«Ντίβα» του Β. Βασιλικού: Αναψηλαφώντας τον μύθο της Κάλλας Facebook Twitter

«Ντίβα» του Β. Βασιλικού: Αναψηλαφώντας τον μύθο της Κάλλας

0

«Εκείνη την εποχή που γύριζα άσκοπα στην Ευρώπη -το γιατί δεν είναι της ώρας- δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τη φίλη μου τη Ζωή, που ζούσε χρόνια εγκατεστημένη στο Παρίσι. Μου ζητούσε να τη βοηθήσω στην επίλυση ενός πολύ λεπτού, όπως μου είπε, γι' αυτήν προβλήματος. Επρόκειτο -δεν άργησα να το καταλάβω μόλις την επισκέφτηκα στο διαμέρισμά της στο Πασί- για το βιβλίο που ήθελε να γράψει με τα απομνημονεύματά της για τη Μεγάλη Φίλη της, τη Μεγάλη Ντίβα, την Divina, όπως την αποκαλούσαν, που είχε πεθάνει σ' αυτό το ίδιο μελαγχολικό μα ολοζώντανο Παρίσι εννέα χρόνια πριν»...

Η νουβέλα «Ντίβα», με τις παραπάνω εναρκτήριες φράσεις, που κυκλοφόρησε πρόσφατα απ' την  Άγρα, γράφτηκε στη Ρώμη, προς το τέλος της δεκαετίας του '80, σε μια από τις γονιμότερες συγγραφικές περιόδους του Βασίλη Βασιλικού.

Αρχικά βρήκε τη θέση της στη συλλογή ιστοριών «Το σφράτο», μετά πέρασε στα «Δώρα της αγάπης» κι έπειτα εμφανίστηκε στις εκδόσεις Ηλέκτρα, σ' έναν μικρό τόμο επιμελημένο από τον ποιητή Γιώργο Μπλάνα, που κατέληξε δυσεύρετος. Έτσι προέκυψε η φετινή της επανέκδοση.

«Ντίβα» του Β. Βασιλικού: Αναψηλαφώντας τον μύθο της Κάλλας Facebook Twitter
Ο συγγραφέας φωτογραφημένος στο Φίλιον. Φωτ.: Σπύρος Στάβερης/LIFO

Πρόκειται για ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της λογοτεχνίας-ντοκουμέντου, είδος στο οποίο διέπρεψε ο Βασιλικός, προαναγγέλλοντας με τον τρόπο του τη σημερινή εκδοτική πλημμυρίδα με μυθιστορήματα που στηρίζονται κυρίως σε πραγματολογικό υλικό.

Η «Ντίβα» είναι από τα έργα που θ' άξιζε ν' ανακαλύψουν οι νεότεροι, κι όχι μόνο επειδή σ' αυτό καταγράφτηκε πρώτη φορά ότι η Κάλλας έφερε στον κόσμο ένα παιδί του Αριστοτέλη Ωνάση, χάνοντάς το δύο ώρες μετά τον τοκετό. Πρόκειται για ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της λογοτεχνίας-ντοκουμέντου, είδος στο οποίο διέπρεψε ο Βασιλικός, προαναγγέλλοντας με τον τρόπο του τη σημερινή εκδοτική πλημμυρίδα με μυθιστορήματα που στηρίζονται κυρίως σε πραγματολογικό υλικό.

ΝΤΙΒΑ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Βασίλης Βασιλικός, Ντίβα, Εκδόσεις Άγρα

Ένα ανάλογο με την «Ντίβα» βιβλίο του είναι «Το ημερολόγιο του Ζ» που έγραψε το 1965, αφηγούμενος την προσωρινή, όπως αποδείχτηκε, αδυναμία του να δώσει μορφή στο μυθιστόρημα που, μετά και την ταινία του Γαβρά, έμελλε να τον κάνει παγκοσμίως γνωστό.

Αν όμως σ' εκείνη την περίπτωση η «επιφοίτηση» ήρθε μόλις διάβασε το «Εν ψυχρώ» του Καπότε, σ' ετούτη εδώ, οι σκόπελοι ήταν άλλης τάξης και δεν μπορούσαν να ξεπεραστούν. Προβάλλονταν δε από τον ίδιο ακριβώς άνθρωπο που είχε ζητήσει τη βοήθειά του, τη «Ζωή», που δεν είναι άλλη από τη Βάσω Δεβετζή (1922-1987). Μια πιανίστα με διεθνή σταδιοδρομία, αποδέκτης της εμπιστοσύνης, της φιλίας και της αγάπης της Κάλλας στα τρία τελευταία χρόνια της ζωής της και σε διαρκή πάλη έπειτα με τους «βρικόλακες» που αμαύρωναν τη μνήμη της.

«Από την αρχή», θυμάται ο Βασιλικός, «είχα πολλές αμφιβολίες για το εγχείρημα. Η δική μου Βάσω, όμως, η Παπαντωνίου, με την οποία ζούσαμε ήδη δύο χρόνια μαζί, απαίτησε σχεδόν να το αποδεχτώ. Οφείλεις ν' αποκαταστήσεις την αλήθεια, μου είπε, αυτής της ανεπανάληπτης μουσικής προσωπικότητας.

Δεδομένου ότι το '78, έναν χρόνο μετά τον θάνατο της Κάλλας, η Δεβετζή μου είχε δώσει μια σχετική συνέντευξη –αυτήν που απλώνεται ατόφια στο βιβλίο, στο κεφάλαιο "Reward"– πίστευα ότι θα στήσω και πάλι μπροστά της το μαγνητόφωνο, θα μελετούσα και το αρχείο της ντίβας κι επεξεργαζόμενος το υλικό, σ' έξι μήνες θα της παρέδιδα το χειρόγραφο».

callas Meneghini Facebook Twitter
Η Μαρία Κάλλας με τον πρώτο της σύζυγο, Τζοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι, 1958. Φωτ.: AP Photo/Str

Μ' όλα τα έξοδα πληρωμένα –φιλοξενία, μεταφορικά κ.ο.κ.– το ζεύγος Βασιλικού έφτασε το '86 σ' ένα Παρίσι τρομοκρατημένο από βόμβες που έσκαγαν καθημερινά κι είχαν γι' απώτερο στόχο την απελευθέρωση Λιβανέζων κρατουμένων από τις γαλλικές φυλακές. Μέχρι να φύγουν, δυο βδομάδες αργότερα, η πόλη είχε ανακτήσει τους κανονικούς ρυθμούς της. Στο μεσοδιάστημα, όμως, το εκδοτικό σχέδιο της Δεβετζή είχε ναυαγήσει οριστικά.

«Εντελώς απροσδόκητα, η τελευταία, μου απαγόρευσε τη χρήση μαγνητοφώνου», λέει ο Βασιλικός, «κι ήταν αδύνατον να παρακολουθήσω δαχτυλογραφώντας τον χειμαρρώδη λόγο της. Κάτω από τα άγρυπνα μάτια μιας ανιψιάς της, διάβασα έναν απίστευτο όγκο επιστολών προς την Κάλλας από θαυμαστές, ιμπρεσάριους, σκηνοθέτες, εφοπλιστές και συγγενείς, αλλά δεν μου επιτράπηκε να φωτοτυπήσω ούτε μία.

Η απόπειρα να κάνω ένα σκαρίφημα του βιβλίου στα αγγλικά, για λογαριασμό ενός αμερικανικού εκδοτικού οίκου, ήταν κι αυτή μια παταγώδης αποτυχία. Τα μάζεψα λοιπόν και γύρισα άπρακτος στη Ρώμη, αλλά έχοντας τόσες πολλές πληροφορίες φρέσκιες στο μυαλό μου, αποφάσισα να ξεδιπλώσω το χρονικό της μαρτυρίας που δεν γράφτηκε...».

Η «Ντίβα», βέβαια, πέρα από το υπαρξιακό γάντζωμα της Δεβετζή στο φάντασμα της φίλης της και τη σπασμωδική συμπεριφορά της, ξεδιπλώνει κι άλλα: Τον πανικό της Μαρίας Κάλλας στα στερνά της, τότε που απειλούνταν για φορολογικούς λόγους μ' έξωση από το σπίτι της στο Παρίσι κι έβγαζε στα κλεφτά τα κοσμήματά της στην Ελβετία. Τη μοναξιά που την έζωνε μετά τον θάνατο του Βισκόντι, του Παζολίνι αλλά και του Ωνάση, «ο οποίος, ως Σμυρνιός μάγκας, μολονότι παντρεμένος με την Κένεντι, της έκανε κάθε τόσο σερενάτες», όπως λέει ο Βασιλικός. Τον αυτοεξευτελισμό της από τη συμμετοχή της σε ιψενικό τρίγωνο με τον τενόρο Ντι Στέφανο και τη γυναίκα του, τον τρόμο της μήπως και διασταυρωθεί ζωντανά με μέλη της οικογένειάς της που μια ζωή τής γύρευαν χρήματα, τη «βάναυση» μοιρασιά της περιουσίας της ανάμεσα στον πρώην άντρα της, τον Μενεγκίνι, και την αδελφή της, τη θλιβερή ατμόσφαιρα του πρώτου πλειστηριασμού με προσωπικά της αντικείμενα, το '78.

Κι όλα αυτά, σε μια νευρώδη, στακάτη αφήγηση που πηγαινοέρχεται διαρκώς στον χρόνο και μπλέκει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα αξιοποιώντας την τεχνική του μοντάζ. 

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

TRITH 19/10- ΕΧΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕΙ- Γιατί το νέο άγαλμα της Μαρίας Κάλλας πυροδότησε θύελλα αντιδράσεων;

Ηχητικά Άρθρα / Γιατί το νέο άγαλμα της Μαρίας Κάλλας πυροδότησε θύελλα αντιδράσεων;

Κάτι δεν πήγε πάλι καλά με τη Μαρία Κάλλας, που στην ολόχρυση μοναξιά της δείχνει ότι από τον θάνατό της το 1977 μέχρι σήμερα όλα έχουν πάει λάθος. Γιατί (διαχρονικά) δεν έχει κατορθώσει η Ελλάδα να τιμήσει τη μεγάλη ντίβα όπως της αξίζει;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ