Γκορμπατσώφ, μεγάλη κατάθλιψη
Le Tigre Magazine
21 Μαΐου 2008
Ο Γκορμπατσώφ ποζάρει για την Vuitton, μπροστά από το φακό της Annie Leibovitz, προς μεγάλη τέρψη του Τύπου: μερικά σύντομα άρθρα που αρχίζουν και τελειώνουν με το "υπάρχει διαφήμιση για την Vuitton με τον Γκορμπατσώφ", κάτι που ήδη βλέπουμε, ευχαριστούμε. Οι εφημερίδες Le Monde (5 Αυγούστου 2007) και Le Figaro (14 Οκτωβρίου 2007) είχαν λίγο πιο ανεπτυγμένα άρθρα, όπου αναφέρονται τα λόγια ενός διευθυντή του πρακτορείου Ogilvy and Mather, που ανέλαβε την παραγωγή της καμπάνιας Vuitton: "Ο κ. Γκορμπατσώφ ήταν αυτός που είχε την ιδέα του τείχους του Βερολίνου. Μας είπε: "Αυτό που είναι σημαντικό για μένα είναι ότι συνέβαλα στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου". Τι τα θέλετε; Τέτοιοι είναι οι διαφημιστές: ανίδεοι. Μπορούμε να φανταστούμε τον διάλογο μεταξύ συναδέλφων: Αν πω Γκορμπατσώφ, τι σου έρχεται στο μυαλό; - Εμ, δεν ξέρω. - Περίμενε, έχω μια ιδέα... Sorry mister Gorbatchev, what is important for you in the life ? What is the most important thing you have done ? Αμήχανο χαμόγελο του Γκορμπατσώφ: Ε, λοιπόν, εγώ συνέβαλα στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου· εσείς δεν είχατε γεννηθεί... " Διστακτικότητα του διαφημιστή. Μα είναι glam ο Τείχος του Βερολίνου; - Ναι, και μάλιστα υπέρ glam. Δες το λίγο, ένα ωραίο αμάξι, και με τα γκράφιτι, θα κάνει πολύ ωραία αντίθεση. Και ήταν τόσο ευχαριστημένοι με την ιδέα τους στο Ogilvy's που δεν σκέφτηκαν ότι η πόζα μπροστά σε ένα κομμάτι του Τείχους που υπήρχε ακόμα δεν ήταν κι ο καλύτερος τρόπος για να δείξουν ότι δεν υπήρχε πια. Μια γρήγορη ματιά θα μπορούσε να μας κάνει να πιστέψουμε ότι η φωτογραφία δείχνει τον Γκορμπατσώφ πριν από το 1989. Στην πραγματικότητα, ο Γκορμπατσώφ στέκεται μπροστά σε ένα από τα εναπομείναντα κομμάτια του τείχους - περίπου 3 χιλιόμετρα από τα αρχικά 155 χιλιόμετρα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορική κληρονομιά. Με βάση την πρωτότυπη, μη κροπαρισμένη φωτογραφία, θα πρέπει να έχει τραβηχτεί κατά μήκος της Mühlenstrasse, κοντά στον ποταμό Spree: αναγνωρίζονται στο βάθος οι ψηλοί, στρογγυλεμένοι φανοστάτες.
Τον Γκορμπατσώφ δεν πρέπει να τον σκοτίζεις με τον κομμουνισμό και όλα τα σχετικά. Βρίσκεται μέσα σε μια αμαξάρα και είναι εντάξει μ' αυτό. Η Le Figaro μιλάει για μία "μπερλίνα μιας άλλης εποχής", η Le Monde για μια "λιμουζίνα μιας άλλης εποχής": περίεργη ομοφωνία για την χρονολογική στιγμή. Αφού βγάλαμε τα μάτια μας σε εξειδικευμένες ιστοσελίδες, δεν βρέθηκε κανένα μοντέλο Rolls ή Bentley που να μοιάζει με τέτοιο αυτοκίνητο. Το σχήμα του πίσω παραθύρου, ο σχεδιασμός του καθίσματος, τίποτα δεν ταιριάζει. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια, αποφασίσαμε να γράψουμε σε έναν επιφανή λάτρη της Rolls-Royce με παρουσία στο διαδίκτυο. Απάντησε κοφτά και κατηγορηματικά: "The car is no Rolls-Royce. This might be the interior from an elderly ZIL or ZIS limousine. Μετά τιμής, Klaus-Josef Rossfeldt. www.rrab.com". 'Επρεπε να το φανταστούμε. Το τείχος έχει πέσει, η εθνική προτίμηση παραμένει. Ο Γκορμπατσώφ οδηγεί μια ZIL-41047, τη ρωσική λιμουζίνα που δεν αποχωρίζονται οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, τα τελευταία μοντέλα της οποίας χρονολογούνται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Ταξιδεύουμε για να ανακαλύψουμε τον κόσμο ή για να τον αλλάξουμε; ρωτάει η Louis Vuitton. Τη δεύτερη λύση φαίνεται να συστήνει ο κατασκευαστής ειδών ταξιδιού. Μας δημιουργούνται σχεδόν ενοχές σ' εμάς τους χωριάτες που δεν έχουμε άλλη εναλλακτική λύση από το να ανακαλύπτουμε τον κόσμο με ένα Citroën 2CV, την τσάντα Luis Wuitton από τη λαϊκή και την πολύ περιορισμένη προσωπική μας γεωπολιτική επίδραση. Η παραδοξότητα της διαφήμισης. Δύσκολη η ταύτιση. Το να θέλεις να μοιάσεις με τον κ. Γκορμπατσώφ είναι μια φαντασίωση άλλου επιπέδου από το να ταυτιστείς με τη Σκάρλετ Γιόχανσον. Αυτό που ο Pietro Beccari, διευθυντής μάρκετινγκ και επικοινωνίας της Louis Vuitton, μεταφράζει ως εξής: "Η τρέχουσα διαφημιστική μας καμπάνια [με τη Scarlett J.] απευθύνεται σε γυναικείο κοινό. Ωστόσο, τόσο το αρσενικό όσο και το θηλυκό είναι μέρος του DNA της μάρκας μας."
Ο ανδρικός πόλος, στην προκειμένη περίπτωση, παρουσιάζει άσχημη κατάθλιψη. Μόνος με τον εαυτό του, δηλαδή πολύ μόνος. Και να σκεφτείς ότι κυκλοφορεί με μια επταθέσια λιμουζίνα! Αν υποθέσουμε ότι ο όγκος του καταλαμβάνει δύο θέσεις, η τσάντα Vuitton μία, καθώς και ο οδηγός άλλη μία, θα μπορούσε ο καημένος να χωρέσει κι άλλα τρία φιλαράκια στην κούρσα του: αλλά δεν το έκανε. Το χοντρό αριστερό του χέρι ακουμπάει σεμνά πάνω στο γόνατό του. Και αυτό που δεν βλέπουμε στη διαφήμιση που κυκλοφόρησε στον Τύπο είναι ότι το δεξί του χέρι σφίγγει το χερούλι της πόρτας σαν να θέλει να το σκάσει από το αυτοκίνητο. Μα κι αυτό το σκυθρωπό βλέμμα! Μετάφραση από τη Le Monde: "Απορροφιέται στην ενατένιση ενός τοίχου καλυμμένου με γκράφιτι."
Στο κάτω μέρος της διαφήμισης, το κείμενο αναφέρει: Ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ και η Louis Vuitton υποστηρίζουν τη Green Cross International. Μετάφραση: Ο Γκορμπατσώφ δεν πληρώθηκε για να κάνει αυτή τη διαφήμιση. Τα χρήματα πήγαν στη Green Cross, το ίδρυμά του που βοηθά παιδιά με λευχαιμία. Για τις αγαθοεργίες του, και επομένως για την προσπάθειά του να αλλάξει τον κόσμο, ο Γκορμπατσώφ ποζάρει με μια τσάντα Vuitton γεμάτη με κάτι που τον αφήνει αδιάφορο. Το 1997, ο Γκορμπατσώφ γύρισε μια τηλεοπτική διαφήμιση για την Pizza Hut. Όχι από αγάπη για την πίτσα, αν και σε συνεντεύξεις του υπερασπίστηκε την "κοινωνικότητα" του εδέσματος αυτού [βλ. cnn.com, 23 Δεκεμβρίου 1997]: για να συγκεντρώσει χρήματα για τη βιβλιοθήκη του Perestroika. Στο ίδιο πνεύμα, πέρυσι δέχθηκε ένα ζευγάρι Αμερικανών που πλήρωσε 160.000 δολάρια για να γευματίσει μαζί του, μετά από δημοπρασία που διοργάνωσε το Ίδρυμα Ράισα Γκορμπατσώφ, το οποίο βοηθά καρκινοπαθείς. "Τι να κάνουμε, θα βάλουμε λάχανο, ρέγκα και βότκα στο τραπέζι", είχε πει.
Ας φτάσουμε όμως τώρα στην αρχική αφορμή όλων αυτών: την τσάντα "που χωράει τα πάντα", το μοντέλο Keepall 1930. Το ανάκατο έχει τα όριά του, θα μπορούσε κανείς να προσθέσει. Τι είναι αυτό άραγε που έβαλε κρυφά μέσα της ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ; Ένα ρωσικό περιοδικό με τίτλο στο εξώφυλλο: Η δολοφονία του Λιτβινένκο ('Ηθελαν να παραδώσουν έναν ύποπτο για 7.000 δολάρια). Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην αξιωματικός της KGB και επικριτής του Πούτιν, ο οποίος πέθανε από δηλητηρίαση με πολώνιο, μια ραδιενεργή ουσία... υπό αμφιλεγόμενες συνθήκες: σκοτώθηκε από τον Πούτιν; από τη βρετανική μυστική υπηρεσία; Σε συνέντευξή του στη Boston Globe (συνέντευξη στην Anna Badkhen, 9 Δεκεμβρίου 2007), ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε ότι γνώριζε αυτή τη λεπτομέρεια: "Globe: Πρέπει να σας ρωτήσω για τη διαφήμιση της Vuitton. Τι έχετε να πείτε για το εξώφυλλο του περιοδικού; Γκορμπατσώφ: Έχω κάνει δύο διαφημίσεις μέσα σε δέκα χρόνια, και κάθε φορά, τι σαματάς! [there’s so much hullabaloo !] Δεν νομίζω ότι το εξώφυλλο ήταν σκόπιμα σκηνοθετημένο. Όλες οι εφημερίδες μιλάνε γι' αυτό, αλλά δεν νομίζω ότι ήθελαν να με βάλουν στο παιχνίδι σε σχέση με αυτό. Γιατί να το κάνουν άλλωστε; Δεν ήξερα καν τι περιείχε αυτό το περιοδικό. Παρεμπιπτόντως, ακόμα δεν ξέρω. 'Εβαλαν κάποια περιοδικά στην τσάντα Louis Vuitton, αυτό είναι όλο." Δεν τον αφορά και πολύ το γύρισμα της διαφήμισης, τον Μιχαήλ. Ευτυχώς που δεν έβαλαν το Playboy στην τσάντα Vuitton εν αγνοία του, αυτό θα χάλαγε λίγο την εικόνα του.
