ΣΤΟ ΛΗΜΜΑ ΤΗΣ Βικιπαίδειας που φέρει το όνομά του, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι δεν εμφανίζεται ως ζωγράφος, καλλιτέχνης, επιστήμονας, μηχανικός, εφευρέτης ή πρωτοπόρος της ανατομίας, αλλά απλά ως «πολυμαθής». Πρόκειται για την ελληνική απόδοση του (ελληνικής προέλευσης φυσικά) αγγλικού όρου polymath, ο οποίος όμως δηλώνει ιδιότητα όχι προσδιορισμό, όπως στα ελληνικά.
Βεβαίως, ο Λεονάρντο από το Βίντσι της Τοσκάνης, μια κωμόπολη σαράντα χιλιόμετρα δυτικά της Φλωρεντίας, δεν ήταν μόνο ο ορισμός της πολυμάθειας αλλά και της πολυσύνθετης δημιουργίας, ένα θαύμα της φύσης που οι ιδέες και τα επιτεύγματά του μπορούν να σε κάνουν να μη χρησιμοποιήσεις ποτέ ξανά τον όρο «ιδιοφυΐα» για κανέναν άλλον άνθρωπο που έζησε πριν ή μετά τον θάνατό του, πριν από μισή χιλιετία.
Πέρα από το μεγαλειώδες εικαστικό του έργο, που αφήνει ακόμα και σήμερα (ή μάλλον περισσότερο σήμερα) άφωνο και περιδεή ακόμα και τον πιο τυχαίο παρατηρητή, ο Λεονάρντο πρόλαβε να αντιληφθεί, να ανακαλύψει, να εφεύρει ή να προβλέψει τα πάντα σχεδόν, από τη βαρύτητα μέχρι τον κινηματογράφο.
Η φύση ήταν η πρώτη και η παντοτινή αγάπη ενός παιδιού που γεννήθηκε εκτός γάμου (αλλά εκμεταλλεύτηκε κατά κάποιο τρόπο την ευγενική καταγωγή του πατέρα του) και μέσα στην μαγευτική για τον ίδιον εξοχή του επαρχιακού Βίντσι προτού ξεκινήσει τη θητεία του στο εργαστήριο του Βερόκιο στη Φλωρεντία.
Τέσσερις ώρες διαρκεί συνολικά το φετινό ντοκιμαντέρ του σπουδαίου κινηματογραφιστή Κεν Μπερνς (το πρώτο του με μη αμερικανικό θέμα ή υποκείμενο) για τον μέγιστο εκπρόσωπο της Αναγέννησης και εξέχοντα Homo universalis όλων των εποχών, αλλά μοιάζουν πολύ λίγες, όχι για να εξαντλήσουν αλλά για να αγγίξουν όλες τις πτυχές της προσωπικότητας, του έργου και της κληρονομιάς.
Ακόμα κι έτσι όμως, το ντοκιμαντέρ, το οποίο ξετυλίγεται χρονολογικά σε δύο μέρη (το πρώτο ονομάζεται «Ο απόστολος της εμπειρίας» και το δεύτερο «Ζωγράφος-Θεός») αποτελεί μια μοναδική πανδαισία για τα μάτια και το μυαλό, εστιάζοντας στην τεχνική, τις ιδέες, τις εμμονές, τις αναζητήσεις, τις ενοράσεις του Λεονάρντο, όπως προκύπτουν από την ανάλυση του έργου του και τις 7.200 σελίδες των σημειωματάριων του, και λιγότερο στην προσωπική του ζωή, η οποία παραμένει σχετικά αινιγματική, παρότι κάποια στοιχεία της, όπως η ομοφυλοφιλία του, είναι πλέον πέρα από κάθε αμφισβήτηση και εικασία.
Η φύση ήταν η πρώτη και η παντοτινή αγάπη ενός παιδιού που γεννήθηκε εκτός γάμου (αλλά εκμεταλλεύτηκε κατά κάποιο τρόπο την ευγενική καταγωγή του πατέρα του) και μέσα στη μαγευτική για τον ίδιον εξοχή του επαρχιακού Βίντσι, προτού ξεκινήσει τη θητεία του στο εργαστήριο του Βερόκιο στη Φλωρεντία. Στα 24 του συνελήφθη για σοδομισμό (οι κατηγορίες εναντίον του όμως αποσύρθηκαν αργότερα), αδίκημα για το οποίο κατηγορήθηκε ουκ ολίγες φορές, μια ένδειξη ότι η «ανδροφιλία» ήταν υπόθεση ρουτίνας στη Φλωρεντία, ειδικά σε κάποιους κύκλους, εκείνη την περίοδο (ακόμα και ο κωδικοποιημένος όρος «ομοφυλόφιλος» δεν υπήρχε πριν από το 1892, παρότι οι ομοερωτικές συμπεριφορές και σχέσεις υπήρχαν φυσικά ανέκαθεν).
Στα 38 προσέλαβε ως βοηθό του τον Τζιάν Τζιάκομο Καπρότι, τον δεκάχρονο γιο ενός φτωχού αγρότη, ο οποίος θα έμενε γνωστός ως Σαλάι και θα γινόταν αργότερα ο ερωτικός του σύντροφος αλλά και ο διαχειριστής των υποθέσεων του Λεονάρντο, μέχρι το τέλος της ζωής του.
Στο κάδρο εμφανίζεται αργότερα και ο Φραντσέσκο Μέλτζι, ο όμορφος και ευρυμαθής (σαν τον ίδιο τον Λεονάρντο) 14χρονος γιος ενός Μιλανέζου ευγενή, ο οποίος βρέθηκε ως ασκούμενος στο εργαστήριό του και έγινε ο πιο έμπιστος καλλιτεχνικός συνεργάτης του όταν ο Λεονάρντο ήταν ήδη 53 ετών. Μέχρι το τέλος της ζωής του θα τον συνόδευε και ο Μέλτζι, που έκανε τον κόπο να συγκεντρώσει τα μυριάδες γραπτά του μεγάλου δημιουργού, ο οποίος είχε την τάση να αφήνει τα πάντα σχεδόν ανολοκλήρωτα, καθώς το μυαλό του ήδη ταξίδευε αλλού.
Η ακολουθία από ημιτελείς δημιουργίες –έργα που δεν ολοκληρώνονται, ιπτάμενες μηχανές που δεν απογειώνονται, φιλόδοξες υδρο-αρχιτεκτονικές επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας που αποτυγχάνουν– που περνά μπροστά από τα έκθαμβα και εκστασιασμένα μάτια του θεατή είναι πραγματικά κάτι το απίστευτο, ειδικά με τον τρόπο που παρουσιάζονται σ’ αυτό το εξαίσιο ντοκιμαντέρ.
Leonardo Da Vinci Official Trailer
