Η εκ βαθέων εξομολόγηση του Νικ Κέιβ

Η εκ βαθέων εξομολόγηση του Νικ Κέιβ Facebook Twitter
Όσοι είδαμε τον Νικ Κέιβ την τελευταία φορά, ζωντανά, στη σκηνή είναι ακόμα καλύτερο να τον ανακαλύπτουμε και μέσα από τα δικά του λόγια, σε ένα όντως σπαρακτικό αυτοβιογραφικό βιβλίο. Φωτ.: Getty Images/Ιdeal Image
0

Ανέκαθεν τα λόγια και οι στίχοι του Νικ Κέιβ διαπερνούσαν τα αγκάθια του σύγχρονου βίου σαν λαμπερά μαργαριτάρια μέσα από εικόνες ανθρώπων που ξέρουν ότι περιμένουν το θαύμα ως τραυματισμένα τέκνα, εραστές σε απόγνωση και πρόσφατα ως πενθούντες πατέρες. Δηλαδή περίπου όπως ο ίδιος, ένα άλλοτε αυτοκαταστροφικός έφηβος που η μοίρα τον ήθελε να γίνει ο πιο σαγηνευτικός νεο-ρομαντικός ροκ ποιητής της εποχής μας, ένας μαυροφορεμένος πρίγκιπας που ήρθε να καλύψει το κενό που δεν κατάφεραν ποτέ να καλύψουν οι απλοί ερμηνευτές ή οι διάσημοι τραγουδοποιοί. Άλλα, όπως συμβαίνει πάντα με τους χαρισματικούς ή τους τραγικούς ήρωες, η μοίρα τού χτύπησε άγρια την πόρτα.

Αφού έχασε τον πατέρα του σε μικρή ηλικία και μεγάλωσε σε μια γραφική πόλη της Αυστραλίας, το Γουαρέκναμπιλ, την οποία στους στίχους περιγράφει ως γεμάτη υγρασία και με ωραία φύση, κάπως σαν τη φοκνερική Γιοκναπατάουφα, και έμεινε μόνο με τη μητέρα του, εξαρτημένος για χρόνια από τις ουσίες και από μια απόκοσμη έμπνευση που λειτουργούσε ως αντίρροπη δύναμη στην οργή ενός σύγχρονου Ρεμπό, έμελλε να φέρει για πάντα εντός του έναν ανεξέλεγκτο πόνο.

«Έχω αγάπη στο στομάχι μου / και έναν μικρό πόνο / Και δέκα τόνους καταστροφή σε μια αλυσίδα 60 λεπτών / Και σπρώχνω τον τροχό της αγάπης μου στην ιωβηλαία οδό / Μεταμορφώνομαι, δονούμαι, λάμπω, κοίτα με τώρα / μεταμορφώνομαι τώρα, κοίτα με» έγραφε στο τραγούδι του «Jubilee Street».

Η σαρωτική ειλικρίνεια με την οποία περιγράφει τις συλλήψεις του λόγω ναρκωτικών, την παραμονή του στο κελί μαζί με άλλους εξαρτημένους αλλά και με έναν φαν που τον αναγνώρισε, ο τρόπος που αποδομεί τον εαυτό του για να τον ξαναγνωρίσει σε αυτή την ηλικία ως πενθούντα δημιουργό, σπάει κυριολεκτικά κόκαλα και μεταρσιώνει τον προφορικό του λόγο σε ιερή εξομολόγηση.

Αυτό σίγουρα το βίωσε στην πράξη, όπως διαπιστώνει κανείς διαβάζοντας τις συζητήσεις με τον φίλο του και δημοσιογράφο της κυριακάτικης «Observer», Σον Ο’Χέιγκαν στο βιβλίο Πίστη, Ελπίδα και Πόνος, καθώς το πένθος για την απώλεια του γιου του φαίνεται να διαπέρασε όλες τις πτυχές της ζωής του: από τον ανύπαρκτο ύπνο του μέχρι τον τρόπο που βίωνε κάθε στιγμή της ερμηνείας των τραγουδιών του άκρως προφητικού δίσκου του «Skeleton Tree» και αργότερα του ακόμα πιο φασματικού «Ghosteen».

Το τραγικό είναι ότι κατά τη διάρκεια αυτών των συζητήσεων με τον Ο’Χέιγκαν, οι οποίες τελικά μετατράπηκαν σε μια de profundis κατάθεση και αυτοβιογραφική εξιστόρηση, ο Νικ Κέιβ έμελλε να βιώσει κι άλλες απώλειες, τον θάνατο της μητέρας του Ντον Κέιβ, της πρώην συντρόφου και στενής φίλης του Ανίτα Λέιν αλλά και του φίλου του Χαλ Γουίλνερ, για τους οποίους γίνεται εκτενής λόγος στο βιβλίο.

Μάλιστα, αφού ολοκληρώθηκε, κατά μια ακόμα πιο τραγική σύμπτωση, πέθαναν επίσης ο Μαρκ Λάνεγκαν, ο Κρις Μπέιλ (τραγουδιστής του αυστραλέζικου πανκ συγκροτήματος The Saints) και ο μεγαλύτερος γιος του Νικ Τζέθρο.

cover
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Σον Ο’Χέιγκαν, Πίστη, Ελπίδα και Πόνος, Μτφρ.: Βάσια Τζανακάρη, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Όλο αυτό το πένθος που διαπερνά τον ίδιο τον Κέιβ και κάθε του στίχο, σαν αυτά τα «φωτεινά τραύματα» που επικαλείται διαρκώς, παραπέμποντας στην ποίηση του Όσιαν Βουόνγκ, το μετατρέπει, κόντρα σε οποιαδήποτε συνθήκη, σε μια ζωτική ορμή, σε μια σαρωτική έξαρση δημιουργίας που διαχέεται σε όλα του τα πρότζεκτ: από τις τελευταίες εμφανίσεις στην πρόσφατη περιοδεία του μέχρι τα αντικείμενα και τα κεραμικά που φτιάχνει για τη σειρά The Cave Τhings, τα σαγηνευτικά σάουντρακ που ετοιμάζει για τις ταινίες του φίλου του Άντριου Ντόμινικ, τις ειλικρινείς απαντήσεις που δίνει στους θαυμαστές του στα Red Hand Files (την προσωπική του σελίδα), μέχρι τα παιδικά ηχητικά βιβλία, στα οποία ξεδιπλώνει όλη του την τρυφερότητα και, φυσικά, το τελευταίο του άλμπουμ «Σφαγή», με το οποίο εμφανώς προωθεί το βιβλίο (γι’ αυτό δεν έγινε ακριβώς αντιληπτό ο λόγος που η τρίτη λέξη του αγγλικού τίτλου «carnage» αποδόθηκε στα ελληνικά ως «πόνος» αντί για «σφαγή», χάνοντας έτσι τη συμβολική του βαρύτητα).

Όπως, λοιπόν, με τα τραγούδια του άλμπουμ «Σφαγή» ‒μια μικρότερη εκδοχή του «Ghosteen»‒, με τα οποία νιώθουμε ότι βλέπουμε «σύννεφα βροχής που συνεχίζουν να κάνουν κύκλους πάνω από το κεφάλι μας» και ξέρουμε ότι αυτά προμηνύουν την οριστική καταιγίδα, με τη βραχνή φωνή του Κέιβ να ακούγεται όντως προφητική, όταν διαβάζει κείμενο της διηγηματογράφου Φλάνερι Ο Κόνορ, και με τον Γουόρεν Έλις να έχει μπει για τα καλά μαζί του στη σπηλιά του πένθους και να μεγαλουργεί, το βιβλίο Πίστη, Ελπίδα και Πόνος καταθέτει την πιο μαύρη εκδοχή του κύκλου της ζωής για να αποκαλύψει στο τέλος την πιο φωτεινή της όψη.

Με μοναδική μεγαλοθυμία και άκρατη ειλικρίνεια ο Κέιβ δείχνει να έχει μαλακώσει τον πόνο και απευθύνει ένα μήνυμα αγάπης σε όλους όσοι βρίσκονται δίπλα του: από τον μοναδικό πλέον συνοδοιπόρο του, Γουόρεν Έλις, τη γυναίκα του, Σούζι Μπικ, την οποία αποθεώνει, έως τις γυναίκες που είναι υπεύθυνες για το site του αλλά και τους ίδιους τους φαν του, προς τους οποίους εκφράζει πραγματική ευγνωμοσύνη.

Το καλό είναι ότι όλα αυτά δεν τα κάνει με τον τυπικό τρόπο των διασήμων αλλά με τον διαφοροποιημένο οίστρο ενός ποιητή σε σαφή αμηχανία λόγω της οδυνηρής πραγματικότητας που αντιμετωπίζει και καλείται να την ορίσει διαφορετικά.

Επομένως ο σαμάνος Κέιβ, που ξέρει να κάνει τον πόνο δημιουργία, είναι εδώ για να γιατρέψει τις πληγές όλων, μετατρέποντας το πένθος σε ανυψωτική συνθήκη, σαν την εικόνα με το φτερό που πετάει ψηλά και περιγράφει την ομορφιά της γυναίκας του.

Όπως λέει χαρακτηριστικά στον Ο’Χέιγκαν: «Ίσως το πένθος μπορεί να ιδωθεί ως μια συνθήκη αφύπνισης, στην οποία το άτομο που πενθεί βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στη θεμελιώδη ουσία των πραγμάτων. Γιατί στο πένθος εξοικειώνεσαι σε μεγάλο βαθμό με την ιδέα της θνητότητας. Μπαίνεις σε μια πολύ σκοτεινή συνθήκη και βιώνεις πόνο που δεν έχεις ξανανιώσει – φτάνεις στα όρια του μαρτυρίου. Πιστεύω ότι υπάρχει μια μεταμορφωτική ιδιότητα σε αυτήν τη μαρτυρική συνθήκη. Σε αλλάζει και σε αναδομεί ουσιαστικά. Αυτή η διαδικασία, βέβαια, είναι πολύ τρομακτική, αλλά με τον καιρό επιστρέφεις στον κόσμο, γνωρίζοντας πόσο ευάλωτοι είμαστε, συμμετέχοντας σε αυτό το ανθρώπινο δράμα. Όλα φαίνονται τόσο εύθραυστα και πολύτιμα και έντονα, και ο κόσμος και οι άνθρωποι που ζουν σ’ αυτόν τόσο απειλούμενοι και ταυτόχρονα τόσο όμορφοι. Η αίσθησή μου είναι ότι σε αυτήν τη σκοτεινή συνθήκη η ιδέα ενός θεού είναι πιο έντονη ή ίσως πιο ουσιαστική. Αισθάνομαι ότι το πένθος και ο Θεός είναι κατά μια έννοια συνυφασμένα, ότι όταν πενθείς, πλησιάζεις πιο κοντά στο πέπλο που χωρίζει αυτόν τον κόσμο από τον άλλον. Επιτρέπω στον εαυτό μου να πιστεύει τέτοια πράγματα, επειδή μου κάνει καλό».

Αυτή είναι η καταλυτική φράση ενός δημιουργού που δείχνει να βρίσκεται ακόμα πιο κοντά στο μεταφυσικό στοιχείο, όπως φανερώνουν εξάλλου τα περισσότερα τραγούδια, κείμενα και τα μυθιστορήματά του. Ο ίδιος ο Κέιβ, μάλιστα, παραδέχεται ότι τις άγριες νύχτες η Βίβλος υπήρχε στο κομοδίνο του μαζί με τα υπνωτικά χάπια και τα σύνεργα για τη χρήση των ναρκωτικών. Η σαρωτική ειλικρίνεια με την οποία περιγράφει τις συλλήψεις του λόγω ναρκωτικών, την παραμονή του στο κελί μαζί με άλλους εξαρτημένους αλλά και με έναν φαν που τον αναγνώρισε, ο τρόπος που αποδομεί τον εαυτό του για να τον ξαναγνωρίσει σε αυτή την ηλικία ως πενθούντα δημιουργό, σπάει κυριολεκτικά κόκαλα και μεταρσιώνει τον προφορικό του λόγο σε ιερή εξομολόγηση.

Η δε σκηνή όπου περιγράφει στον Ο’Χέιγκαν τη στιγμή που βρήκε, μαζί με τη γυναίκα του, τον γιο του και κατάλαβε πως είχε αυτοκτονήσει, το σαρωτικό πένθος που ακολούθησε, συντρίβει τον αναγνώστη πολύ περισσότερο και από τις πιο δραματικές στιγμές του Στρίντμπεργκ, τον οποίο λέει ότι διάβαζε σε νεαρή ηλικία. Αλλά στο τέλος δηλώνει ικανός να βρίσκει σε όλο αυτό το δράμα αφορμή για δημιουργία, στην οποία μας θέλει συνενόχους, καθώς αυτή «η αίσθηση της ανακάλυψης που γίνεται από κοινού και δημιουργεί αυτό το δέσιμο οδηγεί στη μεγαλειώδη και ασύλληπτη στιγμή μεταξύ καλλιτέχνη και ακροατή». Όσοι τον είδαμε την τελευταία φορά, ζωντανά, στη σκηνή είναι ακόμα καλύτερο να τον ανακαλύπτουμε και μέσα από τα δικά του λόγια, σε ένα όντως σπαρακτικό αυτοβιογραφικό βιβλίο.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LIFO.

To νέο τεύχος της LIFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Nick Cave: «Σ’ αυτή την απομόνωση εμφανίζεται η ίδια η ουσία μας και μας ρωτά τι θέλουμε να κρατήσουμε και τι όχι»

Στήλες / Nick Cave: «Σ’ αυτή την απομόνωση εμφανίζεται η ίδια η ουσία μας και μας ρωτά τι θέλουμε να κρατήσουμε και τι όχι»

O Nick Cave γράφει για τον νέο μας κόσμο που μοιάζει με «πλοίο φάντασμα» αλλά και για την φρίκη που ένιωσε με «την πιο τρομακτική εκτέλεση του ‘Imagine’ που ηχογραφήθηκε ποτέ».

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ