Μέσα στην γενικότερη, ορθή αντίληψη πως, και στις μέρες μας, δεν μπορεί παρά να ηχογραφείται και να κυκλοφορεί σπουδαία μουσική, η τζαζ έρχεται να καταδείξει και να παρουσιάσει τις δικές της σημαντικές προτάσεις.
Και βασικά να αποσαφηνίσει, για μιαν ακόμη φορά, πως το αισθητικό κέντρο της ναι μεν θα παραμένει μονοσήμαντα ακαθόριστο, αλλά θα είναι πάντα εμποτισμένο από την τρανή ιστορία της.
Δέκα τωρινοί τζαζ δίσκοι, στο player ή στο πλατώ, που αξίζει να συνδεθείς, με όποιον τρόπο επιθυμείς, μαζί τους...
1.
PHI-PSONICS: The Cradle
[UK. Gondwana Records / AN Music, 2022]
Οι Phi-Psonics είναι μία παράξενη τζαζ μπάντα από το Λος Άντζελες, που την καθοδηγεί ο μπασίστας Seth Ford-Young, ενώ δίπλα του παρατάσσονται οι Sylvain Carton βαρύτονο σαξόφωνο, φλάουτο, άλτο φλάουτο, τενόρο σαξόφωνο, μπάσο κλαρίνο, Mitchell Yoshida ηλεκτρικό πιάνο και Josh Collazo ντραμς.
Το “The Cradle” είναι το πρώτο άλμπουμ τους, που κυκλοφόρησε το 2020 στην Αμερική, σε LP και CD, με πέντε και έξι tracks αντιστοίχως, ενώ το 2021 κυκλοφόρησε και στην Ευρώπη σε CD (από την βρετανική Gondwana Records), με οκτώ tracks αυτή την φορά, για να ακολουθήσει εσχάτως (2022) και νέα κυκλοφορία του σε 2LP (και πάλι από την Gondwana), ξανά με οκτώ tracks.
Τόσες και τέτοιες απανωτές κυκλοφορίες για ένα τζαζ άλμπουμ δεν είναι καθημερινό φαινόμενο – άρα, να υποθέσουμε, πως, εδώ, κάτι πρέπει να συμβαίνει. Και όντως... κάτι συμβαίνει. Και αυτό που συμβαίνει δεν είναι μικρό πράγμα…
Οι Phi-Psonics είναι ένα κουαρτέτο, που διαπερνά την jazz φυσικά, εμφανίζοντας, όμως, μία spiritual και, κυρίως, μία ψυχεδελική αύρα στις συνθέσεις του.
Οι δε επιρροές του γκρουπ σίγουρα κατευθύνονται (και) προς το folk ή και το «ψαγμένο» ροκ (κι ας μην υπάρχει εδώ ηλεκτρική κιθάρα και ηλεκτρικό μπάσο), μα ακόμη και προς κάποιες όψεις της «κλασικής μουσικής», όπως και της world music.
Μπορεί ορισμένοι να ανακαλύψουν στα κομμάτια των Phi-Psonics επιρροές από την jazz του John Coltrane και του Pharoah Sanders ή του Joe Henderson και της Alice Coltrane, όμως και οι fans του ψυχεδελικού ροκ και της περιώνυμης σκηνής της Βοστώνης θα «ακούσουν» εδώ τους Flat Earth Society(!) – και βασικά το φοβερό κομμάτι τους “Portrait in grey” (από το μοναδικό LP τους “Waleeco” του 1968), υπαινιγμοί από το οποίο φθάνουν στ’ αυτιά μας μέσω του “Like glass”, που διαρκεί πάνω από εννέα λεπτά, και που είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά tracks του “The Cradle”.
Γενικώς, το παρθενικό αυτό άλμπουμ των Phi-Psonics, που, στην πιο εκτεταμένη εκδοχή του, περιλαμβάνει οκτώ (ορχηστρικά) tracks όπως προείπαμε, είναι καταπληκτικό, με πολύ «ζεστό» ήχο, έξοχη ηχογράφηση-παραγωγή, άπιαστο haunted ηλεκτρικό πιάνο (το μόνο ηλεκτρικό όργανο) και βαριά ψυχεδελικά vibes, που θα συναρπάσουν από jazzheads μέχρι prog-fans.
Πολύ σπουδαίος δίσκος!
2.
KEITH OXΜΑΝ: This One’s for Joey
[USA. CAPRI Records, 2022]
O τενορίστας Keith Oxman μας απασχολεί τακτικά τα τελευταία χρόνια (από το 2015 και μετά). Και με δικούς του δίσκους, στους οποίους είναι ο ίδιος επικεφαλής, και με «συμμετοχές». Το προηγούμενο άλμπουμ του ήταν, δε, το “The Ox-Mo Incident” (2021), μια εντυπωσιακή συνεργασία του με τον φαγκοτίστα Frank Morelli.
Το πιο νέο CD του Keith Oxman, που αποκαλείται “This One’s for Joey” και είναι ηχογραφημένο για την CAPRI Records, από την Bailey του Κολοράντο, είναι κι αυτό εξαιρετικό, απευθυνόμενο σε πούρους τζαζόφιλους.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο άλμπουμ, κατά βάση ηχογραφημένο στο Denver του Κολοράντο, τον Μάιο του ’21 (το λέμε, επειδή ένα track είναι γραμμένο το 2014 – θα πούμε γιατί, στη συνέχεια), το οποίο είναι αφιερωμένο, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, σε κάποιον Joey.
Ποιος είναι αυτός ο Joey; Ένας νέος μουσικός της jazz, μαθητής του Keith Oxman στο East High School του Denver, ο οποίος έφυγε πολύ γρήγορα από την ζωή, τον Φεβρουάριο του 2021, στα 24 χρόνια του.
Ο Joey (Pearlman) ήταν μπασίστας, ταλαντούχος, και αυτό το διαπιστώνει κανείς ακούγοντας τόσο την σύνθεσή του “Garden song” (στο παρόν CD), όσο και τον ίδιον να παίζει (μαζί με τον αδελφό του Stevie Pearlman ντραμς και τον Keith Oxman τενόρο), σ’ εκείνο το κομμάτι του 2014, που δεν είναι άλλο από το “John Paul Jones” του John Coltrane.
Με την version αυτή ολοκληρώνεται το άλμπουμ “This One’s for Joey”, που περιέχει συνολικώς δεκατρία tracks και που πραγματώνεται από ένα κλασικό jazz quartet – όπως είναι αυτό των Keith Oxman τενόρο, Jeff Jenkins πιάνο, Mark Simon μπάσο και Todd Reid ντραμς.
Το άλμπουμ κυλάει άψογα. Υπάρχει πολύ bop εδώ, μα και groovy στοιχείο (hard bop δηλαδή), όπως και αρκετό blues και μπαλάντες και στάνταρντ, με το τενόρο να «σπέρνει» συνεχώς, ακολουθούμενο από το πιάνο, που άλλοτε συνοδεύει ρυθμικά και άλλοτε βγαίνει μπροστά παίζοντας soli, με το μπάσο και τα ντραμς να έχουν κι αυτά τους χρόνους τους – καθώς οι συνθέσεις είναι μέσης προς μεγάλης διάρκειας και άρα παρέχεται χώρος, για όλους και για όλα.
Τούτα, δε, τα διαπιστώνεις σε κομμάτια σαν το “Clark’s spark” (του Oxman) ή σαν το “This one’s for Joey” (επίσης του Oxman), που είναι τοποθετημένο στη θέση 9 του track-list και είναι καταπληκτικό!
Αγνή, αμόλευτη jazz, πολύ υψηλών προδιαγραφών, από μουσικούς που παίζουν στα δάκτυλα την ιστορία της.
Επαφή: www.caprirecords.com
3.
JOHN SCOFIELD: John Scofield
[GER. ECM Records / ΑΝ Μusic, 2022]
Ο σημαίνων αμερικανός κιθαρίστας της jazz John Scofield ηχογραφεί πολλά χρόνια για την ECM. Κατ’ αρχάς συμμετέχοντας σε άλμπουμ άλλων –η πιο παλαιά παρουσία του εκεί ίσως να είναι το LP “Bass Desires”, του Marc Johnson, από το 1986– και περαιτέρω εμφανιζόμενος με σχήμα τρίο. (Άκου το προηγούμενο άλμπουμ του στο γερμανικό label, το “Swallow Tapes”, με τους Steve Swallow και Bill Stewart, από το 2020).
Έρχεται, λοιπόν, το 2022, για να κάνει, ο ιδιαίτερος αυτός μουσικός, ένα σόλο άλμπουμ στην ECM, με τίτλο απλώς το όνομά του... “John Scofield”... λες και πρόκειται για το πρώτο του!
Αλλά μπορεί και να είναι, υπό μίαν έννοια, καθώς εδώ ο αμερικανός κιθαρίστας «παίζει» για πρώτη ίσως φόρα, με τέτοια προσήλωση, με τις πρωταρχικές μουσικές αγάπες του – που δεν περιλάμβαναν, φυσικά, μόνον την jazz, μα και το blues, την country, τα παραδοσιακά folk ακούσματα, το rock ’n’ roll κ.λπ. Και όλα τούτα χρησιμοποιώντας μόνο την ηλεκτρική κιθάρα του κι ένα looper.
Τώρα, από τα δεκατρία κομμάτια που ακούγονται στο “John Scofield”, τα πέντε είναι δικά του (παλαιότερα και πιο καινούρια), ενώ τα οκτώ είναι διασκευές. Διασκευές σε συνθέσεις επωνύμων (Keith Jarrett, Buddy Holly, Hank Williams), διασκευές σε παραδοσιακά (2) και διασκευές σε στάνταρντ (3).
Όλο αυτό το υλικό είναι έτσι τοποθετημένο, δηλαδή ωραία τοποθετημένο, ώστε να αποτελεί ένα «μουσικό ταξίδι» κατά βάση, με άξονα τις μουσικές αγάπες του John Scofield, που, όπως διαπιστώνουμε όλοι, είναι πολλές και ποικίλες (και πώς να μην ήταν εξάλλου;).
Υπάρχουν tracks εδώ που είναι, πραγματικά, απίθανα, όπως η εκδοχή του για το παραδοσιακό “Danny boy”, η οποία, σ’ ένα ήσυχο πίσω επίπεδο, ινδο-φέρνει – ενώ ξεχωρίζουν ακόμη το “Not fade away” του Buddy Holly, που βγάζει κάτι από την τραχύτητα του rock ’n’ roll, και ακόμη το κλασικό prison-blues από την Νέα Ορλεάνη “Junco Partner”.
Φυσικά, το άλμπουμ ακούγεται μονορούφι, αφού ο John Scofield ξέρει, με κάθε πρωτότυπο δικό του ή με κάθε διασκευή, να κρατάει ψηλά το ενδιαφέρον τού ακροατή κι ας βρίσκεται μόνος του στο στούντιο (κάπου στην Katonah της Νέας Υόρκης, τον Αύγουστο του 2021).
4.
MELINA PAXINOS QUARTET: feat. Andreas Polyzogopoulos / Time
[MachenMachenMachen! & PlazaPlasa, 2022]
Πολύ ωραίο καλαίσθητο εξώφυλλο, πολύ ωραία καλαίσθητη μουσική. Jazz μουσική, φυσικά, γιατί η Melina Paxinos είναι μια τζαζίστρια, μια jazz-woman, αν θέλετε, που ανεβαίνει συνεχώς και με προσεκτικά βήματα, τα τελευταία χρόνια. Κυρίως αυτό, που το θεωρούμε πολύ σημαντικό.
Δεν χρειάζεται να είσαι υπερφίαλος, δεν χρειάζεται να μακρηγορείς, πρέπει, και ως νέος άνθρωπος, να είσαι απλός, ουσιαστικός και σύντομος. Να έχεις κατακτήσει εκείνη την αμεσότητα, εννοούμε, των μεγάλων μαστόρων της jazz (και όχι μόνον), ώστε εντός της ανθρώπινης διάρκειας ενός απλού δίσκου βινυλίου (χοντρικά κάπου ανάμεσα στα 30 με 40 λεπτά), να έχεις κατορθώσει να συμπεριλάβεις ή και να συμπυκνώσεις όλα εκείνα που θέλεις να πεις, δίχως να παρασύρεσαι σε υπερβολές.
Οφείλεις δε να είσαι και ακριβής, και σαφής, παρουσιάζοντας ξεκάθαρες αισθητικές κατευθύνσεις από την αρχή, πάνω στις οποίες (κατευθύνσεις) θα κτίζεις κάτι νέο, προεκτείνοντάς τες στην πορεία.
Αυτά τα χαρακτηριστικά διαβλέπουμε στα τέσσερα έως ώρας CD τής Melina Paxinos, με το πιο πρόσφατο απ’ αυτά, το “Time”, να υπογραμμίζει όλα τα προηγούμενα. Το ωραίο νέο digipak, λοιπόν, της Paxinos μπορεί να διαρκεί λίγο περισσότερο από μισή ώρα, αλλά είναι πλήρες.
Είναι δε, και αυτό, χαρακτηριστικό του τρόπου που συνθέτει η Paxinos (πέντε δικά της θέματα και μια διασκευή, στο τέλος, στο «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» του Μάρκου Βαμβακάρη), των εμπειριών και των ακουσμάτων της, και βεβαίως της επικοινωνίας της με μια ομάδα από πολύ καλούς τζαζ μουσικούς, όπως είναι οι Ανδρέας Πολυζωγόπουλος τρομπέτα, φλούγκελχορν, Γιάννης Παπαδόπουλος πιάνο, ηλεκτρικό πιάνο, Ντίνος Μάνος ακουστικό, ηλεκτρικό μπάσο και Δημήτρης Κλωνής ντραμς.
Το άλμπουμ ανοίγει με την ελαφρώς γρήγορη μπαλάντα “Time”, με την Paxinos να καταγράφει την βασική μελωδία και με τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο να ακολουθεί, στο ίδιο πλαίσιο. Μπάσο και ντραμς από την αρχή δείχνουν πως ο ρόλος τους δεν μπορεί να είναι μόνο συνοδευτικός εδώ, με το πιάνο να παίρνει λίγα μέτρα, για μια πιο προσωπική κατάδειξη. Πολύ ωραίο άνοιγμα.
Ακόμη ωραιότερο είναι όμως το “Interaction”, και βασικά λόγω της μελωδίας του – με την Paxinos να την επεκτείνει, μέσα από μια ευφάνταστη σειρά. Η σύνθεση, από την μέση και μετά αποκτά άλλα χαρακτηριστικά, περισσότερο «ελεύθερα», με το τρίο πιάνο-μπάσο-ντραμς, να ακούγεται με περισσότερη αυτοσχεδιαστική διάθεση, πριν από την τελική επαναφορά.
Στο “Moments” κυριαρχεί θα λέγαμε το πιάνο του Γ. Παπαδόπουλου (εκεί περί την μέση), κινούμενο σ’ ένα γρήγορο τέμπο, με έντονους χρωματισμούς, όμως, και για άλλη μια φορά, όλη η σύνθεση είναι πρώτης τάξεως, με το μελωδικό παίξιμο τής Paxinos, στην αρχή και το τέλος, να δημιουργεί άριστες εντυπώσεις.
Το «βαρύ» “Choices” είναι κι αυτό ένα track, στο οποίο κυριαρχεί η συνθετική και παικτική ομορφιά, με το άλτο (που δεν είναι το πρώτο σαξόφωνο της Paxinos, καθώς το σοπράνο είναι αυτό που κυριαρχεί – εξάλλου με το σοπράνο είναι φωτογραφημένη στο εξώφυλλο) να παίρνει πάνω του το “Kinesis”. Σημαντική εδώ και η συμβολή του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου, στην τρομπέτα, ο οποίος συγκροτεί με την Melina Paxinos, ένα άψογο δίδυμο, το οποίο «συνομιλεί» με δύναμη.
Στο τελευταίο track του άλμπουμ, που είναι και το πιο μεγάλο σε διάρκεια (7:22), η μελωδία του Μάρκου Βαμβακάρη, από το κλασικό «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν», γίνεται η αφορμή για μια μελωδική κατάδειξη στο τενόρο (μετά το τρίτο λεπτό), που θα διαρκέσει για άλλα τρία λεπτά, πριν από την τελική επαναφορά.
Ένα πολύ καλό άλμπουμ είναι το “Time”, που δείχνει, ξεκάθαρα, την πρόοδο σε κάθε επίπεδο της συνθέτριας και σαξοφωνίστριας Melina Paxinos.
Επαφή: https://www.facebook.com/melina.paxinos
5.
EMILE PARISIEN: Louise
[GER. ACT Music + Vision / ΑΝ Μusic, 2022]
O γάλλος σοπράνο σαξοφωνίστας Emile Parisien είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους «ήρωες» της γερμανικής εταιρείας ACT. Το αποτέλεσμα αυτής της σχέσης (καλλιτέχνης-εταιρεία) αποτυπώνεται στα πολλά και διάφορα άλμπουμ του εκεί. Άλμπουμ, που, κατά γενική ομολογία, κινούνται από «πολύ καλά» έως και «καταπληκτικά». Ας θυμίσουμε μερικούς τίτλους: 1. Jan Lundgren / Lars Danielsson / Emile Parisien: Into the Night [ACT, 2021], 2. Michael Wollny / Emile Parisien / Tim Lefebvre / Christian Lillinger: XXXX [ACT, 2021], 3. Vincent Peirani / Emile Parisien: Abrazo [ACT, 2020], 4. Emile Parisien Quartet: Double Screening [ACT, 2019], 5. Emile Parisien Quintet: Sfumato, Live in Marciac [ACT, 2018].
Το πιο νέο άλμπουμ του Emile Parisien, αυτή την φορά σε συνέργεια με το σεξτέτο του, αποκαλείται “Louise” και είναι ηχογραφημένο στην Αμιένη της Γαλλίας, τον Ιούνιο του 2021. Για την επίτευξή του δε θα συνεργαστούν άσσοι οργανοπαίκτες, σαν τους Theo Croker τρομπέτα, Roberto Negro πιάνο, Manu Codjia κιθάρα, Joe Martin μπάσο και Nasheet Waits ντραμς – με τον Emile Parisien να παίζει, φυσικά, το σοπράνο σαξόφωνό του.
Με τους περισσότερους απ’ αυτούς τους μουσικούς, αν όχι με όλους, ο Parisien έχει συνευρεθεί σε διάφορα φεστιβάλ –με ορισμένους δε εξ αυτών, όπως τους Roberto Negro και Manu Codja, και στην δισκογραφία– οπότε η δημιουργία του σεξτέτου δεν έπεσε από τον ουρανό, καθώς ήταν αποτέλεσμα κοινών αισθητικών πεποιθήσεων και μιας γενικότερης συνοδοιπορίας.
Έτσι, κάποιοι από τους μουσικούς που συμμετέχουν στο “Louise” συνθέτουν κιόλας, υπογράφοντας πρώτης τάξεως κομμάτια. Ξεχωρίζουμε: το “Il giorno della civetta” (Roberto Negro) [διαθέτει παράξενη μελωδική γραμμή και μαγική ροή], “Jungle jig” (Manu Codjia) [δυναμικό, γρήγορο, με «ελεύθερα» στοιχεία] και “Prayer 4 peace” (Theo Cocker) [αργό, βαρύ, θρηνητικό, με «λεπτά» breaks απ’ όλα τα όργανα, που ανεβαίνει σε ένταση όσο κυλάει χρόνος, χωρίς ποτέ να χάνει την πνευματικότητά του].
Από ’κει και πέρα τι; Μία καταπληκτική διασκευή στο μεγαλύτερο σε διάρκεια track του δίσκου, το 8λεπτο “Madagascar” του Joe Zawinul (από το LP των Weather Report “Night Passage” του 1980), που διακρίνεται για την εσωτερική του ένταση και την ωραία συνύπαρξη Parisien-Croker (σοπράνου-τρομπέτας δηλαδή), με το πιάνο, το μπάσο και την κιθάρα να προσφέρουν ωραίες στιγμές (είτε σε φάση soli ή είτε σε breaks) και με τον Nasheet Waits να στηρίζει με τους συνεχείς ρούλους του όλη την εξέλιξη της σύνθεσης.
Μένουν, τελευταία, τα κομμάτια του ίδιου του Parisien, τέσσερα στον αριθμό, που δείχνουν και αυτά το υψηλό συνθετικό και παικτικό επίπεδο του Γάλλου, ιδίως στην περίπτωση του τριμερούς “Memento”, με το τελευταίο μέρος του να ξεσκονίζει όλη την σύγχρονη avant-jazz.
Δίσκος κλάσης, γεμάτος με συνθέσεις και παιξίματα, που διαπερνούν τον χρόνο.
6.
CHES SMITH: Interpret it Well
[USA. Pyroclastic Records, 2022]
Πολλά απ’ όσα ακούγονται σε τούτη την σύμπραξη γιγάντων –Ches Smith ντραμς, Bill Frisell κιθάρα, Craig Taborn πιάνο, Matt Maneri βιόλα– φαίνεται πως σχετίζονται με τον πίνακα του εξωφύλλου (υπάρχει και πλήρως αναπτυγμένος, ως insert, στο triple-folded cover), που αποκαλείται “Interpret it well” (1987) και που ανήκει στον αμερικανό καλλιτέχνη Raymond Pettibon (γενν. 1957). Να πούμε πως ο Pettibon έχει φτιάξει εξώφυλλα για δίσκους των Black Flag, Minutemen, Sonic Youth, Foo Fighters κ.ά.
Τι βλέπουμε, λοιπόν, σ’ αυτό το σχέδιο, το «Ερμηνεύστε το σωστά»; Χοντρές πινελιές μαύρου μελανιού, που δείχνουν τηλεγραφόξυλα στα δεξιά, μία σιδηροδρομική γραμμή στη μέση, ένα κτήριο κάπου αριστερά στο βάθος, ένα περιβάλλον ερήμωσης δηλαδή, που «πιέζεται» άνωθεν από ένα σύστημα μαύρων εγκάρσιων γραμμών (δεν φαίνονται στο front cover) και μερικών μικρότερων παράλληλων, που είναι και οι πλέον μυστηριώδεις. Ένας τυφώνας; Ο ατμός ενός τραίνου, που πλησιάζει; Εξαρτάται από τον τρόπο που θα το δεις. Οπότε και το σχέδιο μπορεί να «κινείται» από κάτι το ελπιδοφόρο, έως κάτι το τρομακτικό.
Κάπως έτσι φαίνεται πως ηχεί και η μουσική, που καταγράφεται στα επτά tracks του άλμπουμ “Interpret it Well”, όλα καθοδηγημένα από τον Ches Smith και αποτυπωμένα από τους Smith, Frisell, Taborn και Maneri μέσα σε δύο μέρες του Οκτωβρίου 2020, στο Oktaven Studio, στο Mount Vernon της Νέας Υόρκης.
Ο Ches Smith, να υπενθυμίσουμε, είναι ο ντράμερ στους σημαντικότατους Ceramic Dog του Marc Ribot, μέλος επίσης της Satoko Fujii Orchestra New York, στέκεται δίπλα στους David Torn και Tim Berne στο εκπληκτικό “Sun of Goldfinger” [ECM, 2019] και άλλα πολλά. Για τους δε Frisell, Taborn και Maneri δεν χρειάζεται να πούμε κάτι τώρα... η ιστορία τους είναι τεράστια.
Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με τέσσερις μουσικούς, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με επτά συνθέσεις του Ches Smith (με διάρκειες από 2:27 έως 16:26) και που προσεγγίζονται, όπως είναι εύκολο κάποιος να το αντιληφθεί, με αυτοσχεδιαστικό τρόπο.
Όπως γράφει και ο Smith στις liner notes: «χρησιμοποιήσαμε τον χώρο, την συναισθηματική έξαρση, τον ήχο γενικότερα, την πυκνότητα των passages, το θόρυβο, ακόμη και το επιθετικό παίξιμο, ώστε να ερμηνεύσουμε το συγκεκριμένο υλικό».
Όλα αυτά αποτυπώνονται στα tracks του “Interpret it Well”, και κυρίως στα εκτεταμένα θέματα – σ’ εκείνα τα τέσσερα εννοούμε, που διαρκούν πάνω από δέκα λεπτά.
Για τους σκληρούς fans της ηλεκτρικής improv-jazz, λοιπόν, που εδώ θα απολαύσουν μερικά από τα πιο παράδοξα soli στην κιθάρα, που έχει ηχογραφήσει τα τελευταία χρόνια ο Bill Frisell (βασικά στο φερώνυμο κομμάτι, μα και αλλού).
Επαφή: www.chessmith.com, www.pyroclasticrecords.com
7.
SAKIS TSINOUKAS: Orange Tip
[GR. Trumpetfish Records, 2022]
Με σχεδόν 20 χρόνια στην σκηνή της ελληνικής jazz (και του blues) ο κιθαρίστας Σάκης Τσινούκας δεν μπορεί να είναι πρωτοεμφανιζόμενος στην δισκογραφία – και δεν είναι. Υπάρχει κατ’ αρχάς το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του, από το τέλος του 2014, στην Ankh Productions, όπως υπάρχει και η συμμετοχή του στο γκρουπ Numea, που τύπωσε το “Prozac Youth”, στην Ikaros Records, το 2020.
Περαιτέρω, και από ένα βιογραφικό του που υπάρχει στο δίκτυο, μαθαίνουμε πως ο Σ. Τσινούκας έχει σπουδάσει (jazz) στην Ολλανδία, ενώ έχει παρακολουθήσει σεμινάρια από τους John Scofield, John Abercrombie, Kurt Rosenwinkel, Miguel Zenon, Toots Thielemans κ.ά., ενώ, ας το προσθέσουμε κι αυτό, το 2019 είχε εμφανισθεί με την Greek Fusion Orchestra του Κυριάκου Σφέτσα στο «Jazz + Πράξεις» της Πάτρας.
Λέμε όλα τα προηγούμενα, για να προϋπαντήσουμε το καινούριο άλμπουμ του Σάκη Τσινούκα (σε CD το 2021 και σε LP τώρα), που αποκαλείται “Orange Tip” και που κυκλοφορεί από το νέο label Trumpetfish Records.
Σ’ αυτό τον δίσκο δίπλα στον Σάκη Τσινούκα (κιθάρες) παρατάσσονται και οι Μάριος Βαληνάκης σαξόφωνα, σύνθια, Αλέξης Δελής κοντραμπάσο και Παναγιώτης Κωστόπουλος ντραμς, οπότε συζητάμε για ένα πλήρες jazz κουαρτέτο, που ενίοτε κινείται και πάνω στις ράγες ενός ροκ γκρουπ.
Για παράδειγμα, το εισαγωγικό κομμάτι “4th floor” είναι αρκετά rock, φέρνοντας στη μνήμη ύστερο Canterbury sound (mid-70s δηλαδή), με ωραίους συνδυασμούς πλήκτρων και κιθαρών και γενικότερα περιπετειώδη εξέλιξη.
Έντονο κομμάτι και με υπόγεια δύναμη είναι και το “Dionaea”, που ακολουθεί, προβάλλοντας μία απλή και ωραία μελωδική γραμμή, μέσα από ένα γρήγορο drumming, με ωραίο κιθαριστικό παιγνίδι και κραταιό μπάσο, στην πορεία, τοποθετημένο πάνω από «χαμηλά» πλήκτρα.
Η Side A θα ολοκληρωθεί με το “Plancheite”, ένα αργό στην αρχή και κατά τόπους, και σίγουρα «βαρύ», 8λεπτο track, που «γεμίζει» στην πορεία από το άλτο και την κιθάρα.
Η δεύτερη πλευρά θα ανοίξει με μία επίσης «βαριά» και τελετουργική σύνθεση, την “The great orange tip”, που αγγίζει τα 11 λεπτά και που εξελίσσεται φυσικά, δίχως να εκβιάζει καταστάσεις. Ο Σ. Τσινούκας, με κάτι τέτοια tracks, αποδεικνύει, συνάμα, πως είναι κι ένας πολύ καλός συνθέτης, που ξέρει να απλώνει στο χρόνο τις μελωδίες του, δίνοντας χώρο σε όλα τα όργανα να ανταποκριθούν στους ρόλους τους, είτε στους lead, είτε στους ρυθμικούς, με ωραία συνοδεία και breaks.
Το «645» που ακολουθεί είναι ένα από τα ωραιότερα κομμάτια του LP, με το σοπράνο σε πρώτο πλάνο και με το ασυγκράτητο πληκτρονικό υπόστρωμα να προσφέρεται, ως βάση, για συνεχή γεμίσματα απ’ όλα τα όργανα.
Το κλείσιμο με το “Black beetle” μας επαναφέρει σε μια κατάσταση, όπως στην αρχή, με Soft Machine-ικές νύξεις (εποχής “Six”, “Seven”) και με progressive fusion κατεύθυνση.
Ένας πολύ ενδιαφέρων δίσκος είναι το “Orange Tip” του Σάκη Τσινούκα –έτσι απλά να το πούμε και χωρίς περιστροφές–, που στέκεται παντού με την τέχνη και την αξία του.
Επαφή: www.trumpetfishrecords.com
8.
JOHN YAO’S TRICERATOPS: Off-Kilter
[USA. See Tao Recordings, 2022]
Το “Off-Kilter” είναι το δεύτερο άλμπουμ του τρομπονίστα John Yao και του συγκροτήματός του, των Triceratops, καθώς έχει προηγηθεί το “How We Do” [See Tao Recordings, 2019].
Μάλιστα, και σε σχέση με την προ τριετίας line-up των Triceratops, εδώ υπάρχει μία αλλαγή, καθώς την θέση του μπασίστα Peter Brendler έχει καταλάβει ο Robert Sabin, με τους υπόλοιπους σολίστες να παραμένουν ως έχουν.
Να υπενθυμίσουμε λοιπόν πως πέραν των Yao και Sabin, μέλη των Triceratops είναι και οι Billy Drewes σοπράνο, άλτο σαξόφωνα, Jon Irabagon τενόρο, σοπρίλο σαξόφωνα και Mark Ferber ντραμς.
Αν το δει κανείς πιο βαθιά το θέμα δεν θα είναι παράταιρο αν αποκαλέσει τους John Yao’s Triceratops σούπερ-γκρουπ, και αυτό γιατί όλοι οι συμμετέχοντες, άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο και άλλοι... πολύ περισσότερο είναι μουσικοί με τεράστια συμβολή στην πιο πρόσφατη σκηνή.
Δεν χρειάζεται να πούμε κάτι περισσότερο εδώ για τον τρομερό σαξοφωνίστα Jon Irabagon (Mostly Other People Do the Killing, Barry Altschul’s 3Dom Factor, Bryan and The Haggards, Gordon Grdina Septet, γκρουπ της Mary Halvorson κ.λπ.), ούτε για τον επίσης σαξοφωνίστα Billy Drewes (Mike Holober / Gotham Jazz Orchestra, David Berkman Sextet κ.λπ.), μα ούτε και για τον ντράμερ Mark Ferber, που προσφάτως τον ακούσαμε και στο “Imaginary Friends” [ECM, 2019] του Ralph Alessi.
Οπότε... αντιλαμβάνεστε. Με τέτοιους σολίστες το “Off-Kilter” δεν μπορεί παρά να σηματοδοτεί έναν ακόμη σταθμό, στο βιογραφικό όλων των συμμετεχόντων, καθώς λέμε για ένα CD, που κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα – τόσο συνθετικά, όσο και εκτελεστικά.
Το άλμπουμ είναι ηχογραφημένο στο Samurai Hotel της Astoria, στις 23 Αυγούστου 2018 (προφανώς οι άνθρωποι έπαιξαν «μια κι έξω») και αποτελείται από εννέα tracks –όλα πρωτότυπα– με τα οκτώ να αποτελούν συνθέσεις του John Yao και με το εισαγωγικό “Below the high rise” να είναι γραμμένο από τον Billy Drewes.
Αυτό, το προφανές, που χαρακτηρίζει κατ’ αρχάς το κουιντέτο John Yao’s Triceratops, έχει να κάνει με την «πνευστή» τριπλέτα του. Yao, Drewes και Irabagon βρίσκονται μονίμως σε θέσεις μάχης, προσφέροντας διαρκείς συνομιλίες είτε ανά δύο είτε ανά τρεις – μαζί, φυσικά, με τα πιο εξειδικευμένα soli, που «κάθονται» τέλεια πάνω σ’ ένα σκληρό-στιβαρό ρυθμικό τμήμα, που οδηγούν οι Sabin και Ferber.
Όλα τα κομμάτια είναι εκπληκτικά, αλλά τα πιο μεγάλα σε διάρκεια (το λέμε γιατί υπάρχουν ακόμη και τρίλεπτα ή και δίλεπτα tracks εδώ), όπως το 9λεπτο “Labyrinth” ή το 10λεπτο “The morphing line” είναι εκείνα, που δείχνουν περίτρανα περί ποιας κλάσης μουσικών συζητάμε.
Επαφή: www.johnyao.com
9.
JOEL LYSSARIDES: Stay Now
[GER. ACT Music + Vision / ΑΝ Music, 2022]
Το «σουηδικό» επώνυμο Lyssarides το θυμόμαστε από τα τέλη του ’90, αρχές 00s, και από τα άλμπουμ του άξιου αμερικανού folkist Eric Bibb (που ζούσε στην Σουηδία). Ένας Christer Lyssarides έπαιζε, δίπλα στον Bibb, ηλεκτρικές κιθάρες.
Δεν ξέρουμε αν ο Christer, που λογικά είναι γεννημένος στις αρχές του ’60, έχει κάποια σχέση με τον πιανίστα Joel Lyssarides, που είναι γεννημένος το 1992 (άρα θα μπορούσε να ήταν πατέρας του – ο Christer του Joel). Πάντως σίγουρα δύο Λυσσαρίδηδες στην Σουηδία δεν μπορεί να είναι άγνωστοι μεταξύ τους και βεβαίως, και σε κάθε περίπτωση, το επώνυμο είναι ελληνικό (ή ίσως κυπριακό και όχι σώνει και καλά ελλαδίτικο).
Ο Joel Lyssarides, τώρα, δεν είναι άγνωστος μουσικός, καθότι, και όπως βλέπουμε από το σάιτ discogs, έχει τουλάχιστον τρία προσωπικά άλμπουμ (το τρίτο είναι αυτό, για το οποίο γράφουμε τώρα), ενώ τον γνωρίζουμε και ως sideman της τραγουδίστριας Viktoria Tolstoy, καθώς συμμετέχει στο άλμπουμ της “Stations” [ACT, 2020].
Το “Stay Now” είναι το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του Joel Lyssarides στην γερμανική ACT και αυτό που θα τον κάνει σίγουρα πολύ γνωστό, στο ευρωπαϊκό κατά πρώτον, τζαζ κοινό. Γιατί στο ευρωπαϊκό; Μα γιατί ο Lyssarides είναι ένας ευρωπαίος τζαζ πιανίστας – ένας σουηδός τζαζ πιανίστας.
Και κάπως έτσι το αφεντικό της ACT, o Siggi Loch, τοποθετεί τον Lyssarides στην παράδοση των πιανιστών Jan Johansson, Bobo Stenson, Esbjörn Svensson, Jan Lundgren κι έχει δίκιο, κυρίως όσον αφορά στον Johansson – τον οποίον, ο Lyssarides, τον θυμίζει στο ύφος, στις διαδοχές των συγχορδιών, στο τουσέ και βεβαίως στις συνθέσεις αυτές καθ’ αυτές, που διατηρούν πολύ από την coolness του Johansson, σε συνδυασμό με μία θαμπάδα στο παίξιμο, που σχετίζεται μ’ έναν κάπως... καταπιεσμένο λυρισμό.
Όλα αυτά τα ακούς, γενικώς, στο CD, και τα οποία σε κομμάτια σαν το “Sommarsnö”, το “Is there a way” ή το “Down and out” είναι, θα λέγαμε, κυρίαρχα.
Φυσικά, και σε κάθε περίπτωση, το “Stay Now” είναι ένα κλασικό, βορειο-ευρωπαϊκό piano-trio άλμπουμ (με τους Niklas Fernqvist μπάσο και Rasmus Blixt ντραμς να συμπληρώνουν το σχήμα), στο οποίο καταγράφονται έντεκα συνθέσεις του Lyssarides και μία του μπασίστα Fernqvist.
Χωρίς κόλπα, εφφέ, στουντιακές ευκολίες κ.λπ., και με οδηγό τα απλά και καθαρά παιξίματα, το τρίο του Joel Lyssarides εμφανίζεται σε εξαιρετική φόρμα, εδώ, με τις συνθέσεις να δημιουργούν κλασικά ιμπρεσιονιστικά περιβάλλοντα (αναμφισβήτητα ο Keith Jarrett είναι μία άλλη μεγάλη επιρροή – πέραν της σουηδικής σχολής) και με τους τρεις μουσικούς να συνομολογούν την ίδια πίστη στις διαχρονικές και αναμφισβήτητες αξίες της βορειο-ευρωπαϊκής jazz.
10.
AVISHAI COHEN: Naked Truth
[GER. ECM Records / AN Music, 2022]
Ο ισραηλινός τρομπετίστας Avishai Cohen (γιατί υπάρχει και πιανίστας-μπασίστας με το ίδιο ονοματεπώνυμο) έχει συνεχείς δίσκους στην ECM τα τελευταία χρόνια – δίσκοι που άλλοτε είναι αυστηρώς προσωπικοί και άλλοτε μοιρασμένοι με τον συμπατριώτη του πιανίστα Yonathan Avishai ή και με ευρύτερα σχήματα, και οι οποίοι είναι ο ένας καλύτερος από τον άλλον.
Να τέσσερις τίτλοι: “Into the Silence” (2016), “Cross my Palm with Silver” (2017), “Playing the Room” (2019) και “Big Vicious” (2020).
Συνεχίζοντας σ’ αυτό το εκδοτικό μοτίβο ο ισραηλινός μουσικός έχει έτοιμο ένα καινούριο άλμπουμ, που τιτλοφορείται “Naked Truth” και το οποίο διαφέρει, συγκριτικώς, σε σχέση με τα (πρόσφατα) προηγούμενα.
Κατ’ αρχάς η μπάντα, που ακούγεται εδώ είναι ένα κουαρτέτο, αποτελούμενο από τον Avishai Cohen, φυσικά, στην τρομπέτα και ακόμη από τους Yonathan Avishai πιάνο, Barak Mori κοντραμπάσο και Ziv Ravitz ντραμς – γνωστούς μουσικούς, σε κάθε περίπτωση, με τους οποίους ο Cohen έχει ηχογραφήσει ξανά για την ECM.
Αυτό που κάνει ξεχωριστό το “Naked Truth”, που, ως τίτλος, μοιάζει και προγραμματικός, είναι η αυτοσχεδιαστική εξέλιξη και προοπτική του.
Βασικά, εδώ, έχουμε οκτώ κομμάτια με τίτλους “Part I” έως και “Part VIII”, με το άλμπουμ να ολοκληρώνεται με το track “Departure”, το οποίον διαφέρει απ’ όλα τα προηγούμενα, καθώς διαθέτει λόγια – ο Cohen διαβάζει το ποίημα της ισραηλινής ποιήτριας Zelda Schneurson Mishkovsky με τον ίδιο τίτλο, αλλά μεταφρασμένο στα αγγλικά.
Το ποίημα, που αρχίζει ως εξής... «Είναι αναγκαίο να ξεκινήσω την απομάκρυνση από τη λαμπρότητα των ουρανών και από τα χρώματα της γης, να σταθώ μόνη και να αντιμετωπίσω τη σιωπή του θανάτου, να αποχωριστώ από την περιέργεια, από τις λέξεις, απ’ όλες τις λέξεις που διάβασα και άκουσα»... περιγράφει και μια διάθεση, αν θέλετε, που απλώνεται σε ολάκερο το “Naked Truth”, αποκρυπτογραφώντας, κατά πάσα πιθανότητα, και ορισμένα πιο «εσωτερικά» μηνύματά του.
Όπως προείπαμε το άλμπουμ αποτελείται από 8+1 tracks, με διάρκειες από 0:50 έως 7:37, αναπτύσσεται αργά, τονίζοντας ένα ποιητικό-ελεγειακό κλίμα με τον δικό του τρόπο – βασικά μέσα από τις ικετευτικές μελωδίες της τρομπέτας, το συνοδευτικό-περιγραφικό παίξιμο του πιάνου και το απέριττο, όσο και θωπευτικό, ρυθμικό τμήμα, που δημιουργεί συνεχώς ποικίλα, μα εύθραυστα μοτίβα.
