Αν σας αρέσουν οι βόλτες στο κέντρο της Αθήνας και σας συγκινεί ο ξεχωριστός παλμός της οδού Αθηνάς με τα μικρομάγαζα, αν βρίσκετε ατμοσφαιρική τη βαβούρα στη Βαρβάκειο Αγορά, τότε μια βόλτα εδώ αυτές τις μέρες, πριν και ανήμερα την Καθαρή Δευτέρα, είναι ένα γαστρονομικό must!
Τα μαγαζιά της Βαρβακείου και τα μπακάλικα στα πέριξ δεν είναι μόνο ένα πολύχρωμο πανηγύρι γεύσεων και χρωμάτων αλλά κυρίως μια βολική βόλτα που μας εξασφαλίζει όλα τα απαραίτητα για το γιορτινό τραπέζι, δίνει έμπνευση στους μαγείρους και γίνεται μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε άγνωστα και τοπικά προϊόντα που τέτοιες μέρες καταφθάνουν στα ράφια της Αθήνας από κάθε γωνιά της χώρας μας. Η ψαραγορά της Βαρβακείου Αγοράς ανοίγει τα μεσάνυχτα της Κυριακής προς Καθαρή Δευτέρα.
Όλα βρίσκονται εδώ και μέσα σε δυο-τρία οικοδομικά τετράγωνα μπορείτε να βρείτε μεζέδες και ποτά από όλη την Ελλάδα αλλά και τις γύρω βαλκανικές χώρες, που, για παράδειγμα, φημίζονται για τις πίκλες και τα παστά τους ψάρια τόσο, όσο κι εμείς.
H μύτη σας είναι ο καλύτερος οδηγός για τα πάντα εδώ. Αποφεύγουμε την οσμή ψαρίλας ή αμμωνίας και προτιμάμε να ψωνίζουμε από καθαρά μαγαζιά και προμηθευτές που δεν τους επισκεπτόμαστε μόνο την Καθαρή Δευτέρα αλλά καλλιεργούμε μια φιλική σχέση μαζί τους ολοχρονίς.
Η Καθαρή Δευτέρα συμβολίζει το τέλος της κρεοφαγίας και την αρχή της σαρανταήμερης νηστείας που τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ με τη μαγειρίτσα και την Κυριακή του Πάσχα με το σούβλισμα του αρνιού. Πέρα από μια χριστιανική γιορτή, η Σαρακοστή είναι, θα λέγαμε, μια γιορτή σεβασμού στην πανίδα της χώρας μας, που αυτή την εποχή είναι λιγοστή – τα ζώα, μη βρίσκοντας πολλή τροφή, δεν προσφέρονται για σφαγή. Τώρα είναι η περίοδος αναπαραγωγής τους.
Δυο φιλικές συμβουλές: Αν σκέφτεστε να μετακινηθείτε με το μετρό (πλησιέστερη στάση το Μοναστηράκι), καλό θα ήταν να προμηθευτείτε είτε ένα καροτσάκι της λαϊκής (ναι, αυτό με τις ροδίτσες!) ή, αν δεν σας ταιριάζει στυλιστικά, έναν καλό φίλο μάγειρα ή συνδαιτυμόνα του σαρακοστιανού γεύματος που θα μοιραστεί τα βάρη μαζί σας. Μη ξεχνάτε ότι μόνο το χταπόδι θα ζυγίζει δύο κιλά – βάλε και το ούζο, τις λαγάνες, τα σαλατικά...
Και συμβουλή νούμερο δύο: η μύτη σας είναι ο καλύτερος οδηγός για τα πάντα εδώ. Αποφεύγουμε την οσμή ψαρίλας ή αμμωνίας και προτιμάμε να ψωνίζουμε από καθαρά μαγαζιά και προμηθευτές που δεν τους επισκεπτόμαστε μόνο την Καθαρή Δευτέρα αλλά καλλιεργούμε μια φιλική σχέση μαζί τους ολοχρονίς.
Καλή Σαρακοστή σε όλους!
- Χταπόδια, γάμπαρη Πλαταμώνα (η γκρι-ριγέ πεντανόστιμη καραβίδα), αριστουργηματικά ψάρια, σουπιές και καλαμάρια, όλα από τις ελληνικές θάλασσες και κατευθείαν στη Βαρβάκειο. Ξεχωρίζει ο πάγκος #68 του κ. Φ. Κοράκη. Θα σας καθαρίσουν το ψάρι και το καλαμάρι σας, αλλά βάλτε παραγγελία από πριν, αν θέλετε ιδιαίτερη μεταχείριση και έξτρα περιποίηση (καθάρισμα ψαριών και καλαμαριών ή ιδιαίτερο κόψιμο). Το ελληνικό χταπόδι είναι συνήθως 2-3 κιλά το πολύ. Είναι γκρίζο ή υπόλευκο. Αν είναι έντονα κόκκινο ή έντονο ροζ, πρέπει να αποφεύγεται, γιατί μάλλον έχει υποστεί αλλοίωση. Δεν πρέπει να μυρίζει καθόλου ψαρίλα ή αμμωνία όταν το φέρνουμε κοντά στη μύτη μας αλλά να έχει ένα ευχάριστο άρωμα θάλασσας. Τα σκουρότερα και μεγάλα σε βάρος χταπόδια είναι συνήθως εισαγωγής. Η πώληση χταποδιών ελαφρύτερων του μισού κιλού απαγορεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αν θέλουμε να γίνουμε ακόμα πιο απαιτητικοί, ζητάμε αρσενικό χταπόδι. Πώς το ξεχωρίζουμε; Στα οκτώ πλοκάμια του έχει τις διπλές αντικριστές βεντούζες, αλλά σε 2-3 από αυτές, εκεί κάπου στη μέση των πλοκαμιών, έχει 2-3 βεντούζες μεγαλύτερες. Επειδή κυνηγάει όλο τον χρόνο την τροφή του, δημιουργεί περισσότερο μυϊκό ιστό από το θηλυκό, άρα είναι πιο τροφαντό, νόστιμο και μαλακό. Επίσης, προτιμώντας αρσενικό χταπόδι, αφήνεις και τα θηλυκά να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα, να ζουν για να γεννούν τα χταποδάκια τους ανενόχλητα. Θες μια βιώσιμη θάλασσα, έτσι;
Προσοχή: Δεν είναι χταπόδι αλλά μελιδόνα το μαλάκιο με τα οκτώ πόδια αλλά με μονή σειρά βεντούζες. Είναι σκληρό και άγευστο.
Φ. Κοράκης,Περίπτερο #68, Ψαραγορά, Βαρβάκειος Αγορά (ευκολότερη είσοδος από την οδό Σοφοκλέους και τη Στοά Αθανάτων)
- Φανταχτερές γυαλιστερές ΑΑΑ, μύδια (αν και όχι τρομερά ψωμωμένα αυτή την εποχή), στρείδια, χτένια, μικρές βόνγκολε για μακαρονάδες, ριγωτές αχηβάδες μικρές και μεγάλες, πίνες και φιλέτο αχινού σε βαζάκι στον πάγκο του πάντα χαμογελαστού κ. Αράπη που υπομονετικά θα εξηγήσει τις διαφορές ανάμεσα στα όστρακα.
Ιχθυοπωλείο Αράπη, Νο. 49, στη Βαρβάκειο Αγορά
- Ωραία φιλέτα παστού μπακαλιάρου Ισλανδίας θα βρείτε σε καλή τιμή στο κάτω μέρος της Βαρβακείου, κάτω από τη Λαχαναγορά, στην οδό Σωκράτους, στο μικρό υπόγειο μαγαζί του κ. Κόνιαρη. Θα διαλέξετε –ανάμεσα σε... χαρτικά και απορρυπαντικά που θυμίζουν μπακάλικα άλλης εποχής– το νόστιμο φιλέτο παστού μπακαλιάρου Ισλανδίας (περίπου στα 9 ευρώ το κιλό). Επίσης, καλή πηγή για μικρά φασόλια και μαυρομάτικα για σαλάτες με μυρωδικά, φάβα με κρεμμυδάκι και κάππαρη και γίγαντες για γιαχνί, ροβίτσα για σούπα (3 ευρώ το κιλό), ρεβίθια για τη γάστρα... Η Καθαρή Δευτέρα το θέλει το όσπριό της!
Εμπόριο Τροφίμων, Περικλής Ηλίας Κόνιαρης, Σωκράτους 4, 210 3211810
- Όλο ευθεία από εκεί, βγαίνοντας από το μαγαζί και στρίβοντας αριστερά, στο τέλος του δρόμου λάμπει το κατάστημα με τον κρεμαστό κήπο του μερακλή Μιράν .Από το 1922 φημίζεται για τους εκλεκτούς παστουρμάδες και τα αλλαντικά του, αλλά αυτές τις μέρες τον επισκεπτόμαστε για τα νόστιμα έτοιμα ντολμαδάκια του και τις κατεψυγμένες χορτόπιτες που είναι μια κάποια λύση για όσους οικοδεσπότες της Καθαρής Δευτέρας έχουν πολλά άλλα να οργανώσουν και να μαγειρέψουν.
Μιράν, Ευριπίδου 45, 210 3217187
- Αν, αντί για αριστερά, στρίψετε δεξιά, τότε λίγα μέτρα πιο κάτω θα βρείτε σπιτικό φύλλο βέργας (ναι, αυτό που είναι χοντρούτσικο και τραγανό και απογειώνει τις νηστίσιμες χορτόπιτες της Καθαράς Δευτέρας, αλλά δυσκολεύει κάποιους από εμάς με το άνοιγμά του). Η σούπερ εξυπηρετική κ. Διαμάντω Μπάρκουλα θα σας προμηθεύσει φύλλο βέργας και κρούστας αλλά και καταΐφι αν αποφασίσετε να ετοιμάσετε εσείς τα σοροπιαστά γλυκά. Λίγη δουλειά λιγότερη για τους οικοδεσπότες!
Εργαστήριο σφολιάτας «Η Μαργαρίτα», Αναξαγόρα 4, Αθήνα (πίσω από το Δημαρχείο)
- Μαζί με τα φαγητά –και από την αρχή-αρχή– μπαίνει στο τραπέζι ο «χαλβάς του μπακάλη», καθώς έχουμε συνηθίσει να τον αποκαλούμε, μια και δεν θεωρείται μόνο γλυκό αλλά και ορεκτικό, γι' αυτό και εμφανίζεται μαζί με την ταραμοσαλάτα και τη λαγάνα πρώτος-πρώτος στο τραπέζι, μέχρι να ετοιμαστούν τα θαλασσινά και να βράσουν τα χταποδάκια! Μια-δυο σταγόνες λεμονάκι απογειώνει τη γεύση του και, αν τον σερβίρετε με τα γλυκά, πασπαλίστε τον με λίγη κανέλα.
Ένας από τους κορυφαίους χαλβάδες είναι του Βολιώτη κ. Γ. Παπαγιαννόπουλου που από το 1919 παράγει σε μικρές ποσότητες τον εκλεκτό χαλβά του. Το βασικό συστατικό του χαλβά είναι το ταχίνι και ο χαλβάς-πρίγκιπας της συγκεκριμένης βιοτεχνίας είναι αυτός με σοκολάτα υγείας, κακάο και αμύγδαλα (περίπου 8 ευρώ τα 500 γραμμάρια). Τον προμηθευτήκαμε από το Παντοπωλείο της Μεσογειακής Διατροφής, μαζί με εξαιρετικά κρητικά άγρια αγκιναράκια σε ελαιόλαδο, τα βραβευμένα Αμπελόφυλλα της Μαριάννας (σε βάζο για τύλιγμα ή κατεψυγμένα), εξαιρετικό αυγοτάραχο και τρίμμα αυγοτάραχου Τρικαλινού, ξιδάτους βολβούς Αρκαδίας, μεγάλη ποικιλία από ελιές και παξιμαδάκια και πολύ καλή ταραμοσαλάτα από την Αγιά της Λάρισας.
Το Παντοπωλείο της Μεσογειακής Διατροφής, Σοφοκλέους 1 & Αριστείδου 11, 210 3234931
- Πάντα με συγκινεί αυτό το μικρό μαγαζάκι με τη φρεσκάδα των λίγων λαχανικών του. Πάντα, μα πάντα, θα σταματήσω για να αγοράσω –ακόμα και τώρα τον χειμώνα– σφιχτές, νόστιμες ντομάτες υδροπονίας από την Κόρινθο, τραγανά μικρά φρέσκα μαρουλάκια και άγρια σπαράγγια ή άγριες αγκινάρες Τήνου. Τα φρέσκα κρεμμυδάκια του, για όσους τα θεωρούν μεζέ και τα τρώνε ωμά με τα παστά ψαράκια, είναι λεπτούτσικα και καυτερά. Ίσως λίγο πιο ακριβός από τους υπόλοιπους κάτω από την οδό Αθηνάς, αλλά αξίζει για μια ωραία βιολογική σαλάτα.
Aralus Υγιεινά Τρόφιμα, Σοφοκλέους 17, 210 3254076
- Λευκό ταραμά Ισλανδίας, κάππαρη, παστά ψαράκια, χαλβά και ελιές θα προμηθευτούμε από το παντοπωλείο της Στοάς Αθανάτων. Αν ψάχνουμε καλό ελαιόλαδο, το παντοπωλείο αυτό είναι μια καλή επιλογή, με καλά ελαιόλαδα από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Ρίξτε μια ματιά στο ολοκαίνουργιο site τους – για αγορές άνω των 20 ευρώ κάνουν και διανομή κατ' οίκον! Η τρίτη γενιά του καταστήματος προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή...
Το παντοπωλείο της Στοάς Αθανάτων, Αρμοδίου 2 (πιο εύκολη είσοδος από Σοφοκλέους και Στοά Αθανάτων), 210 3219855, www.stistoa.gr
- Ποιες είναι αυτές οι τρεις γιαγιάδες που πουλούν τα άγρια χόρτα, τη ρόκα και τα μυρωδικά στην είσοδο της Βαρβακείου; Πάντα αναρωτιόμουν... Απαραίτητο συνοδευτικό για μια καλή ψαροφαγία τα άγρια χόρτα – αξίζει να σκύψετε και να πάρετε μια-δυο χούφτες για βράσιμο. Έτσι κι αλλιώς, τα κοφινάκια τους δεν έχουν και πολλά παραπάνω...
Γιαγιάδες που πουλάνε χόρτα, είσοδος Βαρβακείου Αγοράς από την Ψαραγορά, μετά τα μπαχαρικά
Ένα από τα πιο όμορφα κι ενδιαφέροντα μαγαζιά επί της Αθηνάς που, όπως λέει και το όνομά του, πρωτίστως πουλάει προϊόντα από τη Λέσβο. Πεντακάθαρο, φωτεινό, τακτοποιημένο και άνετο, το Παντοπωλείο Περί Λέσβου έχει στα ράφια του προϊόντα και από τη Χίο, τη Λήμνο και τη Σάμο, με μεγάλη ποικιλία τοπικών αγαθών και ελαιόλαδου αλλά και μεγάλη ποικιλία ούζου και γλυκών κρασιών για μετά το φαγητό. Εξαιρετικές οι αλίπαστες σαρδέλες και αντσούγιες του (συσκευασμένες σε vacuum), οι σαρδέλες Καλλονής και οι φιγουράτες κονσέρβες μεγάλης συσκευασίας με σαρδέλες και παστές αντσούγιες Κουταλιανού (από την περιοχή Νέα Κούταλη της Λήμνου), παξιμάδια, μέλι, γλυκά του κουταλιού, όλα όμορφα παρουσιασμένα ανά κατηγορία.
Ένα μαγαζάκι-υπόδειγμα που μάλλον θα το επισκεφθείτε αρκετές φορές μετά την Καθαρή Δευτέρα για την ωραία συλλογή του από νησιώτικα τυριά και παστά. Ή θα ζητήσετε αποστολή στο σπίτι, επιλέγοντας από την ιστοσελίδα τους!
Παντοπωλείο Περί Λέσβου, Αθηνάς 27, Μοναστηράκι, 210 3233227, www.perilesvou.gr
- Αν αγοράσετε λαγάνες από την οδό Αθηνάς (και όχι από τον φούρνο της προτίμησής σας ή της γειτονιάς σας, όπως συνήθως κάνουμε όλοι μας), τότε μάλλον θα κατευθυνθείτε στο πρατήριο άρτου με τη μεγάλη πινακίδα που λέει «Το Ψωμί της Γιαγιάς». Θα βρείτε λαγάνες και ολικής άλεσης καθώς και παξιμαδένια μπολάκια (φτιαγμένα από ντάκο) για να σερβίρετε τις διάφορες σαλάτες.
Κολιός, Αθηνάς 54, 210 3242262
σχόλια