ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΙΚΟΝΑ που μεταφέρουν δημοσιογράφοι της Lifo που ήταν εκεί. Αυτό ισχυρίζονται φωτογράφοι που κάλυψαν τις μαζικότερες συγκεντρώσεις από τη Mεταπολίτευση και μετά, συνδικαλιστές με εμπειρία, πολίτες με κινηματική δράση, και φοιτητές. Αποτυπώνουν τη δική τους εικόνα, για μία Αθήνα που βούλιαξε, από μία πρωτόγνωρη μαζική διαμαρτυρία, την ημέρα της πανελλαδικής απεργίας για τη συμπλήρωση δύο χρόνων από το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών.
Όποιος προσπαθήσει να δώσει συγκεκριμένη ταυτότητα στην ανθρωπογεωγραφία της σημερινής συγκέντρωσης θα δυσκολευτεί. Ηταν οι πάντες, «γιατί τα Τέμπη αφορούν τους πάντες». Αυτό το πρωτόγνωρο ορμητικό ανθρώπινο ποτάμι με τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αριθμητικά. Οι εκτιμήσεις της ΕΛΑΣ, η οποία πάντα έχει την τάση να παρουσιάζει συρρικνωμένα τα ποσοστά συμμετοχής, μιλούν για 150 με 180 χιλιάδες άτομα. Το νούμερο αυτό φαίνεται μικρό, καθώς και οι φωτογραφίες που αποτυπώνουν τα ανθρώπινα ποτάμια μέσα στην πόλη, τα οποία δίνουν άλλη αίσθηση μεγεθών. Έμπειροι φωτορεπόρτερ μας λένε, ότι η συμμετοχή είναι πρωτόφαντη και δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε καν με τις συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ του '81. Αλλοι, ισχυρίζονται ότι η σημερινή κινητοποίηση ξεπερνάει κατά πολύ τις κινητοποιήσεις των μνημονίων το 2011 και 2012. Συνδικαλιστές υπολογίζουν ότι συγκεντρώθηκε ένα πλήθος που ξεπερνάει τα 700 χιλιάδες άτομα, ενώ πιο μετριοπαθείς υπολογίζουν ότι ο κόσμος που κατέβηκε κάτω, «σίγουρα προσεγγίζει τους 500 χιλιάδες».
'Εμπειροι φωτορεπόρτερ μας λένε, ότι η συμμετοχή είναι πρωτόφαντη και δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε καν με τις συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ του '81. Συνδικαλιστές υπολογίζουν ότι συγκεντρώθηκε ένα πλήθος που ξεπερνάει τα 700 χιλιάδες άτομα, ενώ πιο μετριοπαθείς υπολογίζουν ότι ο κόσμος που κατέβηκε κάτω, «σίγουρα προσεγγίζει τους 500 χιλιάδες»
«Αυτόν τον κόσμο δεν το έχω δει ποτέ στη ζωή μου»
«Τόσο κόσμο, δεν έχω ξαναδεί ποτέ μου στην Αθήνα σε συγκέντρωση», λέει ο Τάσος Μπρεκουλάκης, διευθυντής της έντυπης έκδοσης της Lifo. Η σημερινή κινητοποίηση, η συμμετοχή, δεν μπορεί να συγκριθεί, ούτε με εκείνες τις μνημειώδεις συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, στις οποίες, τον πήγαινε μικρό ο πατέρας του. «Το πλήθος και η συμμετοχή ήταν απίστευτη. Ξεκίνησα από την Ιπποκράτους, την οποία ποτέ στη ζωή μου δεν την έχω ξαναδεί με τόσο κόσμο. Οσο πλησίαζα προς το Σύνταγμα δεν μπορούσα να περάσω από τον κόσμο. Είχα δώσει ραντεβού μπροστά στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη και φαινόταν αδύνατο ότι θα μπορούσα να φτάσω μέχρι εκεί. Οι δρόμοι ήταν αδιαπέραστοι. Έφτασα μέχρι εκεί, σχεδόν σπρώχνοντας. Θέλαμε να πάμε όσο πιο κοντά στο Σύνταγμα, αλλά ήταν αδύνατο. Φτάσαμε στη Βουλής και αδυνατούσαμε να προχωρήσουμε μέχρι τη Μητροπόλεως. Η συμμετοχή ήταν πραγματικά πρωτόγνωρη». Όπως πρωτόγνωρη ήταν και η ποιότητα του κόσμου:« Είχε, πάρα πολύ νεαρόκοσμο, ολόκληρες οικογένειες, από γιαγιάδες μέχρι μωρά. Δεν ήταν κόσμος που πήγαινε σε πορείες. Ηταν ίσως κόσμος που πήγαινε σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, παλιάς εποχής, πριν το '90».
«Σήμερα ζήσαμε ένα ιστορικό γεγονός»
Η Αργυρώ Μποζώνη κατεβαίνει σε διαδηλώσεις, από την πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου το 1975. Ήταν παρούσα στις μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου το '80: «Αυτόν τον κόσμο όμως, δεν το έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Από το σπίτι μου στο Θησείο που ξεκίνησα στις 10 το πρωί, έβλεπα ποτάμια κόσμου να ανεβαίνουν την Ερμού. Μπήκα στο τρένο για να παω στην Ομόνοια και να ανέβω τη Σταδίου για να δω τι γίνεται και από εκεί. Τα τρένα ήταν ασφυκτικά γεμάτα και η Ομόνοια ασφυκτικά γεμάτη, πολύ νωρίτερα από την ώρα έναρξης της συγκέντρωσης, και αδιάβατη σχεδόν από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη και μετά. Όπως και όλοι οι δρόμοι και οι παράδρομοι γύρω από το Σύνταγμα», λέει. 'Ολος αυτό το πλήθος που συνέρρεε προς το Σύνταγμα είχε ένα κοινό χαρακτηριστικό: «Ο κόσμος ήταν ήρεμος, ψύχραιμος και συμμετοχικός, καθόλου ακραίος και πολύ συνειδητοποιημένος. Και οι συζητήσεις όλων αφορούσαν κυρίως τα Τέμπη. Αλλά και την κατάσταση που διαμορφώνεται στη χώρα και έχει γενικότερα εξοργίσει. Οι διπλανοί μου, εκεί που καθόμασταν στην Ερμού, μιλούσαν για την ακρίβεια». Για την Αργυρώ Μποζώνη άξιας παρατηρησης, ήταν η ανθρωπογεωγραφία του κόσμου: «Κόσμος από όλα τα υπόβαθρα. Ολόκληρος πληθυσμός μιας πόλης να ζητά δικαιοσύνη. Αυτό ήταν το κυρίαρχο σύνθημα, το κυρίαρχο αίτημα από ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, διαφορετικών τάξεων». Η Αργυρώ Μποζώνη, πιστεύει, ότι σήμερα «ζήσαμε ένα ιστορικό γεγονός. Παρά την πίεση που υπήρξε να μην κατέβει ο κόσμος στη διαδήλωση, η οποία, ήταν πολύ μεγάλη. Δεν κάμφθηκε ο κόσμος από τις φωνές που προσπάθησαν για το αντίθετο. Και αυτός ο κόσμος βγήκε μόνος του. Δεν βγήκε γιατί εμπιστεύεται μικρομάδες και ανυπόληπτους πολιτικούς».
Ο Γιώργος Τσαγκόζης δημοσιογράφος της Lifo ξεκίνησε από τη Συγγρού για να προσεγγίσει το Σύνταγμα. Ήταν δύσκολο να μετακινηθεί και προσπάθησε να κινηθεί περιμετρικά, προς τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να κατέβει προς Μοναστηράκι. Παντού όμως «μετακινούνταν ορδές κόσμου, τον οποίο πραγματικά δεν έχω ξαναδεί». Έχοντας εκπαιδευμένο μάτι, καθώς συμμετέχει συχνά σε πορείες και συγκεντρώσεις, υποστηρίζει ότι «σήμερα, υπήρχε ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων που κατέβαινε σε συγκέντρωση πρώτη φορά. Υπήρχαν μητέρες με βρέφη, πατεράδες με τα παιδιά τους, αλλά και ηλικιωμένοι. Ο πατέρας μου, για παράδειγμα, σπάνια πηγαίνει σε συγκεντρώσεις ή πορείες. Σήμερα όμως ήταν κι αυτός εδώ».
Η Ειρήνη Γιαννάκη, δημοσιογράφος της lifo δεν πηγαίνει συχνά σε πορείες και συγκεντρώσεις. Στη συγκεκριμένη όμως, «δεν υπήρχε περίπτωση να μην πάω. Ξεπερνούσε κατά πολύ μία διαδήλωση. Για μένα η συγκέντρωση αυτή ήταν ένα εθνικό ζήτημα. Αφορούσε τους πάντες και ο όγκος, το πλήθος που κατέβηκε, ήταν κάτι που περίμενα Καθυστέρησα να φτάσω, κατέβηκα στις 11:30 και προσέγγισα τη διαδήλωση από τη Συγγρού. Ηδη είχε ξεκινήσει από το ΦΙΞ να μαζεύεται παρά πολύς κόσμος που ανέβαινε, κι από τους στύλους του Ολυμπίου Διός, το πλήθος φράκαρε». Είδε ανθρώπους όλων των ηλικιών: «Μικρούς, μεγάλους, γονείς με παιδιά, ηλικιωμένους ανθρώπους με μπαστούνια, που περπατούσαν με δυσκολία». Υπήρχε μία αίσθηση όπως λέει, ότι «συμβαίνει κάτι ιστορικό. Ενιωθα ότι είναι κάτι ιστορικό. Δεν το είχα ξαναζήσει αυτό. Νομίζω ότι είχαμε χρόνια να ζήσουμε κάτι τέτοιο. Ήταν κάτι που μας ένωνε όλους. Η οργή για αυτό που έγινε, η αδικία, το αίτημα ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Το αισθάνθηκα ως κάτι που μας αφορούσε όλους. Ηταν εντυπωσιακό επίσης, ότι πηγαίνοντας στη διαδήλωση, όλοι οι περαστικοί που συναντούσα, μιλούσαν για αυτό. Ακόμη κι αυτοί που δεν είχαν σκοπό να κατέβουν. Μιλούσαν όλοι για τα Τέμπη. Εγώ το αισθάνομαι ως ένα συλλογικό τραύμα, με κάτι το οποίο έχει να κάνει συνολικά, με τους Ελληνες, το κράτος, την πολιτεία, το οποίο είναι εχθρικό. Και είναι κάτι που έχει γιγαντωθεί. Γιατί ο καθένας αισθάνεται ότι μπορούσε να είναι μέσα σ΄αυτό το τρένο. Θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς, ή τα παιδιά μας. Μας αγγίζει όλους».
Πρώτη φορά σε συγκέντρωση
Η Ολυμπία είναι 22 χρονών φοιτήτρια. Καθόλου πολιτικοποιημένη, αλλά εξοργισμένη με τα Τέμπη. Κατεβαίνει πρώτη φορά σε συγκέντρωση γιατί αισθάνεται ότι δύο χρόνια μετά από το δυστύχημα δεν έχει αλλάξει κάτι: «Ηθελα να πάω κοντά για να ακούσω τι λένε οι γονείς των σκοτωμένων παιδιών. Ηθελα και δεν ήθελα να ακούσω. Οι φωνές τους, τα λόγια τους, ακόμη και τώρα μου προκαλούν ανατριχίλα. Για πρώτη φορά αισθάνθηκα ενωμένη με ένα πλήθος, με κόσμο που δεν τον ξέρω και δεν έχω τίποτα να πω».
«50 χρόνια ρεπορτάζ στους δρόμους ποτέ δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο»
Ο Λάμπης Παπαδόπουλος φωτορεπόρτερ που έχει καλύψει για πέντε σχεδόν δεκαετίες όλα τα μεγάλα γεγονότα από τη μεταπολίτευση και μετά, λέει στη Lifo, ότι ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει δει κάτι παρόμοιο.«Εχοντας κάνει 50 χρόνια φωτορεπορτάζ και το περισσότερο στους δρόμους, έχοντας καλύψει τα πάντα, δηλαδή συγκεντρώσεις πολιτικών κομμάτων, πολυτεχνεία. Τέτοιο πράγμα δεν έχω ξαναδεί. Ήταν όλοι εκεί. Ολοι κατεβήκαν. Κανείς δεν κάθισε σπίτι του. Προσπάθησα να φτάσω στο Σύνταγμα, αλλά ήταν αδύνατον». Για το Λάμπη Παπαδόπουλο, που κάλυψε τις μεγάλες διαδηλώσεις των μνημονίων και των αγανακτισμένων, η σημερινή εικόνα της μαζικής συρροής είναι είναι μοναδική: «Δεν είχε καμία σχέση με τίποτα προηγούμενο».
Νούμερα κανείς δεν μπορεί να δώσει με ασφάλεια: Δεν μπορείς να τον υπολογίσετε τον κόσμο. Δεν έχει ξαναγίνει τέτοιο πράγμα. Τι να πω ένα εκατομμύριο; Μπορεί και να ήταν και ένα εκατομμύριο. Δεν ξέρεις. Ολοι οι δρόμοι ήταν γεμάτοι. Η σημερινή κινητοποίηση ήταν απίθανη και γεννάει ελπίδες».
'Αλλος φωτορεπόρτερ λέει στη Lifo, ότι η σημερινή κινητοποίηση για τα Τέμπη, ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από την προηγούμενη και σίγουρα πολύ μεγαλύτερη από τις κινητοποιήσεις των μνημονίων το 2011 και το 2012: «Πολύς κόσμος, μεγάλη πυκνότητα. Από όλες τις διαδηλώσεις που έχω καλύψει τα τελευταία χρόνια, παίζει να είναι η μεγαλύτερη που έχω δει».
Συγκέντρωση 80's
Ο Γιώργος Χριστόπουλος εκπρόσωπος Τύπου της ΓΣΕΕ και πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε πολλές πολιτικές συγκεντρώσεις, έχει την αίσθηση ότι σημερινή κινητοποίηση για τα Τέμπη, «θα πρέπει να είναι αντίστοιχη, μ΄αυτή που έχει κάνει ο Ανδρέας το '85. Τότε ήμουν βέβαια 14 με έχει πάρει ο πατέρας μου στη συγκέντρωση αυτή. Εκτιμώ όμως μετριοπαθώς, ότι πρέπει να είχε 500 με 700 χιλιάδες άτομα. Το Σύνταγμα ήταν αδιαπέραστο, επί τουλάχιστον 2,5 ώρες, Επίσης από την Πανεπιστημίου, τη Σταδίου και την Ακαδημίας ανέβαιναν ποτάμια κόσμου. Υπήρχε συνεχής ροή χωρίς σταματημό και ο κόσμος κατευθύνονταν από την κάτω πλευρά του Συντάγματος, τη Μητροπόλεως και έφτανε κάτω στη Συγγρού. Πιστεύω, ότι ήτα μία συγκέντρωση 80's εφάμιλλη, των συγκεντρώσεων του Ανδρέα Παπανδρέου της δεκαετίας του '80».
