Μαρία Κοκκίνου: «Όταν φτιάξαμε το Μουσείο Μπενάκη αισθάνθηκα σαν να έχει μπει γκολ»

Συνέντευξη: Μαρία Κοκκίνου, Ανδρέας Κούρκουλας Facebook Twitter
Φωτ.: Charlie Makkos
0

Α: Ο Λυκαβηττός είναι από τις γειτονιές που αναγκαστικά σου αρέσουν, αφού ό,τι ωραίο έχει η Αθήνα είναι η τοπογραφία της. Οι λόφοι μέσα στην πόλη. Και είναι πιο κοντά σε αυτό που λέγεται εποπτεία του τοπίου, κοντά σε πράσινο, σε μια πόλη που έχει πήξει στο τσιμέντο.

Μ: Έχουμε περάσει και από την Πλάκα, αλλά εμένα δεν με ενθουσίασε γιατί ήταν πολύ τουριστική. Παρόλο που υποτίθεται πως έχει αλλάξει εξακολουθεί να είναι τουριστική. Ήταν και στριμωγμένο το διαμέρισμα. Έχουμε φωτογραφίες των παιδιών απ' όταν μέναμε εκεί και ήταν η απελπισία η ίδια. Ένα σπίτι που κλαίει και άλλα τέτοια.

Μ: Η Αθήνα έχει μια ένταση. Μπορεί να μην είναι ωραίες οι πολυκατοικίες, αλλά δημιουργούν ένα πολύ έντονο οικοδομικό τετράγωνο. Ακόμα και το περπάτημα στο δρόμο έχει μια συνεχή εναλλαγή. Και όσοι ξένοι την επισκέπτονται δεν βρίσκουν ομοιότητες. Ούτε δύση είναι ούτε ανατολή.

Στην Ισπανία, μπροστά σ' ένα κτίριο, όλοι αναρωτιούνται ποιου αρχιτέκτονα είναι. Στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρει κανέναν. Δεν με ενοχλεί αυτό. Με ενοχλεί που το κράτος δεν επενδύει σε Έλληνες αρχιτέκτονες για να φτιάξουν κτίρια. Γίνανε οι Ολυμπιακοί Αγώνες και, εκτός από του Καλατράβα, κανένα άλλο κτίριο δεν έχει ενδιαφέρον.

Α: Δεν έχει μια αστική παράδοση. Είναι το αποτέλεσμα της κατοίκησής της από ένα κομμάτι αγροτικού πληθυσμού που μεταφέρθηκε κάποια στιγμή στην πόλη. Οι δικοί μας ήρθαν από χωριά...

Μ: Για τους δικούς σου να μιλάς.

Α: ...Και το μόνο που ζητούσαν είναι πόσα δωμάτια έχει το διαμέρισμα και αν είναι διαμπερές. Δεν υπήρχε άλλη η απαίτηση. Και όλη αυτή η υπόθεση, ότι φταίνε οι εργολάβοι και οι πολιτικοί, είναι στρεβλή. Η διαμόρφωση μιας πόλης είναι αποτέλεσμα μιας σειράς από συνιστώσες που συμπεριλαμβάνει και τον κόσμο που μένει μέσα στα σπίτια.

Α: Δεν έχει συγκλονιστική αρχιτεκτονική ούτε συγκλονιστικούς αρχιτέκτονες η Ελλάδα. Είναι ένα σπορ που δεν το κάνουν συχνά. Δεν είχε ποτέ μεγάλο αρχιτεκτονικό ρεύμα. Δεν ζητούσε αυτή η κοινωνία αρχιτέκτονες και γι' αυτό δεν παρήγαγε αρχιτέκτονες. Τώρα αρχίζει με κάποιο τρόπο να το απαιτεί.

Μ: Έχουμε μπει στα σαλόνια. Οπότε αρχίζει πια και παίζει ρόλο. Τόσα χρόνια που δουλεύουμε στην Ελλάδα (22-23) βλέπουμε πια ξεκάθαρα ότι έχει αλλάξει. Όταν ξεκινήσαμε το θεωρούσαν σχεδόν περιττό, ενώ τώρα είναι αναγκαίο.

Α: Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η αρχιτεκτονική έχει όλα τα συστατικά της νεοπλουτίστικης λογικής. Αυτήν τη στιγμή η αρχιτεκτονική είναι υπόθεση ορισμένων ανθρώπων που έχουν κάποια χρήματα. Αυτοί ασχολούνται με αυτό. Είναι πολύπλοκο θέμα. Έχει να κάνει και με την ήττα της αρχιτεκτονικής το 1960. Με την εγκατάλειψη του οράματος για μοντέρνα πόλη. Έπαψαν τότε οι αρχιτέκτονες να ελέγχουν τις εξελίξεις στην πόλη. Τις ανέλαβαν άλλοι άνθρωποι.

Μ: Είναι μεγάλη η ικανοποίηση όταν παραδίδεις ένα έργο. Ειδικά όταν είναι δημόσιο το κτίριο. Στην κατοικία είναι πιο ιδιωτικό. Εκεί πάντα είχα ένα συναίσθημα ότι μου πήραν τα κλειδιά. Ενώ ήταν δικό μου όσο το δουλεύαμε, μετά, μια μέρα, μου το πήραν και τέλειωσε. Αλλά όταν φτιάξαμε το Μουσείο Μπενάκη ξαφνικά, την ημέρα που τέλειωσε και άνοιξε, ήταν τελείως διαφορετικό το συναίσθημα. Είδα τον κόσμο να κρατιέται από κάτι που έχουμε φτιάξει και να είναι ακριβώς όπως στις μακέτες. Αισθάνθηκα σαν να έχει μπει γκολ.

Συνέντευξη: Μαρία Κοκκίνου, Ανδρέας Κούρκουλας Facebook Twitter
Το Μουσείο Μπενάκη έχει κριθεί από χιλιάδες μάτια. Αν κάνεις μια καλή δουλειά σε ένα δημόσιο κτίριο, η ευχαρίστηση πολλαπλασιάζεται.

Α: Η αρχιτεκτονική είναι ένα κατεξοχήν ναρκισσιστικό επάγγελμα. Ζητά τη δημόσια επιβεβαίωση. Ψωνίζεσαι κιόλας, γιατί ξέρεις πως αυτά που έχεις φτιάξει θα διαρκέσουν στο χρόνο. Έτσι όταν κάνεις κάτι δημόσιο, συμβαίνει να είσαι πιο κοντά σε αυτό. Το Μουσείο Μπενάκη έχει κριθεί από χιλιάδες μάτια. Πράγματα σε σπίτια που έχουμε κάνει και μας έχουν ενθουσιάσει μπορεί να τα έχει δει μόνο αυτός που μένει. Αν κάνεις μια καλή δουλειά σε ένα δημόσιο κτίριο, η ευχαρίστηση πολλαπλασιάζεται.

Μ: Στην Ισπανία, μπροστά σ' ένα κτίριο, όλοι αναρωτιούνται ποιου αρχιτέκτονα είναι. Στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρει κανέναν. Δεν με ενοχλεί αυτό. Με ενοχλεί που το κράτος δεν επενδύει σε Έλληνες αρχιτέκτονες για να φτιάξουν κτίρια. Γίνανε οι Ολυμπιακοί Αγώνες και, εκτός από του Καλατράβα, κανένα άλλο κτίριο δεν έχει ενδιαφέρον.

Α: Και του Καλατράβα η ελληνική κοινωνία το κρατάει στην άκρη. Όχι μόνο δεν το έχει εντάξει αλλά το κριτικάρει κιόλας.

Μ: Τώρα, η κριτική που γίνεται για το μουσείο της Ακρόπολης είναι ότι είναι μεγάλο, ότι δεν είναι ωραίο. Και γιατί το έφτιαξε ξένος. Δηλαδή αν το έφτιαχνε Έλληνας θα ήταν ωραίο; Εάν δεν υπάρξουν πράγματα και δεν γίνει κριτική πάνω σε αυτά, δεν θα υπάρξει ποτέ τίποτα καινούργιο.

Α: Πίσω από την κριτική υποβόσκει αυτό: «Έξω οι ξένοι». Είναι το δράμα της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Η εσωστρέφεια και ο χωριατισμός. Και αν γίνουμε κομμάτι αυτής της κατάστασης, δεν θα υπάρξουμε. Δεν είμαστε μια κοινωνία που μπορεί να πετύχει καλύτερα πράγματα από το Μουσείο της Ακρόπολης που χτίστηκε. Αυτό μπορούμε, αυτό κάναμε. Είναι στα μέτρα μας το μουσείο.

Μ: Υπάρχουν πελάτες που μας έχουν βοηθήσει πολύ να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο. Υπάρχουν άλλοι που είναι πολύ δύσκολοι.

Α: Ένας φίλος μου αρχιτέκτονας μού είπε μια μέρα ότι ο αρχιτέκτονας είναι τσοπανόσκυλο. Έχεις απέναντί σου πρόβατα, που με κάποιον τρόπο πρέπει να επικοινωνήσεις μαζί τους. Να τα οδηγήσεις κάπου. Άρα υπάρχει ένας τρόπος καθοδήγησης, αλλά πρέπει να τον σπρώξεις και προς κάποια κατεύθυνση. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να τον ξέρεις. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με αυτά που πίστευε η Αριστερά κάποτε για τον όρο του χρήστη. Ότι εμείς δηλαδή οι αρχιτέκτονες είμαστε σαν γραμματείς που αυτόματα υλοποιούμε εντολές. Δεν συμβαίνει αυτό. Είναι πιο σύνθετη η διαδικασία. Είναι μια τέχνη που σχετίζεται με αυτόν με τον οποίο έχεις να κάνεις.

Μ: Ενώ στα άλλα μπορεί να συνεργαστούμε, όταν φτάνουμε να φτιάξουμε κάτι δικό μας γινόμαστε βίδες.

Α: Είναι πολύ δύσκολο να συνεργάζεσαι με αυτόν που ζεις κιόλας. Λίγοι άνθρωποι το καταφέρνουν. Χωρίζουνε πολλές φορές μέσα από την επαγγελματική τους σχέση. Εμείς γνωριστήκαμε από το Πολυτεχνείο, οπότε δεν καταλάβαμε πως έγινε. Ήταν όλα αυτονόητα.

Μ: Με πιάνει πολλές φορές το παράπονο που δεν έχουμε ποτέ το χρόνο να αναλάβουμε την πρωτοβουλία να ξεκινήσουμε πράγματα που έχουμε σκεφθεί κατά καιρούς. Να σπρώξουμε τις καταστάσεις. Με τον Βοτανικό, τον Ελαιώνα, το γήπεδο του Παναθηναϊκού στην Αλεξάνδρας. Υπάρχουν πράγματα που συνέχεια τα συζητάμε μεταξύ μας, αλλά ποτέ δεν έχουμε το χρόνο να τα βάλουμε σ' ένα κανάλι. Να κάνουμε μια δημοσίευση, να ξεκινήσει μια συζήτηση.

Α: Νομίζω πως ό,τι δώκαμε, δώκαμε. Στα νιάτα μου εισέπραξα μια απόρριψη που με οδήγησε μετά να κάνω μια οικονομία δυνάμεων. Σε πολλά πράγματα δεν μπορώ να διεισδύσω και να εκφέρω κάποιο λόγο. Δεν μπορέσαμε να ξεκλειδώσουμε αυτές τις διαδικασίες. Και αυτό συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους της γενιάς μας, που έχουν μια απίστευτη αποστροφή για τα κοινά. Κάναμε μια προσπάθεια μεγάλη, κυρίως ως αρχιτέκτονες, και ποτέ δεν κερδίσαμε, για παράδειγμα, ούτε σε ένα δημόσιο διαγωνισμό.

Α: Ατυχήσαμε από δασκάλους. Σκέφτομαι, μεγαλώνοντας, το παρελθόν και το καταλαβαίνω όλο και πιο πολύ αυτό. Ευτυχήσαμε βέβαια τρομερά από φίλους. Αν φτιάξαμε κάτι και χρωστάμε κάτι, είναι στους φίλους μας. Η παρέα μας είναι αυτή που μας οδήγησε να κάνουμε ό,τι κάναμε.

Α: Πάμε συχνά στους πεζόδρομους της Ακρόπολης. Θεωρώ ότι είναι ένα κολοσσιαίο έργο η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων. Έχει αλλάξει τελείως την αίσθηση στο κέντρο της πόλης. Είχε έρθει η κόρη μου, που σπουδάζει αρχιτεκτονική στο εξωτερικό, και όταν πήγε εκεί μου είπε ότι ήταν το συγκλονιστικότερο κομμάτι οποιασδήποτε πόλης που είχε επισκεφθεί.

Μ: Εμένα μου αρέσουν πολύ η Αθηνάς και η Ευριπίδου που είναι όλοι αυτοί οι αλλοδαποί και ξαφνικά αισθάνεσαι πως η Αθήνα είναι μια πολυσυλλεκτική πόλη. Πας και έχεις τελείως άλλες μυρωδιές. Μη ελληνικές.

Οι Αθηναίοι
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Περηφανευόμαστε ότι δώσαμε τα φώτα μας στον κόσμο, αλλά δεν κρατήσαμε ούτε ένα λυχναράκι»

Oι Αθηναίοι / «Περηφανευόμαστε ότι δώσαμε τα φώτα μας στον κόσμο, αλλά δεν κρατήσαμε ούτε ένα λυχναράκι»

Η αρχιτέκτονας και υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, δεν λησμόνησε ποτέ στην πορεία της πως η μορφή ενός κτιρίου πρέπει να έχει χαρακτήρα, ειλικρίνεια και κλίμακα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Δημοσιογράφος, στιχουργός. Θα ήταν ευχαριστημένος αν, απ’ όλα τα τραγούδια του, έμενε στην ιστορία το τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ
Χρυσέλλα Λαγαρία: «Δεν είναι τόσο τρομακτικό το να είσαι τυφλός»

Οι Αθηναίοι / Χρυσέλλα Λαγαρία: «Δεν είναι τόσο τρομακτικό το να είσαι τυφλός»

Η συνιδρύτρια και διευθύντρια της Black Light και συνδημιουργός της σειράς podcast της LiFO «Ζούμε ρε» δραστηριοποιείται ώστε οι ΑμεΑ να διαθέτουν ίσες ευκαιρίες και απεριόριστη πρόσβαση, δίχως στιγματισμούς και διακρίσεις. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Lorenzo

Οι Αθηναίοι / Lorenzo: «Η techno σκηνή έχει γίνει χρηματιστήριο»

Γνώρισε την techno στη Φρανκφούρτη των αρχών των ‘90s. Ερχόμενος στην Αθήνα, όσο έβλεπε ότι ο κόσμος σοκαριζόταν με τις εμφανίσεις του, τόσο περισσότερο του άρεσε να προκαλεί. Ο θρυλικός χορευτής του Factory και ιδρυτής της ομάδας Blend είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Ελισάβετ Κοτζιά

Οι Αθηναίοι / «Τα πρώτα χρόνια λέγανε ότι τις κριτικές μου τις έγραφε ο πατέρας μου»

Η Αθηναία της εβδομάδας Ελισάβετ Κοτζιά γεννήθηκε μέσα στα βιβλία· κάποια στιγμή, τα έβαλε στην άκρη, για να ξανασυναντήσει τη λογοτεχνία μέσα από μια αναπάντεχη εμπειρία. Άφησε το οικονομικό ρεπορτάζ για την κριτική βιβλίου. Τη ρωτήσαμε γιατί το ελληνικό μυθιστόρημα δεν έχει ιδιαίτερη απήχηση στο εξωτερικό, και δεν πιστεύει πως για το ζήτημα αυτό υπάρχουν απλές απαντήσεις.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λούλα Αναγνωστάκη: «Όσο και αν τη χτυπάω μέσα από τα έργα μου, είμαι υπέρ της Ελλάδας»

Πέθανε Σαν Σήμερα / Λούλα Αναγνωστάκη: «Όσο και αν τη χτυπάω μέσα από τα έργα μου, είμαι υπέρ της Ελλάδας»

Σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις της, η κορυφαία θεατρική συγγραφέας της Ελλάδας, που πέθανε σαν σήμερα, μίλησε με πρωτοφανή ειλικρίνεια και απλότητα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ
Αρετή Γεωργιλή

Οι Αθηναίοι / «Δεν θα σταματήσω να υπερασπίζομαι το δικαίωμα της γυναίκας να νιώθει ελεύθερη να εκφράζεται»

Η Αρετή Γεωργιλή γεννήθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια και τα δώδεκα τελευταία χρόνια, αφότου άνοιξε το Free Thinking Zone, ζει εκεί και στην Αθήνα. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατιάνα Μπαλανίκα

Οι Αθηναίοι / Κατιάνα Μπαλανίκα: «Μέσα μου είμαι κουτάβι, γι’ αυτό και με πάταγαν όλοι»

Η ηθοποιός που αγαπήθηκε για τους κωμικούς της ρόλους έκανε μόνο δράμα στη σχολή. Θα ήθελε να ξαναπαίξει στην τηλεόραση αλλά βλέπει πως δεν θυμούνται τη γενιά της πια. Είναι ευγνώμων για τη ζωή της και την αφηγείται στη LiFO - γιατί είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μάριο Μπανούσι

Οι Αθηναίοι / Μάριο Μπανούσι: «Αν δεν εκτεθείς στη ζωή, δεν έχει νόημα»

Ο νεαρός σκηνοθέτης, που έχει ήδη μετρήσει διαδοχικά sold out, άρχισε να βλέπει θέατρο όταν μπήκε στη δραματική σχολή. Του αρέσει η ανθρώπινη αμηχανία, η σιωπή και η ησυχία τον γοήτευαν πάντα. Αν και δεν τα πάει καλά με τα λόγια, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
M. HULOT
Γιώργος Τσιαντούλας, ηθοποιός, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / «Γελάτε γιατί χανόμαστε, κάντε σεξ, ταξιδέψτε, διαβάστε και φάτε, φάτε, φάτε»

Ο πολυσυζητημένος πρωταγωνιστής της ταινίας «Το καλοκαίρι της Κάρμεν», Γιώργος Τσιαντούλας, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, ζει στο Παγκράτι, διατηρεί θεατρική ομάδα στα Τρίκαλα, έχει παίξει σε παραστάσεις του Ρομέο Καστελούτσι και του Δημήτρη Παπαϊωάννου και τα πιο ριψοκίνδυνα πράγματα που έχει κάνει είναι «γαστρονομικοί συνδυασμοί σε λάθος στιγμή και λάθος ώρα».
M. HULOT
Η Μαρινέλλα ειλικρινέστερη παρά ποτέ αφηγείται τη ζωή της όλη στη LIFO

Οι Αθηναίοι / Η Μαρινέλλα ειλικρινέστερη παρά ποτέ αφηγείται τη ζωή της όλη στη LiFO

Η μεγάλη κυρία του ελληνικού τραγουδιού μιλά για τις ανεξίτηλες συναντήσεις της πορείας της, για το πώς πήγε κόντρα στο ρεύμα της εποχής της, για μια ζωή χορτάτη. Δουλεύοντας επί 67 συναπτά έτη δεν ανέχεται να της πει κανείς «τι ανάγκη έχεις;».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αγνή Πικιώνη: «Η Αθήνα έχει εξελιχθεί σ’ ένα μαζικό λούνα παρκ»

Οι Αθηναίοι / «Δυσκολεύονταν να με πλησιάσουν επειδή ήμουν η κόρη του Πικιώνη»

Η Αγνή Πικιώνη, κόρη του οραματιστή αρχιτέκτονα που είχε αφοσιωθεί στη λαϊκή αρχιτεκτονική, μιλά για τη ζωή της δίπλα σε εκείνον, που της έμαθε ότι «ένας απλός άνθρωπος μπορεί να φτιάξει κάτι σημαντικό». Αρχιτέκτονας και η ίδια, φρόντισε να διασώσει και να ταξινομήσει το έργο του. Τη θυμώνει η μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική και πιστεύει ότι η Αθήνα έχει χάσει το στοίχημα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ