«Οι τέσσερις τοίχοι»: Στο ατμοσφαιρικό σύμπαν του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη

Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης «Οι τέσσερις τοίχοι» Facebook Twitter
Με το πρώτο του βιβλίο ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης έδειξε στα τριανταπέντε του ότι ήρθε στη λογοτεχνία για να μείνει. Φωτ.: Πάνος Μιχαήλ
0

ΜΙΑ ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ 2000, η ηθοποιός Ράνια Οικονομίδου άφησε στο γραφείο της Τζούλιας Τσιακίρη των εκδόσεων «Το Ροδακιό» το χειρόγραφο ενός φίλου της, φροντίζοντας να της μεταδώσει όλον της τον ενθουσιασμό γι’ αυτό.

Δέκα λεπτά αργότερα, έχοντας διαβάσει λίγες μόνο σελίδες, η Τσιακίρη είχε πάρει την απόφασή της. Μέσα σε δυο μήνες –χρόνος ρεκόρ για έναν οίκο σαν το Ροδακιό– το μυθιστόρημα «Οι τέσσερις τοίχοι» βρισκόταν στα βιβλιοπωλεία κι ο συγγραφέας του Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης γινόταν αποδέκτης πολλών εγκωμίων από πεζογράφους και κριτικούς.

Απόφοιτος της Νομικής και της δραματικής σχολής Βεάκη, ηθοποιός για ένα διάστημα καθοδηγούμενος από τον Τσαρούχη, τον Φασουλή, τον Mπαντή, τον Τερζόπουλο, τον Βολανάκη, και μακριά πια από τη σκηνή για λόγους υγείας, ο Χατζηγιαννίδης είχε περάσει τα τρία προηγούμενα χρόνια γράφοντας δέκα αράδες περίπου τη μέρα, αντιμετωπίζοντας το γραπτό του σαν εργόχειρο που θέλει ψιλοβελονιά. Το έπιανε, το άφηνε, το ξανάπιανε, και δεν προχωρούσε παρακάτω αν δεν σιγουρευόταν πως ό,τι είχε στο μυαλό του εκφραζόταν πιστά.

Η προίκα της παραμελημένης Νομικής είχε αποδειχτεί πολύτιμη. Όπως στους νομικούς συλλογισμούς απαιτείται περιεκτικότητα και σαφήνεια, έτσι και στο μυθιστόρημά του, στόχος ήταν κάθε λέξη να έχει ειδικό βάρος.

Ο φανταστικός κόσμος του Χατζηγιαννίδη μοιάζει απόλυτα ρεαλιστικός και γειωμένος. Κι εκεί που νομίζεις ότι πρόκειται για έργο παλιομοδίτικης αισθητικής, γρήγορα αντιλαμβάνεσαι πόσο σύγχρονο –αφόρητα σύγχρονο– είναι το θέμα του.

Η δράση στους «Τέσσερις τοίχους» εκτυλίσσεται σ’ ένα νησί που δεν κατονομάζεται, ανέγγιχτο από τη λαίλαπα του τουρισμού και τον σημερινό τρόπο ζωής. Εκεί έχει απομονωθεί ο πολυταξιδεμένος και ιδιόρρυθμος Π. Ροδακής, που δεν βγαίνει από το πατρικό του παρά μόνο τις ώρες που εργάζεται. Ο Π. Ροδακής είναι γιος μελισσοκόμου κι αυτοδίδακτος γεωπόνος, αλλά από χτίστες είχε ανάγκη ο τόπος και χτίστης κατέληξε.

Μια μέρα τον επισκέπτονται ο παπάς και ο κοινοτάρχης του νησιού, παρακαλώντας τον να φιλοξενήσει προσωρινά μια κατατρεγμένη γυναίκα, τη Βάγια. Εκείνος δέχεται και η πιο συναρπαστική περιπέτεια της μονόχνωτης ως τότε ζωής του ξεκινάει.

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΤΟΙΧΟΙ
Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Οι τέσσερις τοίχοι, εκδόσεις Το Ροδακιό

Μυστηριώδης γυναίκα –θύμα κακοποίησης ή συζυγοκτόνος που φυγοδικεί;–, η Βάγια κουβαλά στις αποσκευές της ένα βρέφος και στο μυαλό της ένα σχέδιο για να παρατείνει την παραμονή της στο σπίτι του Ροδακή: τον πείθει να παρασκευάσουν το πιο νόστιμο μέλι του κόσμου!

Πράγματι, το τρίο υποδύεται την οικογένεια, η συνταγή του «ζεύγους» βελτιώνεται χρόνο με τον χρόνο και το «Αγγελικό», το μέλι τους, γίνεται περιζήτητο κι αποτιμάται σε χρυσάφι. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά, η επιτυχία μετατρέπεται σ’ εφιάλτη. Ο Ροδακής θα βρεθεί έγκλειστος στο κελί ενός αλλόκοτου μοναστηριού, θύμα αδίστακτου ηγούμενου που εποφθαλμιά τη συνταγή ως ατραξιόν της μονής για τους πιστούς…

Γεμάτο εκπλήξεις, νοσηρές παρεκτροπές, καίριες ψυχολογικές παρατηρήσεις και υπόγεια ειρωνεία, το ατμοσφαιρικό αυτό βιβλίο διαρκώς σε ξεγελάει. Στις σελίδες του συμβαίνουν τα πιο απίθανα πράγματα αλλά ουδέποτε σκέφτεσαι να τ’ αμφισβητήσεις. Ο φανταστικός κόσμος του Χατζηγιαννίδη μοιάζει απόλυτα ρεαλιστικός και γειωμένος. Κι εκεί που νομίζεις ότι πρόκειται για έργο παλιομοδίτικης αισθητικής, γρήγορα αντιλαμβάνεσαι πόσο σύγχρονο –αφόρητα σύγχρονο– είναι το θέμα του.

Οι συνεχόμενοι εγκλεισμοί των ηρώων σε δωμάτια, σπίτια ή κελιά, δεν είναι παρά μια μεταφορά για την απομόνωση των σημερινών ανθρώπων στο ατομικό τους σύμπαν. Οι αρχετυπικές φιγούρες του βιβλίου παραπέμπουν στα «τέρατα» των σύγχρονων κοινωνιών που, αποψιλωμένα από συλλογικά οράματα και αξίες, φροντίζουν το συμφέρον τους κλεισμένα στο καβούκι τους και στους τέσσερις τοίχους του μυαλού τους.

Με το πρώτο του βιβλίο ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης έδειξε στα τριανταπέντε του ότι ήρθε στη λογοτεχνία για να μείνει. Αυτό που ξεκίνησε σιγά-σιγά σαν παιχνίδι, του πρόσφερε τελικά έναν καινούριο προορισμό. 

Το μυθιστόρημά του τιμήθηκε με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου του περιοδικού «Διαβάζω» και με το βραβείο Laure Bataillon στη Γαλλία (στη μετάφραση του Μισέλ Βόλκοβιτς), μεταφράστηκε επίσης στ’ αγγλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά και τα πορτογαλικά κι έφτασε στην τελική εξάδα για το Independent Foreign Fiction Prize 2007.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Remixed»

Βιβλίο / Μιξάροντας τη μόδα: Ο ήχος του Michel Gaubert

Μπορεί να μη φαίνεται στην πασαρέλα, αλλά πάντα ακούγεται. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ