«Είμαστε ένα κίνημα βάσης Εβραίων και Παλαιστίνιων πολιτών του Ισραήλ για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη… Εκείνοι που επωφελούνται από το κατεστημένο της κατοχής και των οικονομικών ανισοτήτων και σπέρνουν τον διχασμό δεν είναι παρά μια μειοψηφία. Ξέρουμε καλά ότι εμείς, η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, έχουμε πολύ περισσότερα κοινά από όσα μας χωρίζουν. Παραμένοντας ενωμένοι, γινόμαστε αρκετά ισχυροί για να αλλάξουμε ριζικά την υπάρχουσα κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Το μέλλον που θέλουμε –ειρήνη και ανεξαρτησία για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, πλήρης ισότητα για όλους τους πολίτες και πραγματική κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη– είναι εφικτό. Γιατί όπου υπάρχει αγώνας, υπάρχει ελπίδα!». Έτσι ξεκινά το «μανιφέστο» του κινήματος Standing Together (Στεκόμαστε Μαζί), οι αρχές και οι δραστηριότητες του οποίου μοιάζουν με πραγματική όαση στο μακελειό που συντελείται για άλλη μια φορά στην Παλαιστίνη, με τους φανατικούς και των δύο πλευρών να ρίχνουν καθημερινά κι άλλο λάδι στη φωτιά της σύγκρουσης και τους αμάχους να πληρώνουν, όπως πάντα, το βαρύτερο τίμημα.
Τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν μετά την 7η Οκτωβρίου εντατικοποίησαν την παρουσία και τις δράσεις του Standing Together, προσελκύοντας περισσότερα μέλη και υποστηρικτές. Η ιστοσελίδα του κινήματος αναφέρει ότι από την ημέρα εκείνη μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές έχουν πραγματοποιήσει 89 επιτόπιες δράσεις και 92.261 διαδικτυακές, ότι 6.299 ακτιβιστές έχουν ενταχθεί στα δίκτυα αλληλεγγύης τους, ότι απέκτησαν πρόσβαση σε 8.385.982 λογαριασμούς στα σόσιαλ μίντια και ότι έχουν συνδράμει μέχρι τώρα 162 άτομα σε ανάγκη μέσω της γραμμής υποστήριξης που δημιούργησαν. Το στελεχώνουν νέοι κυρίως άνθρωποι που εμπνέονται από τις αρχές του διεθνισμού και της άμεσης δημοκρατίας και μια ματιά στα πορτρέτα των 21 μελών της Εθνικής Συντονιστικής Ομάδας που εκτελεί χρέη γραμματείας αρκεί για να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές.
Τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και ο πόλεμος που ξέσπασε έκτοτε μπορεί να έκαναν πολλούς ανθρώπους πιο επιρρεπείς στα άκρα, για κάποιους άλλους όμως –και σε αυτούς προσβλέπουμε– έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρο ότι δικαιοσύνη και ειρήνη πάνε μαζί, είδαμε λοιπόν ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για πολιτικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, όπως το Standing Together.
Αφελείς, υπεραισιόδοξοι, αθεράπευτα ρομαντικοί; Μπορεί να είναι κι έτσι, αλλά, αλήθεια, γιατί να μην επενδύσει κανείς στη ζωή και στην ελπίδα, αντί να αποδεχτεί ως αναντίρρητη κανονικότητα τον τρόμο και τον θάνατο; Και πού θα ήταν σήμερα η ανθρωπότητα χωρίς κάποιους «ωραίους τρελούς», όπως αυτά τα νιάτα που επιμένουν να προκαλούν το αδύνατο; «Χτίζουμε ένα κοινό σπίτι για όλους εκείνους που αρνούνται το μίσος και επιλέγουν την ενσυναίσθηση. Δεν διαγράφουμε τις διαφορές μας, πιστεύουμε όμως στην οικοδόμηση μιας πραγματικής σχέσης συνεργασίας που θα βασίζεται στα αμοιβαία μας συμφέροντα», λένε. Ιδού, όμως, η φιλοσοφία, οι σκοποί, οι τρόποι δράσης του κινήματος αλλά και η τρέχουσα κατάσταση σε Ισραήλ και Παλαιστίνη σύμφωνα με τον Uri Weltmann, απόφοιτο του Πανεπιστημίου της Χάιφας, μέλος της 21μελούς γραμματείας και από τους οργανωτές των δραστηριοτήτων του Standing Together, ο οποίος μάλιστα τυχαίνει φίλος της χώρας μας και γνώστης των ελληνικών πραγμάτων.
— Ποιες είναι οι αρχές και οι στόχοι του Standing Together;
Πρόκειται για ένα κίνημα από τα κάτω που δημιουργήσαμε Εβραίοι και Άραβες πολίτες του Ισραήλ το 2015 – θα γνωρίζετε ότι οι Ισραηλινοί Άραβες αποτελούν το 20% του πληθυσμού της χώρας. Πρεσβεύουμε την ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών, τον τερματισμό της κατοχής παλαιστινιακών εδαφών, υπερασπιζόμαστε την ισότητα Εβραίων και Αράβων, ανδρών και γυναικών, την κοινωνική και την οικολογική δικαιοσύνη. Τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και ο πόλεμος που ξέσπασε έκτοτε μπορεί να έκαναν πολλούς ανθρώπους πιο επιρρεπείς στα άκρα, για κάποιους άλλους όμως –και σε αυτούς προσβλέπουμε– έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρο ότι δικαιοσύνη και ειρήνη πάνε μαζί, είδαμε λοιπόν ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για πολιτικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, όπως το Standing Together. Σήμερα έχουμε 4.000 εγγεγραμμένα μέλη και αρκετά περισσότερους υποστηρικτές, αριθμοί που αργά, αλλά σταθερά αυξάνονται. Βλέπουμε, εντούτοις, όπως προανέφερα, πλήθος ανθρώπων να συμμετέχουν στις συζητήσεις, στις εκδηλώσεις και στις διαδηλώσεις αλληλεγγύης που οργανώνουμε, κι αυτό είναι σίγουρα ελπιδοφόρο.
Αυτήν τη στιγμή στην ισραηλινή κοινωνία, στην πολιτική σκηνή, στα ΜΜΕ κ.λπ. κυριαρχούν οι φιλοπόλεμες, εξτρεμιστικές φωνές που απανθρωποποιούν τους Παλαιστίνιους, καλώντας σε εξάλειψη της Γάζας από τον χάρτη. Ακόμα και προβεβλημένοι δημοσιογράφοι και αναλυτές βγαίνουν και λένε στην τηλεόραση ότι «στη Γάζα δεν υπάρχουν αθώοι» και άλλα τέτοια τρομακτικά πράγματα. Εμείς, πάλι, απαντάμε σθεναρά, είτε μέσω των ΜΜΕ και των σόσιαλ μίντια είτε με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, ότι, όχι, σαφώς και υπάρχουν αθώοι πολίτες και άμαχος πληθυσμός στη Γάζα, ότι υπάρχουν μικρά παιδιά Παλαιστινίων που έχουν δικαίωμα να ζήσουν ακριβώς όπως τα Εβραιόπουλα και ότι χρειάζεται να βρούμε άμεσα εναλλακτικές απέναντι στη βία και τον τρόμο.
Μόνο ο τερματισμός της κατοχής, η κατάπαυση του πυρός, η απάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων ανάμεσα σε Εβραίους και Άραβες πολίτες –διότι υπήρξαν, δυστυχώς, πολλά κρούσματα επιθέσεων και ρατσιστικών συμπεριφορών απέναντι σε Άραβες πολίτες του Ισραήλ μετά το ξέσπασμα του πολέμου αλλά και νωρίτερα, ένα «κυνήγι μαγισσών» από τους εργασιακούς χώρους μέχρι τα πανεπιστήμια–, καθώς και η εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ μπορούν να εγγυηθούν την ειρήνη. Και είναι σίγουρα αισιόδοξο το γεγονός ότι, όπως δείχνουν πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό Ισραηλινών πολιτών αποδοκιμάζει την κυβέρνηση Νετανιάχου και τις πρακτικές της. Σε μία, μάλιστα, από αυτές το κυβερνών κόμμα Λικούντ φέρεται να έχει χάσει τα 2/3 της δημοτικότητάς του. Ο δε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ δήλωσε ότι πρέπει να ξαναδούμε σοβαρά την ιδέα της λύσης δύο βιώσιμων κρατών, κάτι που δεν έλεγε τον προηγούμενο καιρό. Παρότι, λοιπόν, οι ρατσιστές και οι πολεμοκάπηλοι εξακολουθούν να έχουν τον πρώτο λόγο και στην εξουσία παραμένει μια επικίνδυνη κυβέρνηση, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι αλλάζει στην ισραηλινή κοινωνία.
— Υπήρξε αρχικά η εντύπωση ότι το ξέσπασμα του πολέμου θα ισχυροποιούσε την κυβέρνηση Νετανιάχου, καθώς σε περιπτώσεις πολεμικών συρράξεων ο πολύς κόσμος τείνει να συσπειρώνεται γύρω από την ηγεσία ενός κράτους.
Πράγματι, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που επί οκτώ μήνες έβλεπε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να διαδηλώνουν εναντίον του σε όλη τη χώρα και να συγκρούονται σε αρκετές περιπτώσεις με την αστυνομία, φαίνεται να ευελπιστούσε ότι η επίθεση της Χαμάς θα αντέστρεφε το εναντίον του κλίμα. Παρότι όμως όλο αυτό το μαζικό αντιπολιτευτικό κίνημα «εξανεμίστηκε» μετά τις 7/10, η δημοτικότητα της κυβέρνησης δεν αυξήθηκε, αντιθέτως υπέστη μεγάλο πλήγμα, καθώς θεωρήθηκε υπεύθυνη για την κρίση – όχι μόνο γιατί αιφνιδιάστηκε και άργησε να αντιδράσει αλλά και επειδή είχε αποσύρει ικανό αριθμό στρατιωτών από τα σύνορα με τη Γάζα προκειμένου να προστατεύσουν τους Εβραίους εποίκους στη Δυτική Όχθη. Εποίκους που επιδίδονταν καιρό τώρα σε παράνομες επεκτάσεις και βιαιότητες εναντίον των Παλαιστινίων γειτόνων τους, κατέστρεφαν καλλιέργειες, έκαιγαν μέχρι ολόκληρα χωριά όπως η Χαουάρα.
— Στο «μανιφέστο» σας ασκείτε έντονη κριτική και στην ισραηλινή αριστερά. Γιατί αυτό και πού διαφοροποιείστε από αυτή;
Η ισραηλινή αριστερά βιώνει κι αυτή μια βαθιά κρίση. Το Εργατικό Κόμμα, ένας παραδοσιακός κεντρώος σοσιαλδημοκρατικός πολιτικός σχηματισμός που έχει πολλά κοινά με το δικό σας ΠΑΣΟΚ και κυριαρχούσε για πολλά χρόνια στην ισραηλινή πολιτική σκηνή, στις τελευταίες εκλογές μετά βίας έπιασε το ποσοστό που απαιτείται για να μπει στην Κνεσέτ!
— Φαίνεται να έχεις κάποια γνώση για τα ελληνικά πράγματα…
Ναι, κάτι ξέρω, βλέπετε έχω επισκεφθεί την Ελλάδα, που πολύ μου αρέσει, και έχω και Έλληνες φίλους! Και για να επιστρέψω στην κουβέντα μας, η «κατρακύλα» που λέγαμε δεν αφορά μόνο το Εργατικό Κόμμα. Το Meretz, ένα άλλο αριστερό κόμμα που συμμετείχε παλιότερα σε κυβερνήσεις συνασπισμού, δεν κατάφερε να εκλέξει ούτε έναν υποψήφιο μετά από τριάντα ολόκληρα χρόνια κοινοβουλευτικής παρουσίας. Εκτός Κνεσέτ έμεινε και το προοδευτικό αραβικό κόμμα Ballad. Ωφελημένοι από την εξέλιξη αυτή είναι αφενός το κέντρο –μια βασική αιτία της εκλογικής αποδυνάμωσης των εν λόγω αριστερών κομμάτων είναι ότι διολίσθησαν σε πιο συντηρητικές θέσεις, υιοθετώντας νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές περικοπών και λιτότητας, που βέβαια εκφράζουν καλύτερα οι αυθεντικοί συντηρητικοί–, αφετέρου η ακροδεξιά. Δεν είναι, βέβαια, κάτι καινούργιο αυτό, το βλέπουμε να συμβαίνει σε πολλές χώρες, απλώς κάθε φορά αναρωτιέσαι «μα είναι δυνατό να μην το καταλαβαίνουν;».
Το ίδιο συνέβη και με τις θέσεις τους για την επίλυση της σύγκρουσης – ενώ παλιότερα τα αριστερά κόμματα τάσσονταν παραδοσιακά υπέρ της ειρήνης και των διαπραγματεύσεων, σταδιακά υιοθέτησαν πιο αδιάλλακτη στάση, δαιμονοποιώντας τους Παλαιστίνιους, απονομιμοποιώντας την Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη, ταυτιζόμενα ουσιαστικά με το κυρίαρχο φιλοπόλεμο αφήγημα. Το κίνημά μας τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μιας νέας αριστεράς, μιας «αριστεράς του λαού» που θα είναι σοσιαλιστική και διεθνιστική.
— Και η ισραηλινή ακροδεξιά;
Τα ακροδεξιά κόμματα γνώρισαν μεγάλη άνοδο στις περσινές εκλογές, συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό με το Λικούντ και στελέχη τους ανέλαβαν σημαντικά υπουργεία. Ο περιβόητος εξτρεμιστής Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ της Εβραϊκής Δύναμης, ο οποίος έχει καταδικαστεί για υποκίνηση βίας κατά Αράβων πολιτών, ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Ασφάλειας, μοίρασε πάνω από 40.000 όπλα σε πολίτες και ανήγγειλε τη δημιουργία ένοπλων πολιτοφυλακών. Ο ρόλος τους θα είναι, υποτίθεται, η προστασία των αμάχων, ουσιαστικά όμως επιδιώκει εμφύλιο με τους Ισραηλινούς Άραβες, χαρακτηρίζοντάς τους συλλήβδην ως απειλή. Ο Μπεζαζέλ Σμότριτς του Θρησκευτικού Σιωνισμού, πάλι, που απαιτούσε να δημιουργηθούν «ζώνες ασφαλείας» γύρω από τους εβραϊκούς οικισμούς στα Κατεχόμενα, έγινε υπουργός Οικονομικών. Και το χειρότερο είναι ότι όλα αυτά φαίνεται να γίνονται βάσει οργανωμένου σχεδίου και με τις «ευλογίες» των Αμερικανών συμμάχων μας…
— Έχετε παρουσία και επαφές με ενεργούς πολίτες και συλλογικότητες στα Κατεχόμενα;
Βεβαίως, και μερικές φορές συνεργαζόμαστε στη διοργάνωση πορειών αλληλεγγύης στα Κατεχόμενα, ειδικά σε αραβικές κωμοπόλεις και χωριά που υφίστανται τη βία των Εβραίων εποίκων, π.χ. στην περιοχή της Χεβρώνας. Όμως δεν γίνεται εκ των πραγμάτων, ούτε και θα θέλαμε, να έχουμε κάτι σαν «παράρτημα» εκεί. Εμείς είμαστε μια οργάνωση Εβραίων και Αράβων από το Ισραήλ, εκείνοι θα πρέπει να οργανώνονται και να δρουν εντός ενός ανεξάρτητου και βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους. Διότι δεν μπορώ να δω άλλη ρεαλιστική λύση από αυτή των δύο ανεξάρτητων κρατών όπως την έχει θέσει ο ΟΗΕ, η οποία βέβαια προϋποθέτει την ισραηλινή αποχώρηση από τα Κατεχόμενα, την επιστροφή στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα και, φυσικά, την επιστροφή των προσφύγων.
Το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη σχεδίου αλλά η έλλειψη πολιτικής βούλησης από πλευράς ισραηλινής ηγεσίας ώστε να προχωρήσει το σχέδιο αυτό. Εκεί αποσκοπούν οι ακτιβιστικές παρεμβάσεις του Standing Together τόσο στο πολιτικό πεδίο όσο και μέσα στην κοινωνία – μπορεί να είμαστε ακόμα «μικροί», αλλά σκεφτείτε πόσο πιο αποτελεσματικοί μπορούμε να γίνουμε όταν μεγαλώσουμε, και πιστεύω ότι θα συμβεί αυτό γιατί αν υπάρχει μια ελπίδα ειρήνευσης, αυτή συμπλέει με τις δικές μας θέσεις. Το στοίχημα, τώρα, είναι να κερδίσουμε εκείνους τους ανθρώπους που συμφωνούν μεν μαζί μας, αλλά φοβούνται να το δείξουν ή να εμπλακούν ενεργά είτε δυσκολεύονται να πιστέψουν πραγματικά ότι ναι, η αλλαγή είναι εφικτή, και να δημιουργήσουν έτσι ένα υπολογίσιμο πολιτικό υποκείμενο.
— Ποιο θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι το ιστορικό «δίδαγμα» από τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και την αλυσιδωτή αντίδραση που προκάλεσαν;
Αυτό που έδειξε η 7η Οκτωβρίου είναι ότι η κυρίαρχη αντίληψη στο πολιτικό σύστημα του Ισραήλ ότι το Τελ Αβίβ ελέγχει απόλυτα την ισραηλινοπαλαιστινιακή διαμάχη, άρα δεν υπάρχει καμία βιάση να προσπαθήσει να την τερματίσει, κατέρρευσε με δραματικό τρόπο. Γιατί δεν μπορείς να διατηρείς επ’ αόριστον ένα τόσο καταπιεστικό status quo χωρίς να χτυπήσει κάποια στιγμή την πόρτα σου η καταστροφή. Εκατοντάδες αθώοι πολίτες του Ισραήλ, ανάμεσά τους ηλικιωμένοι και παιδιά, δολοφονήθηκαν άγρια εκείνη την αποφράδα ημέρα και πάνω από 100.000 άμαχοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους από περιοχές κοντά στα σύνορα με τη Γάζα, ολόκληρες πόλεις και χωριά εκκενώθηκαν απλώς για να αποδειχθεί πόσο εσφαλμένες ήταν οι πολιτικές των τελευταίων αρκετών χρόνων, σε πόσο επικίνδυνο μονοπάτι βαδίζουν. Χιλιάδες άμαχοι πολίτες όλων των ηλικιών έχουν αντίστοιχα σκοτωθεί στη Γάζα, αφότου άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού. Εμείς ενώνουμε τις φωνές μας με όσους πιστεύουν ακράδαντα ότι ναι, υπάρχει λύση που μπορεί να εξασφαλίσει ειρήνη και ευημερία, κι αυτή περνά από τον δρόμο της δικαιοσύνης, της αξιοπρέπειας και της ανεξαρτησίας και για τους δυο λαούς.
Χρειάζεται μια ριζική αλλαγή πολιτικών, αντιλήψεων και νοοτροπιών από όλους τους εμπλεκομένους. Η Χαμάς και άλλες παρεμφερείς οργανώσεις σε Γάζα και Δυτική Όχθη αποτελούν σίγουρα ένα μεγάλο εμπόδιο για την πρόοδο των ειρηνευτικών συνομιλιών, όπως ακριβώς άνθρωποι σαν τον Μπεν Γκβιρ και τον Μπεζαζέλ Σμότριτς από τη «δική μας» πλευρά. Η αναγκαία αλλαγή στην οποία προσβλέπει το Standing Together αφορά και τις δύο οντότητες, τόσο την ισραηλινή όσο και την παλαιστινιακή κοινωνία. Δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση στο εκατομμύριο να κάτσουν ο Μπεν Γκβιρ με τον Ισμαήλ Χανίγια της Χαμάς στο ίδιο τραπέζι και να τα βρουν, αυτό είναι δεδομένο, ο μεν οραματίζεται την εξάλειψη όλων των Αράβων από την περιοχή, ο δε την εξάλειψη όλων των Εβραίων. Δεν είναι όμως όλοι έτσι στα παλαιστινιακά εδάφη, η ηγεσία της PLO είναι, για παράδειγμα, πολύ πιο μετριοπαθής και διαλλακτική. Θα πρέπει κι εμείς στο Ισραήλ να αναδείξουμε μια ηγεσία που να μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, φέρνοντας σε πέρας μια βιώσιμη συμφωνία.
