Φέτος η Σαβίνα Γιαννάτου συμπληρώνει 20 χρόνια συνεργασίας με τους Primavera en Salonico. Υποθέτω πως όταν έκαναν το άλμπουμ ''Άνοιξη στη Σαλονίκη (Primavera en Salonico)'' το 1995 με σεφαραδίτικα τραγούδια, δεν θα φαντάζονταν το γεγονός ένταξης τους στην ECM του Manfred Eicher μερικά χρόνια αργότερα. Το ''Άνοιξη στη Σαλονίκη'' ακολουθήθηκε από το δίσκο ''Τραγούδια της Μεσογείου'' (1998), που έγινε χρυσός με τις σταθερές πωλήσεις του μέσα στα χρόνια, τις ''Παναγιές του Κόσμου'' (1999), το live ''Terra Nostra'' (2001), το ''Sumiglia'' (2005) και το ''Songs of another'' (2008). Μεσολάβησε ακόμη ένα άλμπουμ με τους Primavera en Salonico, το ''Tutti Baci'' (2006), εκτός ECM όμως, με τη συνεργασία της Elena Leda και του Mauro Palmas.
Ενδιαφέρον έχει επίσης η ιστορία για το πως ο Manfred Eicher ενέταξε στο δυναμικό της ECM τη Σαβίνα Γιαννάτου με το συγκρότημα της:
Στις αρχές του 2000, όταν τη διανομή της ECM στην Ελλάδα είχε η Lyra (σήμερα οι δίσκοι της θρυλικής εταιρείας κυκλοφορούν από τη Μικρή Άρκτο του Παρασκευά Καρασούλου), ο Eicher είχε περάσει από τα γραφεία της Κριεζώτου στο Σύνταγμα. Εκείνη την ώρα η παραγωγός της Lyra, Γεωργία Αλεβιζάκη, άκουγε την τελική ηχογράφηση του ''Terra Nostra'' λίγο πριν την επίσημη κυκλοφορία του. ''Ποια είναι αυτή;'' ρώτησε ο Eicher. ''Θέλω να την ξανακούσω!'' Πράγματι, άκουσε το ''Terra Nostra'' ολόκληρο, ενθουσιάστηκε με τη φωνή της ερμηνεύτριας και την αυτοσχεδιστική φύση της μουσικής των Primavera και αμέσως ζήτησε το εν λόγω άλμπουμ να κάνει μία δεύτερη έκδοση σε διεθνή διανομή πλέον από την ECM! Έκτοτε, όλοι οι επόμενοι δίσκοι των Σαβίνας Γιαννάτου & Primavera en Salonico κυκλοφορούν από την ECM με το συγκρότημα να περιοδεύει συχνά σε χώρες του εξωτερικού και τον ξένο Τύπο να γράφει διθυραμβικές κριτικές για την Ελληνίδα ερμηνεύτρια.
Τα ''Τραγούδια της Θεσσαλονίκης'', τώρα, που μόλις κυκλοφόρησαν είναι ένα άλμπουμ που δουλευόταν καιρό. Λογικό, καθώς ναι μεν η Σαβίνα με τους Primavera κάνουν κάτι πολύ συγκεκριμένο, χρειάζεται όμως και ένα concept από πίσω κάθε φορά ώστε να ξεπεραστεί ο σκόπελος της επανάληψης και, κατά συνέπεια, της ''κόπωσης'' του κοινού τους, ειδικά στη χώρα τους.
Είναι αλήθεια πως το κοινό που αγαπάει τις ερμηνείες της τραγουδίστριας είναι κάπως μοιρασμένο: Υπάρχουν αυτοί που αδημονούν να την ακούσουν στα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, λόγου χάριν, ή της Λένας Πλάτωνος. Υπάρχουν αυτοί, επίσης, που εκτιμούν όλες τις δισκογραφικές εξόδους της, γιατί - να το πούμε κι αυτό - η Σαβίνα Γιαννάτου έχει την ελευθερία να κάνει και δουλειές εκτός ECM, όπως εκείνο το αριστουργηματικό προσωπικό της άλμπουμ με τίτλο ''Μουσική Δωματίων'' (2007), καθώς και συμμετοχές κατά κόρον σε εργασίες συναδέλφων της με κοινή αισθητική. Τέλος, υπάρχουν και οι φανατικοί των Primavera en Salonico που παρακολουθούν τις συναυλίες τους με την ίδια κατάνυξη που θα παρακολουθούσαν το live ενός σημαντικού ξένου jazz καλλιτέχνη ή σχήματος στην Ελλάδα.
Νομίζω πως χθες βράδυ το Gazarte γέμισαν άνθρωποι της τελευταίας, της τρίτης ''κατηγορίας''. Ένα στυλάτο - ας μου επιτραπεί η έκφραση - κοινό που ενδιαφέρεται πρωτίστως για την τέχνη της μουσικής και που γνωρίζει πως απέναντι του δεν στέκεται άλλη μία ''λαϊκή'' κατά βάθος τραγουδίστρια.
Κι αν ακόμη τα ''Τραγούδια της Θεσσαλονίκης'' είναι απολύτως λαϊκά, οι εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις του Κώστα Βόμβολου και τα παιξίματα όλων των μουσικών της ομάδας, τους δίνουν μια πολυποίκιλη διάσταση, ισορροπώντας δεξιοτεχνικά μεταξύ παραδοσιακής ή, έστω ethnic, και πειραματικής μουσικής.
Δεν έχω ακόμη το CD στα χέρια μου, άρα αρκούμαι στη χθεσινοβραδινή αίσθηση της πρώτης παρουσίασης του στην Αθήνα. Στο κέντρο της σκηνής του Gazarte, κάτω ακριβώς από τον καλόγουστο πολυέλαιο, η Σαβίνα Γιαννάτου έλαμψε ως μπρεχτική ''αποστασιοποιημένη'' ερμηνεύτρια. Κανένας μορφασμός, καμία φωνητική ωραιοπάθεια, καμία λάθος τοποθέτηση! Σοβαρότητα μόνο και λίγο χιούμορ απαραίτητο στα σημεία που εξηγούσε τους στίχους των ξενόγλωσσων τραγουδιών στα ελληνικά.
Την παρακολουθούσα να ερμηνεύει περιτριγυρισμένη από τους μουσικούς της και σκεφτόμουν πως η συναυλία θα μπορούσε να διεξάγεται και στη μέση ενός χωραφιού του Ιταλικού Νότου ή της Μάνης! Η Σαβίνα Γιαννάτου σαν δέντρο ελιάς φυτεμένο καταμεσής και γύρω οι αγρότες που έπιασαν τα όργανα σε ένα διάλειμμα από την κοπιαστική συγκομιδή. Εικόνα μεσαιωνικής γκραβούρας, κέντρο υποδοχής πολιτισμών αλλόθρησκων και εθνικών κοινοτήτων που γνώρισαν εκκαθαρίσεις ανελέητες και που η Θεσσαλονίκη υπήρξε για πολλά χρόνια φιλόξενη εστία τους.
Τραγούδια σλαβομακεδόνικα, τουρκικά, βουλγάρικα, σέρβικα, ποντιακά, αρμένικα, το εβραϊκό εξελληνισμένο ''Το γελεκάκι που φορείς'', στην τελική λαοί που αποκτούν φωνή μέσω της Σαβίνας Γιανννάτου! Όταν η ανθρώπινη ανάγκη ανά τους αιώνες γίνεται τραγούδι - αυτό, πιστεύω, ήταν το νόημα της συναυλίας και γι'αυτό συγκίνησε το κοινό που χάρισε στους καλλιτέχνες το πιο θερμό του χειροκρότημα!
Κρατάω την απόδοση της ερμηνεύτριας στο ιρλανδικό τραγούδι ''Salonica'' από την περίοδο του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν το ανακάλυψε πριν μερικά χρόνια ένας Έλληνας που ζει και εργάζεται στην Ιρλανδία, συγκινημένος έπιασε την ιδιοκτήτρια δισκοπωλείου και της είπε: ''Δεν ξέρετε πόσο χαίρομαι που σε ένα δικό σας τραγούδι βρήκα την πατρίδα μου''! ''Ποια είναι η πατρίδα σας;'' τον ρώτησε εκείνη. ''Salonica, η Θεσσαλονίκη''! Και του λέει η Ιρλανδή με έκπληξη: ''Α, ώστε υπάρχει δηλαδή;''
* Η παρουσίαση των ''Τραγουδιών της Θεσσαλονίκης'' στο Gazarte άνοιξε τη μεγάλη περιοδεία της Σαβίνας Γιαννάτου και των Primavera en Salonico σε Ελβετία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο και Αυστρία, από τις 19 έως τις 29 Μαρτίου 2015.
σχόλια