Ακόμα κι αν το ενδιαφέρον σας για την σύγχρονη τέχνη και την αρχιστεκτονική είναι ελάχιστο, κατά πάσα πιθανότητα θα επισκεπτόσασταν την Tate Modern αν βρισκόσαστε στο Λονδίνο, το Centre Pompidou στο Παρίσι ή το Guggenheim στο Μπιπλμπάο (το οποίο από μόνο του κατέστησε το συμπαθές λιμάνι της Ισπανίας τουριστικό προορισμό). Οι προορισμοί αυτοί συνήθως τοποθετούνται στην κορυφή της λίστας αξιοθέατων κάθε ταξιδιώτη και όχι άδικα. Εκείνοι όμως που ενδιαφέρονται λίγο παραπάνω για τα δύο αυτά θέματα οφείλουν να ανακαλύψουν τα λιγότερο γνωστά μουσεία σύγχρονης τεχνης στην Ευρώπη, τα οποία έχουν σχεδιάσει σουπερσταρ της αρχιτεκτονικής.
Πέρα από τους υπέροχους εκθεσιακούς χώρους τα περισσότερα από τα μουσεία αυτά έχουν και ένα άλλο κοινό: αποτελούν κομβικό στοιχείο έργων αστικής ανάπλασης σε παλιά ναυπηγεία, υποβαθμισμένες περιοχές και εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές ζώνες. Στις υποβαθμισμένες αυτές περιοχές έφεραν ζωή, δραστηριότητα και τέχνη. Μια επίσκεψη στους χώρους αυτούς θα σας εκπλήξει και θα σας ενθουσιάσει.
Astrup Fearnley Museet, Όσλο, Νορβηγία
Όταν το ιδιωτικο Μουσείο Astrup Fearnley μεγάλωσε πολύ κι έπαψε να "χωράει" στην αρχική του τοποθεσία στο κέντρο του Όσλο, στράφηκε στον Renzo Piano για να σχεδιάσει ένα κτήριο που θα στεγάσει μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές έργων σύγχρονης τέχνης σην Νορβηγία. Πάνω σε ένα κανάλι στην αναμορφωμένη περιοχή του Tjuvholmen — μια μικρή χερσόνησο στο Oslofjord η οποία είχε μετατραπεί σε εγκαταλελειμμένο ναυπηγείο — τα τρία κτήρια που αποτελούν το μουσειακό σύμπλεγμα απηχούν την ναυτική ιστορία της περιοχής με τοίχους επενδεδυμένους από παλαιωμένο ξύλο και συνδέονται από μια στέγη που θυμίζει ξάρτια ιστιοπλοϊκού. Δίπλα από το Μουσείο βρίσκεται η υπαίθρια Γλυπτοθήκη Tjuvholmen, επίσης έργο του Piano.
Πέρα από τους υπέροχους εκθεσιακούς χώρους τα περισσότερα από τα μουσεία αυτά έχουν και ένα άλλο κοινό: αποτελούν κομβικό στοιχείο έργων αστικής ανάπλασης σε παλιά ναυπηγεία, υποβαθμισμένες περιοχές και εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές ζώνες. Στις υποβαθμισμένες αυτές περιοχές έφεραν ζωή, δραστηριότητα και τέχνη.
Musée des Confluences, Λυόν, Γαλλία
Το Musée des Confluences άνοιξε τις πόρτες του στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας τον Δεκέμβριο του 2014 και αποτελεί το κέντρο του πιο φιλόδοξου σχεδίου αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Μετέτρεψε το σε παρακμή λιμάνι της Λυόν στην Presqu'île σε μια γειτονιά που σφύζει από ζωή με μοντέρνα κλάμπ, εστιατόρια, καταστήματα και συγκροτήματα διαμερισμάτων, πολλά εκ των οποίων στεγάζονται σε τέως βιομηχανικά κτήρια που μεταμορφώθηκαν σε σύγχρονους χώρους. Το μουσείο, έργο του αυστριακού αρχιτεκτονικού ντεκονστρουκτιβιστικού γραφείου Coop Himmelb(l)au, διαθέτει μια τεράστια και φωτεινή αίθουσα υποδοχής και από πάνω βρίσκεται μια χαλύβδινη κατασκευή που ονομάζεται το Σύννεφο, η οποία φιλοξενεί μόνιμε εκθέσεις που εξερευνούν την διασύνδεση μεταξύ ανθρώπου, πολιτισμού και φύσης. Και φυσικά εφόσον βρισκόμαστε στην Λυόν η brasserie του μουσείου δικαίως μπορεί να κομπάζει για τον σεφ της που διαθέτει ένα αστέρι Michelin.
Vitra Design Museum, Weil am Rhein, Γερμανία
Η πρώτη παραγγελία που δέχθηκε ο Frank Gehry στην Ευρώπη ήταν στην Γερμανία, στο Weil am Rhein προκειμένου να αποτελέσει την έδρα της συλλογής ενός Ελβετού κατασκευαστή επίπλων. Το Vitra Design Museum άνοιξε το 1989 κι έκτοτε αποτελεί τμήμα του ευρύτερου Vitra Campus. Ο διευθύνων σύμβουλος της Vitra, Rolf Fehlbaum, αποφάσισε κάποια στιγμή να μετατρέψει τον περιβάλλοντα χώρο σε ένα πάρκο σύγχρονης αριχτεκτονικής αναθέτοντας τα έργα σε ιδιοφυϊες όπως η Zaha Hadid, ο Tadao Ando και οι SANAA. Πρέπει οπωσδήποτε να δείτε το πενταόροφο κτίσμα των Herzog & de Meuron's Vitrahaus, μια γκαλερί/κατάστημα όπου παρουσιάζεται η οικιακή συλλογή της εταιρείας.
Kumu, Ταλίν, Εσθονία
Μήνες μόνο μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας της από την Σοβιετική Ένωση το 1991, το Ανώτατο Συμβούλιο της Εσθονίας αποφάσισε ότι στο πρόσφατα απελευθερωθέν έθνος άξιζε ένα μουσείο τέχνης που να αντικατοπτρίζει την αισιοδοξία ενός μετασοβιετικού μέλλοντος. Το Μουσείο KUMU άνοιξε τελικά το 2006 στο ιστορικό πάρκο Kadriog, λίγα μόλις μέτρα από το μπαρόκ παλάτι που είχε οικοδομήσει ο Μεγάλος Πέτρος για την σύζυγο του Αικατερίνη Α'. Ο Φινλανδός αρχιτέκτονας Pekka Vapaavuori σχεδίασε ένα ημικυκλικό κτήριο από γυαλί και ασβεστόλιθο στην πλαγιά του λόφου Lasnamäe, όπου δύο από τους επτά ορόφους είναι κρυμμένοι υπογείως για να μην επισκιαστεί το παλάτι.
Turner Contemporary, Margate, Αγγλία
Η ποιότητα του διασπείροντος φωτός στην ακτή του Κεντ ήταν εκείνο που έκανε τον J. M. W. Turner, έναν από τους πιο αγαπημένους ζωγράφους της Αγγλίας και αντικείμενο της ταινίας Mr. Turner του σκηνοθέτη Mike Leigh, να επιστρέφει εκεί χρόνο με τον χρόνο. Έτσι, όταν ο Sir David Chipperfield σχεδίαζε την πινακοθήκη Turner Contemporary, θεώρησε κεφαλαιώδους σημασίας το να αιχμαλωτίσει την φωτεινότητα και το παιχνίδισμα του φωτός στο νερό. Το κτήριο αποτελείται από έξι πανομοιότυπους διασυνδεδεμένους κύβους και έχει ανεγερθεί ακριβώς στο σημείο του πανδοχείου όπου διέμενε ο Turner κατά τις επισκέψεις του στο Margate, μια παραθεριστική πόλη που είχε αφεθεί να παρακμάσει μέχρι που άνοιξε το νέο μουσείο το 2011. Από την είσοδο οι επισκέπτες απολαμβάνουν την θέα προς την θάλασσα. Στον επάνω όροφο τα τεράστια παράθυρα πλημμυρίζουν τις αίθουσες της πινακοθήκης με το φως της Βόρειας Θάλασσας.
Kunsthaus Graz, Γκράτς, Αυστρία
Οι ντόπιοι το αποκαλούν ο "Φιλικός Εξωγήϊνος". Πρόκειται για μια μπλε ιριδίζουσα φούσκα που μοιάζει σαν να αναδύθηκε από τα βάθη της θάλασσας και να εγκαταστάθηκε αταίριαστα μεν, άνετα δε, ανάμεσα στα γοτθικά, αναγεννησιακά, μπαρόκ και αρ νουβώ κτήρια του Γκράτς στην Αυστρία. Η προκλητική δημιουργία των Λονδρέζων Colin Fournier και Sir Peter Cook στεγάζει το Kunsthaus Graz και εηκαινιάστηκε το 2003 ως το magnum opus όταν η πόλη ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Στην οροφή, παράθυρα σε σχήμα στόμιο που θυμίζουν περισκόπια επιτρέπουν στο φυσικό φως να περνάει, ενώ τα τεχνητά φώτα κάτω από το διαφανές κέλυφος του κτηρίου μπορούν να προγραμματιστούν μεμονωμένα ώστε να δημιουργήσουν ένα έργο επί του ιδίου του κτίσματος.
Μουσείο Σύγχρονης τέχνης της Βαρκελώνης, Ισπανία
Το Μουσείο Σύγχρονης τέχνης της Βαρκελώνης ξεκίνησε με προβλήματα όταν η ημερομηνία των εγκαινίων του, η οποία είχε προγραματιστεί ώστε να συμπέσει με τους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξάγονταν στην πόλη το 1992, αναβλήθηκε για τρία χρόνια τουλάχιστον. Το λαμπερό λευκό κτήριο του Richard Meier όμως έχει πλέον καταστεί ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της χώρας, φιλοξενώντας μια διαρκώς αυξανόμενη συλλογή 5.000 έργων Ισπανών, Καταλανών και διεθνών καλλιτεχνών. Έχει μεν οικοδομηθεί ανάμεσα στα στενά δρομάκια και τα παλιά κτίσματα της περιοχής Raval, λίγα μόλις τετράγωνα μακριά από το γοτθικό κέντρο της πόλης, αλλά το BACMA είναι ένα τολμηρό υπόδειγμα μοντερνισμού. Οι φεγγίτες, τα προς νότο στραμμένα παράθυρα και το εξωτερικό από σμάλτο του επιτρέπουν στο φυσικό φως να πλημμυρίζει τους εκθεσιακούς χώρους ενώ προσφέρουν ανεμπόδιστη θέα προς την Plaça dels Àngels και το παρεκκλήσι του 15ου αι. Convent dels Àngels, που αποδόθηκαν στο μουσείο το 2014 για να αποκτήσει περισσότερο χώρο.
ARoS Aarhus Art Museum, Aarhus, Δανία
Όταν το ARoS Aarhus Art Museum της Δανίας, το οποίο είχε ιδρυθεί το 1859, μεταφέρθηκε για τέταρτη φορά το 2004, ήταν για να στεγαστεί σε ένα κτήριο έξυπνα σχεδιασμένο από το δανέζικο αρχιτεκτονικό γραφείο Schmidt Hammer Lassen ώστε να συνδέσει το μουσείο με τον έξω κόσμο. Ένας πεζόδρομος διασχίζει το φωτεινό εσωτερικό του, λειτουργώντας ως γέφυρα ανάμεσα στην ζωή του δρόμου και από τις δύο πλευρές, ενώ διαιρεί το μουσείο σε δύο πτέρυγες. Μερικά χρόνια αργότερα το ARoS αποτέλεσε μεγάλη ατραξιόν με την προσθήκη του πανοράματος Ουράνιο Τόξο του Ólafur Elíasson, μια μόνιμη εγκατάσταση που ίπταται σαν πολύχρωμη άλως πάνω από το κατά τα άλλα αυστηρό εξωτερικό του μουσείου. Την ημέρα αυτός ο κυκλικός πεζόδρομος που περικλείεται από γυαλί προσφέρει μια όψη 360 μοιρών στο Aarhus, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας ενώ την νύχτα φαίνεται σαν ένας δακτύλιος - ουράνιο τόξο στον ουρανό.
Εθνικό Μουσείο των Τεχνών του XXI Αιώνα, Ρώμη
Χρειάστηκαν πάνω επτά χρόνια και έξι αλλαγές κυβέρνησης για να αναγερθεί το πρώτο εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης της Ιταλίας, το Εθνικό Μουσείο των Τεχνών του XXI Αιώνα και περισσότερο γνωστό ως MAXXI. Το διακεκριμένο σχέδιο της Zaha Hadid οικοδομήθηκε στον χώρο τέως στρατώνων, κοντά στο Parco della Musica του Renzo Piano, και είναι αξιοσημείωτοι οι στιλπνοί, καμπυλωτοί τσιμεντένιοι εξωτερικοί τοίχοι που οριζουν την περίμετρο του και στην συνέχεια επανεμφανίζονται στο εσωτερικό του σαν κορδέλες που συνδέουν και ταυτόχρονα χωρίζουν τις γκαλερί και τις αίθουσες των εκθέσεων.
Zentrum Paul Klee, Βέρνη, Ελβετία
Το συλλογιστικό στυλ του Ελβετογερμανού ζωγράφου Paul Klee απαιτούσε το κτήριο που θα φιλοξενούσε τα έργα του να μην αποσπά την προσοχή από την τέχνη και ο Ιταλός αρχιτέκτονας Renzo Piano το πέτυχε αυτό υποδειγματικά. Το μεγαλύτερο μέρος του Zentrum Paul Klee που βρίσκεται λίγο έξω από την Βέρνη, είναι χτισμένο μέσα στην πλαγιά για να ελαχιστοποιήσει την παρουσία του και να χάνεται στον περιβάλλοντα χώρο. Τα τρία χαλύβδινα κύματα που σχηματίζουν την οροφή αποτελούνται από πολύπλοκα γεωμετρικά δοκάρια όπου κανένα δεν μοιάζει με κάποιο άλλο και μιμούνται το ήπιο τοπίο και τις καμπύλες των Άλπεων που φαίνονται στο βάθος. Το αποτέλεσμα είναι ένα ησυχαστήριο όπου μπορεί κανείς να απολαύσει περισσότερα από 4.000 έργα του Klee.
σχόλια