Από μια περίεργη σύμπτωση βρέθηκα πριν από λίγο καιρό στο Μπελφόρ της Γαλλίας, όχι και τόσο σύμπτωση δεδομένου ότι χρειάστηκαν τρία διαφορετικά μεταφορικά μέσα για μια επίσκεψη λίγων ωρών, όμως η επίσκεψη αυτή από καιρό εκκρεμούσε.
Το Μπελφόρ βρίσκεται στη βορειοανατολική Γαλλία, πάνω από τη Λυόν και κάτω από το Στρασβούργο, στο διάσελο των βουνών Jura και Vosges και ήταν από πολύ παλιά σημαντικό στρατηγικό και εμπορικό πέρασμα. Η πόλη είναι μικρή, συμμαζεμένη, αδιάφορη, οπότε δεν έχεις παρά να τραβήξεις κατευθείαν προς το «Λιοντάρι του Μπελφόρ», το διάσημο αξιοθέατο της περιοχής. Αυτό δεν είναι δύσκολο, γιατί στο Μπελφόρ όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Λιοντάρι.
Το Λιοντάρι είναι ένα τεράστιο γλυπτό από κοκκινωπή πέτρα που στέκεται πάνω σε μια πετρώδη βάση στην ακρόπολη του Μπελφόρ. Αναπαριστά ένα πλαγιασμένο λιοντάρι: τραυματισμένο στο πόδι με βέλος μορφάζει από τον πόνο, είναι όμως έτοιμο να ανασηκωθεί.
Δημιουργήθηκε από το γλύπτη Μπαρτολντί το 1880, δέκα χρόνια μετά το τέλος του γαλλοπρωσικού πολέμου και συμβολίζει την ηρωική αντίσταση των Γάλλων στη διάρκεια πολιορκίας 103 ημερών από τον πρωσικό στρατό (Δεκέμβριος 1870 - Φεβρουάριος 1871). Στο τέλος η πόλη παραδόθηκε, αλλά δεν προσαρτήθηκε. Tο Μπελφόρ παρέμεινε γαλλικό έδαφος, αντίθετα από την υπόλοιπη Αλσατία που πέρασε στη γερμανική κατοχή.
Συνδυάζοντας ρομαντισμό και ρεάλ πολιτίκ ο γλύπτης εξηγούσε: «Το μνημείο αναπαριστά, υπό κολοσσιαία μορφή, ένα αμυνόμενο λιοντάρι, καθισμένο και ακόμη φοβερό μέσα στην οργή του ενώ το συναίσθημα που εκφράζεται μέσω του γλυπτού αποτίει κυρίως φόρο τιμής στην άμυνα. Δεν πρέπει να θυμίζει ούτε νίκη, αλλά ούτε ήττα» (τα πάντα είναι θέμα οπτικής).
Συνδυάζοντας ρομαντισμό και ρεάλ πολιτίκ ο γλύπτης εξηγούσε: «Το μνημείο αναπαριστά, υπό κολοσσιαία μορφή, ένα αμυνόμενο λιοντάρι, καθισμένο και ακόμη φοβερό μέσα στην οργή του ενώ το συναίσθημα που εκφράζεται μέσω του γλυπτού αποτίει κυρίως φόρο τιμής στην άμυνα. Δεν πρέπει να θυμίζει ούτε νίκη, αλλά ούτε ήττα» (τα πάντα είναι θέμα οπτικής).
Λίγο πριν το Λιοντάρι, ο Μπαρτολντί, γέννημα-θρέμμα κι αυτός της περιοχής, από το Κολμάρ, πιο κάτω, είχε γίνει παγκόσμια γνωστός δημιουργώντας το Άγαλμα της Ελευθερίας, δώρο της Γαλλίας στις Ηνωμένες Πολιτείες για τα 100 χρόνια της ανεξαρτησίας.
Γύρω από την ακρόπολη όπου δεσπόζει το λιοντάρι, σε μια ήρεμη, καταπράσινη περιοχή, βρίσκονται τμήματα των περιαστικών τειχών που κατασκεύασε ο Βωμπάν, στρατιωτικός μηχανικός του Λουδοβίκου του 14ου. Οι «οχυρώσεις του Βωμπάν» δημιουργήθηκαν περιμετρικά των δυτικο-βόρειο-ανατολικών συνόρων της Γαλλίας και είναι σήμερα «μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς» (η στρατιωτική αρχιτεκτονική αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία στην κατάταξη της Ουνέσκο, όσο κι αν αυτό φαίνεται λίγο παράδοξο). Διακρίνεται ο κρίνος, σύμβολο της δυναστείας των Βουρβόνων.
Ποια σχέση έχει το Λιοντάρι του Μπελφόρ με το Λιοντάρι του Ντανφέρ στο Παρίσι; Με την ευκαιρία λύνεται μια άλλη παλιά απορία (παλιά, όσο και ένα φοβερό πάρτι σ'ένα φοβερό διαμέρισμα με θέα το Λιοντάρι, πριν από κάτι αιώνες). Το λιοντάρι στο σταυροδρόμι του 14ου διαμερίσματος στο Παρίσι είναι αντίγραφο του λιονταριού του Μπελφόρ, από χαλκό και πολύ μικρότερο. Πήρε το όνομα Danfert-Rochereau από τον Συνταγματάρχη που ήταν επικεφαλής των πολιορκημένων στο Μπελφόρ.
Το λιοντάρι του Ντανφέρ έδωσε με τη σειρά του το όνομα στον αριβίστα του Κόμματος και αρχιμίζερο τύπο που στην «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» η Ελένη, ο Ευγένιος και η αυτοεξόριστη παρέα στο Παρίσι αποφεύγουν με κάθε τρόπο, όταν αυτός κυκλοφορεί στη γύρω περιοχή.
Σε εντελώς άλλη ψυχολογία αλλά στην ίδια θέση, δίπλα στο λιοντάρι, θα καθίσει ένα μικρό κοριτσάκι που ψάχνει το δρόμο του στη μεγαλούπολη, σε ένα άλλο βιβλίο που λέγεται «Ένα λιοντάρι στο Παρίσι».
Το λιοντάρι του Μπελφόρ είναι πόλος τουριστικής έλξης σε μια πόλη που δεν έχει σχεδόν τίποτα άλλο που να ενδιαφέρει. Εκτός από τα εργοστάσια της Αλστόμ. Μέχρι πρόσφατα η Αλστόμ ήταν το βαρύ πυροβολικό της Γαλλίας στον κλάδο της ενέργειας, αλλά και σημαντικός εργοδότης για την περιοχή. Η εξαγορά ενός μεγάλου τμήματος από την General Electrics το 2015 είχε τεράστια οικονομική και συμβολική σημασία. Όμως τα πράγματα δεν πάνε πολύ καλά, η GE έχει χασούρα, τα προγράμματα αναδιάρθρωσης αποτυγχάνουν το ένα μετά το άλλο και αυτό προκαλεί νευρικότητα στο Μπελφόρ, όσο κι αν το γαλλικό δημόσιο προσπαθεί να εγγυηθεί για τις θέσεις εργασίας.
Πάντως οι Γάλλοι είναι εξπέρ στο τουριστικό μάνατζμεντ και στο Μπελφόρ υπάρχουν παντού τουριστικά περίπτερα, τουριστικές διαδρομές και σήμανση. Το λιοντάρι είναι τοπόσημο και αφήγημα της πόλης. Ακόμα και στη ρεκλάμα ανδρικών ενδυμάτων "Léon". Λιοντάρι παντού!
Κατεβαίνοντας από τον λόφο, περάσαμε από ένα σχολικό συγκρότημα με το όνομα Louis Aragon (κάθε γαλλική πόλη που σέβεται τον εαυτό της έχει ένα σχολείο με το όνομα Louis Aragon), ένα τζαμί με πολύ κόσμο στην ώρα της μεσημεριανής προσευχής και ένα νεκροταφείο πεσόντων στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.
Από το μνημείο της εθνικής υπερηφάνειας ο δρόμος ήταν σύντομος προς το νεκροταφείο, ανθισμένο, ομοιόμορφο και φοβερό, εδώ στα σίγουρα «τίποτα δεν θυμίζει ήττα, αλλά ούτε και νίκη».
σχόλια