Μπορούν τα μη κρατικά πανεπιστήμια να ωφελήσουν τα δημόσια;

Τελικά, τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα ωφελήσουν τα δημόσια; Facebook Twitter
Βλέπω την παρουσία των ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα ως άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, οι οποίες θα ωφελήσουν τα δημόσια πανεπιστήμια. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

— Ποια είναι η άποψή σας για τη δημιουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας; Ως καθηγητής που διδάσκει σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, είστε υπέρ ή κατά;
Είμαι υπέρ. Προκειμένου, όμως, το όλο εγχείρημα να λειτουργήσει σωστά, θα πρέπει πρώτα να επιλυθεί το ζήτημα της συνταγματικότητας του νόμου. Δεν είμαι συνταγματολόγος, αλλά, ως καθηγητής Χρηματοοικονομικών, γνωρίζω ότι οι σοβαροί επενδυτές απεχθάνονται την αβεβαιότητα. Με άλλα λόγια, κανένα σοβαρό πανεπιστήμιο του εξωτερικού δεν πρόκειται να επενδύσει στην Ελλάδα όσο η αβεβαιότητα της συνταγματικότητας του νόμου εξακολουθεί να υφίσταται.

— Τι είναι το «μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο»;
Πρόκειται για μη δημόσιο πανεπιστήμιο το οποίο δεν λειτουργεί με σκοπό την επίτευξη κέρδους. Τα έσοδα από τα δίδακτρα, για παράδειγμα, (επαν)επενδύονται στη βελτίωση των προγραμμάτων σπουδών, σε εγκαταστάσεις και ανθρώπινο δυναμικό.

Κανένα σοβαρό πανεπιστήμιο του εξωτερικού δεν πρόκειται να επενδύσει στην Ελλάδα όσο η αβεβαιότητα της συνταγματικότητας του νόμου εξακολουθεί να υφίσταται.

— Πιστεύετε ότι έτσι θα ενισχυθούν ή θα παροπλιστούν τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα;  
Εκτιμώ ότι τα δημόσια πανεπιστήμια δεν θα παροπλιστούν. Βλέπω την παρουσία των ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα ως άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, οι οποίες θα ωφελήσουν τα δημόσια πανεπιστήμια για τρεις λόγους.

portrait
Κώστας Μήλας, 
καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool

Πρώτον, και σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι ξένες επιχειρήσεις (τα ξένα πανεπιστήμια) επιτυγχάνουν παραγωγικότητα μέχρι και 11% υψηλότερη εκείνης των εγχώριων επιχειρήσεων (τα δημόσια πανεπιστήμια). Η ποιότητα των επενδύσεων σε εξοπλισμό και τεχνολογία (μεταξύ αυτών, νέες και ενδεχομένως «ηλεκτρονικές» βιβλιοθήκες και ψηφιακή τεχνολογία στη διεξαγωγή μαθημάτων και ακαδημαϊκών εξετάσεων) στα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικότητας στον χώρο τους.

Δεύτερον, οι ξένες επιχειρήσεις προσφέρουν υψηλότερους μισθούς (μέχρι και 6%) σε σχέση με τις εγχώριες. Προκειμένου, λοιπόν, τα δημόσια πανεπιστήμια να κρατήσουν τα δικά τους μέλη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού (ΔΕΠ), σίγουρα θα πιεστούν να προσφέρουν υψηλότερους από τους σημερινούς μισθούς. Τρίτον, οι γνωστές καταλήψεις στα δημόσια πανεπιστήμια σίγουρα θα μειωθούν αισθητά με βάση τη λογικής της αυτοσυντήρησης (αφού οι φοιτητές θα θεωρήσουν τα μη κρατικά πανεπιστήμια ως αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή).

— Πολλοί υποστηρίζουν ότι «τα δημοφιλέστερα πανεπιστήμια στην Ευρώπη είναι μη κρατικά, αλλά δημόσια».
Αυτό που θα απαντούσα είναι ότι, όπως και να τα ορίσει κανείς, σίγουρα δεν αντιμετωπίζουν καταλήψεις (ή καταστροφές) κάτι το οποίο, δυστυχώς, συμβαίνει πολύ συχνά στα δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα.

— Αναφερθήκατε πρόσφατα στο ακανθώδες ζήτημα των διδάκτρων στα μη κρατικά πανεπιστήμια, το οποίο δεν έχει συζητηθεί σοβαρά. Πείτε μας λίγο την εμπειρία σας από τη Μεγάλη Βρετανία.
Τα πανεπιστήμια στη Μεγάλη Βρετανία χρεώνουν ετήσια δίδακτρα 9.250 στερλίνες για τους ημεδαπούς φοιτητές. Ημεδαποί φοιτητές δεν είναι μόνο οι Βρετανοί αλλά και όσοι έχουν μόνιμη κατοικία στη Μεγάλη Βρετανία την τελευταία τριετία. Σημειώνω, εδώ, ότι ο μέσος ετήσιος μισθός στη Μεγάλη Βρετανία, για το 2023, ήταν περίπου 35.000 στερλίνες. Συνεπώς, τα ετήσια δίδακτρα αντιστοιχούν περίπου στο 26,4% αυτού.

Πώς μπορούν, λοιπόν, οι υποψήφιοι φοιτητές να σπουδάσουν εάν δεν διαθέτουν τη σχετική οικονομική δυνατότητα; Απαντώ σημειώνοντας ότι τα δίδακτρα στη Μεγάλη Βρετανία συνδέονται με φοιτητικά δάνεια από το κράτος και ετήσιο επιτόκιο μέχρι 7,3%, των οποίων η αποπληρωμή αρχίζει μετά την αποφοίτηση και μόνο εφόσον ο/η πτυχιούχος προσληφθεί κάπου με ετήσιο μισθό περίπου ίσο με τον μέσο ετήσιο μισθό των νέων ηλικίας μέχρι και 30 ετών (περίπου 27.295 στερλίνες).

— Τι συμβαίνει, από οικονομική άποψη, στην Ελλάδα;
Στη χώρα μας ο μέσος ετήσιος μισθός βρίσκεται κοντά στα 16.500 ευρώ. Τα δίδακτρα των ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, λοιπόν, θα μπορούσαν να αντιστοιχούν περίπου στο 26,4% του μισθού, δηλαδή στα 4.356 ευρώ ετησίως. Εκτιμώ, λοιπόν, ότι η οικονομική πραγματικότητα στη χώρα μας επιτάσσει ετήσια δίδακτρα όχι παραπάνω από 4.356 ευρώ ετησίως. Να σημειώσω, επιπλέον ότι το βρετανικό κράτος δεν επιτρέπει στα πανεπιστήμιά του την αναπροσαρμογή διδάκτρων με βάση τον πληθωρισμό.

Τι κάνουν, λοιπόν, πολλά από αυτά; Προσφέρουν σε αλλοδαπούς φοιτητές, οι οποίοι δεν επιτυγχάνουν τα κριτήρια εισαγωγής στο πανεπιστήμιο, ένα προκαταρκτικό έτος σπουδών προετοιμασίας, το οποίο χρεώνουν πολύ περισσότερο από 9.250 στερλίνες. Αυτή η πρακτική υπονομεύει, ως έναν βαθμό, την ποιότητα σπουδών, αφού εισάγονται στο πανεπιστήμιο και φοιτητές οι οποίοι δεν διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να σκεφτούμε σοβαρά την αναπροσαρμογή διδάκτρων με βάση τον πληθωρισμό, έτσι ώστε τα μη κρατικά πανεπιστήμια να μην εφαρμόσουν την παραπάνω πρακτική στη χώρα μας!

— Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν/μια νέο/-α που θα κληθεί να αποφασίσει αν θα πάει σε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο ή σε ένα μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό;
Εάν δεν διαθέτει την οικονομική δυνατότητα, τότε, μοιραία, το μη κρατικό πανεπιστήμιο παύει να αποτελεί βιώσιμη επιλογή. Θα συνιστούσα να αποφασίσει πρώτα τι θέλει να σπουδάσει. Εάν, για παράδειγμα, αποφασίσει να σπουδάσει Στατιστική, θα πρέπει να μελετήσει ποιο πανεπιστήμιο έχει μεγαλύτερη φήμη στο συγκεκριμένο πεδίο (υπάρχουν διεθνείς συγκριτικές λίστες πανεπιστημίων για κάθε πεδίο σπουδών). Εννοείται ότι ένα μη κρατικό πανεπιστήμιο μπορεί να προσφέρει καλύτερη ποιότητα σπουδών στη Στατιστική, αλλά χειρότερη στην Ιατρική, για παράδειγμα, σε σχέση με ένα δημόσιο πανεπιστήμιο.

Μπορεί τα μη κρατικά πανεπιστήμια στο εξωτερικό να έχουν, ενδεχομένως, καλύτερη φήμη από τα δημόσια της χώρας μας, αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι τα παραρτήματά τους στην Ελλάδα θα έχουν την ίδια φήμη. Εάν, π.χ., αυτά τα παραρτήματα προσλάβουν μέλη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού (ΔΕΠ) που υπολείπονται σε κύρος σπουδών εκείνων των «μητρικών» του εξωτερικού, θα αποτελέσουν «κακό» αντίγραφο των «μητρικών» και δεν θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή των Ελλήνων φοιτητών!

Να σημειώσω, επιπλέον, ότι το (όποιο) ύψος διδάκτρων θα δικαιολογηθεί μόνο εφόσον τα μη κρατικά πανεπιστήμια επενδύσουν σε μοντέρνα αμφιθέατρα, φοιτητικές εστίες και νέες βιβλιοθήκες, αλλά όλα αυτά δεν δημιουργούνται από τη μια μέρα στην άλλη. Θα συνιστούσα, λοιπόν, στους νέους και τις νέες μας να μη σπεύσουν να εγγραφούν στα μη κρατικά που θα επενδύσουν στην Ελλάδα. Ας περιμένουν ένα-δύο χρόνια να δουν πώς θα λειτουργήσει το όλο «εγχείρημα».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δεν πεθαίνουν μόνο οι μουριές στην Αθήνα. Tώρα πεθαίνουν και οι όμορφοι συριακοί Ιβίσκοι

Αστικό πράσινο / Δεν πεθαίνουν μόνο οι μουριές στην Αθήνα. Tώρα πεθαίνουν και οι συριακοί ιβίσκοι

Εκατοντάδες δέντρα της Αθήνας πεθαίνουν. Είναι συριακοί ιβίσκοι που ξεραίνονται ο ένας μετά τον άλλο, από μια ασθένεια που πρώτη φορά επελαύνει στο αστικό πράσινο. Η LiFO έμαθε ποια είναι η μυστηριώδης ασθένεια που αποδεκατίζει τους ιβίσκους και ρώτησε τον δήμο τι κάνει γι' αυτό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι

Διεθνή / Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι Τζινπίνγκ

Η Κίνα επιδιώκει ταυτόχρονα τη μακροπρόθεσμη ανατροπή της διεθνούς τάξης και τη βραχυπρόθεσμη διατήρησή της. Ο Σι είναι πρόθυμος να ανεχθεί έναν κόσμο που φλέγεται, με την ελπίδα ότι η Κίνα δεν θα καεί.
LIFO NEWSROOM
«Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Διεθνή / «Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Ο παγκοσμίου φήμης ιστορικός Πίτερ Φράνκοπαν και ο επικεφαλής διπλωματικός ανταποκριτής και βετεράνος των «New York Times» Στίβεν Ερλάνγκερ σχολιάζουν τη σημερινή εκλογική μάχη στις ΗΠΑ και τη σημασία της για τον υπόλοιπο κόσμο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αμερικάνικη μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Οπτική Γωνία / Η αμερικανική μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Τα διλήμματα που εμμένουν και θα έχουν καταλυτικό ρόλο είτε υπερισχύσει ο Τραμπ είτε η Χάρις αφορούν πια την ίδια τη συνθήκη της λεγόμενης «φιλελεύθερης δημοκρατίας» στην αμερικανική της εκδοχή.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική;

Οπτική Γωνία / Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική

Τα ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια, τα φαινόμενα αυτολογοκρισίας και το κλίμα που επικρατεί. Μιλά στη LiFO η Νένη Πανουργιά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Ρεπορτάζ / Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Οι πισίνες, παράταιρες με το κυκλαδικό τοπίο και αρκετές από αυτές παράνομες, προκαλούν πια αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες, που τις βλέπουν να γεμίζουν ενώ η παρατεταμένη λειψυδρία φέρνει στις βρύσες τους βιομηχανικό, πανάκριβο νερό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ο Ζίζεκ στα 75: «Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος»

Οπτική Γωνία / Ο Ζίζεκ στα 75: «Μην κοιτάς βαθιά μέσα σου, θα ανακαλύψεις μόνο σκατά»

«Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος» δηλώνει σε συνέντευξή του στον Telegraph ο διάσημος Σλοβένος φιλόσοφος, ο οποίος πιστεύει επίσης ότι είμαστε πλέον πολύ κοντά σε ένα είδος «ήπιου φασισμού», όπως γράφει στο νέο βιβλίο του.
THE LIFO TEAM
Γιατί να μη λιντσάρουμε τους ανήλικους δράστες;

Explainer / Το ποινικό δίκαιο ανηλίκων και η δίψα του κοινού για λιντσάρισμα

Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά την υπόθεση ξυλοδαρμού μιας ανήλικης στη Γλυφάδα, η συζήτηση για τη βία μεταξύ ανηλίκων έχει αναζωπυρωθεί, ενώ παράλληλα η κυβέρνηση εξήγγειλε κάποια μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ