Όταν Ανατολή και Δύση συζητούν

Όταν Ανατολή και Δύση συζητούν Facebook Twitter
Ο Θωμάς Ακυινάτης (1224/25-1274) άσκησε τεράστια επίδραση στην ευρωπαϊκή σκέψη. Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΗ - ΔΥΣΗ και η θέση του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας μέσα σ’ αυτήν τη μεγάλη πολιτισμική γεωγραφία κλονίζεται καταλυτικά με τα «ευρήματα» του ερευνητικού προγράμματος «Thomas de Aquino Byzantinus» (Ο Βυζαντινός Θωμάς Ακυινάτης).

Στόχος του προγράμματος, που λειτουργεί από το 2006 έως σήμερα και συνενώνει ερευνητές και πανεπιστημιακά/ερευνητικά ιδρύματα από πολλές χώρες, είναι η κριτική έκδοση μεταφράσεων έργων του Θωμά Ακυινάτη που έγιναν στο ύστερο Βυζάντιο (δέκατος τέταρτος αιώνας) και υπογράφονται από σημαντικές προσωπικότητες της εποχής.

Σύμφωνα με το σχήμα αυτό, μετά το σχίσμα του 1054 μ.Χ. παύει κάθε διάλογος μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας, μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό γενικότερα στο πολιτισμικό, ανθρωπολογικό, ιδεολογικό, φιλοσοφικό, πολιτικό, κοινωνικό κ.λπ. πεδίο.

Όπως ξέρουμε, η διχοτομία αυτή δεν ανήκει οριστικά στο παρελθόν αλλά είναι ισχυρή ακόμη και σήμερα και επανέρχεται διαρκώς στον δημόσιο λόγο, και όχι μόνο στον θεολογικό/εκκλησιαστικό. Το πρόγραμμα δείχνει όμως ότι η διχοτομία Ανατολή - Δύση είναι δύσκολο πλέον να υποστηριχθεί με ιστορικά τεκμήρια και ότι ο διάλογος δεν διακόπηκε ποτέ.

Μάλιστα, ο διακεκριμένος Αμερικανός θεολόγος Μάρκους Πλέστιντ, του καθολικού πανεπιστημίου Μαρκέτ στο Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν, τονίζει ότι «οι βυζαντινοί στοχαστές της περιόδου εκείνης γνώριζαν τη δυτική θεολογική (και φιλοσοφική) σκέψη περισσότερο απ’ όσο οι Δυτικοί συνάδελφοί τους τη βυζαντινή και επέδειξαν εξαιρετική ελευθερία και ευρηματικότητα κατά την πρόσληψή της».

Ο Θωμάς Ακυινάτης (1224/25-1274) άσκησε, όπως ξέρουμε, τεράστια επίδραση στην ευρωπαϊκή σκέψη. Θεωρείται μάλιστα «μαθητής» του Αριστοτέλη, με την έννοια ότι καθιέρωσε τον Έλληνα φιλόσοφο στον μεσαιωνικό κόσμο. Εκείνο που δεν ξέραμε είναι ότι άσκησε μεγάλη επίδραση και στη βυζαντινή σκέψη.

Ο Θωμάς Ακυινάτης (1224/25-1274) άσκησε, όπως ξέρουμε, τεράστια επίδραση στην ευρωπαϊκή σκέψη. Θεωρείται μάλιστα «μαθητής» του Αριστοτέλη, με την έννοια ότι καθιέρωσε τον Έλληνα φιλόσοφο στον μεσαιωνικό κόσμο. Εκείνο που δεν ξέραμε είναι ότι άσκησε μεγάλη επίδραση και στη βυζαντινή σκέψη.

Διαβάζω, λοιπόν, ως γενικός αναγνώστης, με μεγάλη έκπληξη το βιβλίο Thomas Latinus, Thomas Graecus - Ο Θωμάς Ακυινάτης και η πρόσληψή του στο Βυζάντιο, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άρτος Ζωής.

Το βιβλίο περιλαμβάνει τα πρακτικά του ομότιτλου συνεδρίου που είχε συνδιοργανωθεί στο τέλος του 2017 από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Hellenic Institute του Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Επιμελητές του είναι ο Γιάννης Δημητρακόπουλος, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, και ο Χαράλαμπος Δενδρινός, senior lecturer Βυζαντινής Φιλολογίας και Ελληνικής Παλαιογραφίας στο Royal Hοlloway, που έχουν και τη γενικότερη ευθύνη του προγράμματος.

Προφανώς είναι ένας τόμος που περιλαμβάνει επιστημονικές ανακοινώσεις και απευθύνεται στην επιστημονική κοινότητα. Αλλά «γενικά» κείμενα, όπως του Σταύρου Ζουμπουλάκη, προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, των δύο επιμελητών αλλά και του Μάρκους Πλέστιντ, με το οποίο κλείνει ο τόμος, παρουσιάζουν τη γενικότερη σημασία που έχει αυτή η τεκμηρίωση του διαλόγου Ανατολής - Δύσης. Μπορούμε να πούμε ότι η έρευνα υπερβαίνει το στενό ερευνητικό/πανεπιστημιακό πλαίσιο και αποκτά πολιτικές διαστάσεις. Αξίζει να κοινοποιηθεί και σε ευρύτερο κοινό.

Thomas Latinus, Thomas Greacus Επιμέλεια: Γιάννης Α.Δημητρακόπουλος, Χαράλαμπος Δενδρινός Εκδόσεις Άρτος Ζωής Σελ.: 568
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Thomas Latinus, Thomas Greacus, Επιμέλεια: Γιάννης Α.Δημητρακόπουλος,, Χαράλαμπος Δενδρινός, Εκδόσεις Άρτος Ζωής, Σελ.: 568

Τα έργα του Θωμά Ακυινάτη μετέφραζαν στα ελληνικά σημαντικές προσωπικότητες/θεολόγοι που έζησαν στον δέκατο τέταρτο αιώνα. Ανάμεσά τους ήταν οι αδελφοί Κυδώνη, ο Δημήτριος (1320/25-1397) και ο Πρόχορος (1330-169/71).

Ο Δημήτριος Κυδώνης μετέφραζε συστηματικά έργα της χριστιανικής λατινικής γραμματείας από συγγραφείς όπως ο Ανσέλμος Καντουαρίας, ο Ριχάρδος του Σταυροβουνίου και άλλοι. Το έργο του Θωμά Ακυινάτη κατείχε όμως το μεγαλύτερο μέρος της μεταφραστικής του εργασίας. Στόχος του ήταν «να καταστήσει προσιτή τη δυτική-ρωμαιοκαθολική σκέψη στον βυζαντινό κόσμο».

Ο Πρόχορος Κυδώνης είχε τα ίδια ενδιαφέροντα με τον αδελφό του. Γνώριζε, φυσικά, λατινικά, που μάλλον τα είχε διδαχθεί από τον αδελφό του. Ο Δημήτριος Κυδώνης είχε μαθητεύσει δίπλα σ’ έναν Δομινικανό μοναχό του κοινοβίου του Πέρα στην Κωνσταντινούπολη. Οι Δομινικανοί είχαν παρουσία στην Κωνσταντινούπολη από τα τέλη του δέκατου τρίτου αιώνα και συνέβαλαν στο να γίνει γνωστός ο Θωμάς Ακυινάτης, επίσης Δομινικανός.

Όπως γράφει ο Χαράλαμπος Δενδρινός, η σκέψη του Θωμά, «με την καθαρότητα, το εύρος και την ποιότητά της» μαγνήτισε θεολόγους όπως «οι Δημήτριος και Πρόχορος Κυδώνης, ο Μανουήλ Καλέκας και ο Γεώργιος Σχολάριος, οι οποίοι εμβαπτίστηκαν στη θωμική σκέψη και αφιέρωσαν σημαντικό μέρος της πνευματικής τους δραστηριότητας στη μετάφραση, σύνοψη, μελέτη και αφομοίωση του έργου του».

Ο Πρόχορος είχε βρεθεί «εκ παίδων» στο Άγιο Όρος, όπου έγινε μοναχός και χειροτονήθηκε ιερέας στην Μονή της Μεγίστης Λαύρας. Ήταν οπαδός της λατινικής σχολαστικής σκέψης και αντίθετος με τον Γρηγόριο Παλαμά (1296-1356), αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, τη διδασκαλία του και τον ησυχασμό. Όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία κύρωσε επίσημα τη διδασκαλία του Γρηγορίου Παλαμά, ο Πρόχορος διώχτηκε. Έγινε έφοδος στο κελί του, όπου βρέθηκαν συγγράμματα «αιρετικών» και «κακόδοξων», και καταδικάστηκε από τη Σύνοδο του 1368.

Όταν Ανατολή και Δύση συζητούν Facebook Twitter
Τα έργα του Θωμά Ακυινάτη μετέφραζαν στα ελληνικά σημαντικές προσωπικότητες/θεολόγοι που έζησαν στον δέκατο τέταρτο αιώνα.

Η περιπέτεια των αδελφών Κυδώνη, έτσι όπως παρουσιάζεται στις ανακοινώσεις που περιλαμβάνονται στον τόμο των εκδόσεων Άρτος Ζωής, δείχνει ότι μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα «Thomas de Aquino Byzantinus» αναδεικνύεται μια ολόκληρη κοινότητα διανοουμένων. «Φωτίζεται ένας ολόκληρος κόσμος από γραφείς, μεταφραστές, λογίους, θεολόγους και φιλοσόφους», γράφει ο Χαράλαμπος Δενδρινός.

Όλοι αυτοί δραστηριοποιούνται «σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε κρίση πολιτική, κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική, συναισθηματική, ψυχολογική, υπαρξιακή, μια κοινωνία με πολλές αντιθέσεις που προσπαθεί να βρει απαντήσεις σε μεγάλες προκλήσεις».

Τα ερωτήματα αυτά δεν ήταν μόνο στενά θεολογικά. Είχαν σχέση, για παράδειγμα, με την απειλή του Ισλάμ και το πώς η θεία πρόνοια εγκατέλειψε τον περιούσιο ορθόδοξο χριστιανικό λαό. Είχαν σχέση με το πώς μπορεί να ενωθούν η ανατολική και η δυτική χριστιανοσύνη, χωρίς να νοθευτεί η πίστη. Ή πώς ο φιλοσοφικός στοχασμός και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια για την κατανόηση του θείου. Αν υπάρχει σωτηρία και τι είδους σωτηρία είναι αυτή.

Πολλοί βυζαντινοί διανοούμενοι, λοιπόν, αναζητούσαν απαντήσεις σε κείμενα της Δύσης και ιδιαίτερα σε αυτά του Θωμά Ακυινάτη. Υπήρχαν όμως και πολλοί Βυζαντινοί θεολόγοι που χρησιμοποιούσαν, όπως δείχνει η έρευνα του Γιάννη Δημητρακόπουλου, αποσπάσματα και επιχειρήματα του Θωμά Ακυινάτη, δηλωμένα ή αδήλωτα, προκειμένου να αντικρούσουν απόψεις Λατίνων συναδέλφων τους.

Τα προς έκδοση κείμενα ελληνικών μεταφράσεων έργων του Θωμά Ακυινάτη και άλλων σχετικών με το έργο του, τα οποία είτε είναι εντελώς ανέκδοτα ή έχουν εκδοθεί με ατέλειες, φτάνουν στον αριθμό πενήντα τέσσερα. Σώζονται σε περισσότερα από εκατόν σαράντα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χειρόγραφα που φυλάσσονται σε δημόσιες και μοναστηριακές βιβλιοθήκες στην Ευρώπη, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και στη Ρωσία.

Ο τεκμηριωμένος πλέον διάλογος ανάμεσα στο Βυζάντιο και στη Δύση, με κέντρο του έργο του Θωμά του Ακυινάτη, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος. Ταυτόχρονα μπορεί να προκαλέσει μια σχισμή στη σύγχρονη ελληνική Ορθοδοξία που καταδικάζει τον Θωμά, χωρίς να έχει διαβάσει ούτε μια γραμμή του.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μιχαήλ Ψελλός: Ο πολυδιαβασμένος συγγραφέας του Μεσαίωνα

Βιβλία και Συγγραφείς / Μιχαήλ Ψελλός: Ο πολυδιαβασμένος συγγραφέας του Μεσαίωνα

Ο καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Στρατής Παπαϊωάννου συζητάει με τον Νίκο Μπακουνάκη για έναν διανοούμενο και μια εποχή που ανατρέπουν όλα τα στερεότυπα, με αφορμή το βιβλίο του «Μιχαήλ Ψελλός, η ρητορική και ο λογοτέχνης στο Βυζάντιο», που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Μιχαήλ Ατταλειάτης: Ένας Βυζαντινός Μανδαρίνος τον 11ο αιώνα

Βιβλία και Συγγραφείς / Μιχαήλ Ατταλειάτης: Ένας Βυζαντινός Μανδαρίνος τον 11ο αιώνα

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον Δημήτρη Κράλλη, καθηγητή βυζαντινής ιστορίας στον Πανεπιστήμιο Simon Fraser του Βανκούβερ, για τη ζωή και τη δράση ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου στην Κωνσταντινούπολη, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Βίος και πολιτεία ενός βυζαντινού μανδαρίνου» στις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Αδημοσίευτα ιστορικά κείμενα του Νικολό Μακιαβέλι βρέθηκαν στη Φλωρεντία

Culture / Αδημοσίευτα ιστορικά κείμενα του Νικολό Μακιαβέλι βρέθηκαν στη Φλωρεντία

Τα χειρόγραφα θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο Νικολό Μακιαβέλι χρησιμοποιούσε τις καθημερινές σημειώσεις του στη συγγραφή των πιο εξειδικευμένων πολιτικών έργων του.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Βιβλίο / Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Όταν υπάρχει θέληση, πείσμα και μεράκι, η περιφέρεια «τα σπάει». Ο Μέλανδρος Γκανάς, «ψυχή» των Εκδόσεων του Κάμπου, μιλά για το σπιρτόζικο εκδοτικό πολυ-εγχείρημα από τη Λάρισα που αγαπά τα κόμικς και ό,τι σχετίζεται με αυτά, με αφορμή την επέτειο των 15 χρόνων τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Λουίς Μπουνιουέλ: Οι κόντρες με τον Νταλί, η αγάπη για τον Λόρκα, η λατρεία για το σινεμά

Βιβλίο / Λουίς Μπουνιουέλ: Οι κόντρες με τον Νταλί, η αγάπη για τον Λόρκα, η λατρεία για το σινεμά

Οι συμπάθειες και οι αντιπάθειες, ο ερωτικός πόθος που διαπερνούσε κάθε του κίνηση, μια ζωή συνώνυμη με τις μεγάλες αλλαγές του 20ού αιώνα και μια συνταγή για σωστό ντράι Μαρτίνι αποτυπώνονται στην αξεπέραστη αυτοβιογραφία του Λουίς Μπουνιούελ, «Η τελευταία μου πνοή», που κυκλοφορεί σε νέα έκδοση.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Στην Εκκλησία είναι ευπρόσδεκτοι και οι διαζευγμένοι και οι ομοφυλόφιλοι και τα τρανς άτομα»

Βιβλίο / «Στην Εκκλησία είναι ευπρόσδεκτοι και οι διαζευγμένοι και οι ομοφυλόφιλοι και τα τρανς άτομα»

Στην αυτοβιογραφία του ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια, στους πειρασμούς, στον Αλέξη Τσίπρα, στο ποδόσφαιρο αλλά και στις ταινίες και τα βιβλία που τον καθόρισαν. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Yellowface»: «Κλέφτες» συγγραφείς, τα άπλυτα της εκδοτικής βιομηχανίας και τα προσωπεία στον δρόμο προς τη δόξα

Βιβλίο / Ένα μυθιστόρημα για τα «άπλυτα» και τα μυστικά της εκδοτικής βιομηχανίας

Το «Yellowface» της Ρεμπέκα Κουάνγκ είναι μια καυστική σάτιρα της εποχής μας που, πέρα από τα κακώς κείμενα στην εκδοτική βιομηχανία, σχολιάζει και ασκεί κριτική και σε άλλες όψεις της σύγχρονης ζωής, όπως η cancel culture, οι υπερβολές της πολιτικής ορθότητας, το hate speech στο ίντερνετ, η δολοφονία χαρακτήρων, το πώς κατασκευάζονται και προωθούνται συγκεκριμένα αφηγήματα και φαλκιδεύεται η αλήθεια.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Όταν τα «υποψιασμένα κορμιά» κυριαρχούσαν στους ομοφυλόφιλους έρωτες 

Βιβλίο / Όταν τα «υποψιασμένα κορμιά» κυριαρχούσαν στους ομοφυλόφιλους έρωτες 

Η κυκλοφορία του βιβλίου-ντοκουμέντου «Ανδρικές ομοερωτικές σχέσεις στη μεταπολεμική Ελλάδα» πυροδότησε μια συζήτηση με τον Κώστα Γιαννακόπουλο για έναν «αλλιώτικο» έρωτα, που παρέμενε ισχυρός ακόμα και σε καιρούς όπου κανείς δεν τολμούσε να προφέρει το όνομά του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι ήταν στ' αλήθεια οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες;

Βιβλίο / Ποιοι ήταν στ' αλήθεια οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες;

Η πανεπιστημιακός και «celebrity historian» Μαίρη Μπίαρντ αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, αποκαλύπτοντας άγνωστες λεπτομέρειες – όπως ότι ο Νέρωνας, που έχει μείνει στην ιστορία ως πυρομανής και μεγαλομανής, ήταν επίσης ριζοσπάστης φιλότεχνος.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάτρικ Λι Φέρμορ «Η εποχή της δωρεάς»

Το πίσω ράφι / Το «χωριατόπουλο χωρίς χαλινάρι» που εξελίχθηκε σε ρομαντικό ταξιδιωτικό συγγραφέα

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ και το συναρπαστικό χρονικό της νεανικής του περιπλάνησης στην Ευρώπη, πριν αρχίσει να ακούει στο όνομα «Μιχάλης» στην Κρήτη και «Παντελής» στη Μάνη, προτού γίνει ο «ξένος» που διαφήμισε την Ελλάδα όσο ελάχιστοι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
H «Διεθνής» της Alt-right, τα γνωρίσματα, τα μέσα, οι στόχοι και το αποτύπωμά της στην Ελλάδα  

Βιβλίο / H «Διεθνής» της Alt-right, τα μέσα, οι στόχοι και το αποτύπωμά της στην Ελλάδα  

Οι διαστάσεις του αντιεμβολιαστικού αντι-κινήματος, η πολιτικοποίηση της θρησκείας, ο ακροδεξιός κυβερνοχώρος, οι αντιδράσεις απέναντι στη λεγόμενη woke ατζέντα: Μια επίκαιρη συζήτηση με τους συγγραφείς του βιβλίου «Η Εναλλακτική Δεξιά στην Ελλάδα».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Δεν μπορεί να μην υπήρχαν queer επαναστάτες ή αγωνιστές. Πού είναι αυτές οι ιστορίες;»

Βιβλίο / «Δεν μπορεί να μην υπήρχαν queer επαναστάτες ή αγωνιστές. Πού είναι αυτές οι ιστορίες;»

Το βιβλίο της «Εκείνοι που δεν έφυγαν» μπήκε στις λίστες με τα καλύτερα του 2024. Η Αταλάντη Ευριπίδου έγραψε εφτά ιστορίες-χρονικά ανθρώπων στο περιθώριο της Ιστορίας, queer ατόμων, γυναικών και εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, σε μια συλλογή που συνδυάζει τη μαγεία του παραμυθιού και τη λαϊκή παράδοση με τη σύγχρονη ματιά για τον κόσμο.
M. HULOT