Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
O ζωγράφος. Λεπτομέρεια από το Γωνία του τραπεζιού, 1872 © Rmn-Grand Palais (musée d’Orsay) / Photo Hervé Lewandowski

Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ

0

Σε έναν σημαντικό καλλιτέχνη του 19ου αιώνα, τον Ανρί Φαντέν-Λατούρ, είναι αφιερωμένη η έκθεση με τίτλο «Second Skin» στο Musée du Luxembourg στο Παρίσι. Πρόκειται για την πρώτη αναδρομική για τον Γάλλο ζωγράφο και λιθογράφο που πραγματοποιείται στο Παρίσι μετά το 1982 και αναμένεται να μαγνητίσει το ενδιαφέρον των φιλότεχνων. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν περισσότερα από 150 έργα –πίνακες, λιθογραφίες, σχέδια και άλλες προπαρασκευαστικές μελέτες– του ζωγράφου που έγινε διάσημος για τις νεκρές φύσεις και τα ομαδικά πορτρέτα Παρισινών καλλιτεχνών και συγγραφέων. Αυτή, ωστόσο, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι μια δημιουργική πλευρά του Λατούρ λιγότερο γνωστή, μια σειρά από λιθογραφίες και πίνακες που, σε αντίθεση με τα πλέον γνωστά ρεαλιστικά του έργα, είναι εμπνευσμένη από τη μουσική μεγάλων κλασικών συνθετών και βρίσκεται πιο κοντά στον συμβολισμό.


Στα πρώιμα έργα του ζωγράφου που δημιουργούνται μέσα στο εργαστήριό του συναντάμε αυτοπροσωπογραφίες του Λατούρ, πορτρέτα μελών της οικογένειάς του και τις πρώτες νεκρές φύσεις, που αποκαλύπτουν ήδη τις εξαιρετικές ικανότητες παρατήρησης του καλλιτέχνη. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1864-1872 ο Ανρί Φαντέν-Λατούρ εργάζεται εντατικά και καινοτομεί στον τομέα των ομαδικών πορτρέτων, ενώ στο τρίτο μέρος της έκθεσης παρουσιάζονται οι νεκρές φύσεις και τα πορτρέτα που ο καλλιτέχνης δημιούργησε μεταξύ 1873 και 1890. Σταδιακά η επαναλαμβανόμενη θεματογραφία δείχνει να κουράζει τον Λατούρ, ο οποίος, όπως αποκαλύπτεται στο τέταρτο μέρος της έκθεσης, εμπνέεται από τη μουσική –ιδίως του Βάγκνερ–, τη μυθολογία και από ωδές στην ομορφιά του γυναικείου σώματος και δημιουργεί μια σειρά από λιγότερο γνωστά έργα στα οποία κυριαρχεί η φαντασία. Η έκθεση φωτίζει την προσωπικότητα του ζωγράφου παρουσιάζοντας την εκτεταμένη αλληλογραφία που διατηρούσε με πολλούς από τους φίλους του και καλλιτέχνες της εποχής –ανάμεσά τους συναντάμε τους Μανέ, Κουρμπέ και Ρεμπό–, καθώς και ένα σώμα από ανέκδοτες φωτογραφίες.

Τον ενδιαφέρει να αποτυπώσει το θέμα του με ρεαλισμό και πειραματίζεται με ποικίλες τεχνοτροπίες, εφαρμόζοντας με διαφορετικούς τρόπους το υλικό του, ώστε να αποδώσει τις διαφορετικές υφές των αντικειμένων.


Αυτές οι φωτογραφίες είναι η έκπληξη της έκθεσης: πρόκειται για δεκάδες γυναικεία γυμνά τα οποία φυλάσσονται στο Μουσείο της Γκρενόμπλ και ελάχιστα από αυτά έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Άλλωστε, εικάζεται ότι η χήρα του καλλιτέχνη, πριν δωρίσει, το 1821, –σχεδόν κρυφά– περίπου 1.400 φωτογραφίες, είχε καταστρέψει όσες θεωρούσε ιδιαίτερα σκανδαλιστικές. Ο Λατούρ, όπως και πολλοί σύγχρονοί του ζωγράφοι, χρησιμοποιούσε τις φωτογραφίες για να εξελίξει τις μελέτες του στο γυμνό. Ωστόσο, ενώ κάποιες είναι πραγματικά έργα τέχνης, άλλες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ακόμη και πορνογραφικές, αιφνιδιάζοντας όσους διατηρούν για τον Λατούρ την εικόνα του ευαίσθητου καλλιτέχνη που ζωγράφιζε υπέροχες νεκρές φύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετές από τις φωτογραφίες είναι του Félix Moulin, φωτογράφου που το 1851 καταδικάστηκε σε έναν μήνα φυλάκιση για πορνογραφία, ενώ άλλες ανήκουν στον Guglielmo Plüschow –ειδικό στις λάγνες πόζες–, που είχε κατηγορηθεί για μαστροπεία. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που ο ζωγράφος είχε ζητήσει να μη δημοσιοποιηθεί το προσωπικό του αρχείο πριν συμπληρωθούν εκατό χρόνια από τη γέννησή του.

Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Η ανάγνωση, 1877 © musée des Beaux-Arts de Lyon / Photo Alain Basset

 

 

 

Ο Ανρί Φαντέν-Λατούρ γεννήθηκε στην Γκρενόμπλ το 1836. Ο πρώτος του δάσκαλος ήταν ο πατέρας του, ο οποίος ήταν καθηγητής Σχεδίου. Το 1850 μπήκε στην Ecole de Dessin, όπου υπήρξε μαθητής του Lecoq de Boisbaudran. Το 1851 ξεκίνησε τις σπουδές του στην Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι, από το 1854, όμως, αποφάσισε να αφιερώσει τον χρόνο και την ενέργειά του στην αντιγραφή πινάκων σπουδαίων ζωγράφων, που φιλοξενούνταν στο Λούβρο. Αν και φίλος με πολλούς ιμπρεσιονιστές, όπως ο Μανέ, ο ίδιος υιοθετεί μια παραδοσιακή τεχνική, χρησιμοποιώντας και σμάλτο, όπως οι καλλιτέχνες του 17ου αιώνα. Ακολουθώντας το παράδειγμα των προκατόχων του, για τις νεκρές φύσεις του επιλέγει ταπεινά αντικείμενα, τα οποία τοποθετεί με ιδιαίτερη επιμέλεια πάνω σε ασαφές φόντο, ενώ, σε αντίθεση με τους ιμπρεσιονιστές, ζωγραφίζει μόνο στο εργαστήριό του και όχι σε φυσικό περιβάλλον. Τον ενδιαφέρει να αποτυπώσει το θέμα του με ρεαλισμό και πειραματίζεται με ποικίλες τεχνοτροπίες, εφαρμόζοντας με διαφορετικούς τρόπους το υλικό του, ώστε να αποδώσει τις διαφορετικές υφές των αντικειμένων.

Το 1861,κατά τη διάρκεια μιας μακράς επίσκεψής του στο Λονδίνο, ο φίλος του Αμερικανός ζωγράφος και χαράκτης Τζέιμς Άμποτ ΜακΝιλ Γουίστλερ τον σύστησε στους συλλέκτες και φιλότεχνους κ. και κα Έντουιν Έντουαρντς, οι οποίοι, εντυπωσιασμένοι, απέκτησαν μεγάλο αριθμό από τις νεκρές φύσεις του, ενώ μεσολάβησαν για πολλές από τις πωλήσεις έργων του στην Αγγλία. Ο Λατούρ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1870 ζωγράφισε πολυάριθμες συνθέσεις με θέμα τους τα τριαντάφυλλα σε βάζο, οι οποίες έγιναν ανάρπαστες από τους Άγγλους συλλέκτες, μια και στην Αγγλία ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη η καλλιέργεια τριαντάφυλλων – πολύ περισσότερο απ' ό,τι στη Γαλλία. Παρότι αφιέρωσε στη νεκρή φύση τα περισσότερα χρόνια της σταδιοδρομίας του, ο Ανρί Φαντέν-Λατούρ έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τις μεγάλες ομαδικές προσωπογραφίες του, οι οποίες είναι αφιερωμένες σε καλλιτέχνες της εποχής του. Από τα πιο διάσημα έργα του είναι το «Αφιέρωμα στον Ντελακρουά» (1864, Λούβρο) και το «Εργαστήρι στο Μπατινιόλ» (1870, Λούβρο), όπου γύρω από τον Μανέ που βρίσκεται στο εργαστήρι του είναι συγκεντρωμένοι ο Μπαζίλ, ο Ζολά, ο Μονέ και ο Ρενουάρ. Το 1875 ο Λατούρ παντρεύτηκε τη ζωγράφο Victoria Dubourg, στο οικογενειακό κτήμα της οποίας στην Ορν, στην Κάτω Νορμανδία, περνούσαν τα καλοκαίρια τους. Εκεί στις 25 Αυγούστου του 1904 ο Ανρί Φαντέν-Λατούρ θα αφήσει την τελευταία του πνοή και θα ταφεί στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.


Χαρακτηριστικό της φήμης την οποία είχε αποκτήσει είναι το γεγονός ότι ο Μαρσέλ Προυστ τον αναφέρει στο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο»: «"Τα χέρια πολλών νεαρών γυναικών θα ήταν ανίκανα να κάνουν ό,τι βλέπω εκεί", είπε ο Πρίγκιπας, δείχνοντας τις ημιτελείς υδατογραφίες της Madame de Villeparisis. Και τη ρώτησε αν είχε δει τους πίνακες με τα λουλούδια του Φαντέν-Λατούρ που είχαν εκτεθεί πρόσφατα».

 ΔΕΙΤΕ 13 EΡΓΑ ΤΟΥ 

Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
H γωνία του τραπεζιού (από αριστερά προς τα δεξιά): Paul Verlaine, Arthur Rimbaud, Elzéar Bonnier, Léon Valade, Emile Blémont, Jean Aicart, Ernest d’Hervilly, Camille Pelletan, 1872 © Rmn-Grand Palais (musée d’Orsay) / Photo Hervé Lewandowski
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Γυμνή γυναίκα, 1872 © Rmn-Grand Palais (musée d’Orsay) / Photo Hervé Lewandowski
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Charlotte Dubourg, 1882 © Musée d’Orsay, Dist. Rmn-Grand Palais / Photo Patrice Schmidt
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Η νύχτα, 1897 © Rmn-Grand Palais (musée d’Orsay) / Photo Hervé Lewandowski
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Η επέτειος, 1876 © Musée de Grenoble
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Ανρί Φαντέν-Λατούρ, 1853 © Rmn-Grand Palais / Photo Philipp Bernard
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
H μελέτη, Sara Elizabeth Budgett, 1883 © collection du musée des beaux-arts de Tournai, legs Van Cutsem
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Νεκρή φύση, 1869 © Musée de Grenoble
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Kαλοκαιρινά λουλούδια και φρούτα, 1866 © The Toledo Museum of Art
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Τριαντάφυλλα, 1889 © musée des Beaux-Arts de Lyon / Photo Alain Basset
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Πορτρέτο του Léon Maître, 1886 © Chrysler Museum of Art, Norfolk, VA / don de Walter P. Chrysler, Jr.
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Capucines doubles, 1880 © Victoria and Albert Museum, Londres
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Πρελούδιο για το Lohengrin, 1892 © Ιδιωτική συλλογή
Η κρυφή πλευρά του θρυλικού ζωγράφου ανθέων Ανρί Φαντέν-Λατούρ Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης Henri Fantin-Latour. A fleur de peau © Rmn-Grand Palais / Photo Didier Plowy
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ