Είναι γνωστό τοις πάσι ότι ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ έκοψε το αριστερό του αυτί σε μία στιγμή ψυχικής απόγνωσης. Ωστόσο, από εκείνο το θλιβερό συμβάν στην ταραχώδη ζωή του καλλιτέχνη έχουν περάσει 128 χρόνια και παρ' όλα αυτά οι συζητήσεις και οι μελέτες επ' αυτού δεν λένε να κλείσουν. Αντιθέτως, πρόκειται για αγαπημένο θέμα αντιπαραθέσεων μεταξύ των μελετητών το τι ακριβώς συνέβη εκείνο τον Δεκέμβρη του 1888 στην Άρλ. Και τι ακριβώς είχε κάνει ο καλλιτέχνης; Είχε κόψει ένα κομμάτι από το αυτί του ή ολόκληρο τον λοβό;
Το ζήτημα φαίνεται ότι απασχόλησε αρκετά την συγγραφέα και ερασιτέχνη ιστορικό Bernadette Murphy, η οποία κατά τη διάρκεια ερευνών της τελευταίας περιόδου του έργου του Ολλανδού μετά-ιμπρεσσιονιστή, ανακάλυψε ένα ντοκουμέντο σε αμερικανικά αρχεία που μάλλον δίνει απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Σε ένα σημείωμα γραμμένο από το χέρι του Félix Rey, του γιατρού που φρόντισε τον Βαν Γκογκ στο νοσοκομείο της Αρλ, εμπεριέχεται και ένα σκίτσο του παραμορφωμένου αυτιού του καλλιτέχνη, κάτι που αποδεικνύει ότι ο ζωγράφος έκοψε σύριζα το αυτί του...
Το συγκεκριμένο σημείωμα και το σκίτσο θα εκτεθούν για πρώτη φορά σε ευρύ κοινό στο Μουσείο Βαν Γκογκ και στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο "Στα πρόθυρα της παραφροσύνης" που ανοίγει τις πύλες της αυτή την Παρασκευή και θα διαρκέσει έως τις 25 Σεπτεμβρίου. Εκεί θα εκτεθούν και άλλα σπάνια ντοκουμέντα που τεκμηριώνουν επαρκώς το πάντα ανοιχτό ζήτημα της πνευματικής αστάθειας του καλλιτέχνη.
Η ίδια έκθεση περιλαμβάνει περίπου 25 πίνακες και άλλα αντικείμενα, όπως ένα σκουριασμένο περίστροφο, το οποίο εικάζεται ότι χρησιμοποίησε ο Βαν Γκογκ, όταν έβαλε τέλος στη ζωή του, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνουν οι υπεύθυνοι του μουσείου. Όλα αυτά, στην προσπάθεια να αναλυθεί η τελευταία περίοδος της ζωής του με την κλιμάκωση των ψυχολογικών προβλημάτων του να παρατίθεται ανάγλυφη πλέον από εκείνη τη μοιραία νύχτα που έκοψε το αυτί του στις 29 Ιουλίου του 1890, μέχρι τη μέρα της αυτοκτονίας του στην Auvers-sur-Oise, στη Γαλλία.
Και όλα αυτά δεν γίνονται εκ του περισσού ή από μία εμμονή στην προσωπικότητα και το έργο του καλλιτέχνη. Το θέμα της πνευματικής του υγείας πάντα ενθουσίαζε τους ανθρώπους που λάτρευαν την τέχνη του, όμως μέχρι σήμερα το Μουσείο Βαν Γκογκ - το οποίο διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή του έργου του σε ολόκληρο τον κόσμο - δεν είχε θίξει ξεκάθαρα και εμπεριστατωμένα το θέμα. Αντίθετα, μέχρι πριν από λίγο καιρό, το Μουσείο εστίαζε στην αισθητική και τεχνική πρόοδο του καλλιτέχνη, χωρίς όμως να προσηλώνεται στην προσωπική του πορεία που μοιραία δίνει έναν εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό στις εκθέσεις που τον αφορούν.
Πόσω μάλλον, όταν το ενδιαφέρον και η έρευνα στρέφεται σε μια προσωπική ζωή, που απ' ό,τι φαίνεται υπέφερε και από ερωτική απελπισία, αφού όπως αναφέρει η Murphy, το αυτί του ο Βαν Γκογκ το έκοψε ως μία συμβολική κίνηση απεγνωσμένων αισθημάτων του καλλιτέχνη προς μία νεαρή γυναίκα, την Γκαμπριέλ, που εργαζόταν σε πορνείο... Η γυναίκα προφανώς όλα τα προηγούμενα χρόνια υπέφερε πολλά, ενώ είχε μια βαθιά ουλή που κινητοποίησε αισθήματα προστασίας στην ψυχή του καλλιτέχνη.
"Υπάρχει κάτι το σχεδόν θρησκευτικό στον τρόπο με τον οποίο της προσέφερε ένα κομμάτι του σώματος του, για να επιδιορθώσει ένα άλλο του δικού της σώματος", λέει η Murphy που έχει εκπονήσει πολύχρονη έρευνα πάνω στη ζωή και τα μέρη που έζησε και δημιούργησε ο Βαν Γκογκ. "Υπέφερε από μια άσχημη ουλή και ήταν σαν να της δίνει φρέσκια σάρκα".
σχόλια