ΜHΠΩΣ ΝΑ ΑΡΧΙΣΟΥΜΕ να συνηθίζουμε στην ιδέα ότι το μπέργκερ του μέλλοντος δεν θα είναι όπως το ξέρουμε;
Πώς θα είναι το μελλοντικό αγαπημένο street-food; Χορτοφαγικό, αποτέλεσμα επεξεργασίας πρωτεΐνούχων μυκήτων ή εργαστηριακά παρασκευασμένο από το DNA ζωντανών ζώων; Η όλα αυτά μαζί;
Ίσως στο μέλλον το μπέργκερ από μοσχαρίσιο ή βοδινό κρέας, όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα, να αντικατασταθεί, τουλάχιστον στις μεγάλες αλυσίδες ταχυφαγείων και στα σούπερ-μάρκετ (κάτι που ήδη ξεκίνησε στις ΗΠΑ και στη Μ. Βρετανία), με κάτι άλλο που θα μοιάζει, και μάλλον θα έχει και παρόμοια γεύση, με το τωρινό, χωρίς μάλιστα να χρειάζεται να θανατωθεί ούτε ένα ζωντανό.
Εκατοντάδες επιστήμονες επισημαίνουν εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες το τεράστιο αρνητικό οικολογικό αποτύπωμα της εκτροφής βοοειδών, εκατοντάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις τίθενται ενάντια στις βάναυσες συνθήκες διαβίωσης και σίτισης των βοοειδών και διατροφολόγοι παγκοσμίως τονίζουν την ανάγκη να σταματήσουμε την αλόγιστη κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος για το καλό της υγείας μας. Αποτέλεσμα; Το μπέργκερ όπως το γνωρίσαμε και το γευθήκαμε μπήκε πρώτο στο στόχαστρο και φαίνεται ότι έχει φτάσει στη δύση του.
Το νέο μπέργκερ είναι ήδη εδώ!
Τα μπέργκερ από εργαστηριακό κρέας ή επεξεργασία φυτικών πρωτεϊνών «μαγειρεύεται» εδώ και πολλά χρόνια και το επενδυτικό ενδιαφέρον στις εταιρείες που το τολμούν είναι πλέον έντονο. Ποια εταιρεία θα καταφέρει να σχεδιάσει και να «σερβίρει» πρώτη το νοστιμότερο «καθαρό» μπέργκερ, απαλλαγμένο από οικολογικές ενοχές, μικρόβια και αντιβιοτικά;
Στην Αμερική και στην Αγγλία ήδη από πέρσι ξεκίνησε η διάθεση μπέργκερ από χορτοφαγικό κιμά ή κιμά από εργαστηριακό κρέας. Η πρωτοπόρος Ολλανδία από το 2013 έχει επενδύσει στο εργαστηριακό κρέας ‒ή «καθαρό κρέας», όπως το ονομάζουν, επειδή δεν έχει αντιβιοτικά ούτε μικρόβια‒ με βάση το αίμα εμβρύων μοσχαριού (το οποίο αφαιρείται κατά την επεξεργασία). Η αλυσίδα Βurger King τo 2019 λάνσαρε στις ΗΠΑ το «Impossible Whopper». Την ίδια εποχή η αλυσίδα Dunkin Donuts (το αγαπημένο πρωινό των Αμερικανών εδώ και δεκαετίες) ξεκίνησε να πουλάει το δικό της Beyond Sausage Breakfast. H ΜacDonald’s τώρα τελειοποιεί το δικό της μπέργκερ και σύντομα θα κυκλοφορήσει το McPlant που, όπως δηλώνει το όνομά του, θα έχει φυτική βάση.
Στη Σιγκαπούρη εγκρίθηκαν οι πρώτες κοτομπουκιές από κοτόπουλο εργαστηριακά φτιαγμένο, χωρίς να θανατωθεί ούτε ένα πουλερικό, αφού το DNA τους μπορεί να εξασφαλιστεί από ζωντανό οργανισμό και να παραχθεί τεχνητά. Στην Αγγλία η αλυσίδα σούπερ-μάρκετ CooP (που από τον περασμένο αιώνα πουλά προϊόντα κυρίως από Βρετανούς παραγωγούς) υποσχέθηκε στους πελάτες του ότι κάθε συσκευασμένο κρέας θα έχει σαφή περιγραφή προέλευσης στην ετικέτα του και ότι, προς το παρόν, δεν θα πουλάει κρέας που προέρχεται από θανάτωση ζώων.
Τους τελευταίους μήνες, μάλιστα, ο Bill Gates δεν χάνει ευκαιρία να προβάλλει μια μικρή εταιρεία στην οποία έχει επενδύσει και όπου παρασκευάζει γαλακτοκομικά προϊόντα και μπέργκερ από τη ζύμωση ενός μύκητα ‒ πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις, δίνει συνεντεύξεις στο CNN, στο περιοδικό «Rolling Stone» και στους «Νew Υork Τimes». Ο παντοδύναμος Gates συνεχίζει να ισχυρίζεται αυτά που έλεγε και στο βιβλίο του «Πώς θα αποφύγουμε την οικολογική καταστροφή», ότι, δηλαδή, η τροφή του μέλλοντός μας θα αλλάξει και επιβάλλεται να περιέχει σαφώς λιγότερο μοσχαρίσιο κρέας από ζωντανά.
Προβλέψεις; Το περισσότερο κρέας που θα καταναλώνουν οι άνθρωποι το 2050 δεν θα προέρχεται από ζώα!
Χαράς ευαγγέλιο για τους οικολόγους αλλά και επενδυτικός παράδεισος;
Απλοί πολίτες, μα και επιστήμονες και διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί φαίνεται ότι επικροτούν αυτές τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Όλες εκείνες οι πορείες και δράσεις διαμαρτυρίας (από grassroots αλλά και ισχυρές περιβαλλοντικές οργανώσεις) να πείσουν τους πολιτικούς παγκόσμια να αναλάβουν τις περιβαλλοντικές τους ευθύνες φαίνεται ότι απέδωσαν, με ηχηρές πάντα εξαιρέσεις.
Πρόσφατο και χειρότερο παράδειγμα πολιτικού που αδιαφόρησε παντελώς για την καταστροφή του περιβάλλοντος και οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται για την παραγωγή της ανθρώπινης τροφής είναι ο πρώην Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που το 2017 αποχώρησε επιδεικτικά από τη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού (τότε ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μ. Μπλούμπεργκ, είχε δηλώσει ότι θα δώριζε ο ίδιος τα 4,5 εκατομμύρια δολάρια που ήταν η συμβολή των ΗΠΑ στη Συμφωνία και 9 Πολιτείες των ΗΠΑ δήλωσαν ότι θα συνέχιζαν ανεξάρτητες τον αγώνα για το περιβάλλον, ανάμεσα σε αυτές η Καλιφόρνια και η Ν. Υόρκη).
Επιπλέον, εκατοντάδες επιστήμονες επισημαίνουν εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες το τεράστιο αρνητικό οικολογικό αποτύπωμα της εκτροφής βοοειδών, εκατοντάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις τίθενται ενάντια στις βάναυσες συνθήκες διαβίωσης και σίτισης των βοοειδών και διατροφολόγοι παγκοσμίως τονίζουν την ανάγκη να σταματήσουμε την αλόγιστη κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος για το καλό της υγείας μας.
Αποτέλεσμα; Το μπέργκερ όπως το γνωρίσαμε και το γευθήκαμε μπήκε πρώτο στο στόχαστρο και φαίνεται ότι έχει φτάσει στη δύση του. Ζήτω το καινούργιο μπέργκερ!
Βοοειδή και περιβάλλον
Στο έγκυρο περιοδικό «Science» δημοσιεύτηκε το 2019 αυτό το διάγραμμα που δείχνει πόσο επιβαρύνει το περιβάλλον κάθε είδος πρωτεΐνης που προορίζεται για ανθρώπινη τροφή. Στην πρώτη θέση δεσπόζει η εκτροφή βοοειδών, που ευθύνεται για το 14,5% του συνόλου των ρύπων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (το οποίο, μαζί με άλλους σοβαρούς λόγους, συμβάλλουν στον άστατο καιρό που πλέον όλοι μας παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια).
Το ποσοστό αυτό προκαλεί μεγαλύτερη έκπληξη αν το συγκρίνουμε: οι εκπομπές άνθρακα από την εντατική κτηνοτροφία βοοειδών είναι ίση, αν όχι μεγαλύτερη, με τις εκπομπές όλων των αυτοκίνητων, των φορτηγών, αεροπλάνων και πλοίων στον κόσμο σήμερα, ισχυρίζονται οι «New York Times»!
Και, ναι, η λιγότερη κατανάλωση κρέατος σε κάθε νοικοκυριό θα μειώσει τη ζήτηση κόκκινου κρέατος, άρα και την εντατική, βιομηχανοποιημένη πλέον εκτροφή των βοοειδών, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, την αποψίλωση δασικών εκτάσεων και τη μετατροπή τους σε απέραντα βοσκοτόπια ή εντατικές μονοκαλλιέργειες (π.χ. σόγιας ή τριφυλλιού), που προορίζονται για ζωοτροφές. Όλα αυτά τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία αποτελούν την καλύτερη διαφήμιση για το καινούργιο μπέργκερ με κιμά από φυτική βάση ή εργαστηριακά κατασκευασμένο.
Μια ακριβή ανθρώπινη, τροφή αλλά Α' κατηγορίας
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι λίγες άλλες τροφές έχουν τόσο σίδηρο, πρωτεΐνες και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όσο το χορταστικό μοσχαρίσιο κρέας. Μόνο που για να παραχθεί ένα κιλό κρέας χρειάζεται τρία κιλά ζωοτροφής, που για να παραχθεί χρειάζεται με τη σειρά της μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, πολύ νερό και ακριβή ενέργεια, εξαντλώντας περαιτέρω τους φυσικούς πόρους της γης.
Αν αυτές οι συνθήκες αλλάξουν προς το οικολογικότερο, ίσως στη μελλοντική μας δίαιτα να μπορούμε να περιλαμβάνουμε πρωτεΐνες ζωικές, ηθικότερες και οικολογικότερες, μπορεί και καλύτερης ποιότητας (δηλαδή όχι επιβαρημένες με αντιβιοτικά, ενισχυτικά γεύσης, χημικά χρώματα κ.λπ.), σίγουρα όμως σε μικρότερη ποσότητα. Δηλαδή όχι παραπάνω απ’ όση χρειαζόμαστε (αντίθετα απ’ ό,τι γίνεται τώρα στην Αμερική, στην Αυστραλία και σε πολλές χώρες της Ευρώπης, που έχουν φτάσει στο ζενίθ της κρεατοφαγίας).
Φτάνει πια με το κρέας καθημερινά, ιδίως το μοσχαρίσιο, λένε οι διατροφολόγοι, προτιμάτε περισσότερα λαχανικά και όσπρια, όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά για την υγεία σας.
Ευτυχώς, μερικές χώρες, όπως η Ελλάδα, έχουν πλούσια γαστρονομική παράδοση και νόστιμες συνταγές με πολλά λαχανικά (π.χ. τα λαδερά και τα γεμιστά), όσπρια, μαλάκια και ψαράκια αλλά και αρνί και κατσίκι που βόσκουν ως επί το πλείστον ελεύθερα, έχοντας αναδείξει στο παρελθόν την ελληνική διατροφή ως την ιδανικότερη για μακροζωία, χωρίς ασθένειες. Αλλά πόσοι την ακολουθούν πλέον; Πόσοι νηστεύουν και πόσοι από εμάς καταναλώνουν μοσχαρίσιο κρέας μόνο μία φορά την εβδομάδα (συνιστώμενη ποσότητα);
Και τώρα; Ηoly Cow!
Λόγω των δυσοίωνων αυτών εκτιμήσεων, οι επιστήμονες έχουν στρωθεί στη δουλειά και ένα νέου τύπου κρέας(;) από φυτικές πρωτεΐνες ή μύκητες αλλά και εργαστηριακή αναπαραγωγή μοσχαρίσιου κρέατος, που δεν προέρχεται από ζώο αλλά από τεχνητή σύνθεση του DNA του, έχει εισχωρήσει ήδη στις διεθνείς αλυσίδες μπέργκερ αλλά και στα σούπερ-μάρκετ, με σκεπτικισμό, φυσικά, αλλά μάλλον ευμενή σχόλια για τη γεύση του.
Μήπως, τελικά, η ιδιωτική πρωτοβουλία θα βοηθήσει περισσότερο απ’ ό,τι η πολιτική στη μείωση των ρύπων που σχετίζονται με την εκτροφή των ζώων που προορίζονται για ανθρώπινη τροφή;
Αυτό το νηστίσιμο μπέργκερ θα σας ενθουσιάσει
Βήμα-βήμα μια συνταγή που αξίζει να δοκιμάσετε: Να πώς χτίζεται ένα νόστιμο χορτοφαγικό μπέργκερ
Ετοιμάζουμε το γρήγορο μπέργκερ:
Προθερμαίνουμε τον φούρνο μας στους 200 βαθμούς με αέρα. Σουρώνουμε τα κόκκινα φασόλια από μια κονσέρβα, τα ξεβγάζουμε από τον αφρό τους κάτω από κρύο τρεχούμενο νερό της βρύσης.
Τα πολτοποιούμε με το ραβδομπλέντερ μαζί με δύο κουταλιές της σούπας κέτσαπ, μία κουταλιά της σούπας πικάντικη μουστάρδα, 1/3 φλιτζάνι τσαγιού νιφάδες βρώμης, 1 κουταλάκι του γλυκού σκόνη σκόρδου και 1 κουταλιά της σούπας πολτοποιημένο ξηρό κρεμμύδι, πολύ καλά στραγγισμένο (θέλουμε το μπέργκερ μας να μην έχει πολλή υγρασία , γι’ αυτό εξάλλου χρησιμοποιούμε τη βρώμη). Προτιμήστε βρώμη από βιολογικές αγορές, που η νιφάδα της είναι πιο ανάλαφρη.
Χωρίζουμε το μείγμα στα τέσσερα και πλάθουμε τα μπέργκερ μας. Τα ψήνουμε σε αντικολλητικό ταψάκι για 10 λεπτά από τη μια μεριά, τα γυρίζουμε με σπάτουλα προσεκτικά και μετά τα ψήνουμε άλλα 10 λεπτά από την άλλη.
Επιλέγουμε ποια λαχανικά θα χρησιμοποιήσουμε για γεύση. Η τηγανητή μελιτζάνα και η ψητή κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης, όπως και τα μανιτάρια πλευρώτους (πλούσια σε πρωτεΐνες), δίνουν εξαίσια γεύση στα χορτοφαγικά μπέργκερ. Κόβουμε τις μελιτζάνες σε στρογγυλές φέτες, τις αλατίζουμε και τις αφήνουμε σε νερό για 1 ώρα. Τις στύβουμε ανάμεσα στις παλάμες μας για να στραγγίξουν καλά. Τις ψήνουμε ή τις τηγανίζουμε μέχρι να ροδίσουν. Το ίδιο κάνουμε με τις πιπεριές και τα μανιτάρια (χωρίς να τα μουλιάσουμε), τα λαδώνουμε ελαφρά και τα ψήνουμε για λίγα λεπτά.
Για να γίνει ψηλό το μπέργκερ μας θα χρειαστεί να προσθέσουμε ένα λαχανικό που θα κρατήσει το σχήμα του, όπως η πατάτα. Κόβουμε τις πατάτες σε δίσκους πάχους 2 εκατοστών το πολύ, τις πασπαλίζουμε με ρίγανη και πάπρικα, τις ραντίζουμε με ελαιόλαδο και τις αλατοπιπερώνουμε. Τις ψήνουμε (σε αντικολλητικό ταψάκι για 20 λεπτά, σε δυνατό φούρνο) ή τις τηγανίζουμε μέχρι να τρυπιούνται εύκολα με πιρούνι.
Προσθέτουμε ένα ουδέτερο σε γεύση τυρί που κρατά το σχήμα του, αν η διατροφή μας δεν αποκλείει τα γαλακτοκομικά, αλλιώς το αφαιρούμε και βάζουμε περισσότερα ψητά λαχανικά όταν συνθέτουμε το μπέργκερ μας. Σε ένα αντικολλητικό τηγάνι που έχει κάψει καλά βάζουμε, χωρίς λάδι, 1-2 μέτριες φέτες χαλούμι (πάχους 1 εκ.) μέχρι να ροδίσουν. Το συγκεκριμένο τυρί δεν χάνει το σχήμα του, έτσι αποτελεί εύκολα έναν ακόμα «δίσκο» στο χορτοφαγικό μπέργκερ μας.
Την ώρα που ψήνουμε τα λαχανικά ή το μπέργκερ βάζουμε στον φούρνο και ένα ψωμάκι για μπέργκερ κομμένο στη μέση, μέχρι να ψηθεί ελάχιστα, ή το τοστάρουμε στην τοστιέρα.
Αλείφουμε το ψωμί με μαγιονέζα, ή κέτσαπ, ή μουστάρδα. Ακουμπάμε τα φύλλα σαλάτας, ίσως μια ροδέλα ντομάτας ελάχιστα αλατισμένη, καραμελωμένα κρεμμύδια ή ροδέλες ωμού κρεμμυδιού, την ψητή πατάτα, τη μελιτζάνα και το μπέργκερ και μετά το τυρί, την πιπεριά και τα μανιτάρια. Σκεπάζουμε με το άλλο μισό ψωμάκι, προσθέτοντας 1-2 φύλλα σαλάτας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ενδιάμεσα φύλλα μαρουλιού ή λίγα φύλλα πιπεράτης ρόκας, λεπτές φέτες ώριμης ντομάτας ή αβοκάντο, πίκλες αγγουριού ή λεπτές φέτες από φρέσκο αγγουράκι αλλά και κέτσαπ, καυτερή σος, πέστο βασιλικού ή μουστάρδα, ανάλογα με τα γούστα μας, για να νοστιμίσουμε περισσότερο το μπέργκερ μας. Οι επιλογές είναι πολλές!
Για χορτοφαγικό, πάντως, το μπέργκερ είναι πεντανόστιμο και ένα πρώτης τάξεως υποκατάστατο ακόμα και για κρεατοφάγους σε μελλοντικές καταστάσεις, πιθανόν χωρίς βοδινά patties! Λέτε, τελικά, να μη μας λείψει και τόσο το #1 φαγητό του τελευταίου αιώνα της ανθρώπινης διατροφής;
