήματος. Το «Love You To» ήταν η πρώτη ξεκάθαρα ινδοπρεπής σύνθεσή του. Η αυθεντικότητα στο ύφος εξασφαλίστηκε, βέβαια, και λόγω της συμμετοχής του Ινδού Anil Bhagwat στην τάμπλα. Ως επιλογή μοιάζει πιο θελκτική, πιο προσιτή, σε σχέση με το –άριστο κατά τα άλλα– «Within You Without You», από το «Sgt. Pepper’s…», που βρήκε θέση στο «1967-1970».
And Your Bird Can Sing
(Revolver, 1966)
Η αρχική έκδοση του «1962-1966» μεροληπτούσε σε απίστευτο βαθμό υπέρ του «Rubber Soul» και σε βάρος του «Revolver», που πια θεωρείται μία από τις κορυφαίες δισκογραφικές καταθέσεις των Σκαθαριών. Η νέα έκδοση διορθώνει σε μεγάλο βαθμό την αδικία, αφήνει όμως εκτός ετούτο το διαμαντάκι. Το οποίο βρίσκει τον Lennon σε βιτριολική διάθεση, να τα χώνει σε εκείνους που δεν τον «πιάνουν» (ο αρχικός τίτλος ήταν «You Don’t Get Me»), με το ύφος του να αντικατοπτρίζεται στο αιχμηρό κιθαριστικό σόλο, παιγμένο από τους Harrison και McCartney.
Getting Better
(Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, 1967)
Το ξεκίνησε ο McCartney, στον οποίο ανήκουν η μελωδία και ο τίτλος – τον οποίο εμπνεύστηκε ενθυμούμενος το μότο του Jimmy Nicol, του ντράμερ που αντικατέστησε τον Starr για μια περίοδο που ο τελευταίος ανάρρωνε από την αφαίρεση των αμυγδαλών του. Στους στίχους όμως έχει παρέμβει πολύ ο Lennon, εξού και οι αναφορές σε ατίθασα νιάτα και βιαιότητες απέναντι σε γυναίκες. Το δίδυμο λειτουργούσε συχνά αντιστικτικά και συμπληρωματικά, όπως εδώ: στον ασίγαστο οπτιμισμό του Paul («I’ve got to admit it’s getting better/ a little better all the time») έρχεται να απαντήσει ο προσγειωμένος πραγματισμός του John («can’t get much worse»).
The Inner Light
(b-side του Lady Madonna, 1968)
Το 1967, ο σκηνοθέτης Joe Massot γύριζε την ταινία «Wonderwall», με πρωταγωνιστές την Jane Birkin και τον Jack McGowran, και σκέφτηκε να αναθέσει το soundtrack στον George Harrison. Για τον σκοπό αυτόν το Σκαθάρι ταξίδεψε στη Βομβάη της Ινδίας, όπου ηχογράφησε μια σειρά από ορχηστρικά θέματα, με τη συμμετοχή Ινδών μουσικών, στα τοπικά στούντιο της EMI. Εκεί ηχογράφησε και το «The Inner Light», το οποίο συνέθεσε πάνω σε στίχους βασισμένους στο Tao Te Ching. Πίσω στο Λονδίνο, διαπίστωσε ότι το κομμάτι ήταν σε τόνο υψηλό για τις φωνητικές του δυνατότητες και χρειάστηκε «σπρώξιμο» από τους Lennon και McCartney, στους οποίους άρεσε ιδιαίτερα το τραγούδι, για να πειστεί τελικά να το ερμηνεύσει. Πρόκειται όντως για μία από τις ομορφότερες μελωδίες που συνέθεσε ποτέ.
Happiness Is A Warm Gun
(The Beatles, 1968)
Ο τίτλος ψαρεύτηκε από το εξώφυλλο ενός περιοδικού για όπλα. Γύρω από αυτόν, ο Lennon έστησε ένα τραγούδι-σουίτα, με σουρεαλιστικούς στίχους που αναφέρονται στα ναρκωτικά και στο σεξ, και μια μουσική εξέλιξη που παραπέμπει στη μέχρι τότε ροκ εν ρολ ιστορία. Έχουμε εδώ ένα αριστούργημα, που αγάπησαν και οι τέσσερις Beatles, και που μόχθησαν ιδιαίτερα για να το ολοκληρώσουν: οι πολυπληθείς μετρικές ανατροπές χρειάστηκαν 95 απόπειρες για να αποτυπωθούν ικανοποιητικά. Είναι πραγματικά ανεξήγητο που επιλέχθηκε το «Glass Onion» για τη νέα έκδοση του «1967-1970», από τη στιγμή που υπάρχει αυτό εδώ. Τέτοιες επιλογές τροφοδοτούν τη συνομωσιολογική αίσθηση που έχουν κάποιοι φαν ότι η εικόνα του Lennon σαμποτάρεται συστηματικά και επί τούτου...
I Will
(The Beatles, 1968)
Τον Φεβρουάριο του ’68, οι πνευματικές αναζητήσεις τους οδήγησαν τους Beatles στην Ινδία, όπου μαθήτευσαν στο πλευρό του Maharishi Mahesh Yogi, σπουδάζοντας υπερβατικό διαλογισμό. Στην παρέα τους είχαν μέλη των Beach Boys και τον τραγουδοποιό Donovan, ενώ δεν είχαν αμελήσει να πάρουν μαζί τους και τις κιθάρες τους. Απαλλαγμένοι από τις υποχρεώσεις τους, κατέληξαν να συνθέσουν πλήθος τραγουδιών. Το «I Will» ανήκει σε εκείνη τη φουρνιά, και αποτελεί ένα από τα πολλά παραδείγματα της μελωδικής δεινότητας του McCartney, ο οποίος εδώ έπαιξε ακουστική κιθάρα και αντί για μπάσο χρησιμοποίησε τη φωνή του. Τα κρουστά παίχτηκαν από τους Starr και Lennon, ενώ ο Harrison δεν συμμετείχε καν. Κλασικό παράδειγμα της less is more λογικής που διέπει σε μεγάλο βαθμό το διπλό άλμπουμ «The Beatles» – που είναι περισσότερο γνωστό ως το «Λευκό».
Helter Skelter
(The Beatles, 1968)
Ο McCartney οδηγήθηκε στη σύνθεση αφού διάβασε στο «Melody Maker» μια συνέντευξη του Pete Townshend στην οποία, αναφερόμενος στο σινγκλ «I Can See For Miles», ο κιθαρίστας και συνθέτης των Who υποστήριζε ότι είχαν φτιάξει το πιο πρόστυχο και εκκωφαντικό τραγούδι ever. Επιχειρώντας να κάνουν κάτι ακόμα πιο «βρόμικο», οι Beatles επιδόθηκαν σε μια σειρά μακροσκελών τζαμαρισμάτων (το μεγαλύτερο διάρκειας 27 λεπτών), όπου, πέρα από τα κλασικά ροκ όργανα, χρησιμοποίησαν σαξόφωνο (από τον Lennon) και τρομπέτα (από τον roadie Mal Evans). Η εκτέλεση που μπήκε στον δίσκο ήταν βέβαια αρκετά συντομευμένη και ραφιναρισμένη, αλλά έφτασε (και ξεπέρασε) με άνεση την πηγή έμπενευσής της· το τραγούδι θεωρείται άλλωστε ως ένας από τους προπομπούς του heavy metal των ‘70s. Παρότι η φήμη του υπέστη σοβαρό πλήγμα όταν αποκαλύφθηκε ότι αποτέλεσε trigger για τη σειρά αιματηρών φόνων που διέπραξε η «Οικογένεια» του ψυχοπαθή Charles Manson τον Αύγουστο του ‘69, τις τελευταίες δεκαετίες έχει επανέλθει δυναμικά, βοηθούμενο και από τη σταθερή θέση που βρήκε στις setlist των συναυλιών του δημιουργού του.
Because
(Abbey Road, 1969)
Μια υπερβατική, μεγαλοπρεπής στιγμή, από το τελευταίο άλμπουμ που ηχογράφησε το γκρουπ. Ο Lennon εμπνεύστηκε τη μουσική όταν άκουσε τη σύντροφό του, Yoko Ono, να παίζει στο πιάνο τη «Σονάτα Του Σεληνόφωτος» του Beethoven. Οι ποιητικοί στίχοι (με έντονες επιρροές από την Ono) και οι θεσπέσιες φωνητικές αρμονίες των Lennon, McCartney και Harrison (ηχογραφημένες επί τρία, ώστε να δημιουργήσουν μια εννεαμελή χορωδία) δημιουργούν μια αίσθηση μελαγχολικής ανάτασης. Προσέξτε τη λιτή ενορχήστρωση και τις φράσεις που παίζει ο Harrison στο Moog, ένα πρωτοποριακό συνθεσάιζερ της εποχής (για τον προγραμματισμό του οποίου το συγκρότημα χρειάστηκε τη βοήθεια του Mike Vickers, πρώην μέλους των Manfred Mann). Ένα ακόμα τραγούδι του οποίου η παράλειψη από το «1967-1970» αποτελεί έγκλημα. Θα μπορούσε άνετα να αντικαταστήσει το «Oh! Darling».
Two Of Us
(Let It Be, 1970)
Οι ηχογραφήσεις του «Let It Be» έγιναν στις αρχές του 1969, αλλά τελικά ο δίσκος κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1970, όταν πια τα νέα περί της διάλυσης του συγκροτήματος είχαν γίνει γνωστά στο κοινό. Τότε οι κριτικές ήταν αρνητικές, αλλά σήμερα ο δίσκος έχει επανεκτιμηθεί, με τη βοήθεια και του «Get Back», του ντοκιμαντέρ-μαμούθ που μας χάρισε ο Peter Jackson το 2021. Το «“Two Of Us» είναι μια σύνθεση του McCartney, που καταπιάνεται με τη σχέση του με τη φωτογράφο –και μέλλουσα σύζυγό του– Linda Eastman. Ο Lennon, βέβαια, πίστευε ότι το τραγούδι μιλούσε και για τον ίδιο – και ίσως να μην είχε εντελώς άδικο. Κάτι τέτοιο υποστηρίζεται και από την υπέροχη από κοινού ερμηνεία από τους Paul και John, αλλά και από τους στίχους «You and I have memories / longer than the road that stretches out ahead».
I’ve Got A Feeling
(Let It Be, 1970)
Η… κοινοπραξία Lennon/McCartney λειτουργούσε πολύ ουσιαστικά μέχρι τα μέσα περίπου των ‘60s, αλλά στη συνέχεια έγινε αρκετά πιο αποσπασματική. Εδώ, π.χ., έχουμε σύμπραξη μέσω της συγκόλλησης δύο ημιτελών συνθέσεων, μιας ροκάτης του δεύτερου και μιας φολκ του πρώτου. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι εντυπωσιακό πάντως, χάρη στην ομοθυμία της τετράδας στο παίξιμο. Πρόκειται κατ’ ουσία για ζωντανή ηχογράφηση στην ταράτσα των γραφείων τους στη Saville Road του Λονδίνου κατά την τελευταία, αν και ανεπίσημη, ζωντανή εμφάνιση της τετράδας για τις ανάγκες του φινάλε της ταινίας «Let It Be». Δώστε βάση στο ρεσιτάλ ερμηνείας του Macca, και στα αριστοτεχνικά πλήκτρα του guest Billy Preston, που γεμίζουν τον ήχο χωρίς να κλέβουν την παράσταση.
You Know My Name (Look Up The Number)
(b-side του Let It Be)
Το κωμικό στοιχείο είχε απ’ την αρχή σταθερή παρουσία στη δημόσια εικόνα των Beatles, που άλλωστε μεγάλωσαν ακούγοντας «The Goon Show» από το BBC, ενώ βρήκε θέση και στα τραγούδια τους, τουλάχιστον από το «Rubber Soul» και μετά. Το εν λόγω ηχογραφήθηκε αρχικά την εποχή του Magical Mystery Tour, με τη συμμετοχή και του Brian Jones των Rolling Stones στο σαξόφωνο, αλλά έμεινε στο ράφι για καιρό. Ολοκληρώθηκε το ’69, κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του «Abbey Road», και παραλίγο να κυκλοφορήσει ως σινγκλ της Plastic Ono Band του Lennon. Κατέληξε τελικά στην πίσω πλευρά του «Let It Be». Ως τελευταίο σινγκλ των Beatles στην πατρίδα τους δεν θα μπορούσε να έχει επιλεγεί ένα πιο αταίριαστο –αλλά και πιο κατάλληλο τελικά– ζευγάρι τραγουδιών: το γκρουπ μάς αποχαιρετούσε με μια κάπως πένθιμη μπαλάντα αποδοχής, υπενθυμίζοντας όμως παράλληλα ότι ο ερχομός του τέλους δεν ήταν δα και κάτι τόσο τραγικό. Ξέραμε το όνομά τους, αρκούσε να αναζητήσουμε τον αριθμό...
