Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο Τσε Γκεβάρα ενώ διαβάζει την (συντηρητική) αργεντίνικη εφημερίδα La Nación.
0

Υπήρχαν περίοδοι αναμονής που έκαναν τη ζωή βασανιστικά μονότονη για τους Κουβανούς αντάρτες στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα και ο Τσε Γκεβάρα τους ενθάρρυνε πάντα να διαβάζουν. Οτιδήποτε, αλλά κυρίως τους σύστηνε να κουβαλάνε μαζί τους έργα εκτός μυθοπλασίας παρά το ενοχλητικό τους βάρος – «καλές βιογραφίες ηρώων του παρελθόντος, ιστορικούς τόμους, οικονομικές και γεωγραφικές μελέτες» - για να τους αποσπάνε την προσοχή από πειρασμούς όπως ο τζόγος ή το ποτό.

Περιέργως ίσως, ένα από τα πιο δημοφιλή αναγνώσματα στο στρατόπεδο, σύμφωνα με το νέο βιβλίο "¡Cuba Libre!: Che, Fidel, and the Improbable Revolution That Changed World History" (Ο Τσε, ο Φιντέλ και η απίθανη επανάσταση που άλλαξε την ιστορία του κόσμου) του Tony Perrottet, ήταν η ισπανική έκδοση μιας ανθολογίας μεγάλων ανδρών στην ιστορία των ΗΠΑ από το Reader's Digest.

Αυτό τουλάχιστον είχε διαπιστώσει ο απεσταλμένος του τηλεοπτικού δικτύου CBS Ρόμπερτ Τάμπερ καθώς έβλεπε το βιβλίο να πηγαίνει από χέρι σε χέρι, ενδεχομένως και εξαιτίας της παρουσίας του Αμερικανού δημοσιογράφου στον καταυλισμό.

O Φιντέλ Κάστρο συμβουλευόταν συχνά το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», αντλώντας από το μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ που είχε ως φόντο τον Ισπανικό Εμφύλιο, πολύτιμες ιδέες και στρατηγικές ανταρτοπόλεμου.

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο Τσε διαβάζει τον "Φάουστ" του Γκαίτε στον καταυλισμό των ανταρτών στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα

Μεγάλο σουξέ είχε επίσης «Το δέρμα» του Κούρτσιο Μαλαπάρτε, νουβέλα στην οποία καταγράφονται οι συνθήκες της κατοχής της Νάπολης από τους Συμμάχους μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. (Πάντα πεπεισμένος για την τελική νίκη, ο Φιντέλ πίστευε ότι η ανάγνωση του βιβλίου θα βοηθούσε να διασφαλιστεί η καλή διαγωγή των ανδρών του μετά την κατάληψη της Αβάνας).

Ανάρπαστο επίσης είχε γίνει το «Ανθρώπινο κτήνος» του Εμίλ Ζολά, ενώ ο Τσε παραλίγο να χάσει τη ζωή του κατά τη διάρκεια μιας αεροπορικής επίθεσης που τον βρήκε απορροφημένο από το βιβλίο «Η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» του Βρετανού ιστορικού και πολιτικού του 18ου αιώνα, Έντουαρντ Γκίμπον.

Το πιο ενδιαφέρον όμως φιλολογικό απόκομμα του μεγάλου λευκώματος της Κουβανικής Επανάστασης είναι ίσως η δήλωση που είχε κάνει ο Φιντέλ Κάστρο στον Ισπανό δημοσιογράφο Ιγκνάσιο Ραμονέτ σύμφωνα με την οποία συμβουλευόταν συχνά το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», αντλώντας από το μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ που είχε ως φόντο τον Ισπανικό Εμφύλιο, πολύτιμες ιδέες και στρατηγικές ανταρτοπόλεμου.

«Αυτό το βιβλίο είχε γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Και πάντα επιστρέφαμε σ΄ αυτό, αναζητώντας έμπνευση και συμβουλές».

Ο «Ερνέστο», όπως αποκαλούσαν τον διάσημο Αμερικανό εμιγκρέ στην Κούβα εκείνο τον καιρό, είχε γράψει το βιβλίο με βάση τις εμπειρίες του ως πολεμικός ανταποκριτής στην Ισπανία το 1937 και οι σελίδες του είναι γεμάτες από άτακτες εχθροπραξίες ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα. Τον καιρό που δακτυλογραφούσε το βιβλίο σε μια γραφομηχανή Remington στο δωμάτιο 511 του αποικιακής αισθητικής ξενοδοχείου Ambos Mundos στην Παλιά Πόλη της Αβάνας, δεν φανταζόταν ότι μια ανάλογη σύρραξη θα συνέβαινε στην χώρα που είχε υιοθετήσει ως δεύτερη πατρίδα.

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο 'Ερνέστο" Χέμινγουεϊ με τον Φιντέλ Κάστρο στην Αβάνα μετά την επικράτηση της Κουβανικής επανάστασης.

Δεν θα μπορούσε πάντως να ισχυριστεί όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο ότι παρουσιάζει συγκεκριμένες τακτικές ανταρτοπόλεμου πέρα από κάποιες σκόρπιες ιδέες, όπως ας πούμε η τοποθέτηση σπάγκου στην περόνη χειροβομβίδας έτσι ώστε να μπορεί να πυροδοτηθεί από απόσταση. Πιο χρήσιμη μάλλον για τους αντάρτες του Φιντέλ ήταν η ιδιότητα του βιβλίου ως εγχειριδίου για τις ψυχολογικές επιπτώσεις του άτακτου αντάρτικου.

Παρότι είναι βέβαιο ότι ο Χέμινγουεϊ θα ένιωθε βαθιά κολακευμένος από την υψηλή δημοτικότητα του έργου του στις τάξεις των Κουβανών επαναστατών, παρέμεινε σιωπηλός γενικά σχετικά με την επανάσταση που συνέβαινε γύρω από το νέο του σπίτι. Εκ των υστέρων, ο φίλος και καπετάνιος του ψαροκάικου που χρησιμοποιούσε τακτικά ο συγγραφέας και είχε το όνομα "Pilar", θα καυχιόταν ότι αυτός και o «Ερνέστο» τροφοδοτούσαν λαθραία τους αντάρτες με όπλα που έκρυβαν στο καΐκι, αλλά αυτή μάλλον ήταν μια ωραία ιστορία για τους τουρίστες.

Κατ' ιδίαν, ο Χέμινγουεϊ μιλούσε με τις χειρότερες βρισιές για τον δυνάστη της Κούβας, Φουλγκένσιο Μπατίστα, τον οποίο σε μια επιστολή του είχε αποκαλέσει «πουτάνας γιο». Η μόνη όμως δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στο καθεστώς που ανέτρεψε τελικά ο Φιντέλ Κάστρο, ήταν όταν δήλωσε ότι δωρίζει το Νόμπελ λογοτεχνίας που είχε κερδίσει, στον Κουβανικό λαό. Αντί να επιτρέψει σε κάποιο κυβερνητικό ίδρυμα να το κρατήσει ως έκθεμα όμως, το παρέδωσε για φύλαξη στον Καθεδρικό της Παναγίας στην Αβάνα. Ακόμα εκεί βρίσκεται, σε μια γυάλινη θήκη στον τοίχο.

Με στοιχεία από το The Paris Review

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ