Μία ανέκδοτη χειρόγραφη επιστολή του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου

Μία ανέκδοτη χειρόγραφη επιστολή του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου Facebook Twitter
0

Μία ανέκδοτη χειρόγραφη επιστολή του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου Facebook Twitter

Το 1977 ο συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου, γιος του σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου, ήταν 30 ετών. Έκαναν κολλητή παρέα με τον συνάδελφο του, Θάνο Μικρούτσικο, και οι αισθητικοί προβληματισμοί τους αφορούσαν τη λεγόμενη ''τέχνη για το λαό'' ή το πως ένας ''προοδευτικός'' καλλιτέχνης οφείλει να λειτουργεί μέσα στην κοινωνία του.

Εκείνη την περίοδο που το πολιτικό τραγούδι μεσουρανούσε, ο Γρηγορίου μελοποιεί τα ''Ανεπίδοτα γράμματα'' του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου ως απάντηση στα ''Πολιτικά τραγούδια'' του Μικρούτσικου. Δεν ήταν και λίγο ένας νέος - τότε - συνθέτης να προτείνει έναν ''αντι-ηρωικό'' ποιητή. Κι αν οι μελοποιήσεις του Μίκη Θεοδωράκη στον Μανώλη Αναγνωστάκη, έναν άλλο σπουδαίο ''ποιητή της ήττας'', είχαν κυκλοφορήσει μόλις δύο χρόνια πριν - οι ''Μπαλάντες'' του 1975 με την Μαργαρίτα Ζορμπαλά και τον Πέτρο Πανδή -, ο Μίκης ήταν ο Μίκης που λειτουργούσε πάντα στο πλαίσιο ενός λαϊκού - λυρικού τραγουδιού. Ο Γρηγορίου, απ' την άλλη, χρησιμοποιούσε πιο απελευθερωμένες μουσικές φόρμες φτιάχνοντας κατ' ουσίαν ένα αβάν γκαρντ έργο, αρκετά ''δύσκολο'' για τον μέσο ακροατή ακόμη κι εκείνων των χρόνων. Παρ' όλα αυτά, και ο Αλέκος Πατσιφάς της Lyra δέχτηκε να το εκδώσει (μεγάλο ρόλο έπαιξε, σύμφωνα με τον ίδιο τον Γρηγορίου, η επιλογή της Αφροδίτης Μάνου ως ερμηνεύτρια μαζί με τον Σάκη Μπουλά), και ο δίσκος μετά την κυκλοφορία του έκανε κάποια αίσθηση σε όσους παρακολουθούσαν το εγχώριο έντεχνο τραγούδι. Σήμερα, πάντως, θεωρείται κλασικό έργο και μία από τις πιο μεγάλες, πραγματικά, στιγμές της υπόθεσης μελοποιημένη ποίηση στη χώρα μας.


 

Η γνωριμία του Μιχάλη Γρηγορίου με τον Άρη Αλεξάνδρου είχε γίνει στα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέσω του Γιάννη Δουβίτσα. Αργότερα, ο συνθέτης επισκέφτηκε τον ποιητή στο σπίτι του στη Νέα Ιωνία, τότε που το ''Κιβώτιο'', το μυθιστόρημα του, είχε μόλις μεταφραστεί στα γαλλικά. Στα τέλη του 1976 με τα ''Ανεπίδοτα γράμματα'' έτοιμα, αλλά ακόμη αδισκογράφητα, συνέβη ο Αλεξάνδρου να περάσει ξανά από την Ελλάδα και να συναντηθούν με τον Γρηγορίου, στο σπίτι του συνθέτη εκείνη τη φορά. Ο Γρηγορίου του έδειξε το έργο ολοκληρωμένο και πήρε την έγκριση του ποιητή.

Λίγους μήνες αργότερα, όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, η πρώτη κόπια θα πήγαινε στα χέρια του Άρη Αλεξάνδρου, όπως ήταν φυσικό κι επόμενο. Και ο ποιητής θα έστελνε στον Μιχάλη Γρηγορίου την ακόλουθη επιστολή:

Μία ανέκδοτη χειρόγραφη επιστολή του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου Facebook Twitter

''Φίλε κύριε Γρηγορίου,

Άκουσα χθες την καντάτα σας τρεις φορές. Στο καθαρά μουσικό επίπεδο δε μου πέφτει λόγος, τολμώ να πω ωστόσο ότι πετύχατε το σκοπό σας: Γεφυρώσατε τη ''σοβαρή'' μουσική με την ''ελαφρά''. Θά'λεγα μάλιστα ότι το προγεφύρωμά σας θα επιτρέψει στη ''σοβαρή'' να κατακτήσει το χώρο της ''ελαφράς''.

Υπάρχει όμως ένα άλλο επίπεδο για το οποίο μπορώ να μιλήσω με απόλυτη σιγουριά: Η καντάτα σας μεταγράφει και ερμηνεύει σωστά τον πόνο και την οργή, την απόγνωση και τη νοσταλγία, την πίκρα και τον σαρκασμό των στίχων μου. Οι δικοί σας ήχοι, οι τόνοι, οι ρυθμοί, έτσι όπως τους αποδώσανε οι τραγουδιστές σας και η ορχήστρα σας, προσθέσανε μια άλλη διάσταση, όχι απλώς ηχητική στις λέξεις μου, τόσο που ένιωσα πως τα ανεπίδοτα γράμματα μου φτάσανε επιτέλους στον παραλήπτη τους.

Η Καίτη και δυο φίλοι συμφωνούν μαζί μου.

Από 2 μέχρι 3 και 21 μέχρι 28 Αυγούστου θα είμαι στην Αθήνα. Ελπίζω να τα πούμε από κοντά. Θα σας τηλεφωνήσω, πάρτε με και σεις στο 766.09.86

Καλή αντάμωση λοιπόν

Πάντα φιλικά

Άρης Αλεξάνδρου, Παρίσι 12.7.77''

Μία ανέκδοτη χειρόγραφη επιστολή του ποιητή Άρη Αλεξάνδρου Facebook Twitter
Ο συγγραφέας και ποιητής Άρης Αλεξάνδρου

Δυστυχώς αυτό το ραντεβού του Αλεξάνδρου με τον Γρηγορίου δεν έμελλε να πραγματοποιηθεί ποτέ. Ο ποιητής πέθανε στο Παρίσι στις 2 Ιουλίου του 1978, σε ηλικία 56 ετών.

* Ευχαριστώ τον συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου για την αποκλειστική παραχώρηση της ανέκδοτης χειρόγραφης επιστολής του Άρη Αλεξάνδρου στο LIFO.gr

** Η επιστολή θα βρίσκεται τυπωμένη στο πρόγραμμα της συναυλίας του Μιχάλη Γρηγορίου αυτή την Πέμπτη, 19/3, στην αίθουσα ''Δημήτρης Μητρόπουλος'' του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Θα παρουσιαστούν τα έργα ''Ανεπίδοτα γράμματα'' σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου και ''Ο Οδυσσέας στο ποτάμι'' σε ποίηση Τάκη Σινόπουλου με ερμηνευτές τους Αφροδίτη Μάνου - Τάσο Αποστόλου και τους Δώρο Δημοσθένους - Θεοδώρα Μπάκα, αντιστοίχως. Ώρα έναρξης: 20.30

Μουσική
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η σπουδαία επανεκκίνηση της Καμεράτα ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών

Μουσική / Η συγκινητική επανεκκίνηση της Καμεράτας

Τέσσερα χρόνια, δύο νομοθετικές παρεμβάσεις, τρεις υπουργικές αποφάσεις και μία εκκαθάριση χρειάστηκαν ώστε να μπορέσει η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής να κάνει restart και να επανέλθει ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Μουσική / Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Η υποψηφιότητα ενός ξεχασμένου και μάλλον αδιάφορου κομματιού του Τζον Λένον για το βραβείο του δίσκου της χρονιάς φαίνεται να συμπυκνώνει όλη την σύγχυση και την έλλειψη σοβαρότητας που διακρίνει τον κουρασμένο μηχανισμό κύρους των Grammy.
THE LIFO TEAM
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Δημοσιογράφος, στιχουργός. Θα ήταν ευχαριστημένος αν, απ’ όλα τα τραγούδια του, έμενε στην ιστορία το τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ
Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Μουσική / Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Ο Στίλπων Νέστωρ μαζί με εκλεκτούς καλεσμένους παρουσιάζουν αυτή την Πέμπτη στην Αθήνα τη νέα του δουλειά που έχει τίτλο «The Second Cloud Commission» και αποτελεί το απόγειο μιας δημιουργικής πορείας στο σύγχρονο ροκ που διανύει τέσσερις δεκαετίες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Η Ματούλα Κουστένη βουτά στα άδυτα μιας βαθιάς φιλίας, αυτής των Γιόζεφ Γιόακιμ και Γιοχάνες Μπραμς, που στηρίχτηκε στην καλλιτεχνική ιδιοφυΐα και τη χημεία αυτών των δύο μουσικών, αφήνοντας ένα μοναδικό ενθύμιο, το Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα που υπογράφει -ποιος άλλος;- o Γιοχάνες Μπραμς.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Συναυλία Μαλερ

Μουσική / Ένας έξοχος Μάλερ του Κουρεντζή στο Μέγαρο

Ο Κουρεντζής βημάτισε αργά πάνω στο λεπτό σκοινί που συνδέει το υπαρκτό και του μαγικό, του εδώ και του επέκεινα, και με αδρές κινήσεις δεν παρουσίασε απλώς το Adagietto αλλά εξήγησε στον ακροατή κάθε του συλλαβή
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΜΠΙΔΗΣ
Νταλάρας - Παπακωνσταντίνου: Οι πρώτες φωτογραφίες από την πολυαναμένομενη συνεργασία τους

Πολιτισμός / Νταλάρας - Παπακωνσταντίνου: Οι πρώτες φωτογραφίες από την πολυαναμενόμενη συνεργασία τους

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές θα συναντηθούν επί σκηνής από τις 5 Δεκεμβρίου στο Vox σε μια θεατροποιημένη παράσταση με κείμενα του Οδυσσέα Ιωάννου τα οποία θα παρουσιάζει o ίδιος έχοντας τον ρόλο του αφηγητή
LIFO NEWSROOM
Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

The Review / Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

O Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο ραδιοφωνικός παραγωγός και DJ Νίκος Ζώης συναντήθηκαν στη δεύτερη μέρα του φετινού Techniques και σχολιάζουν τη βραδιά, το σετ της –ακριβοθώρητης πλέον– Charlotte de Witte και όσα είναι hot τώρα στην ηλεκτρονική σκηνή και στο αθηναϊκό nightlife.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ