ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σε αυτή την αριστουργηματική όπερα, όπου κυριαρχεί η βία σε όλες της τις μορφές και η αγάπη απουσιάζει παντελώς, ο Ντον Τζοβάννι κακοποιεί τους πάντες και τα πάντα, αλλά πρωτίστως τον εαυτό του, ψάχνοντας τη βαθιά επαφή με κάτι, που προφανώς έχει στερηθεί από την παιδική του ηλικία. Η γοητεία της παράστασης έγκειται στη σκοτεινή έλξη που ασκεί σε γυναίκες και άνδρες ο πρωταγωνιστής του έργου, αλλά και στις διαδοχικές ανατροπές των σχεδίων του, ανατροπές που μοιάζουν να προέρχονται από ένα μυστηριώδες χέρι που παρακολουθεί αόρατα αλλά ανελλιπώς την πορεία του. Η νέμεση που επέρχεται στο τέλος δεν είναι ακριβώς άνωθεν παρέμβαση, αλλά περισσότερο η βίαιη πρόσκρουση μιας αστραφτερής λιμουζίνας με σπασμένα φρένα που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα σ' έναν εκτυφλωτικό, σκληροτράχηλο κατήφορο, πάνω στον τοίχο που φέρει την επιγραφή "Φινάλε". Θεία εκδίκηση; Καπρίτσιο της τύχης; Ή ακραία προσωπική επιλογή, μια σκηνοθετημένη αυτοανάφλεξη;» σημειώνει ο Γιάννης Χουβαρδάς για τον Ντον Τζοβάννι.
Ο Ντον Τζοβάννι αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα σπουδαιότερα δημιουργήματα του δυτικού πολιτισμού. Σε ένα από τα ορόσημα του οπερατικού ρεπερτορίου ο Μότσαρτ αποδίδει με τη μουσική του όλες τις όψεις της πορείας ενός ανθρώπου που τα βάζει με τον ίδιο τον Θεό και παίρνει την τύχη στα χέρια του.
Με αυτό το έργο ο συνθέτης υψώνει την αυλαία του ρομαντισμού με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο, σηματοδοτεί την έννοια της αμφισημίας σε όλα τα επίπεδα, διαπερνώντας το ποιητικό κείμενο και φτάνοντας μέχρι τη μουσική.
Έργο-πρόκληση για τους τραγουδιστές της όπερας, ο Ντον Τζοβάννι θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του ρεπερτορίου για τις υπέροχες άριες, τα ντουέτα και τα χορωδιακά μέρη.
Οι πρωταγωνιστές της παράστασης μιλούν για τους ρόλους τους
Φράνκο Πομπόνι (Ντον Τζοβάννι): «Ο Ντον Τζοβάννι αναφέρεται σε μια καταπιεσμένη κοινωνία που προκαλούν η παρακμή και η κατάρρευση των ηθικών αξιών, ένα καθεστώς ολοκληρωτικής βίας όχι μόνο μεταξύ των αντρών που οπλοφορούν, καθώς η βία διοχετεύεται στους γυναικείους χαρακτήρες. Πιστεύω ότι, παρά την προσπάθειά του να αντισταθεί, ο Ντον Τζοβάννι δημιουργεί ο ίδιος βία ως δράση-αντίδραση στη βία που εισπράττει από τα πάντα γύρω του. Ο Ντον Τζοβάννι είναι ένας παίκτης, του αρέσει να χειραγωγεί τους άλλους, να παίζει με τα μυαλά τους, να μην παίρνει τα πράγματα τόσο σοβαρά. Βρίσκει ευχαρίστηση στον τρόπο που οι άλλοι εγκλωβίζονται στην ηθική τους. Κατά μία έννοια θα μπορούσε κάποιος να πει πως σε συναισθηματικό επίπεδο είναι σαν να τους χαστουκίζει, ένα στοιχείο που είναι ιδιαίτερα ορατό στον βίαιο τρόπο που χειρίζεται τις γυναίκες».
Διονύσης Σούρμπης (Ντον Τζοβάννι): «Είμαι πολύ ευτυχής που μου δίνεται η ευκαιρία να ερμηνεύσω τον ομώνυμο ρόλο στον Ντον Τζοβάννι στο Ηρώδειο. Είναι ένας καταπληκτικός ρόλος – πρόκειται για ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα του Μότσαρτ. Ο Γιάννης Χουβαρδάς προτείνει μια δική του ανάγνωση και αυτό είναι μεγάλη πρόκληση για όλους μας. Επιπλέον, είναι ένα έργο που κάθε φορά που το ακούω δεν θέλω να τελειώσει».
Μυρτώ Παπαθανασίου (Ντόνα Άννα): «Η Ντόνα Άννα είναι μια γυναίκα η οποία έχει σαγηνευτεί από τη γοητεία και το αδίστακτο που έχει o χαρακτήρας του Ντον Τζοβάννι. Ίσως να φαίνεται ως η γυναίκα-θύμα, αλλά ουσιαστικά είναι ένας χαρακτήρας που κρύβει πάρα πολλά μυστήρια πίσω του και κρυφές πτυχές της προσωπικότητάς του που δεν έχουν ξεδιπλωθεί καλά. Η Ντόνα Άννα είναι ένας χαρακτήρας με πάρα πολλές αντιθέσεις. Από τη μια πλευρά, η επιρροή του Ντον Τζοβάννι είναι τόσο καθοριστική, που της αλλάζει τα δεδομένα ως έναν βαθμό. Οι επιλογές της ήταν να είναι με τον Ντον Οττάβιο, να έχει μια ήρεμη ζωή, να είναι μια καθωσπρέπει κυρία, αλλά προφανώς τα πράγματα την οδηγούν αλλού. Βέβαια, ίσως και η ίδια είναι ο χαρακτήρας που έλκει αυτές τις αλλαγές, πολλές φορές θέλει και εκείνη να εμπλέκεται σε τέτοιες περιπέτειες. Η σχέση με τον πατέρα της είναι πάρα πολύ δυνατή –πάντοτε ήθελε να την καθοδηγεί– και ίσως η παιδική ηλικία της να μην ήταν και τόσο όμορφη, αλλά καταπιεστική. Όλα αυτά είναι στοιχεία που στο σύνολό τους την έχουν επηρεάσει ως χαρακτήρα, ώστε να έχει όλες αυτές τις αντιθέσεις και τις κρυμμένες πτυχές».
Αντώνης Κορωναίος (Ντον Οττάβιο): «Ο Οττάβιο του Γιάννη Χουβαρδά είναι ένας ρόλος πιο ανθρώπινος απ' ό,τι συνήθως, όπως και πιο συμμετοχικός. Δεν είναι απλώς ένας ακόλουθος της Ντόνα Άννα άλλα ένας άνθρωπος που είναι καθημερινός, ζηλεύει, «σπάει», πονάει και για τον εαυτό του, λόγω της κατάστασης, αλλά και για την Ντόνα Άννα, για ό,τι περνάει μέσα στο έργο από τον Ντον Τζοβάννι. Συμπάσχει μαζί της, αφημένος στην παντοτινή αγάπη του γι' αυτήν. Είναι μαχητικός και ρομαντικός, σύντροφος και πατέρας».
Λεωνίδας Καβράκος (Διοικητής): «Τον Κομεντατόρε τον έχω τραγουδήσει στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, στο Φεστιβάλ του Ζάρτσμπουργκ, όπου γεννήθηκε ο Μότσαρτ, στη Σκάλα, στο Μετροπόλιταν, σε ηχογραφήσεις. Είναι ένας ρόλος που με έχει σημαδέψει. Αγαπώ πολύ τον Μότσαρτ και μου αρέσει πολύ να ερμηνεύω τον ρόλο. Είναι δυνατός ρόλος και χρειάζεται ιδιαίτερες φωνητικές ικανότητες».
Τάσος Αποστόλου (Διοικητής): «Είναι μια παραγωγή που έχει δουλευτεί με θεατρικούς κώδικες, δηλαδή δεν είναι όπως συνήθως, που βλέπουμε τους τραγουδιστές να στήνονται και να τα λένε – δημιουργούνται πραγματικές σχέσεις ανάμεσά τους. Ακουμπάει πολύ στην εποχή, με την έννοια ότι αναφέρεται στη βία των σχέσεων και στη σκληρότητα των σχέσεων, βλέπει τον Ντον Τζοβάννι από αυτή του την πλευρά».
Τσέλια Κοστέα (Ντόνα Ελβίρα): «Ο ρόλος της Ντόνα Ελβίρα είναι ένας χαρακτήρας που αγαπώ ιδιαίτερα. Μια δυνατή γυναίκα που αγαπά ειλικρινά, έτοιμη να αγωνιστεί, να παλέψει με τους πάντες και τα πάντα για τον άντρα που αγαπά. Για τις ανάγκες αυτής της νέας παραγωγής της Λυρικής είμαστε ξανά στο Ηρώδειο, που είναι ένα φανταστικό μέρος, γεμάτο ιστορία, που αγαπώ ιδιαίτερα και που από μόνο του αποτελεί πηγή συνεχούς έμπνευσης».
Χριστόφορος Σταμπόγλης (Λεπορέλο): «Αυτός ο ρόλος είναι εξαιρετικά πολυδιάστατος και αυτό τον κάνει εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Ομολογώ ότι στην παραγωγή του Γιάννη Χουβαρδά καλούμαι να δημιουργήσω έναν Λεπορέλο που είναι σκοτεινός. Συνήθως οι ρόλοι που έχω κάνει μέχρι στιγμής είναι, ας πούμε, η πιο εύθυμη πλευρά της όπερας και ο συγκεκριμένος είναι ένας χαρακτήρας που συνήθως γίνεται συμπαθής στο κοινό. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί αυτήν τη φορά, γιατί είναι ένας άνθρωπος που σχετίζεται με τον Ντον Τζοβάννι όχι στο επίπεδο υπηρέτη-αφεντικού, αλλά σε αυτό μιας φιλικής σχέσης, όντας ίσως και φίλος του, που ταυτόχρονα τον αγαπάει, τον θαυμάζει, τον ζηλεύει και τον μισεί.
Στην περίπτωσή μας ο Γιάννης Χουβαρδάς κάνει χρήση της σωματικής μου διάπλασης, καθώς είμαι ένας πολύ μεγαλύτερος σε όγκο άντρας από τον Φράνκο Πομπόνι που παίζει τον Ντον Τζοβάννι και τον Διονύση Σούρμπη. Βάζει μέσα στην επεξήγηση αυτού του ρόλου όλη την ανασφάλεια που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος ο οποίος θα ήθελε πάρα πολύ, ειδικά στον χώρο των ερωτικών κατακτήσεων, να έχει μεγάλη επιτυχία, αλλά τελικά δεν μπορεί να τα καταφέρει γιατί δεν έχει την τόλμη που απαιτείται. Στην ουσία, διηγούμαστε μια πολύ ξεκάθαρη ιστορία. Ο κόσμος έχει δύο επιλογές: ή να κάνει σχέση με τη φύση, τα πράγματα γύρω του και τους ανθρώπους κατ' επέκταση ή να καταναλώνει τα πράγματα γύρω του, τη φύση και, συνεπώς, τους ανθρώπους».
Πέτρος Μαγουλάς (Μαζέττο): «Νομίζω ότι είναι πολύ γεμάτο και ουσιαστικό αυτό που έχει δει ο Γιάννης Χουβαρδάς μέσα από την ιστορία του Ντον Τζοβάννι. Ο ρόλος του Μαζέττο, που συνήθως είναι ο χωριάτης που αποτελεί το εύκολο θύμα του Ντον Τζοβάννι, είναι διαφορετικός. Εδώ δεν είναι τόσο χωριάτης όσο είχε γραφτεί αρχικά στο λιμπρέτο, όπως και όλοι οι υπόλοιποι χαρακτήρες έχουν μια διαφορετική χροιά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζουν και κινούνται».
Μαρία Μητσοπούλου (Τσερλίνα): «Η Τσερλίνα, όπως την ξέρουμε, είναι παραδοσιακά η ενσάρκωση της προσωπικότητας της μελιστάλαχτης χωριατοπούλας. Εδώ αυτό αλλάζει και μετατρέπεται σε ένα κορίτσι που η ίδια η ζωή τού έχει δώσει μια τραχύτητα και θα μπορούσα να τη χαρακτηρίσω αγριόγατα. Σε σχέση με τη βία που προβάλλει ο Γιάννης Χουβαρδάς, έψαξα πολύ να βρω μέσα μου ποια είναι η βία που εγώ θα ήθελα να παραγάγω ως άνθρωπος και τη βλέπω στο γεγονός ότι σήμερα οι κοινωνίες κατακλύζονται από σκληρούς ηγέτες-ανθρωποφάγους, όπως είναι το μοντέλο του Ντον Τζοβάννι που μας παρουσιάζει ο Γιάννης Χουβαρδάς. Θα ήθελα να ασκήσω βία πάνω σε αυτούς, προκειμένου οι κοινωνίες να ξανακατακτήσουν τις χαμένες αξίες».
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός, Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, ΠΡΕΜΙΕΡΑ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014, 11-15 Ιουνίου 2014, Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Νέα παραγωγή στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, www.nationalopera.gr
σχόλια