40 χρόνια πριν, ο Peter Brosnan άκουσε μια ιστορία που έμοιαζε πολύ τρελή για να είναι αληθινή: θαμμένα κάπου κατά μήκος των ακτών της Καλιφόρνιας, κάτω από τους αμμόλοφους, υπήρχαν τα ερείπια μιας χαμένης πόλης. Σύμφωνα με τον φίλο του από την κινηματογραφική σχολή του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, τα ερείπια ενός τεράστιου αιγυπτιακού ναού, μια ντουζίνα σφίγγες, οκτώ κολοσσιαία λιοντάρια και τέσσερα αγάλματα 40 τόνων του Ραμσή ΙΙ βρίσκονταν θαμμένα στην άμμο, 150 χλμ βόρεια του Λος Άντζελες."Ήταν μια απολύτως εξωφρενική ιστορία", λέει ο Brosnan -"Νόμιζα ότι ήταν παραμύθια." Τα ερείπια ωστόσο δεν ήταν αυθεντικά αιγυπτιακά αλλά τμήματα ενός τεράστιου Χολιγουντιανού σκηνικού - του μεγαλύτερου και ακριβότερου που είχε κατασκευαστεί ως εκείνη την εποχή.
Το ψεύτικο αιγυπτιακό τοπίο είχε συνθέσει την Πόλη του Φαραώ σε ένα από τα πρώτα αληθινά έπη του Χόλιγουντ που γυρίστηκε το 1923 , στην ταινία "Οι Δέκα Εντολές" του Σεσίλ ντε Μιλ. Για την κατασκευή του εργάστηκαν πάνω από 1.500 ξυλουργοί και χρησιμοποιήθηκαν 25.000 κιλά καρφιά. Η παραγωγή της ταινίας σχεδόν κατέστρεψε τον υπερφιλόδοξο ντε Μιλ και το στούντιό του. Ο ίδιος λέγεται πως επειδή δεν είχε χρήματα να ξηλώσει το σκηνικό έδωσε εντολή να μπει δυναμίτης προκειμένου να το ισοπεδώσει για να ταφεί κάτω από την άμμο και να το κρατήσει μακριά από οποιονδήποτε ανταγωνιστή θα του έκλεβε το όραμα.
Για την κατασκευή του εργάστηκαν πάνω από 1.500 ξυλουργοί και χρησιμοποιήθηκαν 25.000 κιλά καρφιά. Η παραγωγή της ταινίας σχεδόν κατέστρεψε τον υπερφιλόδοξο ντε Μιλ και το στούντιό του.
Αυτό που έπεισε τον Brosnan πως ίσως η ιστορία να μην ήταν πέρα για πέρα ψεύτικη, ήταν μια αυτοβιογραφία του ντε Μιλ: "Αν σε 1.000 χρόνια από σήμερα οι αρχαιολόγοι τύχει να σκάψουν κάτω από την άμμο της Guadalupe, ελπίζω να μην βιαστούν να ανακοινώσουν την καταπληκτική είδηση ότι ο αιγυπτιακός πολιτισμός είχε επεκταθεί ως την ακτή του Ειρηνικού."
Το 1982, ο Βrosnan είχε αποφοιτήσει από τη σχολή κινηματογράφου και κερδίζε τα προς το ζην ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος, αλλά δεν μπορούσε να ξεχάσει την ιστορία του φίλου του. Η ιδέα της αποκάλυψης και της διατήρησης ενός ξεχασμένου κομματιού της ιστορίας του Χόλιγουντ τον είχε συναρπάσει. Εκείνο το καλοκαίρι, ο Brosnan και ο φίλος του αποφάσισαν να ταξιδέψουν στην παραλία και να ψάξουν το θαμμένο μυστήριο για να γυρίσουν έναν ντοκιμαντέρ. "Ήμασταν νέοι, wannabe κινηματογραφιστές, και σκέφτηκα πως αυτό ήταν χρυσή ευκαιρία," λέει σήμερα. «Θα βρίσκαμε αρχαιολόγους που θα το ξέθαβαν και η ιστορία θα γραφόταν μόνη της..."
Το 1923, η σκηνογραφία ήταν ο μόνος τρόπος για να προσφέρεις στους θεατές την οπτική του όρους Σινά και την αρχαία Αίγυπτο. Η αμερικανική 'έρημος' που είχε διαλέξει ο ντε Μιλ για τα πλάνα ήταν σίγουρα πιο εύκολη λύση από ένα ταξίδι στην Αίγυπτο, αλλά τελικά αποδείχθηκε ένας λογιστικός και υλικοτεχνικός εφιάλτης. Δεν υπήρχαν κοντινές πόλεις, δεν υπήρχαν ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, και καθόλου ξενοδοχεία για τη διαμονή των χιλιάδων ηθοποιών και ανθρώπων της παραγωγής. Οι 22.000 στρεμμάτων αμμόλοφοι που χώριζαν τη μικρή αγροτική πόλη της Γουαδελούπης από τον Ειρηνικό Ωκεανό ήταν σκληροί και έρημοι. Η άμμος και ο αέρας έκαναν τη ζωή δύσκολη και οι συνθήκες εργασίας ήταν ακόμη πιο σκληρές, αλλά αυτό ήταν κάτι που φαίνεται πως άρεσε στον ντε Μιλ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, στη στρατιά ανθρώπων που δούλευαν εκεί, έλεγε "Θα χάσετε τις ανέσεις του σπιτιού σας. Θα χρειαστεί να υποφέρετε σε δύσκολες συνθήκες. Περιμένω από εσάς υπέρτατες προσπάθειες. "
Πριν ακόμη ξεκινήσουν τα γυρίσματα, οι δαπάνες της προπαραγωγής έφτασαν τα 700.000 δολάρια, ένα αστρονομικό ποσό για τις πρώτες ημέρες του Χόλιγουντ. Πάνω από 500 τόνοι αγαλμάτων από σκυρόδεμα και γύψο χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του ναού και ολόκληρες σφίγγες από γύψο ταξίδευαν σε φορτηγά με προορισμό τους αμμόλοφους. Κάθε μέρα στην τοποθεσία σήμαινε διατροφή και στέγασή για χιλιάδες εργαζόμενους και χιλιάδες ζώα. Ο Ντε Μιλ είχε αρχίσει να λαμβάνει απελπισμένα γράμματα από την Paramount Studios, τα οποία ζητούσαν να μειωθεί το κόστος. Μία απόδειξη αγοράς που έγραφε 3.000 δολάρια για την αγορά «υπέροχης ομάδας αλόγων του Φαραώ", έφτασε το στούντιο στα όρια του, σύμφωνα με τον Sumiko Higashi, έναν καθηγητή στο Κολέγιο Brockport και συγγραφέα του βιβλίου Cecil B. DeMille and American Culture: the Silent Era, a biography of DeMille. «Έχεις χάσει το μυαλό σου;», τηλεγράφησε ο ιδρυτής της Paramount Pictures. «Σταματήστε τη μαγνητοσκόπηση και επιστρέψτε στο Λος Άντζελες αμέσως» ανέφερε το τελεσίγραφο. Όμως ο Ντε Μιλ αρνήθηκε. Πήρε ένα προσωπικό δάνειο και η παραιτήθηκε από το ποσοστό των κερδών που θα λάμβανε από την ταινία ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση της παραγωγής. "Τι θέλετε να κάνω; Να σταματήσω τώρα και να δείξω τις 5 εντολές" 'ήταν η απάντησή του σύμφωνα με τον Higashi.
Η αμερικανική "έρημος" που είχε διαλέξει ο ντε Μιλ για τα πλάνα ήταν σίγουρα πιο εύκολη λύση από ένα ταξίδι στην Αίγυπτο, αλλά τελικά αποδείχθηκε ένας λογιστικός και υλικοτεχνικός εφιάλτης.
Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν σε φρενήρη ρυθμό και σε μόλις τρεις εβδομάδες, αλλά προέκυψε ακόμη ένα πρόβλημα. Η συμφωνία με τους γαιοκτήμονες, ανέφερε πως το μνημειώδες και εξωφρενικά ογκώδες σκηνικό του φιλμ θα έπρεπε να απομακρυνθεί. Με το κόστος παραγωγής να έχει ήδη διογκωθεί σε πάνω από 1.4 εκατομμύρια $, ο Ντε Μιλ ήταν αδύνατον να κάνει άλλα έξοδα και αποφάσισε να αθετήσει τη συμφωνία, αλλά δεν ήθελε να αφήσει πίσω του το σκηνικό το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από άλλα στούντιο. Τότε είναι που φέρεται να έζωσε όλο το σκηνικό με δυναμίτη και αφού το ανατίναξε, έβαλε μπουλντόζες να το καλύψουν με τόνους άμμου που ήταν άφθονη στην περιοχή.
Εξήντα χρόνια αργότερα, το 1983, o Brosnan έφτασε στους αμμόλοφους και έψαχνε να βρει τη θρυλική χαμένη πόλη. Ζήτησε τη βοήθεια των αρχών, αλλά αυτή δε του δόθηκε ποτέ. Αρχικά τον περνούσαν για τρελό και δεν του έδινε κανείς σημασία. Αυτός που τελικά τον βοήθησε λέγεται πως ήταν ένας γελαδάρης που συχνά περνούσε από την περιοχή με τα ζώα του. Μια άλλη εκδοχή της ιστορίας αναφέρει πως τις πληροφορίες πήρε από έναν ηλικιωμένο ηθοποιό της ταινίας. Κατά την πρώτη εκδοχή, ο Peter και ο κτηνοτρόφος έψαξαν μαζί πολλά χιλιόμετρα αμμόλοφων έως ότου βρήκαν εκείνον για τον οποίο οι ντόπιοι έλεγαν πως "δεν άλλαζε ποτέ θέση από τον άνεμο". Εκεί βρήκαν το πρώτο από τα συντρίμμια που κάποτε ήταν το μεγαλοπρεπές σκηνικό των Δέκα Εντολών. Το εύρημα του έγινε διάσημο και ήταν πρώτο θέμα στην εφημερίδα New York Times, στο NBC και το People.
Η δημοσιότητα ήταν μεγάλη και αστραπιαία. Ο Charlton Heston, ο σταρ του ριμέικ της ταινίας του ντε Μιλ, ευχήθηκε καλή επιτυχία στην ανασκαφή που μόλις ξεκινούσε και δεκάδες αρχαιολόγοι προσφέρθηκαν να δουλέψουν εθελοντικά. Ένας επιμελητής στο Smithsonian εκδήλωσε ενδιαφέρον για την απόκτηση ευρημάτων και οι Paramount Pictures και Bank of America έδωσαν υποσχέσεις για χρηματοδότηση του έργου που ονομάστηκε "Τhe Lost City".
Για 15 χρόνια, τα ερείπια έμειναν ανενόχλητα. Η γεωγραφική ιδιαιτερότητα και η σύσταση της άμμου είχαν αναπάντεχα λειτουργήσει σαν συντηρητικό για τα γύψινα σκηνικά και τα αγάλματα που ήταν θαμμένα εκεί
Η ανασκαφή προχώρησε, αλλά σύντομα άρχισαν τα προβλήματα με τη χρηματοδότηση και κυρίως τις άδειες. Όταν ο Brosnan είχε τα χρήματα, ο νομός δεν του επέτρεπε να αγγίξει την περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή στην οποία φώλιαζε ένα σπάνιο προστατευόμενο βραχοπούλι, κάτι που έκανε την περιοχή απαγορευμένη για 6 μήνες κάθε χρόνο. Επτά χρόνια αργότερα, η χρηματοδότηση είχε στερέψει. Το 1990, διάφορες οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Smithsonian και του ιδρύματος ντε Μιλ συμφώνησαν να στηρίξουν τη συνέχιση της ανασκαφής όταν ο Brosnan απέδειξε χάρη σε ένα ραντάρ πως το σκηνικό παρέμενε σχεδόν άθικτο. Τα χρήματα όμως δεν έφταναν μια και η ανασκαφή έπρεπε να γίνει με χειρουργική ακρίβεια. "Η θαμμένη πόλη ήταν για εμάς η πραγματική ιστορία του κινηματογράφου και όχι μια ψεύτικη Αίγυπτος" έλεγε ο Brosnan. Τελικά στα μέσα της δεκαετίας του 1990, εγκατέλειψε απογοητευμένος την ανασκαφή.
Για 15 χρόνια, τα ερείπια έμειναν ανενόχλητα. Η γεωγραφική ιδιαιτερότητα και η σύσταση της άμμου είχαν αναπάντεχα λειτουργήσει σαν συντηρητικό για τα γύψινα σκηνικά και τα αγάλματα που ήταν θαμμένα εκεί. Κάθε λίγα χρόνια ένας δημοσιογράφος ή ένας ερευνητής θα τηλεφωνούσε στον Brosnan και θα του ζητούσε να διηγηθεί την Οδύσσειά του στους αμμόλοφους. Εκείνος πίστευε πως κάποιος θα άκουγε την ιστορία του και θα του έδινε τα χρήματα, αλλά μάταια.
Το 2010, οι Los Angeles Times έκαναν ακόμη ένα άρθρο για τη θρυλική πια ημιτελή ανασκαφή και λίγες μέρες μετά, μια γυναίκα-που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της, επικοινώνησε με τον ονειροπόλο Brosnan και προσφέρθηκε να βάλει τα χρήματα που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ και την αξιοποίηση του υλικού που υπήρχε. Τότε όμως ο Brosnan ήταν παντρεμένος με παιδιά και στην αρχή σκέφτηκε πως με τίποτα δεν θα μπορούσε να ξαναδικιμάσει.
Τελικά ο Brosnan προσέλαβε έναν παραγωγό και έναν μοντέρ, και το περασμένο φθινόπωρο, με τη βοήθεια μιας ομάδας αρχαιολόγων ξέθαψε μια σχεδόν ολόκληρη σφίγγα και με τη χρήση των πρώτων λήψεων του από τη δεκαετία του 1980, έχει ήδη μέρος του ντοκιμαντέρ έτοιμο και ψάχνει για διανομή. Η μια και μοναδική σφίγγα εκτίθεται πλέον στο Dune Center στην περιοχή, αλλά για να γίνει η εκσκαφή ακόμη μιας, απαιτούνται άλλα 100.000 δολάρια. Όσο ο καιρός περνά, το σκηνικό κινδυνεύει από τα καιρικά φαινόμενα στα οποία είναι εκτεθειμένο καθώς μεγάλο τμήμα της άμμου έχει απομακρυνθεί από τον άνεμο."Φτιάχτηκε πριν από 92 χρόνια και ήταν προορισμένο να αντέξει μόλις δύο μήνες. Σαν από θαύμα, το σκηνικό άντεξε, αλλά δεν νομίζω πως αυτό θα συμβεί για ακόμη 92 χρόνια." λέει ο Doug Jenzen της ΜΚΟ που διοικεί το Dunes Center Guadalupe."Αν και οι αρχαιολόγοι πίστευαν πως θα τα κατάφερνε μέχρι το 2090, κάθε φορά που επιστρέφουμε, έχει χαθεί όλο και περισσότερο."
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠO ΤΑ ΣΚΗΝΙΚΑ ΚΑΙ STILLS ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Πληροφορίες από:
livescience.com/ outsideonline.com/ dunescenter.org/ latimes.com
σχόλια