Τζίνα Πολίτη: «Τρελαίνομαι με όλο αυτό το αγοραίο πνεύμα που κυριαρχεί »

Τζίνα Πολίτη Facebook Twitter
Έχω αναρωτηθεί πώς ορισμένα κορίτσια απ’ τη δική μου τη γενιά, μια εποχή κατά την οποία οι γυναίκες ήταν οι περισσότερες μαμάδες στα σπίτια, τολμήσαμε να κάνουμε την επανάσταση και σκέφτηκα ότι ήταν το πρότυπο της αντάρτισσας. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης / LifO
0

> Γεννήθηκα στην οδό Ασκληπιού, πλάι στο σπίτι του Παλαμά. Δεν ξέρω αν έχει παίξει ρόλο αυτό στην αγάπη μου για τη λογοτεχνία. Μετά μετακομίσαμε και πήγαμε στην πλατεία Αγάμων, μετέπειτα πλατεία Αμερικής.

> Όταν έγινε ο πόλεμος ήμουν δέκα χρόνων. Η Αθήνα στην Κατοχή, αν και τότε ήμουν μικρό παιδί και τριγύριζα στη γειτονιά μου, ήταν γεμάτη φοβερές σκηνές: άνθρωποι μέσα σε καροτσάκια που πέθαιναν απ’ την πείνα, κρεμασμένοι στην πλατεία Αμερικής. Σχολείο μια πηγαίναμε, μια δεν πηγαίναμε. Εγώ τότε ήμουν στο Αρσάκειο του Ψυχικού, το οποίο έγινε αμέσως νοσοκομείο. Αν βρίσκανε απ’ το σχολείο κάποιο διαμέρισμα, πηγαίναμε για μάθημα. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στη δική μου γενιά ίσως μερικές από μας να βγήκαμε έτσι με όρεξη για τα γράμματα και το διάβασμα ακριβώς επειδή δεν πηγαίναμε σχολείο και μας άνοιξαν άλλοι ορίζοντες.

> Το πρώτο βιβλίο που μου εντυπώθηκε ήταν ο Όλιβερ  Τουίστ  του Ντίκενς. Διάβαζα πάρα πολύ λογοτεχνία -Ιούλιο Βερν, Πηνελόπη Δέλτα-, και μετά, όταν έγινε ο πόλεμος, είχα έναν φίλο που είχε όλη τη ρωσική λογοτεχνία: Ντοστογιέφκσι, Τολστόι, Γκόρκι. Έχω ακόμα το Υπόγειο σε αυτές τις υπέροχες, παλιές μεταφράσεις των εκδόσεων Γκοβόστη. Μάλιστα, ήμασταν μια παρέα παιδιά που με ό,τι χαρτζιλικάκι μας δίνανε, πη-γαίναμε σ’ ένα βιβλιοπωλείο στη Γ’ Σεπτεμβρίου, αγοράζαμε ένα βιβλίο και μετά το μοιραζόμασταν.

> Έχω αναρωτηθεί πώς ορισμένα κορίτσια απ’ τη δική μου τη γενιά, μια εποχή κατά την οποία οι γυναίκες ήταν οι περισσότερες μαμάδες στα σπίτια, τολμήσαμε να κάνουμε την επανάσταση και σκέφτηκα ότι ήταν το πρότυπο της αντάρτισσας: η γυναίκα που έχει τα φισεκλίκια και είναι ισότιμη με τον άντρα και πολεμάει. Αυτό ήταν που μας έδωσε ένα πρότυπο, ότι μπορεί και η γυναίκα να σπουδάσει και να σταδιοδρομήσει, να κάνει αυτό που θέλει και να πάει αντίθετα σε μια πατριαρχική οικογενειακή δομή, η οποία έλεγε «το κορίτσι είναι για τον γάμο». Εγώ πήρα μια υποτροφία κρυφά απ’ τον πατέρα μου για να φύγω στη Νέα Υόρκη κι έτσι είπα «au revoir et merci»!

> Έφτασα στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 19 ετών για να σπουδάσω Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ο πατέρας μου νόμιζε ότι είχα πάει να επισκεφτώ τον θείο μου και τη θεία μου. Όταν, πια, έφτασα στην Αμερική, του έγραψα ένα γράμμα: «Εγώ αποφάσισα να μείνω εδώ να σπουδάσω, δεν θα σε επιβαρύνω». Στη Νέα Υόρκη ήταν τόσο διαφορετικά όλα, η οπτική, ο χώρος. Στην Αθήνα η κλίμακα ήταν ανθρώπινη, με μονώροφα σπίτια, και ξαφνικά βρέθηκα στην 5η Λεωφόρο με τους ουρανοξύστες. Το Κολούμπια ήταν καταπληκτικό πανεπιστήμιο. Είχε πάρα πολύ καλούς καθηγητές, καταπληκτικές βιβλιοθήκες κι ένα σύστημα ελεύθερο, χωρίς φραγμούς.

> Στο Καίμπριτζ πήγα μεγάλη πια, στη δεκαετία του ’70, σε ηλικία 38 ετών. Έμεινα έξι χρόνια εκεί ως fellow και λέκτορας. Όταν έπεσε η δικτατορία είπα να γυρίσω πίσω, να βοηθήσω τον τόπο μου. Είχα ήδη βάλει υποψηφιότητα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη, και όταν με πήρε ο Γιώργος Σαββίδης να μου πει «σε εκλέξαμε, θα έρθεις», όλο το δίλημμα που είχα περάσει «to be or not to be», «to go or not to go» έληξε. Είπα θα πάω και δεν το μετάνιωσα. Εγκαταστάθηκα στη Θεσσαλονίκη. Ήθελα να το ζήσω, να είμαι παρούσα, να έχω την επαφή μου με τα παιδιά. Έμεινα 17 χρόνια, την αγάπησα πάρα πολύ. Έχει αλλάξει πολύ η Θεσσαλονίκη. Τότε ήταν μια επαρχιακή πόλη και οι Θεσσαλονικείς είχαν αυτό που εγώ αποκαλούσα «σύνδρομο Τσέχωφ», αυτό που λέγανε οι Τρεις Αδελφές: «Στη Μόσχα, αδελφές μου, στη Μόσχα».

> Το παιδικό μου όνειρο ήταν να γίνω συγγραφέας, κι έγραφα συνέχεια. Μολαταύτα, όταν πια αρχίζεις να μελετάς και διαβάζεις τ’ αριστουργήματα του Τζόις και του Κάφκα, μπορείς να πάθεις writers’ block,  το μπλοκάρισμα του συγγραφέα. Εγώ κάπου μπλοκαρίστηκα και στράφηκα προς την επιστημονική γραφή. Πού και πού έγραφα. Δημοσιεύτηκαν 1-2 διηγήματά μου στα αγγλικά, και μετά σταμάτησα τελείως. Με τον θάνατο της μητέρας μου, ξαφνικά, πήγα πίσω στα παιδικά μου χρόνια και βρέθηκα να γράφω αυτά τα διηγήματα, και μάλιστα μου έκανε εντύπω- ση πώς, ύστερα από τόσα χρόνια μέσα σ’ αυτό το χρυσωρυχείο του λόγου που έχουμε όλοι μέσα μας και χρησιμοποιούμε ελάχιστα, βγήκε αυτό το πράγμα. Θα ’θελα να μπορούσα να γράψω κι άλλο έτσι.

> Έχω σκεφτεί ότι έχει έναν μεγάλο κίνδυνο η λογοτεχνική γλώσσα. Δηλαδή, για να μπεις πραγματικά μέσα στη γλώσσα της λογοτεχνίας, πρέπει να είσαι έτοιμος να πέσεις στην άβυσσο. Θέλει πάρα πολύ θάρρος. Πολλοί που γράφουνε δεν μπορούνε να φτάσουν κάπου στα άκρα και ίσως αυτό μ’ έκανε να συγκρατηθώ και να μείνω στην επιστημονική γραφή εκεί όπου υπάρχουν μεν οι κίνδυνοι, αλλά παραμένω σε μια κοινότητα.

> Υπάρχουν κάποιοι εξαιρετικοί Έλληνες συγγραφείς: η Ζυράννα Ζατέλη, ο Αριστείδης Αντωνάς, ο Δημήτρης Δημητριάδης. Θέλω να δω τι μέλλον θα έχει το μυθιστόρημα. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος δεν θα σταματήσει να γράφει ποιήματα ή να κάνει τέχνη και μουσική, εκτός κι αν του το απαγορεύσουνε - ακόμα και τότε, όμως, θα τα κάνει κρυφά. Νομίζω ότι είναι σύμφυτο με τον άνθρωπο, ιστορικά ακόμα. Είναι αυτό το ιστορικό DΝΑ το οποίο, όσο κι αν θέλουν οι νέες τεχνολογίες του χρόνου να το σβήσουν, θα επιζήσει, όπως και ο λόγος της καταγγελίας. Ο κόσμος πάντα θα βγαίνει και θα καταγγέλλει το σύστημα, τη συμπεριφορά, την ηθική. Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να σβήσει αυτές τις κληρονομιές.

> Όταν μου δόθηκε το βραβείο από την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων, έβγαλα έναν λόγο για την οικονομική κρίση και τις ανθρωπιστικές σπουδές, που δέχονται επίθεση από παντού. Οι ξένες φιλολογίες, η φιλοσοφία, οι πολιτικές επιστήμες, απλώς δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς. Τρελαίνομαι με όλη αυτή την επίθεση που γίνεται στις ανθρωπιστικές επιστήμες, στην ιστορία, με όλο αυτό το αγοραίο πνεύμα που κυριαρχεί. Κάθε βράδυ, στις 8.00, σε όλα τα κανάλια βλέπεις απ’ τη μια τον εκφωνητή, απ’ την άλλη τα ευρώ να κυλάνε, κάποιον να μετράει λεφτά. Η κυριαρχία του χρήματος είναι παντού. Τρελαίνεσαι να βλέπεις τις δεσμίδες από τα χαρτονομίσματα να βγαίνουν απ’ τις μηχανές και τα ευρώ να βγαίνουν από τις κορνουκόπιες. Σκέφτομαι, τι κάθομαι εδώ και γράφω για τον Σαίξπηρ;

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ