Τα ονόματα της Αφροδίτης Παναγιωτάκου, του συνθέτη και sound designer Μανώλη Μανουσάκη και του Γιώργου Μαζωνάκη στην ίδια πρόταση, μαζί με την έννοια της τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορούσαν να προκαλέσουν από μόνα τους ένα σουρεαλιστικό ενδιαφέρον. Αν έπρεπε να τα τοποθετήσεις ως κοινά δεδομένα σε μια μηχανή αναζήτησης, ο αλγόριθμος μάλλον θα μπλόκαρε.
Η πολυπράγμων διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση περνά απροσδόκητα, για πρώτη φορά, στην «άλλη πλευρά», καθώς η μεγαλειώδης έκθεση «You and AI» για την τεχνητή νοημοσύνη, που βρίσκεται ήδη εν εξελίξει στο Πεδίον του Άρεως, περιλαμβάνει, ανάμεσα στα 25 έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών που έχουν τοποθετηθεί διάσπαρτα σε όλη την έκταση των 277 στρεμμάτων του πάρκου, και ένα δικό της, μια ηχητική εγκατάσταση που προέκυψε μέσα από τη γνωριμία της με τον λαϊκό-ποπ ερμηνευτή και τις συζητήσεις τους κατά τη διάρκεια της καραντίνας.
Με αυτές τις πολύ βασικές πληροφορίες στο μυαλό μου και πραγματικά μην έχοντας ιδέα για το τι θα αντικρίσω/ακούσω, φτάνω στο «τεχνητά φυσικό» πάρκο της Αθήνας, μέσα στον δριμύ μεσημεριανό καύσωνα της προηγούμενης εβδομάδας, και συναντώ την Αφροδίτη Παναγιωτάκου σε ένα ξέφωτο που ορίζει μια συστάδα δέντρων και μια σειρά από καθρεπτίζοντες «μονόλιθους», που (προϋπήρχαν στο πάρκο και) μου θυμίζουν κάπως την Οδύσσεια του Διαστήματος του Κιούμπρικ, τοποθετημένους σε έναν οβάλ σχηματισμό.
Το σημείο του δικού της έργου βρίσκεται «όπως το πάρεις ευθεία από την κεντρική είσοδο του Πεδίου, και δεξιά, λίγο πριν από τη Γαρδένια» κι εκείνη είναι στο πάρκο καθημερινά, όπως άλλωστε και ένα μεγάλο μέρος του team της Στέγης που συντονίζει αυτό το μεγάλο στοίχημα της πρώτης μετα-πανδημικής εξωτερικής τους δράσης, η οποία στην ουσία αποτελεί τη μεγαλύτερη έκθεση δημοσίου χώρου που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στην Ελλάδα και περιλαμβάνει εκατοντάδες τετραγωνικά από LED οθόνες και αναρίθμητα ψηφιακά δεδομένα και αλγορίθμους.
Πρόκειται για την πρώτη από μία σειρά παρεμβάσεων της Στέγης στην πόλη, που θα κορυφωθούν το επόμενο διάστημα σε διαφορετικά σημεία (έχει ήδη ανακοινωθεί η συνεργασία με τη θεατρική ομάδα Cartel σε έναν νέο χώρο στου Ρέντη, με την παράσταση του Βασίλη Μπισμπίκη «Κόκκινα φανάρια». Εκεί στεγάζεται και το εικαστικό στούντιο της Λένας Κιτσοπούλου, ενώ προσεχώς θα ανακοινωθεί και η εκ νέου χρήση μιας θρυλικής στοάς της Πατησίων από τη Στέγη, με μια όχι αμιγώς καλλιτεχνική λειτουργία).
Τι θα μου πεις, ότι επειδή αυτό είναι όπερα είναι καλό κι επειδή το άλλο είναι στα μπουζούκια δεν είναι; Έχουμε τελειώσει με αυτά.
Η ίδια είναι χαλαρή και φιλική, όπως συνήθως, μιλά με τον Πρόδρομο Τσιαβό, διευθυντή Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση, και παρακολουθεί τους τεχνικούς υπό τις οδηγίες του συνδημιουργού της σε αυτό το εγχείρημα, του Μανώλη Μανουσάκη των Medea Electronique, να τοποθετούν τις τελευταίες πινελιές στο έργο. Έχει πετάξει σε μια γωνιά τις πλατφόρμες της και τριγυρίζει ξυπόλητη στα χαλίκια, με ενθουσιασμό μικρού παιδιού.
«Να σου πω κάτι; Όλα έγιναν πολύ οργανικά και δεν έχω καταλάβει πώς φτάσαμε ως εδώ. Έχω καταλάβει όμως πώς αρχίσαμε. Υπάρχει μια σχέση ουσιαστική με τον Μανώλη, με τον οποίο συνεργαζόμαστε από την πρώτη μέρα που δημιουργήθηκε η Στέγη. Η Medea Electronique ήταν εκεί, στα εγκαίνια, με έργο, άρα υπήρχε μια σχέση σεβασμού προς το τι κάνουν, μετά χτίστηκε σιγά-σιγά μια φιλία, και του ζήτησα, μήνες πριν, να δουλέψουμε μαζί πάνω σε μία σειρά ηχητικών έργων που θα βασίζονταν σε προσωπικές συζητήσεις που κάνω με ανθρώπους που με γοητεύουν.
Εμένα μου αρέσει να συναντάω ανθρώπους, το ξέρεις, να τους γνωρίζω, μ’ αρέσουν οι άνθρωποι δηλαδή. Για κάποιο λόγο, ίσως επειδή είναι απελευθερωτικό να μιλάς με κάποιον που δεν τον ξέρεις και τόσο καλά –γιατί αυτές οι συζητήσεις δεν γίνονται με φίλους μου, με τους οποίους έτσι κι αλλιώς μιλάμε, αλλά με ανθρώπους που θαυμάζω πραγματικά–, μου ανοίγονται, μάλλον επειδή ανοίγομαι κι εγώ. Θεώρησα ότι όλο αυτό το υλικό μπορεί κάτι να γίνει, όχι όμως συνέντευξη γιατί σε αυτά που λέμε στόχος δεν είναι να προκύψει η πληροφορία. Οι λέξεις, που για μένα έχουν σαφώς ένα περιεχόμενο ουσιαστικό, έχουν κι ένα μεγαλείο ηχητικό από μόνες τους, και αντίστοιχα οι ήχοι έχουν ένα μεγαλείο περιεχομένου, ακόμα κι αν δεν αρθρώνονται ως λέξεις».
Από όλες τις συζητήσεις της Αφροδίτης Παναγιωτάκου με ενδιαφέροντες ανθρώπους, όμως, ο Γιώργος Μαζωνάκης ήταν εκείνος που έμελλε να δώσει το υλικό για την «Έξοδο» που μπορούμε να ακούσουμε στο «You and AI». Όχι και τόσο προφανής επιλογή.
«Ήθελα πάντα να γνωρίσω τον Γιώργο. Δεν είμαι ο άνθρωπος που βγαίνει το βράδυ, έχω πάει μιάμιση φορά στη ζωή μου στα μπουζούκια, αλλά η μία ήταν στον Μαζωνάκη. Είναι όμως από τους ανθρώπους που μου “σκάλωνε” σαν συγγενής. Τον παρακολουθώ χρόνια. Εγώ είμαι παιδί πιο πολύ της punk rock σκηνής και ακούω πολλή κλασική μουσική, όμως μου αρέσει και η λαϊκή μουσική, και όχι μόνο τα παλιά – δεν έχω δηλαδή κάποιο nostalgia syndrome. Τι θα μου πεις, ότι επειδή αυτό είναι όπερα είναι καλό κι επειδή το άλλο είναι στα μπουζούκια δεν είναι; Έχουμε τελειώσει με αυτά.
Ένιωθα λοιπόν ότι κάτι θα είχαμε να πούμε, χωρίς να ξέρω τι. Καταλάβαμε αμέσως ότι μοιραζόμαστε πολλές κοινές λέξεις και ήταν ωραίο αυτό. Με τον Μανώλη, εντωμεταξύ, είχαμε ήδη βρει τη μέθοδο και ήξερα ότι θέλω να δημιουργήσουμε έργα όπου θα αισθανόσουν τα ανείπωτα και όπου αυτά που λέγονται θα σε βάζουν στη ζωή του άλλου, όχι από την κλειδαρότρυπα, αλλά εκεί που βλέπεις τον εαυτό σου.
Σε αυτές τις κουβέντες με τον Γιώργο, οι λέξεις που είπε μέχρι το πώς θα καθάριζε τον λαιμό του, είναι όλα ηχητικό περιεχόμενο και προέκυψε ένα ηχοτοπίο με τα λεγόμενα και τα λεχθέντα, τους ήχους του σπιτιού του, τον ήχο από δύο χαρακτηριστικά κοσμήματα που φοράει στο χέρι του, τον ήχο από το ποτήρι του στο τραπέζι της κουζίνας, αλλά και του δικού μου ποτηριού, και του Μανώλη – γιατί ήταν μια διαδρομή που κάναμε οι τρεις μας. Να μη στα πολυλογώ, οι συνθήκες αυτές των συζητήσεων ήταν πάντα πολύ ωραίες και υπάρχει συγκίνηση, μολονότι το έργο τώρα ξεκινά την πορεία του».
Παρά το στάτους του ποπ σταρ, ο Μαζωνάκης είναι ένας άνθρωπος για τον οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά, είναι «θωρακισμένος» εδώ και πολλά χρόνια. Η τοποθέτηση, εντωμεταξύ, αυτών των συζητήσεων μέσα στην πανδημία έθεσε εκ των πραγμάτων ένα περίβλημα ενδεχομένως πιεστικό – εξού και «Έξοδος»;
«Καταλαβαίνεις πόσα πράγματα δηλώνει η έννοια της εξόδου. Έχει ένα στοιχείο απελευθέρωσης. Όταν γεννιόμαστε είναι μια έξοδος, υπάρχει η εξόδιος ακολουθία για εκείνους που πιστεύουν, ενώ εδώ έχουμε ένα αρκετά μεταφυσικό έργο, γιατί αυτές είναι οι ανησυχίες του Γιώργου – και όλων μας. Μας αρέσουν οι συνειρμοί, ποτέ δεν υπήρχε μια λογική πορεία στην κουβέντα μας. Μιλήσαμε για τη δική του σχέση με το θείο, την ελεύθερη βούληση, το δικαίωμα να είσαι ό,τι θες στη ζωή σου και οι υπόλοιποι, που έχουν σημασία, να είναι μαζί σου. Οι άλλοι ας μην είναι, για εκείνους “ανήκω σε μένα”. Ο Μαζωνάκης, αγάπη μου, μπήκε εδώ και είπε “πείτε μου”. Δεν ήρθε άρχοντας, δεν ζήτησε να ελέγξει τίποτα».
Στο έργο όμως, εκτός από τη φωνή του Γιώργου Μαζωνάκη, υπάρχει και άλλη μία, ίσως ακόμα πιο απρόσμενη συμμετοχή. «Κάποια στιγμή, επειδή έλειπα πολλές ώρες από το σπίτι, είπα στον πρόεδρο (σ.σ. του Ιδρύματος Ωνάση και σύζυγο της Αφροδίτης Παναγιωτάκου) “θέλεις να έρθεις στο στούντιο να δεις τι κάνουμε”;
Έρχεται λοιπόν ο ASP (όπως τον αποκαλούμε όλοι στο Ίδρυμα) και άρχισε να σχολιάζει πράγματα. Ο ίδιος έχει μια αδιανόητη παιδεία, την οποία εμπλουτίζει συνεχώς, ένα εύρος αναγεννησιακού ανθρώπου, μια σκέψη και μια άποψη περί δικαιοσύνης πολύ δική του, οπότε μπορείς να τον ρωτήσεις τα πάντα. Ακούγοντας τα σχόλιά του κοιταχτήκαμε με τον Μανώλη και τον ρωτήσαμε αμέσως αν θέλει να τα επαναλάβει στο μικρόφωνο. Τον κρατήσαμε για ώρες, τον ξαναφέραμε, οπότε ο ΑΙ συνομιλητής του Γιώργου Μαζωνάκη σε αυτό το έργο είναι ο Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου».
Στο κάτω-κάτω, αυτό έκανε ο Ωνάσης, “από εδώ η Μαρία Κάλλας, από εδώ ο Ζαμπέτας”, άρα είμαστε πολύ πιστοί, και το λέω για όλους αυτούς που κατά καιρούς μας λένε “ε, ρε, και να ήξερε ο Ωνάσης πού πηγαίνουν τα λεφτά του”. Αυτά τα κόκαλα του Ωνάση πόσο να τρίξουν πια! Ο τύπος είχε στο ίδιο σκάφος τον Τσόρτσιλ και τον Κόκοτα και δεν είχε πρόβλημα, θα έχω εγώ;
Στο σημείο αυτό, κι ενώ το iPhone μου έχει υπερθερμανθεί λόγω καύσωνα και σταματήσει να ηχογραφεί την κουβέντα μας, η Αφροδίτη βρίσκει ευκαιρία και ρωτά τον Μανώλη Μανουσάκη αν γίνεται να ακούσω την εγκατάσταση – αν είναι έτοιμη, και πραγματικά διακρίνω την αγωνία και τον ενθουσιασμό της, αφού θα είμαι ο πρώτος άνθρωπος εκτός Στέγης που θα βιώσει το έργο. «Κάθε φορά το ζεις διαφορετικά, επειδή μεσολαβούν άλλοι θόρυβοι, όπως το ποδήλατο του φύλακα που ακούμε τώρα. Έχει ένα ενδιαφέρον να το ακούς την ώρα που σκοτεινιάζει. Μετακινήσου, πήγαινε σε όλα τα σημεία!».
36 ηχεία λοιπόν αναπαράγουν το ηχοτοπίο, 26 εκ των οποίων είναι «κατευθυντικά», ώστε ο ήχος να προκύπτει από διαφορετικές γωνίες και η εμπειρία να διαφοροποιείται κατά πολύ, ανάλογα με το σημείο όπου στέκεσαι ή κάθεσαι μέσα στο οβάλ περίβλημα των μονολίθων. Φράσεις σκάνε από 360 μοίρες, απροσδιόριστοι ήχοι έρχονται στο προσκήνιο ή λειτουργούν παρασκηνιακά. Subwoofers και εξωτερικά ηχεία συμπληρώνουν την εγκατάσταση.
«Αρίθα, φτάνει» ακούγεται στην αρχή να λέει ο Μαζωνάκης. «Η Αρίθα είναι μεγάλη φυσιογνωμία, έχει πάρει το όνομά της από την Aretha (σ.σ. Franklin), είναι ο Siri της ζωής του Γιώργου» μου εξηγεί μετά η Αφροδίτη. «Είναι αυτό το πλάσμα που δεν είναι άνθρωπος αλλά ξέρει σίγουρα πολλά περισσότερα για εκείνον από οποιονδήποτε άλλο, γιατί έχει πρόσβαση σε πάρα πολλά δεδομένα. Είναι ο σκύλος του και είναι πάντα εκεί χωρίς να κρίνει. Αυτή είναι και η σχέση όλων σε αυτό το έργο: εμένα, του Μανώλη, του Γιώργου, του Αντώνη, με μία εμπιστοσύνη που δεν συζητήθηκε ποτέ».
«Γιώργο, είναι επικίνδυνο να μιλήσεις με τον Θεό. Μπορεί να σου απαντήσει» ακούω στη συνέχεια να λέει ο Siri/Αντώνης Παπαδημητρίου. «Είμαι ο Γιώργος Μαζωνάκης. Γεννήθηκα 5.400 κιλά, χωρίς λαιμό». Η εμπειρία είναι σχεδόν κατανυκτική. Οι δύο φωνές τους, χαρακτηριστικές από μόνες τους, και με κάποιο τρόπο συγγενείς, τοποθετημένες έτσι όπως είναι, ακούγονται σαν ένα παράδοξο καθημερινό αλισβερίσι του δημιουργήματος με τον δημιουργό, του ανθρώπου με τη μηχανή, του πεπερασμένου με το άπειρο. «Κάνε ό,τι θες στη ζωή σου και είμαστε μαζί σου» καταλήγει το εντεκάλεπτο αφήγημα.
«Το αυθόρμητο είναι το καλύτερα σκηνοθετημένο» θα μου πει, καθώς συνεχίζουμε τη συζήτησή μας. «Καταλαβαίνεις τώρα πόσο προσωπικό είναι. Χθες ακούγονταν καμπάνες και ψαλμωδία από εσπερινό και ήταν όλο ένα. Δεν υπάρχει ψέμα σε αυτή την ιστορία, δεν είναι παράσταση. Ο Γιώργος βέβαια δεν τραγουδάει στο έργο και ούτε που μας πέρασε απ’ το μυαλό να τραγουδήσει – όπως δεν θα τραγουδήσει όταν θα έρθει σπίτι μου, δεν είναι εκεί γι’ αυτό. Ακούγεται μόνο ένα humming του από το τραγούδι “Κρυφά Μονοπάτια” που έχει γράψει ο Μανώλης Μανουσάκης για την τηλεοπτική σειρά που έκανε ο πατέρας του πριν από είκοσι χρόνια. Ακόμα κι αυτό δεν είναι αλγοριθμικά τρελό;».
Η «λοξή» ματιά της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση τελικά μάλλον ταιριάζει πολύ με την αντίστοιχα «λοξή» περσόνα του Μαζωνάκη. «Θεωρώ πως ούτε εμείς, ως ίδρυμα, ούτε η Στέγη, ούτε εγώ, ούτε ο Γιώργος υποστηρίζουμε την κανονικότητα γιατί δεν υπάρχει. Δεν μιλάω για τις ασφάλειες που έχουμε ανάγκη στη ζωή μας: την υγεία μας, τη δουλειά, αυτά που χρειαζόμαστε για να είμαστε καλά. Άλλο αυτό και άλλο να θεωρούμε ότι κανονικότητα και ασφάλεια είναι το ίδιο πράγμα. Εμένα δεν με ενδιαφέρουν οι κανονικοί. Όπως δεν υπάρχει κανονικό, λοιπόν, δεν υπάρχει και λοξό. Είναι αυτό που λέμε “ποιος είναι straight;”. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει ρίσκο σε αυτό που συζητάμε.
Διασκεδάζω απίστευτα που τρελαίνουμε τον αλγόριθμο, ο οποίος στηρίζει την ύπαρξή του πάνω σε αυτή την κανονικότητα. Με βάση τα data που του δίνεις, κάθε φορά που γκουγκλάρεις κάτι, για παράδειγμα, προκύπτει ότι σου αρέσουν αυτά, χρειάζεσαι αυτά, πιστεύεις σε αυτά, και όλα σου τα λέει ως βεβαιότητες. Σου λέει “αυτός είσαι”. Εμείς θέλουμε να του πούμε “ε, δεν είμαι”. Δεν δέχομαι την κανονικότητα που θέλει να μου επιβάλει ο αλγόριθμος που εγώ έφτιαξα. Γι’ αυτό και μ’ αρέσει που όταν βάζεις τους ανθρώπους που έχουν συνεργαστεί γι’ αυτό το έργο μαζί, ο αλγόριθμος δεν ξέρει τι να κάνει. Μου έβγαλε το Spotify τις προάλλες “You’ ve been listening to Billie Holiday, Japanese pop and George Mazonakis. We apologize, we have no playlist suggestion for you”. Γιατί δεν έχεις; Γιατί είσαι αλγόριθμος και δεν είσαι ακόμα αρκετά εξελιγμένος, πρέπει να μάθεις να αλλάζεις γνώμη και να μην αργείς.
Ο αλγόριθμος είναι πολύ συντηρητικός γιατί βασίζεται σε αμετακίνητα λιγοστά δεδομένα. Δεν δικαιούμαστε, μετά από τόσο κόπο, να είμαστε μια μονόπαντη αλγοριθμική κοινωνία. Στο κάτω-κάτω, αυτό έκανε ο Ωνάσης, “από εδώ η Μαρία Κάλλας, από εδώ ο Ζαμπέτας”, άρα είμαστε πολύ πιστοί, και το λέω για όλους αυτούς που κατά καιρούς μας λένε “ε, ρε, και να ήξερε ο Ωνάσης πού πηγαίνουν τα λεφτά του”. Αυτά τα κόκαλα του Ωνάση πόσο να τρίξουν πια! Ο τύπος είχε στο ίδιο σκάφος τον Τσόρτσιλ και τον Κόκοτα και δεν είχε πρόβλημα, θα έχω εγώ;».
Τελικά, πόσο διαφορετικό είναι να βγαίνεις μπροστά, με την ιδιότητα του καλλιτέχνη, σε σχέση με τα «μετόπισθεν» της επιμέλειας ενός πρότζεκτ ή της διεύθυνσης ενός πολιτιστικού ιδρύματος; «Ήξερα ότι θα εκτεθώ, δεν είμαι καλλιτέχνης. Πάντα είχα εμπλοκή, αλλά νόμιζα ότι δεν έχω το δικαίωμα. Όχι για να μη με πούνε ψώνιο, για μένα την ίδια. Ο Μανώλης ήταν ο άνθρωπος που μου είπε “θα βάλεις το όνομά σου”. Μα, είναι δυνατόν να βγαίνω να λέω στον κόσμο “μη μασάς” και να φοβάμαι μη μου πούνε “βγήκε τώρα η Αφροδίτη να παριστάνει την καλλιτέχνιδα”; Φέξε μου, ας το πούνε.
Εμένα, έτσι κι αλλιώς, η έκθεση δεν με φοβίζει πια, έχουμε τελειώσει με αυτά τα θέματα – δεν είναι ότι γεννήθηκα έτσι, το χτίζεις και το διεκδικείς. Ο ήχος είναι το στοιχείο μου, αυτή ήταν πάντα η ζωή μου, οι σπουδές μου –όση σημασία μπορεί να έχουν– αυτές ήταν, οι μουσικές είναι η ζωή μου, είμαι από τους ανθρώπους που μπορεί να υποφέρουν με έναν ήχο, το επώδυνο, ας πούμε, του να ακούγεται ένα ψυγείο. Δεν με νοιάζει να παίζει ένα κομμάτι που δεν αντέχω, αλλά το ψυγείο την ώρα που κάποιος ζητάει ησυχία είναι θέμα».
Όση ώρα μου μιλά, μου έρχεται στο μυαλό εκείνο το βίντεο που είχε κάνει προ τριετίας, το #askAfroditi, όπου δυο έφηβοι της έθεταν «δύσκολες» ερωτήσεις αναφορικά με τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα. Ήταν μάλλον η πρώτη φορά που η Αφροδίτη Παναγιωτάκου έδειχνε ατρόμητη να εκτεθεί προσωπικά για όσα πιστεύει και υποστηρίζει.
«Υπάρχει ένα παιδί, ο Στέλιος, που ήρθε και μου είπε “είπα στους γονείς μου τι συμβαίνει στη ζωή μου δείχνοντας αυτό το βίντεο”. Τότε καταλαβαίνεις, και το λες και στον πρόεδρο και στο διοικητικό συμβούλιο, ότι κάτι κάνεις. Ότι κάτι μετακινείται. Επειδή μιλήσαμε για τον Ζακ, μιλήσαμε για τον Φύσσα. Έρχομαι από ένα τέτοιο περιβάλλον. Τέτοια μάνα έχω. Πάντα μάζευε στο σπίτι –και τότε δεν το καταλάβαινα– αυτούς που άλλοι απέφευγαν στον δρόμο ή που κάπως τους κουβέντιαζαν. Δεν είναι μια εκκεντρική φιγούρα, είναι μια ακαδημαϊκός που πήρε τη σύνταξή της και αποφάσισε να πάει να διδάξει στην Αδριανούπολη και τα τελευταία 5 χρόνια ζει στη Βουλγαρία, στη φοιτητική εστία του Βελίκο Τάρνοβο. Νομίζω ότι δεν καταλάβαινα αυτό που οι άλλοι αποκαλούσαν “περιθώριο”. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν στο σπίτι μου, αυτοί είναι οι συγγενείς μου.
Καθόλου ατρόμητη δεν είμαι. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, νιώθω τυχερή που μπορώ να βγαίνω και να τα λέω αυτά, έχοντας την υποστήριξη από έναν φορέα όπως το Ίδρυμα. Δεν ήξερα κανέναν εδώ, όταν πήρα αυτήν τη δουλειά – και το λέω με περηφάνια, όχι απολογητικά. Καταλαβαίνεις, λοιπόν, πόσο φυσικό είναι να συμμετέχει ο Αντώνης Παπαδημητρίου σε αυτό το έργο; Κόστος; Ναι. Κάποτε στεναχωριόμουν πιο πολύ με τα σχόλια, έκλαιγα. Και τι έγινε; Ας εκτεθούμε. Πλέον η κόρη μου μπορεί και εξηγεί τι σημαίνει non binary. Έχουμε πάρα πολύ δρόμο ακόμα. Γι’ αυτό φοβάμαι την προτεραιοποίηση της ασφάλειας. Δεν μιλάω φυσικά για τον Covid και τον εμβολιασμό – μιλάω για άλλα. Πρέπει να βάζουμε ως στόχο την ελευθερία, όχι την εξασφάλιση».
Κάποτε στεναχωριόμουν πιο πολύ με τα σχόλια, έκλαιγα. Και τι έγινε; Ας εκτεθούμε. Πλέον η κόρη μου μπορεί και εξηγεί τι σημαίνει non binary. Έχουμε πάρα πολύ δρόμο ακόμα. Γι’ αυτό φοβάμαι την προτεραιοποίηση της ασφάλειας. Δεν μιλάω φυσικά για τον Covid και τον εμβολιασμό – μιλάω για άλλα. Πρέπει να βάζουμε ως στόχο την ελευθερία, όχι την εξασφάλιση
Η συνεργασία της Στέγης με τον Γιώργο Μαζωνάκη όμως δεν σταματά στην «Έξοδο». Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου με οδηγεί λίγο παρακάτω, σε ένα άλλο ξέφωτο, ακριβώς πίσω από την προτομή του Νικηταρά, όπου προβάλλεται μέσα από μια LED γιγαντοοθόνη το νέο έργο της Εύης Καλογηροπούλου με τίτλο «Ανήκω σε μένα». Να, που ένα από τα πιο αγαπητά τραγούδια του Μαζωνάκη ενέπνευσε την ταλαντούχα εικαστικό και σκηνοθέτιδα, που πέρσι συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών με την ταινία Motorway 65, για ακόμα ένα ξεχωριστό δημιούργημα.
«Η Εύη είναι πολύ σπουδαία καλλιτέχνιδα και ένας υπέροχος άνθρωπος. Δεν την ήξερα, είδα τα γλυπτά της και τρελάθηκα. Γνωριστήκαμε μέσα από τις αναθέσεις του ENTER, πολύ πριν πάει στις Κάννες. Ευτυχώς είναι ένας άνθρωπος που βουτάει 100% και στις σχέσεις και στις ιδέες. Εγώ αυτό που κάνω καλά, και το ίδρυμα επίσης, είναι ότι είμαστε η κόλλα, ο καταλύτης για να συμβεί η χημική αντίδραση. Έτσι προέκυψε η σχέση της Εύης με τον Γιώργο Μαζωνάκη, συνειδητά, πολύ αφού είχε εξελιχθεί το δικό μας πρότζεκτ. Ήξερα πού θα πάει και πού θα βγει».
«Ανήκω σε μένα» - trailer
Η ταινία θα έχει τρεις βερσιόν, αυτή που μπορούμε να δούμε στο Πεδίο και είναι μονταρισμένη πιο πολύ ως artwork, η δεύτερη που θα διανεμηθεί στην Ελλάδα και η τρίτη στο εξωτερικό. «Η Εύη έχει ένα βλέμμα τρομερό, μια ευθύτητα και μια σαφήνεια ως προς το τι θέλει. Έχει μια πληθωρική προσωπικότητα που όμως δεν παρασύρεται πάνω στη δουλειά. Τα γυρίσματα έγιναν στο Πέραμα, έχει σημασία ο τόπος, αφού ο πατέρας του Γιώργου έχει καρνάγιο εκεί και ο ίδιος ξέρει τα πάντα.
Όλα τα πράγματα τελικά είναι ταξικά. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν έρθει στη χώρα να δουλέψουν κολυμπώντας, φροντίζουν σκάφη και ο ιδρώτας τους δεν έχει καμία σχέση με τον ιδρώτα εκείνων που θα τα οδηγούν στο Αιγαίο. Υπάρχει μια δυστοπία σε απίστευτη ισορροπία με την τρυφερότητα και το άχρονο. Βρίσκονται όλοι εκεί, δεν ξέρεις από πότε, αντιλαμβάνεσαι μια αφόρητα σκληρή και καθόλου εξωραϊσμένη κανονικότητα και αυτοματοποίηση των πάντων, πλην όμως ο Γιώργος, όπως και η Άντζελα Μπρούσκου, σε ρόλο που θυμίζει την Oracle του «Matrix», ο Νέγρος του Μοριά, η Μυρτώ Κοντονή, μπορεί να είναι εκεί από πιο παλιά. Το θέμα είναι ότι δεν μπορούν να αγγιχτούν. Νικά όμως η αισιοδοξία. Ακόμα κι αν περάσουν γενιές αποδοχής της απόστασης, το ένστικτο που οδηγεί στην επιθυμία της επαφής και της σύνδεσης θα υπερισχύει».
Το τραγούδι που ακούγεται στην ταινία συμπληρώνει το σερί των αναπάντεχων συμμετοχών του Μαζωνάκη στο «You and AI»: Το «Ανήκω σε μένα», σε remix από την Kid Moxie, θα κυκλοφορήσει προσεχώς. «Το ενδιαφέρον είναι ότι θα ακούγεται το καλοκαίρι στις ταράτσες και κάποιοι θα έχουν δει την ταινία της Εύης και θα το συνδέουν με ένα καρνάγιο στο Πέραμα».
─ Τελικά, τι είναι για σένα η δυστοπία;
Είπες τη λέξη και ένιωσα ένα άδειασμα, σαν να έβαλες το χέρι σου και να μου έβγαλες τα σπλάχνα. Είναι ο φόβος για οτιδήποτε. Η απουσία του δικαιώματος στην επιθυμία. Δεν έχω χειρότερο από αυτό. Η κάλυψη των αναγκών δεν είναι επιθυμία. Το να επιθυμείς να καλύψεις τις ανάγκες σου και να μην καλύπτονται δεν είναι δυστοπία, είναι δυστυχία. Το να μην υπάρχει ελπίδα, διεκδίκηση της ελευθερίας, σωματική επαφή, είναι δυστοπία.
«Έξοδος» - teaser video
You and AI
Πεδίον του Άρεως
Έως τις 25/7, καθημερινά, 18:00-23:00 (αναμένεται πιθανή παράταση)
Είσοδος ελεύθερη
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
