Η κηδεία της Αθήνας

Η κηδεία της Αθήνας Facebook Twitter
Αυτή την Κυριακή, 28/01, κάποιες άλλες ομάδες θα κηδέψουν το Μεταξουργείο. Εικονογραφηση: bianka/LiFO
0

TΟ 2009 ΚΗΔΕΨΑΝ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ – μουντή μέρα Νοέμβρη με σηκωμένα κουπιά, ροζ κάσα σε γόνδολες στο ασθενικό νερό. Μαυροντυμένοι πήρανε το φέρετρο στους ώμους, διάβασαν την πόλη τους και το αφήσαν κάτω. Τέλος, το άρχισαν στις κλοτσιές. Το φέρετρο ήταν άδειο.[1]

Η Funerale di Venezia οργανώθηκε από τη Venessia.com, μια ομάδα πολιτών που μάχεται ενάντια στην τουριστικοποίηση της πόλης. Η ομάδα είχε δηλώσει ότι θα κήδευε την πόλη όταν οι μόνιμοι κάτοικοι θα έπεφταν κάτω από τους 60.000 (σήμερα υπολογίζονται περί τους 49.000). Τριάντα εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο κάνουν τη Βενετία κόλαση για τους ντόπιους. Τα περισσότερα διαμερίσματα γίνονται Airbnb, νοίκια και τιμές αυξάνονται διαρκώς, οι (μη-εισοδηματίες) κάτοικοι εκτοπίζονται προς την ενδοχώρα.

Το ντοκιμαντέρ I love Venice αποδίδει αυτήν τη συνθήκη πιστά.[2] Στις συνεντεύξεις με τους εναπομείναντες Βενετσιάνους επιστρέφει συχνά η μεταφορά του λούνα παρκ. «Η πόλη μας έχει γίνει ένα πάρκο αναψυχής», ακούγονται να λένε, «ένας παιχνιδότοπος για τους πλούσιους του κόσμου. Παλεύουμε να καταλάβουμε τι κάνουμε εδώ πέρα». Αργότερα, ένας πολίτης βρίζει τουρίστες που τον κοιτάνε από κρουαζιερόπλοιο, «δεν είμαστε οι κομπάρσοι σας!» φωνάζει.

Η Αθήνα μαστίζεται από τον εξευγενισμό: μαζικές αγορές ακινήτων από επενδυτές∙ πολλαπλασιασμός των Airbnb∙ αύξηση της αστυνόμευσης προς χάριν της ομαλής διεκπεραίωσης των έργων ανάπλασης∙ συντελεσμένη ή εν εξελίξει αλλαγή χαρακτήρα όλων των περιοχών του κέντρου.

Η περίπτωση της Βενετίας δεν είναι σε καμία περίπτωση μοναδική. Απεναντίας, αποτελεί την πιο ακραία έκφανση ενός παγκόσμιου φαινομένου. Ο εξευγενισμός (gentrification) αναφέρεται σε διαδικασίες «ανάπλασης» ή «αναβάθμισης» του αστικού τοπίου, στη μαζική αγορά και ανακαίνιση διαμερισμάτων που αλλοιώνει («ομορφαίνει», ήτοι: επαναπροσδιορίζει ταξικά) τον χαρακτήρα μιας περιοχής και ακριβαίνει τα πάντα. Είτε αυτό γίνεται για να τραβήξει εγχώριους επενδυτές είτε για να φέρει τουρίστες (συχνότερα και τα δύο), το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: ο εκτοπισμός των ντόπιων και η διάλυση κοινοτήτων.

Η Αθήνα μαστίζεται από τον εξευγενισμό: μαζικές αγορές ακινήτων από επενδυτές∙ πολλαπλασιασμός των Airbnb∙ αύξηση της αστυνόμευσης προς χάριν της ομαλής διεκπεραίωσης των έργων ανάπλασης∙ συντελεσμένη ή εν εξελίξει αλλαγή χαρακτήρα όλων των περιοχών του κέντρου. Παράλληλα, μια κυβέρνηση που, χωρίς υπεκφυγές, έχει ως κύριο στόχο τη δημιουργία μιας πόλης «ελκυστικής» για τουρίστες και επενδυτές. Ο αποκλεισμός του δήμου από τον έλεγχο των έργων της ανάπλασης μετά την εκλογή τού Δούκα λέει πολλά: τα μετρό, η ιδιωτικοποίηση των πάρκων και ο αποκλεισμός απ’ τον δημόσιο χώρο θα συνεχίσουν με ή χωρίς τη συμβολή του Μπακογιάννη. Το αποτέλεσμα είναι η ακρίβεια που βλέπουμε σε νοίκια και τιμές, η αδυναμία μικρότερων επιχειρήσεων να επιβιώσουν οικονομικά και, τελικά, ο εκτοπισμός.

Στην Αμερική έχουν έναν ενδιαφέροντα τρόπο να αντιμετωπίζουν τον εξευγενισμό. Όπως με πληροφόρησε μια φίλη απ’ το Oakland, μερικές κοινότητες Αφροαμερικανών επιδεικνύουν συνειδητά «αντι-κοινωνικές» συμπεριφορές, ώστε να αποτρέψουν την «αναβάθμιση» των γειτονιών τους: αφήνουν σκουπίδια στους δρόμους και στις αυλές, κάνουν τακτικά μπάχαλα ανάβοντας φωτιές, ρίχνουν άσφαιρα στον ουρανό νύχτες χωρίς φεγγάρι. Έτσι διατηρούν την εικόνα μιας επικίνδυνης περιοχής, αποθαρρύνοντας επενδυτές που σκέφτονται ν’ αγοράσουν ακίνητα ή πλούσιους που θα ’θελαν να μετακομίσουν κάπου «εναλλακτικά».

Στην Αθήνα, όπως και στη Βενετία, έχουμε ομάδες γειτονιάς. Το περασμένο Σαββατοκύριακο βρέθηκα σε μια συνάντηση τέτοιων ομάδων στα Εξάρχεια, μια απόπειρα συντονισμού και ενίσχυσης των προσπάθειών τους. Αυτή την Κυριακή, 28/01, κάποιες άλλες ομάδες θα κηδέψουν το Μεταξουργείο. Η πομπή θα ξεκινήσει στις 13:30 απ’ το Δημόσιο Σήμα. Σύμφωνα με την εκδήλωση του «Μαχαλά Μεταξουργείου», τη γειτονιά κηδεύουν «οι κάτοικοι, οι ένοικοι, οι πρώην κάτοικοι, οι πρώην ένοικοι, οι διαλυμένες παρέες, οι εξόριστες υπάρξεις, οι ασκεπείς καλλιτέχνες, οι άστεγες συλλογικότητες, οι κοινότητες υπό διωγμό και λοιποί τεθλιμμένοι γείτονες. Θα τηρηθεί αυστηρά πένθιμη περιβολή».[3] Προβλέπεται πως αυτή η Κυριακή θα ’ναι ιδιαίτερα κρύα. Να ’ρθείτε, πάντως, θα ’λεγα. Μάλλον έχει σημασία.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στη Βενετία, και σε κάποιες σκέψεις μου για το τέλος του κόσμου: η Βενετία θα χαθεί σε μερικές δεκαετίες, η στάθμη του νερού θα συνεχίσει να ανεβαίνει και θα την καταπιεί. Ποιος θα την πενθήσει; Οι τουρίστες, οι λάτρεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού, οι ιδιοκτήτες των Airbnb που κονομάνε; Φυσικά. Αλλά όλοι εκείνοι οι δύσμοιροι που εκδιώχτηκαν απ’ την πόλη, που είδαν τους νόμους της αγοράς να τους παίρνουν το σπίτι, όλοι αυτοί υποπτεύομαι πως ίσως να μην κλάψουν – μια Βενετία στον βυθό που σαν φρέσκια Ατλαντίδα πληρώνει για την ύβρη. Δεν τραγουδούν ήδη, αναρωτιέμαι τώρα: «Άντε να ’ρθει η μπόρα, να τους κατεδαφίσει, που κοστολογούν την ύπαρξή μου τρία ευρώ την ώρα»;[4]

[1] No comment TV. Venice Funeral Festival.
[2] H. Muskens & Q. Racké, I love Venice (ντοκιμαντέρ)

[3] Μαχαλάς Μεταξουργείου. Κηδεία Μεταξουργείου.

[4] Στόλεν, Ζόντιακ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αθήνα χωρίς «Ανάπλαση»

Ρεπορτάζ / Αθήνα χωρίς «Ανάπλαση»: Πώς ο νέος δήμαρχος χάνει τον έλεγχο όλων των έργων που σχεδιάζονται

Πώς η νέα τροπολογία για τον οργανισμό της «Ανάπλασης» φέρνει τα πάνω κάτω για τον νέο δήμαρχο της Αθήνας και τι σημαίνει αυτό για την εξέλιξη των έργων.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Αθήνα: Μια υπέροχη πόλη με χιλιάδες ξενοδοχεία και χωρίς κατοίκους

Ρεπορτάζ / Αθήνα: Μια υπέροχη πόλη με χιλιάδες ξενοδοχεία και χωρίς κατοίκους

Ένα επενδυτικό ράλι με νέες ξενοδοχειακές μονάδες εξελίσσεται στο κέντρο της Αθήνας, ενώ ταυτόχρονα η βραχυχρόνια μίσθωση έχει πάρει διαστάσεις βιομηχανίας. Μια έρευνα της LiFO για τις αντοχές της Αθήνας και των κατοίκων της στον τουρισμό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πάμαιρη Αφεντάκη: «Είμαι εγώ μία από τις beauty influencers της xώρας;»

Κοκέτα / Πάμαιρη Αφεντάκη: «Μου έλεγαν ότι είμαι ανθυγιεινό πρότυπο»

Η δημοφιλής Ελληνίδα muckbanger μιλά για το πώς μεταπήδησε από το μακιγιάζ στο φαγητό, για τις ταμπέλες που της κόλλησαν και την ενοχλούν, για την αυτοπεποίθηση που έχτισε στην πορεία.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ
«Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών

Οπτική Γωνία / «Παρακαλώ, εκκενώστε τον συρμό»: Πώς τα Τέμπη άλλαξαν τη συμπεριφορά των επιβατών

Από τα Τέμπη και μετά, κάθε μικρή παύση, κάθε κορνάρισμα μέσα στους συρμούς, κάθε απότομο φρενάρισμα λίγο πριν ο συρμός φτάσει στον σταθμό μεταφράζεται ως οιονεί τραγωδία.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου

Οπτική Γωνία / Ιδιωτικό πένθος, δημόσια αξιοπρέπεια και άλλες (παράξενες) εκκλήσεις. Καθοδόν προς τις 28 Φεβρουαρίου

«Η αυτοϋπονόμευση της δημοκρατίας δεν συντελείται μόνο από τις γαιδουροφωνάρες των τραμπικών ακροδεξιών αλλά και από τις φορτικές υποδείξεις για "αξιοπρεπή σιωπή" και στις προσβλητικές ιερεμιάδες εκ μέρους των νεοσυντηρητικών μας ορθολογιστών».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Είναι οι σπάνιες γαίες ο νέος χρυσός;

Βασιλική Σιούτη / Είναι οι σπάνιες γαίες ο νέος χρυσός;

Η δημόσια εκδήλωση ενδιαφέροντος του Ντόναλντ Τραμπ για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας και της Γροιλανδίας, στο πλαίσιο της συναλλακτικής πολιτικής που ακολουθεί, ανέδειξε τη γεωπολιτική αξία που έχουν αποκτήσει. Γιατί ανταγωνίζονται για αυτές οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα;
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πώς οι γερμανικές εκλογές μπορούν να ανατρέψουν την πολιτική ισορροπία της Ευρώπης

Οπτική Γωνία / Πώς οι γερμανικές εκλογές μπορούν να ανατρέψουν την πολιτική ισορροπία της Ευρώπης

«Δεν μπορώ να δεχτώ ότι το 25% των ευρωπαϊκών λαών έγιναν φασίστες και ναζιστές», λέει στη LiFO η Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Όσοι κινδυνολογούσαν, αναμένοντας ξαφνικά να καταστραφεί η ετερόφυλη οικογένεια, έπεσαν έξω»

Οπτική Γωνία / Ένας χρόνος ισότητας στον γάμο: οι αριθμοί, τα δικαιώματα και οι παραλείψεις

«Όσοι κινδυνολογούσαν, αναμένοντας ξαφνικά να καταστραφεί η ετερόφυλη οικογένεια, έπεσαν έξω», λέει στη LiFO η καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, Λίνα Παπαδοπούλου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακροβατώντας / Ο χριστιανός φυσιοθεραπευτής και άλλες άγριες ιστορίες

Ακόμα και αν τα ΜΜΕ καταρρίπτουν κάθε τόσο τα ψέματα του Τραμπ, του Βανς και όλων των απίθανων αυτών τύπων, αυτοί έχουν στα χέρια τους ένα υπερόπλο που λέγεται «μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Κώστας Γιαννακίδης: «Ο Κασσελάκης είναι μια αποτυχημένη βαλκανική αμερικανιά»

Οπτική Γωνία / Κώστας Γιαννακίδης: «Ο Κασσελάκης είναι μια αποτυχημένη βαλκανική αμερικανιά»

Ο γνωστός δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός σχολιάζει με τον δικό του καυστικό τρόπο την επικαιρότητα, την πολιτική και την τηλεόραση, ενώ μιλά για τη ζωή και την πορεία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Λύση δεν είναι η υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας

Ακροβατώντας / Λύση δεν είναι η υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας

Όλες οι απώλειες εδώ και χρόνια είναι προς τα δεξιά κι αυτό δεν αλλάζει, παρά τις προσπάθειες επαναπατρισμού ψηφοφόρων με την υιοθέτηση, έστω εν μέρει, της ατζέντας της ακροδεξιάς. Το αντίθετο συμβαίνει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ