ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

Παιχνίδια με τη Φόρμα, Ι

Παιχνίδια με τη Φόρμα, Ι Facebook Twitter
Δημήτρης Καλοκύρης
0

1.

Πέραν του μεταμοντέρνου. Η γύρω χαοτική κατάσταση, οι ιλιγγιώδεις ταχύτητες, η διαφανής μεμβράνη science fiction που απλώνεται σε ό,τι πράττουμε αλλά, την ίδια ώρα, πράττουμε και σκεφτόμαστε και βαδίζουμε και ονειρευόμαστε και σε ένα προβιομηχανικό μπέρδεμα, όλα όσα ανασαίνουμε και ακούμε και βλέπουμε, ενίοτε μας ωθούν σε παλιές στιγμές και φόρμες, ώστε να μη χανόμαστε στο ακατάτακτο άγνωστο που βουίζει και τρέχει αστραπιαία εδώ κι εκεί. Οι ποιητές ξέρουν από εκδρομές στο παρελθόν, από ανασκαφές, από ένα βήμα μπρος δύο βήματα πίσω, από αναδιπλώσεις. Αφήνουν ενίοτε τη συγκίνηση στο ράφι και πιάνουν να σκαρφίζονται κόλπα, φτιάχνουν κατασκευές περίτεχνες, μπαινοβγαίνουν στο άσυλο της γλώσσας για να θυμηθούν και να μας θυμίσουν ότι ζούμε σε χαοτικούς χρόνους και χώρους. Πάνε πιο πέρα κι από το post modern, πιο πέρα από το μεταμοντέρνο και συναντάνε ξανά εκείνα τα παλιά που τους ανάστησαν, γυρίζουν στο προ-μεταμοντέρνο, στο καπηλειό όπου ήπιαν την πρώτη τους ρετσίνα μαλαματίνα, χρόνια προτού το ρίξουν στο ντράι μαρτίνι και στα καϊπιρίνια. Δημήτρης Καλοκύρης, Γιάννης Ζέρβας, Θανάσης Τριαρίδης, στοχάζονται και παίζουν, θυμούνται και επινοούν, ελίσσονται και συναρμολογούν. Τους κάνει παρέα στο δημιουργικό τους γλέντι ο Ko Un, που του κάνει παρέα ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ.


2.

Η Γραφή. «Συνοπτικά, η λογοτεχνία αντιλαμβάνεται το Νόημα σαν μια υδρόγειο σφαίρα, την οποία σουτάρει ο Χρόνος προς τα δίχτυα της μνήμης. Τα χρέη του τερματοφύλακα πληρώνει ο καθρέφτης». Δείγμα (και δήγμα) γραφής (και ραφής) από το πολυπρισματικό βιβλίο Ισαύρων (εκδ. Άγρα) που συνθέτει ο πολυπράγμων Δημήτρης Καλοκύρης που ως γνωστόν ανακάλυψε την Ομηρική και βιογράφησε τον ωκεανολόγο, εξερευνητή, χαρτοπαίκτη, σαγματοποιό και ποιητή Ιωάννη Ανδρέα Ζεμενό. Ο Καλοκύρης μάς κολάζει με λεκτικά κολάζ, μας εμπαίζει πολύ στα σοβαρά, μειδιώντας καθώς παίζει τη Λογοτεχνία στα δάχτυλα. Αλλά όχι μόνο τη Λογοτεχνία: και την Ιστορία, και την Πολιτική, και τη Γεωγραφία. Σκαρώνει παροιμίες που πίσω από τα γέλια/ γέλια/ γέλια (όποιος έχει τα γέλια έχει και την έννοια) λένε όσα δεν στέργουν να συνοψίσουν ακόμα και σπουδαίοι ιστορικοί και κοινωνιολόγοι.


3.

Μπόκα. «Στης οθόνης τον ύπνο / κατεβάζω αλλόκοτα όνειρα:/ Είμαστε κάπου Βικτωρίας, Μάρνη / Φωκίωνος Νέγρη/ πλήθος από ποικίλα έθνη / –Κινέζοι, Ινδιάνοι, νέγροι– / και διακρίνω με κατάλευκο κοστούμι / τον Δενέγρη / στις ομπρέλες ενός θερινού καφενείου / να πίνει παγωμένο ρούμι:/ Ιδρώτας, ζέστη, πυρωμένο μεσημέρι του εβδομήντα / χρυσόμυγες στο ψάθινο καπέλο / δεμένες με λεπτές κλωστές / να του δροσίζουν σβουρίζοντας το πρόσωπο./ Πλησιάζω. Δίπλα του ένα κορίτσι./ (Κάτι κηλίδες αμυδρές στο στέρνο της / σχημάτιζαν τον αστερισμό του Οφιούχου.)/ "Τι είναι η Μπόκα;", μου λέει, "Νύχτα που χορεύει το Μπουένος Άιρες"./ Στέλνω ανταποκρίσεις από το φωτεινό της μέτωπο για ν'αδειάζει το κεφάλι μου από τις λέξεις./ Η ποίηση συντελείται με μασημένα μισόλογα./ Ξύπνησα από τον κόκορα που ξημέρωνε / στις φωνές των θεμελίων».


4.

Φαγιούμ. Καμιά φορά, λέω είναι χάρτης η λογοτεχνία, χαρτογράφηση του χάους, λησμονημένη τοπιογραφία σε fast forward, το μεγάλο μας γλέντι, το ξεφάντωμα, μπας και ξεγελάσουμε τον χάρο τον καμπούρη, τον παλιομασκαρά, το κνώδαλο. Άλλες φορές, ψύχραιμα, επιμένω ότι είναι η ζαβολάρια αδελφή της φιλοσοφίας η λογοτεχνία, το αλάνι, το αγοροκόριτσο. Χρόνια τώρα σκέφτομαι ότι κάμποσες ώρες την ημέρα αντικρίζω και μελετάω τη λογοτεχνία σαν φαγιούμ – πότε εγώ να είμαι το φαγιούμ και πότε η λογοτεχνία. Ο Καλοκύρης παίζει/λέει στο ποίημα (;) «Φαγιούμ»: «Ήπιαμε νερό στο όνομα κάποιων ηλιθίων, ήπιαμε αίματα στο όνομα του έθνους, ήπιαμε ολόκληρο τον Βόσπορο με τα Πριγκηποννήσια, ήπιαμε μαύρα φάρμακα και σκοτεινά φαρμάκια (κι επίσης ήπιαμε, πολλές φορές, για να πάνε κάτω αυτά ακριβώς τα φαρμάκια)».


5.

Ο χρόνος είναι κρίμα. Όλο να τα βάζουμε με το χρόνο – κάνουμε και τίποτ' άλλο εμείς οι συγγραφείς κι οι ποιητές και όσοι φιλόσοφοι γέρνουν προς τη μεριά του Σοπενχάουερ και του Σιοράν; Κι ο Καλοκύρης τα βάζει με τη ροή την αδυσώπητη του χρόνου, με των δευτερολέπτων το άτεγκτο κύλισμα, και ρίχνει τον αγώνα του χιούμορ τον αγκώνα. Ξέρει να πενθεί. Το είδαμε με τον Δενέγρη. Το ακούμε στους «Κριτές», αυτό το προσκλητήριο ψυχών, θα το διαβάσουμε τώρα στο ποίημα «Νάσος Θεοφίλου»: «Εμείς, το πλήρωμα του "Χρόνου"/ – ένα ερείπιο φορτηγό ανοιχτής θαλάσσης / φορτωμένοι σαπούνι και όσπρια / περιπλέαμε, με την πρύμνη στην όστρια,/ της Εφταλούς, ξημερώνοντας, τον κάβο / να χυθεί κατακόκκινο περιμένοντας το φεγγάρι / στο μαξιλάρι της καταδυομένης Αφροδίτης».

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ