Στην πολύβουη και ταλαιπωρημένη περιοχή των Εξαρχείων στέκει επιβλητικά η έδρα του υπουργείου Πολιτισμού. Το συγκεκριμένο οίκημα αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό μνημείο του Μεσοπολέμου και το κόκκινο χρώμα που κυριαρχεί σε πολλά σημεία του κτιρίου θυμίζει ότι κάποτε εκεί στεγάζονταν τα γραφεία του ΚΚΕ, συγκεκριμένα μέχρι το 1993, οπότε το κόμμα πούλησε το κτίσμα στο υπουργείο Πολιτισμού.
Βροχερό μεσημέρι και στην ιστορική οδό Μπουμπουλίνας η κίνηση είχε πυκνώσει. Περνώντας την είσοδο του κτιρίου, ανεβαίνω στον πέμπτο όροφο για να συναντήσω την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου.
Η υπουργός με υποδέχεται με ένα ευγενικό χαμόγελο και μου περιγράφει πως από τον Νοέμβρη του 2016, όταν ξεκίνησε η υπουργική της θητεία, έχει μεταβληθεί άρδην η καθημερινότητά της. «Πρόκειται για μια απίστευτη εμπειρία και νιώθω μεγάλη συγκίνηση και τιμή που βρίσκομαι σ' αυτό το γραφείο, το οποίο είχα επισκεφθεί ουκ ολίγες φορές ως ηθοποιός».
Από τις πρώτες κουβέντες μας διαπιστώνω ότι η ζωή της έχει μετατραπεί σε μια ατελείωτη σύσκεψη και ένα διαρκές ταξίδι. «Από τη θέση της υπουργού έμαθα τις δομές, το πώς ασκείται η διοίκηση και πώς λειτουργούν οι υπηρεσίες» θα μου πει, ενώ τις επισημαίνω ότι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ. είναι η μακροβιότερη υπουργός στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο.
«Δεν μιλάμε για καμία ομηρία και για κανένα συμφέρον. Δεν ανέλαβα το υπουργείο για να εξυπηρετήσω συμφέροντα. Δεν έχω καμία προσωπική φιλοδοξία. Μου είναι αδιανόητο το να εξυπηρετώ οποιοδήποτε είδος συμφερόντων. Το θεωρώ αστείο και μόνο που το ακούω».
Κατά την κυρία Κονιόρδου, το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι η υποστελέχωση. «Όσοι συνταξιοδοτούνται δεν αντικαθίστανται. Η μεγαλύτερή μας αγωνία και δυσκολία είναι ότι δεν μπορούμε να ενισχύσουμε πολλές υπηρεσίες, ούτε και τις πιο κεντρικές, με προσωπικό. Ακόμα και στο δικό μου γραφείο δεν έχω τον αριθμό συνεργατών που θα ήθελα» λέει.
Στη συνέχεια εκφράζει την ικανοποίησή της, επειδή η εκμάθηση της κινεζικής γλώσσας της φάνηκε τελικά χρήσιμη, αφού πριν από λίγο καιρό υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας για τη συνδιοργάνωση του Έτους Πολιτιστικών Ανταλλαγών Ελλάδας-Κίνας.
Αναφέρεται με μεγάλο θαυμασμό στο ευπαλίνειο όρυγμα, σημειώνοντας ότι έχει εξελιχθεί σε πόλο έλξη και ένα κύτταρο ανάπτυξης. «Ήδη από την πρώτη χρονιά συγκέντρωσε πάνω από 16.000 επισκέπτες, αυξάνοντας την τουριστική ροή στο νησί που αντιμετώπιζε προσφυγικά προβλήματα. Αποτελεί ένα μνημείο που βοηθά την τοπική οικονομία. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με τις αρχαιότητες που θα αναδειχτούν στο μετρό της Θεσσαλονίκης. Ενώνουμε το χθες με το σήμερα και το αύριο» τονίζει.
Η συζήτηση οδηγείται στο ακανθώδες θέμα της αξιοποίησης του Ελληνικού. Πριν από αυτό η υπουργός επισημαίνει ότι εκτιμά πολύ το έργο των αρχαιολόγων, λέγοντας: «Αν έχει σωθεί κάτι σ' αυτήν τη χώρα, οφείλεται σ' αυτούς. Αισθάνομαι πολλές φορές ότι είναι άδικη και μονοδιάστατη η επίθεση και η αρνητική κριτική που τους γίνεται. Η ευθύνη τους είναι πολύ μεγάλη, παραλαμβάνουν τους αιώνες και τους παραδίδουν στους αιώνες».
Θεωρεί ότι για το Ελληνικό βρέθηκε τελικά η χρυσή τομή. Όμως πριν οδηγηθούμε εκεί, δέχτηκε εκατέρωθεν πιέσεις; «Όταν υπάρχει ένα θέμα στο οποίο συγκρούονται απόψεις, οι πιέσεις είναι πάντοτε μεγάλες. Η επιθυμία μας, όμως, ήταν να βρεθεί μια δίκαιη ισορροπία και όχι να προβούμε σε ανάπτυξη για χάρη της ανάπτυξης. Έχουμε ανοιχτή γραμμή και εξαιρετική συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία.
»» Το Ελληνικό ήταν μια μεγάλη ευθύνη γιατί για πολλά χρόνια ήταν ένας σκουπιδότοπος, χώρος παραβατικότητας. Εμείς καταφέραμε, λοιπόν, να εξασφαλίσουμε τα θέματα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, διότι αυτό προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος, τον οποίο δεν μπορούμε να παρακάμψουμε. Και μάλλον δεν έχει γίνει αρκετά κατανοητό πως ο αρχαιολογικός νόμος είναι υπεράνω πάντων».
Στον τελευταίο ανασχηματισμό τοποθετήθηκε υφυπουργός Πολιτισμού με διευρυμένες αρμοδιότητες ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Στρατής, αναλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, την εποπτεία του πολύπαθου Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), που συλλέγει τα έσοδα των αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και μνημείων της χώρας, του εξίσου κακοπαθημένου Ταμείου Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και της λειτουργίας του Παιδικού Σταθμού του υπουργείου.
Στην ερώτηση για το αν θεώρησε ότι αποψιλώθηκαν οι αρμοδιότητές της και τη μεταξύ τους συνεργασία απάντησε: «Έχουμε εξαιρετική συνεργασία με τον υφυπουργό. Πιστέψτε με, είναι πάρα πολλή η δουλειά στο υπουργείο. Γι' αυτό δεν θεωρώ την τοποθέτηση του κ. Στρατή εμπόδιο αλλά πολύτιμη συνεισφορά. Ξέρετε, δύο άνθρωποι σε ένα υπουργείο είναι καλύτεροι απ' ό,τι ένας μόνος του» σχολιάζει γελώντας.
»Σπεύδω να πω ότι, ενώ ο τουρισμός σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, υπάρχουν πάνω από εξήντα πωλητήρια μουσείων και αρχαιολογικών χώρων που δεν λειτουργούν, ενώ και το θερινό ωράριο δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα.
«Όσον αφορά το διάστημα που έχω την ευθύνη του υπουργείου (σ.σ. η αρμοδιότητα τώρα έχει περάσει στον κ. Στρατή), χρειάζεται να γνωρίζουμε πως οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιηθεί στα πωλητήρια, θα πρέπει να έχουν ακολουθηθεί από πριν κάποιοι κανόνες, όπως προβλέπεται και για τους διαγωνισμούς.
»Επίσης, επειδή δεν μπορούμε να προσλάβουμε μόνιμους υπαλλήλους, χρειάζεται να μισθοδοτούμε εποχικό προσωπικό, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο, γιατί αρκετές φορές προηγούνται άλλοι τομείς. Προφανώς, γνωρίζουμε ότι η καθυστέρηση δημιουργεί έντονα προβλήματα και μεγάλη απώλεια εσόδων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι επιδεικνύουμε αμέλεια, απεναντίας έχουμε μεγάλη αγωνία για την έγκαιρη στελέχωσή τους.
»Ήδη, πάντως, εκτός από τους 1.300 αρχαιοφύλακες που μπαίνουν άμεσα στη διαδικασία του ΑΣΕΠ, προσλήφθηκαν άλλοι 200 μόνιμοι διαφόρων κατηγοριών και ολοκληρώνεται η διαδικασία για ακόμη 300. διότι υπάρχει διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη. εξαιτίας της αύξησης του τουρισμού».
Στο σημείο αυτό η υπουργός διευκρινίζει: «Έχω ταξιδέψει σε πολλά μουσεία του κόσμου, πολλά από τα οποία παραμένουν κλειστά έστω μία μέρα την εβδομάδα. Στη χώρα μας τα περισσότερα μουσεία παραμένουν ανοιχτά επτά μέρες την εβδομάδα, δεν κλείνουν ούτε μία μέρα, για να γίνουν οι εργασίες συντήρησης.
Επίσης, δεν είναι όλα τα μουσεία ανοιχτά όλη την ημέρα. Παρατηρείς τις ώρες λειτουργίας και φροντίζεις να πας το διάστημα που είναι ανοιχτά. Να διευκρινίσω, ακόμα, πως όταν ένα μουσείο έχει πενήντα επισκέπτες τον χρόνο είναι δύσκολο να έχει μόνιμους υπαλλήλους.
»Αναμφίβολα, τα πωλητήρια είναι ένα θέμα που μας απασχολεί και δεν διαφωνεί κανείς ότι πρέπει να λειτουργήσουν και να εμπλουτιστούν. Επιπλέον, ως προς την πώληση των αντικειμένων αποφασίσαμε να θέσουμε και τοπικά κριτήρια, ώστε να αναδείξουμε την ταυτότητα των αρχαιολογικών χώρων και να τονώσουμε την τοπική οικονομία. Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο, διότι σκοντάφτει πολλές φορές στις διαδικασίες του Δημοσίου».
Για το πολύπαθο θέμα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου υπενθυμίζω στην κ. Κονιόρδου ότι σε συνέντευξή της στην κρατική τηλεόραση το 2017 υποστήριζε ότι η λειτουργία του θα είχε ολοκληρωθεί στα τέλη της περασμένης χρονιάς, κάτι που προφανώς δεν έγινε. «Αυτή ήταν η ενημέρωση που είχα από την προηγούμενη πρόεδρο του ΤΑΠΑ. Η λειτουργία του δεν έγινε με βάση τις προδιαγραφές που μου είχε θέσει, διότι για λόγους που δεν κατάλαβα το συνέδεε με τον οργανισμό του ΤΑΠΑ.
Όπως φαίνεται, τελικά, δεν ήταν απαραίτητη η ολοκλήρωση του οργανισμού προκειμένου να τρέξει η λειτουργία του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, του οποίου η εφαρμογή αναμένεται να ξεκινήσει εντός του Ιουνίου. Επίσης, με την τεχνογνωσία που αποκτά το ΤΑΠΑ θα είναι πολύ πιο εύκολο να βρεθούν τα χρήματα, είτε από χορηγίες είτε από ίδιους πόρους, ώστε να μπει και σε άλλους μεγάλους χώρους και να ξεκινήσει έτσι μια νέα εποχή».
Σε συνέντευξη Τύπου ο κ. Στρατής είχε μιλήσει για «φιλόδοξο στόχο» όσον αφορά την εφαρμογή του άμεσα, συγκεκριμένα τον Μάιο, ενώ θυμίζω στην υπουργό τις καταγγελίες που αφορούσαν το παράδειγμα της Ακρόπολης, όπου από τα 350.000 εισιτήρια τα 200.000 ήταν μηδενικά.
«Αυτό που επιθυμούμε είναι να μπουν κανόνες δικαιοσύνης και διαφάνειας, ώστε να γίνουμε μια κανονική χώρα και να εξυπηρετούνται οι πολίτες. Αναμφίβολα, έχει καθυστερήσει αρκετά, τραγικά θα έλεγα, αλλά ας μην ξεχνάμε τι συνέβαινε πριν αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ την εξουσία. Θυμάμαι τα περίφημα ηλεκτρονικά εισιτήρια στην Επίδαυρο για τα οποία ξοδεύτηκαν χρήματα, τοποθετήθηκαν μηχανήματα και δεν λειτούργησαν ποτέ, προκαλώντας το γέλιο όσων τα έβλεπαν» απαντά.
Σε συνέντευξή της η τέως πρόεδρος του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ), κ. Ασπασία Λούβη, είχε κατηγορήσει την υπουργό ως «όμηρο συμφερόντων» καθώς και ότι δεν είχε την πολιτική βούληση να εξυγιάνει και να εκσυγχρονίσει το ΤΑΠ.
Η απάντηση της κ. Κονιόρδου είναι κατηγορηματική: «Πρόκειται για τη δική της άποψη. Η πραγματικότητα όμως αποδεικνύει ότι επί των ημερών μας εξυγιάνθηκε το Ταμείο Αλληλοβοήθειας. Ο έλεγχος συνεχίζεται, τοποθετήθηκε νέο Δ.Σ. και άλλαξε το ποσοστό, το οποίο αντικαταστάθηκε με ένα στάνταρ ποσό επιχορήγησης με βάση τις πραγματικές του ανάγκες. Επίσης, εξασφαλίστηκε η ενσωμάτωση του βρεφονηπιακού σταθμού στις δομές του υπουργείου. Άρα, δεν μιλάμε για καμία ομηρία και για κανένα συμφέρον.
»Δεν ανέλαβα το υπουργείο για να εξυπηρετήσω συμφέροντα. Δεν έχω καμία προσωπική φιλοδοξία και υπηρετώ το όραμα αυτής της κυβέρνησης με την αγάπη και την πίστη μου ότι ο πολιτισμός είναι το μεγάλο μας πλεονέκτημα. Ήρθα να δουλέψω ως ένας εργάτης αυτού του υπουργείου.
Επομένως, μου είναι αδιανόητο το να εξυπηρετώ οποιοδήποτε είδος συμφερόντων. Το θεωρώ αστείο και μόνο που το ακούω. Αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να έχουμε διαφορετική άποψη για το πώς θα βαδίσουμε προς έναν κοινό στόχο, αλλά είναι μεγάλο σφάλμα να κατηγορούμε ο ένας τον άλλον, είτε για προδοσία είτε για εξυπηρέτηση συμφερόντων. Προσωπικά, δεν επιλέγω αυτό τον τρόπο έκφρασης και γι' αυτό δεν μπορώ να ανταποδώσω αυτού του είδους την κατηγορία».
«Αφού εντάχθηκε στις δομές του υπουργείου ο βρεφονηπιακός σταθμός, γιατί δεν συνέβη το ίδιο και με τις υπερωρίες των αρχαιοφυλάκων, ώστε να ενταχθούν στον προϋπολογισμό του υπουργείου; Μήπως επειδή θεωρούνται ένα ισχυρό συνδικαλιστικό όργανό;».
«Είναι κάτι που συζητήσαμε διεξοδικά, ώστε να δούμε αν μπορεί το υπουργείο να το υποστηρίξει υπηρεσιακά. Είχαμε διαπιστώσει ότι δεν ήταν εφικτό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι είμαστε αντίθετοι σε κάτι τέτοιο. Απλώς διαφωνούμε στο να λαμβάνουν καθυστερημένα τις υπερωρίες τους. Εφόσον δούμε ‒και αυτό είναι κάτι που επεξεργαζόμαστε‒ ότι μπορεί να εξυπηρετηθεί κάτι τέτοιο από το υπουργείο χωρίς να παρατηρηθούν καθυστερήσεις, δεν έχουμε καμία αντίρρηση.
Δεν είμαστε μια κυβέρνηση που στρέφεται εναντίον των εργαζομένων, γι' αυτό δεχόμαστε και τις ευχαριστίες τους, επειδή στηρίζουμε τα δίκαια αιτήματά τους σε μια εποχή μνημονίων».
Για το θέμα της ενιαίας τιμής των βιβλίων λέει: «Πρόκειται για ένα δίκαιο αίτημα κι έχει ήδη ξεκινήσει σχετική μελέτη. Ήταν τραυματικό γεγονός η αφαίρεση της ενιαίας τιμής των βιβλίων, αλλά δεν βρέθηκε κανείς τότε να υποστηρίξει την αντίθετη άποψη, με συνέπεια να τα δούμε ως προϊόντα σε σούπερ-μάρκετ. Δημιούργησε μεγάλη ζημιά σε μικρά βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους, όπως και το κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ.
Ήδη προχωράμε στη δημιουργία ενός καινούργιου φορέα για το βιβλίο, πολύ πιο ευέλικτου, που θα μπορέσει να διαχειριστεί και το θέμα των μεταφράσεων. Η προώθηση της γλώσσας είναι ένα ζήτημα εθνικής σημασίας. Την ίδια στιγμή, καταφέραμε να βρούμε έναν χώρο στην Πλάκα κι έχουμε κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να στεγάσει τον χώρο του βιβλίου».
Πού βρίσκεται το θέμα του Θεατρικού Μουσείου; «Το συγκεκριμένο θέμα είναι πολύ σημαντικό για μένα, διότι έχω συμμετάσχει και η ίδια σε παλαιότερες διαμαρτυρίες. Αναφερόμαστε σε ένα ιδιωτικό μουσείο. Ο μόνος τρόπος να επιβιώσει, λοιπόν, ήταν να περάσει στην κατοχή του Δημοσίου. Πρόκειται για μια κιβωτό του νεοελληνικού πολιτισμού. Το ποσό έχει εξασφαλιστεί από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Επίσης, έχουμε εξασφαλίσει τις 450.000 για τις άμεσες ανάγκες του μουσείου (σφράγισμα χώρου, απολύμανση, αποφυγή κλοπών) και αναμένουμε να τακτοποιηθούν κάποιες εκκρεμότητες, όπως οι αποφάσεις των Δ.Σ. των δύο φορέων, της Εταιρείας Συγγραφέων και του Θεατρικού Μουσείου, βάσει των οποίων θα αποδέχονται τη μεταβίβαση του ελέγχου του μουσείου στο Δημόσιο.
Σίγουρα έπρεπε να είχαμε παρέμβει πιο έγκαιρα, αλλά ευτυχώς επιτύχαμε να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος στο νεοκλασικό της οδού Σταδίου (κληροδότημα του Αλέξανδρου Σούτσου), σε ένα κομβικό σημείο, ώστε να δώσει νέα πνοή στην περιοχή και να την αναζωογονήσει».
Για το θέμα της Πινακοθήκης αλλά και τον λόγο που ένα μέρος της συλλογής δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό απαντά τα εξής: «Κάναμε μεγάλη προσπάθεια για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες, οι αστοχίες του παρελθόντος, και σήμερα τα προβλήματα έχουν ξεπεραστεί. Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης των εργασιών και εντός του 2019 το έργο θα είναι έτοιμο. Ο μοναδικός και κύριος λόγος που δεν πραγματοποιούμε κάποια έκθεση είναι η διαφύλαξη της ασφάλειας και της προστασίας των αντικειμένων».
Για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υπογραμμίζει ότι η μουσειογραφική μελέτη βρίσκεται σε φάση έγκριση από τις υπηρεσίες του υπουργείου και η διαδικασία προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί άμεσα, ίσως και την επόμενη εβδομάδα. «Το μουσείο είναι ανοιχτό και θα δοθεί επιπλέον επιχορήγηση για να είναι βιώσιμο και να μπορέσει να ανοίξει πανηγυρικά».
Επίσης, ένα σημαντικό θέμα στην ατζέντα του υπουργείου είναι η αποκατάσταση των θερινών ανακτόρων στο Τατόι, η οποία έχει ενταχθεί στο τρέχον ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 5.000.000 ευρώ. Πότε θα μπορέσουμε να το εκμεταλλευτούμε; «Χρειάζεται να γίνει μια επανεξέταση της πρότασης προς την Περιφέρεια, ώστε να θέσουμε και κάποιες άλλες προτεραιότητες. Υπάρχουν πολλές προτάσεις για την ανάπλασή του. Προφανώς μας ενδιαφέρει η προστασία των κτιρίων, αλλά χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση για να βρεθεί η καταλληλότερη λύση».
«Μήπως μια κυβέρνηση με αριστερό πρόσημο έχει μεγαλύτερες αγκυλώσεις όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα;» της επισημαίνω και η ίδια θα μου δώσει αρνητική απάντηση, λέγοντας: «Αυτόν το χώρο τον ξέρω από μικρό παιδί. Πιστεύω ότι μπορούν να γίνουν πολύ ωραία και βιώσιμα πράγματα, αρκεί να διαφυλάξουμε το φυσικό περιβάλλον και την ιστορική του αξία».
Το Ακροπόλ και η Οικία Τσίλλερ - Λοβέρδου σε ποιο στάδιο βρίσκονται; «Είναι στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης και τα δύο κτίρια. Το Ακροπόλ προβλέπεται να αποτελέσει έναν χώρο νεανικής δημιουργικότητας και νέων τεχνολογιών. Εκεί θα αναπτυχθεί η τέχνη του μέλλοντος. Η έναρξη της λειτουργίας του, όμως, προϋποθέτει τη δημιουργία ενός φορέα διαχείρισης γι' αυτό έχουμε καθυστερήσει την παράδοσή του. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα μπορέσουμε να είμαστε έτοιμοι. Επιπρόσθετα, για την οικία Τσίλλερ - Λοβέρδου οι εργασίες συνεχίζονται κανονικά και πιθανολογούμε ότι κι αυτή θα είναι έτοιμο το επόμενο χρονικό διάστημα».
Οι περισσότερες επερωτήσεις που δέχεται η υπουργός Πολιτισμού προέρχονται από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρεί ότι δέχεται πόλεμο από το εσωτερικό του κόμματος; «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας πολιτικός σχηματισμός στον οποίο συνυπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Η εποχή μας προκρίνει τις φωνές αυτές αλλά και την ανάγκη σύνθεσής τους. Πιστεύω, λοιπόν, ότι ο στόχος είναι κοινός, αλλά εκφραζόμαστε με διαφορετικό τρόπο. Εκεί, ίσως, βρίσκεται η αιτία μιας άλλης άποψης που εμφανίζεται με έντονο τρόπο. Όμως, δεν θεωρώ ότι είναι πολεμική ή αντιπολιτευτική κριτική, απλώς μια διαφορετική άποψη. Παραμένω μια πολιτικοποιημένη δημιουργός» υποστηρίζει.
Αυτό που επιθυμούμε είναι να μπουν κανόνες δικαιοσύνης και διαφάνειας, ώστε να γίνουμε μια κανονική χώρα και να εξυπηρετούνται οι πολίτες. Αναμφίβολα, έχει καθυστερήσει αρκετά, τραγικά θα έλεγα, αλλά ας μην ξεχνάμε τι συνέβαινε πριν αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ την εξουσία.
Ένα από τα θέματα για τα οποία δέχτηκε σκληρή κριτική ήταν η επιθυμία της για ανακήρυξη της ταβέρνας «Λεωνίδας» στο Λυγουριό σε διατηρητέο μνημείο. Τη ρωτώ, λοιπόν, αν το θεωρεί λάθος.
«Κοιτάξτε, δεν έγινε με αυτό τον τρόπο που παρουσιάστηκε, με τη λογική της ανακήρυξή του σε μνημείο. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο "Λεωνίδας" αποτελεί ένα τοπόσημο που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Δεν μπορούμε να αφήσουμε αβοήθητα τα παιδιά του και χρειάζεται να ανακαλύψουμε έναν τρόπο ώστε να μη χαθεί το μέρος που πραγματικά έχει ταυτιστεί με τα Επιδαύρια.
»» Ο άνθρωπος αυτός έφτιαξε μόνος του ένα μουσείο, σεβάστηκε τον χώρο, φρόντιζε τους ηθοποιούς, μας χρέωνε πολλές φορές και λιγότερο απ' ό,τι κόστιζε το φαγητό και δεν ήταν υποχρεωμένος να το κάνει. Ο Λεωνίδας και η σύζυγός του Κάκια ήταν για εμάς, τους καλλιτέχνες, οι γονείς μας. Ο χώρος του θεάτρου τούς οφείλει πολλά. Τι σημαίνει ότι είναι μια ταβέρνα; Έπρεπε να είναι ανάκτορο για να το σεβαστούμε; Εγώ, λοιπόν, σέβομαι την κατάθεση του πιο απλού ανθρώπου, ο οποίος προσφέρει ανιδιοτελώς τον εαυτό του στον πολιτισμό και βάζει ένα λιθαράκι. Όλη αυτή η κριτική ήταν στενόμυαλη, με έλλειψη γενναιοδωρίας και βαθιά ταξική» λέει με κοφτό και αυστηρό ύφος.
Την ενοχλεί η κριτική που γίνεται; «Είμαστε σε μια εποχή που μας έλκει το αρνητικό. Όπως έδειξε και η ιστορία με τις παρακολουθήσεις του Facebook, όπου φαίνεται ότι γινόμαστε πεδίο κερδοσκοπίας κάποιων εταιρειών που μας χρησιμοποιούν, το μεγάλο ζητούμενο είναι να μη γινόμαστε αντικείμενα χειραγώγησης των fake και half news, της επιλεκτικής ενημέρωσης και αποσιώπησης.
»» Άρα, οι νέοι άνθρωποι πρέπει να έχουν αυξημένη επαγρύπνηση, να καλλιεργούν την ικανότητά τους να διακρίνουν και να διασταυρώνουν στοιχεία ώστε να διαμορφώνουν την άποψή τους και να μην αλέθονται στην κρεατομηχανή των μεγάλων συμφερόντων και των πολυεθνικών απρόσωπων media, τα οποία αποζητούν ένα κέρδος αδέσποτο και ανεξέλεγκτο. Επομένως, δεν με ενοχλεί η κριτική που μου ασκείται, διότι πάντοτε αυτό γινόταν. Όταν κάτι καλό πάει να ανθήσει, υπάρχουν φωνές που το εμποδίζουν γιατί χαλάει τη γενικότερη κατεύθυνση.
»» Με τον φόβο δημιουργούμε ευάλωτους πολίτες που είναι πιο εύκολο να χειραγωγηθούν και κάπως έτσι επικρατεί ο λαϊκισμός. Ευτυχώς, όμως, ο κόσμος αρχίζει να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και δεν μένει προσκολλημένος στην αναπαραγωγή αρνητικών ειδήσεων των social media. Για μένα είναι πολύ ευχάριστο όταν ανώνυμοι άνθρωποι με συναντούν στον δρόμο και μου λένε "κουράγιο" και να μην το βάλουμε κάτω».
Την επηρέασε καθόλου το βίντεο που την έδειχνε να καθαρίζει τις «κακές ενέργειες» από το κεφάλι άνδρα και να τις πετάει στην άκρη; «Καθόλου. Είναι μια πραγματικότητα. Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές θεραπείες που συμβαδίζουν με την ορθόδοξη ιατρική και δεν την υποκαθιστούν. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες πλευρές στις οποίες η ίδια η ορθόδοξη ιατρική σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Εκεί είναι θέμα κοινού νου να κερδίσεις μέσα από τη χρήση μιας εναλλακτικής θεραπείας. Προσωπικά, με έχει βοηθήσει και είναι μια χρήσιμη εμπειρία προληπτικής ιατρικής. Και να σας πω την αλήθεια; Υπήρξε πολύς κόσμος που μου είπε ότι αυτός ο τρόπος διαφημίστηκε με αποτέλεσμα να τον μάθουν αρκετοί. Ψάξανε αρκετά μάλλον για να βρουν κάτι και το μόνο που βρήκαν ήταν αυτό το βίντεο» τονίζει χαμογελώντας.
Το δωμάτιο της εξουσίας αλλοιώνει τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου; «Μπορεί να το κάνει, γι' αυτό κάθε μέρα δεν θέλω να ξεχνώ την δεξαμενή των πολιτών από την οποία προήλθα. Δεν θέλω να ξεχνώ τι έκανα πριν, όταν πήγαινα να πληρώσω μόνη μου τους λογαριασμούς στις δημόσιες υπηρεσίες, όταν περίμενα στην ουρά για να πληρώσω ή όταν χρησιμοποιούσα το μετρό. Έτσι έχω μια διαρκή υπενθύμιση ότι προέρχομαι από αυτήν την κατηγορία πολιτών και σ' αυτή θα επιστρέψω. Στην αίθουσα αυτή βρίσκομαι μόνο για να υπηρετήσω τους πολίτες και το καλό του τόπου».
Το μπαλκόνι του γραφείου της υπουργού βλέπει προς το Αρχαιολογικό Μουσείο και έχει μια όμορφη θέα στην πόλη. Εκείνη τη στιγμή τη ρωτώ αν της λείπει το θέατρο και μου απαντά άμεσα: «Όχι. Όταν έλαβα την πρόσκληση από τον πρωθυπουργό αισθανόμουν ήδη ότι είχα κάνει έναν μεγάλο κύκλο. Είναι σαν να καλείσαι ‒χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω‒ να ξεκινήσεις από την αρχή.
Σαν να λες "τώρα θα ρισκάρω ή θα πατήσω πάνω στις δάφνες μου, αναπαράγοντας τον εαυτό μου με μια σιγουριά και μια ασφάλεια". Αισθάνομαι όμως ότι αυτός είναι ένας καλλιτεχνικός θάνατος. Σε όλη μου την πορεία, λοιπόν, γύριζα σελίδα, διότι αυτό με κρατούσε ζωντανή ως καλλιτεχνική προσωπικότητα. Επομένως, βιώνω μια περίοδο κατά την οποία αισθάνομαι ότι καλλιτεχνικά πρέπει να περάσω ένα διάστημα σιωπής για να γεννηθεί, αν είναι να γεννηθεί, το νέο».
Καθώς φωτογραφίζεται μου λέει πόσο στενοχωριέται που δεν έχει χρόνο να βλέπει φίλους και συγγενείς, ενώ ακόμα και στις διακοπές της είναι διαρκώς με το κινητό στο χέρι. Βρίσκω την ευκαιρία να την ρωτήσω ποια είναι η γνώμη της για την άποψη που λέει ότι η πολιτική είναι η τέχνη της υποκριτικής.
Επίσης, τη ρωτώ αν συνάντησε υποκριτικές συμπεριφορές και λυκοφιλίες; «Δεν συμφωνώ, κ. Πανταζόπουλε, με την άποψη ότι η πολιτική είναι θέατρο. Καμιά φορά είναι κακό θέατρο. Όμως, μόνο το αυθεντικό είναι καλό θέατρο, το ψεύτικο ποτέ. Είναι μια παρανόηση όταν νομίζει κάποιος πως το θέατρο είναι μια απλή αποστήθιση για να βγεις στη σκηνή και να καμώνεσαι. Όταν, λοιπόν, κάποιος λέει "παίζεις θέατρο" εννοεί το κακό θέατρο, το περιττό. Εγώ έχω μάθει να υπηρετώ την αλήθεια, την αυθεντικότητα και τη δημιουργία».
Λίγο πριν την αποχαιρετήσω, της παραθέτω κάτι που είχε πει σε συνέντευξή του ο Μάνος Χατζιδάκις: «Απόδειξη ότι δεν έχουμε πολιτισμό είναι πως έχουμε υπουργό Πολιτισμού». Σήμερα τι θα του απαντούσε από τη θέση της υπουργού;
Αφού στην αρχή γελά ελαφρώς, στη συνέχεια, με έναν σοβαρό τόνο, θα απαντήσει: «Ο πολιτισμός είναι τα πάντα. Από το πώς ζούμε τη ζωή μας, τι γλώσσα χρησιμοποιούμε μέχρι το πώς μεταχειριζόμαστε ένα απλό αγριολούλουδο. Το υπουργείο Πολιτισμού είναι ένας θεσμός που βάζει φίλτρα και μας προστατεύει εκεί όπου οι άνθρωποι, είτε από βιασύνη είτε από λανθασμένη, ιδιοτελή ματιά, μπορεί να ποδοπατηθούν. Στη ζωή μας είμαστε περαστικοί, αυτό που μένει από το πέρασμά μας είναι ο πολιτισμός».
