Τα λογοτεχνικά θέλγητρα και οράματα μιας νέας γενιάς

Τα λογοτεχνικά θέλγητρα και οράματα μιας νέας γενιάς Facebook Twitter
Παναγιώτης Κεχαγιάς
0

1.

Πάθος. Σε άλλες, πιο ευοίωνες εποχές, κάποιοι μπόρεσαν με ελάχιστες, αλλά πολύ δυνατές λέξεις, να συμπυκνώσουν το ανατρεπτικό και λυτρωτικό μαζί πρόγραμμά τους – ένα πρόγραμμα που πυρήνας του ήταν το πάθος για το εφήμερο, την καθημερινή ζωή, την ένταση των στιγμών. Με ολιγόλεκτες φράσεις που λειτουργούσαν ως επικρουστήρας και ως οδοδείκτης, κατάφεραν να ποντάρουν τα πάντα σε μια διαρκή επανάσταση μέσα στην πόλη και μέσα στα εικοσιτετράωρα. Άδραξαν ασμένως τα τελευταία λόγια του Γέρου του Βουνού, του περιβόητου Χασάν-ι-Σαμπάχ, και τα έκαναν πυξίδα. Τα λόγια αυτά έλεγαν: «Τίποτα Δεν Είναι Αληθινό. Όλα Επιτρέπονται». Αυτή την επίφοβη ρήση την ταίριαξαν με μιαν άλλη, εξίσου επίφοβη, δίκοπη και δίσημη εξαγγελία: «Η λήθη είναι το κυρίαρχο πάθος μας». Και έτσι ξεκίνησαν και έτσι πορεύτηκαν. Έστειλαν στη λήθη ό,τι δεν τους άγγιζε, ό,τι δεν τους ενθουσίαζε, ό,τι δεν προκαλούσε εκρήξεις στο κρανίο. Έστειλαν στη λήθη ό,τι νεκρό βάραινε στις συνειδήσεις τους. Έστειλαν στη λήθη ό,τι δεν προκαλούσε κραδασμούς πάθους. Τέλος, έστειλαν στη λήθη ό,τι, απλούστατα, δεν τους άρεσε. Δεν είναι κι εύκολο να κάνεις στην άκρη ό,τι δεν σου αρέσει. Τα τελευταία χρόνια, μια νέα γενιά, μάλλον αθόρυβων δημιουργών, έχει στήσει το πολύπτυχο εργαστήριό της στο κέντρο του κόσμου. Πρόκειται για δημιουργούς που επίσης ξέρουν ότι τίποτα δεν είναι αληθινό και όλα επιτρέπονται, που επίσης φρονούν ότι η λήθη είναι λυτρωτική καθώς σε απαλλάσσει από περιττά βάρη και σου επιτρέπει να δημιουργήσεις βασιζόμενος στους λιγοστούς παλαιότερους δημιουργούς που σε έκαναν να κόψεις τις γέφυρες με ό,τι είναι ανιαρό και ανούσιο. Αυτοί οι νέοι δημιουργοί θέλουν να περνάνε απαρατήρητοι και φροντίζουν να στήνουν, αυτοί, οι λίγοι κι εκλεκτοί, πύργους ελέγχου του καλού γούστου, εναέρια παρατηρητήρια και αποθήκες του ουρανού, συνδυάζοντας πάθος, λογική, και ευαισθησία. Ήδη τους ευγνωμονούμε.


2.

Λογική. Δουλεύοντας ακριβώς έτσι, με πάθος, λογική κι ευαισθησία, ο Παναγιώτης Κεχαγιάς (Αθήνα, 1978) επιμένει να αποτίνει αλλεπάλληλους φόρους τιμής, και τομής, σε ό,τι τον ώθησε στο περιπετειώδες παιχνίδι των λέξεων, στη λογοτεχνία που θέλει να προσκαλεί στο ίδιο τραπέζι τον Μπόρχες και τον Κάφκα, τον Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας και τον Tόμας Πίντσον, τον Αχιλλέα Κυριακίδη και τον Ευγένιο Αρανίτση. Ο Κεχαγιάς οργανώνει τις ιστορίες που στεγάζονται στο κομψό τομίδιο Τελευταία Προειδοποίηση (εκδ. Αντίποδες) με σκακιστική λογική, με εξόχως προσεκτικές κινήσεις, με σύστημα και μέθοδο. Οι αναφορές του σε ό,τι αγαπάει από το Μεγάλο Βιβλίο της Ανησυχίας του Εικοστού Αιώνα είναι οργανικά φυτεμένες στις πλοκές που υφαίνει, είναι κλεισίματα ματιού και ευγενικές, ανεπαίσθητες υποκλίσεις στο μεγαλείο των αγαπημένων του συγγραφέων. Εκκινεί από αυτούς τους ευνοούμενους δημιουργούς και εν συνεχεία κάνει τα δικά του. Τα δύο πρώτα διηγήματα («Πώς να επιτύχετε στην άσκηση της ταυρομαντείας» και «Κάτι αναλλοίωτο») λένε ότι όλα ξεκινάνε από τον Μπόρχες, αλλά τίποτα δεν σταματάει εκεί, ότι ο λαβύρινθος είναι εντός μας και ότι ο χάρτης δεν είναι η επικράτεια, και το λένε λογοτεχνικά, απερίφραστα και αριστοτεχνικά. Το τρίτο διήγημα («Η έλευση της ευτυχίας»), εκτενές και περίπλοκο, μας καλεί να εισέλθουμε στο μυστηριώδες μέλαθρο της επιστήμης, των αλλόκοτων διαδρόμων της ραδιουργίας, της αναζήτησης μιας ευτυχίας που επιμένει να μένει ανέφικτη, απροσπέλαστη. Καθώς κυλάει η αφήγηση, ο Κεχαγιάς ενθέτει ιστορίες μέσα στις ιστορίες, επανέρχεται στην αρχική ιστορία, την τεμαχίζει και τη συναρμολογεί εκ νέου, μας παρασύρει, κάθε τόσο, ξανά και πάλι, στη δίνη των πραγμάτων της ζωής που θέλει να απαλλαχθεί από ασφυκτικούς κλοιούς και θέλει να ανοιχτεί στο αίνιγμα.


3.

Ευαισθησία. Πίσω από τις περίπλοκες κατασκευές του Κεχαγιά πάλλεται μια ευαίσθητη μεμβράνη. Δίχως την ευαισθησία, ακόμα και τα Γαλάζια Άνθη του Queneau μοιάζουν αναιμικά. Ο Κεχαγιάς μπολιάζει με ευαισθησία τη σκακιέρα. Τα διηγήματά του ερωτοτροπούν με την ποίηση. Ναι, «χτυπάει εντός τους η μηχανική καρδιά της πόλης», αλλά μαζί ακούς τη μελωδία των συναισθημάτων, αντιλαμβάνεσαι, διαρκώς, ότι το πεζογράφημα ολισθαίνει ευπρόσδεκτα προς το τραγούδι. Η αφήγηση, το story, ξέρει πώς να συγκεραστεί με εκείνον τον λυρισμό που συναντάμε στους ποιητές οι οποίοι στράφηκαν στην πρόζα (Vladimir Nabokov, Malcolcm Lowry, David Markson και άλλοι). Ο Κεχαγιάς ξέρει να μιλάει για τη «σκιά ενός άντρα που ακολουθεί έναν άντρα που έχει γνωρίσει μόνο σαν σκιά».

radiobookspotting.blogspot.gr/

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της LIFO.

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ