«Επιστημολογίες του Ήλιου»: Μια έκθεση με έργα καλλιτεχνών από τόπους όπου το φως παίζει καθοριστικό ρόλο

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
0

Η Μαρίνα Φωκίδη γνωρίζει πολύ καλά τον βαθμό της επαναστατικότητας που προκαλεί η τέχνη ανά τους αιώνες, από τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Πώς από την επιλογή των θεμάτων, των χρωμάτων, των μηνυμάτων μέχρι μια απλή χειρονομία ή μια μεγάλη καινοτομία ο κόσμος προχωρούσε χάρη στην τέχνη, που πρώτη πάντα ψυχανεμίζεται και προτείνει το επόμενο βήμα. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου», συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Οι πέντε καλλιτέχνες που συμμετέχουν λοιπόν σχετίζονται άμεσα με τον Νότο, όπου ο ήλιος τυφλώνει αλλά και αποκαλύπτει, φωτίζει αλλά και καίει, καθαγιάζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μεγαλωμένοι και μεγαλωμένες στην Αθήνα, στα Κύθηρα, στον Παρνασσό, στη Ρόδο αλλά και στη Νότια Αφρική και το Βελιγράδι, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δημιουργούν με αναφορά στο παρελθόν των τόπων τους, με όλα όσα κουβαλάει αυτό –μύθους, συνήθειες, ιστορία, πολιτικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες–, ενώ παίρνουν τη σκυτάλη της παράδοσης των μαστόρων που με τη σειρά τους κάποτε συνέχισαν παλιότερες τεχνικές. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου» συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Μπαίνοντας στον εκθεσιακό χώρο της Ρεβέκκας Καμχή στην περιοχή του Μεταξουργείου, μια κατάφωτη μονοκατοικία όπου ο ήλιος εισβάλλει από παράθυρα, μπαλκόνια, μια εσωτερική αυλή, τα πρώτα έργα που αντικρίζεις είναι οι πίνακες του Ιάσονα Καμπάνη. Τρία έργα που δανείζονται παραστάσεις από την αρχαιοελληνική τέχνη: ο Δίας σε μορφή ταύρου από ελληνιστικό ψηφιδωτό αναπαράστασης της αρπαγής της Ευρώπης, μια λεοπάρδαλη επίσης από ψηφιδωτό της Πέλλας, όπου κανονικά το ζώο το καβαλάει ο Διόνυσος ή μια μαινάδα, κι ένα βοοειδές από πομπή της νότιας ζωφόρου του Παρθενώνα. Και στις τρεις περιπτώσεις ο καλλιτέχνης απομονώνει τα πορτρέτα των ζώων και τα αποδίδει με δικό του ύφος.

Ο Πάνος Προφήτης επίσης απομονώνει αρχαιοελληνικά μοτίβα τα οποία τα αναπαράγει ανάγλυφα σε λευκό χρώμα. Εικόνες από αγγεία εμφανίζονται σαν λοξά προσωπεία – γλυπτές μάσκες κρεμασμένες στους τοίχους. Καλλιτέχνης της γενιάς που ακολούθησε όλη την εξέλιξη της ψηφιακής διεργασίας, τα έργα του διατηρούν την απαστράπτουσα λευκότητα των αγαλμάτων της αρχαιότητας, μια ανυπέρβλητη λευκή αγνότητα που επέβαλε η Αναγέννηση και η δυτική αντίληψη, και μας παραθέτει κατασκευές--hommage σε συνδυασμό με τη λεπτομερή αντιγραφή μιας 3D κατασκευής που εμπνέονται από την αρχαία τραγωδία. 

Ελένη Κοτσώνη, Πυξίς Facebook Twitter
Ελένη Κοτσώνη, "Πυξίς", 2022, μεικτή τεχνική, χαρτί, σελοτέιπ, μαλλί, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Η μεγαλωμένη στα Κύθηρα Αγγλίδα Zoe Paul εκθέτει μια σειρά από υφαντά πλεγμένα σε μεταλλικές πλάτες ψυγείων. Δημιουργίες με έντονους χρωματισμούς που έμαθε από μια υφάντρα στο νησί στο οποίο βρέθηκε από παιδί χάρη στους μποέμ γονείς της, που προτίμησαν το μεσογειακό φως από τη σκοτεινιά της Γηραιάς Αλβιώνας.

Η Ροδίτισσα εικαστικός Ελένη Κοτσώνη, που δεν είναι απίθανο να την πετύχει κανείς μέσα στον χώρο να επεξεργάζεται και να εμπλουτίζει το τεράστιο μωσαϊκό-παζλ εικόνων, υλικών, χρωμάτων και σχημάτων το οποίο έχει απλώσει σε ένα ολόκληρο τοίχο της γκαλερί, παρουσιάζει ένα εν εξελίξει έργο-ανασύνθεση εικόνων και αφηγήσεων με αφορμή μια αρχική ιδέα.

Όπως λέει η ίδια η καλλιτέχνιδα για το έργο της, «ακουμπάει στην ιδέα της ψηφίδας, ένα άλλο μωσαϊκό από ψηφίδες που περιέχουν άλλες πληροφορίες, καθιστώντας την κάθε μία αυτόνομο έργο. Όπως οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν στοιχεία με τα οποία προσπαθούν να ανασυνθέσουν το αρχικό έργο, μόνο που εδώ η ανασύνθεση δεν γίνεται μέσα από το ντοκουμέντο αλλά το κριτήριο είναι το συναίσθημα και η τέχνη. Όλα παραπέμπουν στον φυτικό και ζωικό διάκοσμο των αρχαίων αγγείων». Η Μαρίνα Φωκίδη συμπληρώνει: «Αν διαβάσει κανείς το κείμενο που γράφω το οποίο συμπληρώνει την έκθεση, λέω ότι αν δεν είχαμε ακολουθήσει τον Διαφωτισμό για να ερμηνεύσουμε την αρχαία Ελλάδα, στην ουσία θα διαπιστώναμε ότι πρόκειται για ένα craft, έναν ανιμισμό».

Το αποτέλεσμα είναι ότι πράγματι το μωσαϊκό της Κοτσώνη είναι μια εικονογραφία που, ακόμα κι αν αρχικά φαίνεται ασύνδετη, ακολουθεί συγκεκριμένους νόμους και για να το αποκωδικοποιήσεις χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο και να επιστρατεύσεις όλη σου την παρατηρητικότητα. 

Ιάσονας Καμπάνης, Δίας Facebook Twitter
Ιάσονας Καμπάνης, "Δίας", 2022, ακρυλικό σε μουσαμά, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Zoe Paul, Άτιτλο Facebook Twitter
Zoe Paul, "Άτιτλο (μπλε και κίτρινο)", 2018, μαλλί και νήμα σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Ενδιαφέρον έχουν και τα λατρευτικά κεραμικά της έκθεσης υπό τον τίτλο Yugoexport, που ήταν ο οργανισμός λαϊκής χειροτεχνίας (επίσης κατασκευαστής ενδυμάτων και εξαγωγέας όπλων) της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας. Η καλλιτέχνιδα Irena Haiduk ανασύστησε την εταιρεία ως άβαταρ, στην Αμερική όπου ζει και εργάζεται, μέσω του οποίου τροφοδοτεί την παραγωγή εικόνων, βιβλίων, ενδυμάτων, ομιλιών, ταινιών, σκηνογραφιών  και μεταβλητών χώρων. Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 2003 η Yugoexport δεν υφίσταται ως εταιρεία αλλά η Haiduk επενδύει στο γεγονός ότι το πρώτο συνθετικό Yug σημαίνει «Νότια». 

Στην έκθεση εκτίθενται κεραμικά της «Συλλογής της Yugoexport» που φιλοτέχνησαν οι Velja Djordjevic και Irena Haiduk και τα οποία συμπληρώνουν με έναν ιδιότυπο τρόπο τα εκθέματα και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες, αυτήν την επιστημολογία του Ήλιου. Το φως, τα χρώματα, τα σχήματα, οι αρχέγονοι μύθοι του Νότου, οι επιθυμίες μας και η διαχρονική αξία που φέρουν δεν παύουν μέσα στους αιώνες να μας ταλανίζουν και να μας καθορίζουν το ίδιο, όσο το φως και ο ήλιος εξακολουθούν να διαπερνάνε την ψυχή και το νου μας, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και την αντίληψή μας. 

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης
Zoe Paul, Κρόνος Facebook Twitter
Zoe Paul, "Κρόνος", 2019, πλεκτό σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Πάνος Προφήτης, Άτιτλο Facebook Twitter
Πάνος Προφήτης, "Άτιτλο", 2022, φωτογραφία, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης

Επιστημολογίες του Ήλιου
Αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή

Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο
Έως 9/9

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

39’ λεπτά με το δίδυμο του Myran

Design / Myran: Το δίδυμο που σύστησε το σκανδιναβικό design στην Αθήνα

Ο Σουηδός Martin Olofsson εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όταν η πόλη αναγνώριζε μόνο το ιταλικό design. Μαζί με την Αγγελική Παπαβασιλείου είδαν μέσα στα χρόνια της πανδημίας τους Αθηναίους να ανακαλύπτουν μερικά από τα πιο εμβληματικά αντικείμενα του σκανδιναβικού design και να ανανεώνουν τους καναπέδες τους μαζικά.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ