Οι πιάτσες δεν φημίζονται για το φαγητό τους. Η νοστιμιά συνήθως κρύβεται ή λειτουργεί μοναχικά, χωρίς απαραίτητα να στηρίζεται από τον γείτονά της.
Οι πιάτσες συνήθως φημίζονται για τον έναν και μοναδικό, ο οποίος συνήθως ήταν και η αφορμή τους, πριν οι διάττοντες έρθουν μεσοτοιχία να κλέψουν κάτι από το σουξέ του.
Οι πιάτσες είναι κυρίως η πρόκληση της κοινωνικότητας, η αίσθηση της γιορτής, μια μακρινή ξαδέλφη του πανηγυριού και της πλατείας του χωριού, που όλοι φαίνεται να κουβαλάμε στο αστικό μας κύτταρο.
Εξάλλου το φαγητό έξω είναι πρωτίστως η χαρά των συνανθρώπων, η ζεστασιά να τους έχεις γύρω σου κι ας μην τους γνωρίζεις. Ίσως γι' αυτό κανείς μας δεν αγάπησε το άδειο εστιατόριο.
Μια καλοκαιρινή πλατεία της γειτονιάς για σουβλάκια είναι προτιμότερη από το ψυχρό γαστρονομικό εστιατόριο, όπου μιλάς ψιθυριστά για να μην ενοχλήσεις τον πάγο της σιωπής.
Η συνοικία του Χατζηκυριακού, ή αλλιώς το Χατζηκυριάκειο, έχει μεγάλη θαλασσινή πείρα και αυτό όχι μόνο επειδή τυγχάνει η μεγαλύτερη λεωφόρος της Πειραϊκής χερσονήσου.
Η πιάτσα της Χατζηκυριακού είναι όμως μια ξεχωριστή –για τη δική μου εμπειρία–, μοναδική περίπτωση. Εδώ μόνο οι καλοί χωράνε και όλοι είναι καλοί. Κάτι παραπάνω από καλοί μάλιστα. Λες κι ο καθένας παραβγαίνει τον διπλανό του, μέσα σε μια ευγενέστατη άμιλλα, με θρησκεία το φρεσκότερο μπαρμπούνι.
Εξάλλου η συνοικία του Χατζηκυριακού, ή αλλιώς το Χατζηκυριάκειο, έχει μεγάλη θαλασσινή πείρα και αυτό όχι μόνο επειδή τυγχάνει η μεγαλύτερη λεωφόρος της Πειραϊκής χερσονήσου.
Στη μια άκρη της το Ορφανοτροφείο Θηλέων, δωρεά του ομώνυμου ευεργέτη, στην άλλη η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Γύρω από το Ορφανοτροφείο, στη γειτονιά με τα καρβουνιάρικα και τους ταρσανάδες, αναζήτησαν μια καλύτερη τύχη Δωδεκανήσιοι από την Κάρπαθο, τη Σύμη, τη Ρόδο και το Καστελόριζο, αργότερα ήρθαν κι οι Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Όλοι μαζί, γνώστες και εραστές της θαλασσινής νοστιμιάς, έστησαν μια ιωδιούχα παράδοση που κρατά σπαρταριστά ζωντανή ως σήμερα. Για τη «Μαριγώ», που μετρά αισίως 71 χρόνια παράδοση στο τηγάνι, έχετε διαβάσει πολλά. Το ίδιο και για το «Υπερωκεάνιο». Εγώ θα σας πάω στους πιο άγνωστους, που ανακάλυψα τυχαία, σε μέρες που οι διάσημοι δεν είχαν ελεύθερη ούτε καρέκλα πλάι στις τουαλέτες.
Ο Ηλίας
Το πρώτο που θα σε εντυπωσιάσει είναι η αστραφτερή καθαριότητα, αυτή η μυρωδιά από σαπούνι που θυμίζει παλιούς προσφυγικούς συνοικισμούς, την παλιά νοικοκυροσύνη της «πάστρας». Ό,τι μέρα και να πας, ο κόσμος της γειτονιάς κρατά ζεστή και γεμάτη τη λιτή, απέριττη σάλα, που δεν έχει να σου πει κάτι με το ντεκόρ της. Πίσω από τα πλαστικά η θέα του δρόμου, μέσα η θέα της κουζίνας.
Τα τρία ευγενέστατα παλικάρια, γιοι του Ηλία, στη σάλα, η μαμά και η γιαγιά στα μαγειρέματα. Ζεστά χόρτα, παντζάρια, πατάτες, κολοκυθάκια, μια καυτερή πιπερίτσα παρέα και ένα μαγικό ελαιόλαδο από το Κρανίδι να ξεχωρίζει την απλή σαλάτα από τις άλλες, τις διεκπεραιωτικές.
Αχινός, δωρικός, σκέτος, ελληνικός, μόνο με τη θάλασσά του, στην πιο ονειρεμένη εκδοχή, εκεί όπου η φρεσκάδα αρνείται τα φτιασίδια του λαδιού. Μόνο με λίγο λεμόνι. Η καραβίδα που διάλεξες περπατά ακόμη ολοζώντανη, η σχάρα θα την καλοπιάσει, θα σ' την προσφέρει ζουμερή, με την ευωδιά της θάλασσας. Το καλαμάρι στη σχάρα σκέτο βούτυρο, κομμένο ολόκληρο στη μέση, με τον μαϊντανό, μια στάλα ρίγανη και το λίγο ελαιόλαδο.
Οι περισσότεροι εδώ έρχονται για το σαγανάκι με τις γαρίδες που γίνεται με φρέσκια ντομάτα όλον το χρόνο, οι μαγείρισσες μετά βδελυγμίας δεν καταδέχονται το ντοματάκι της κονσέρβας, αλλά και για τη φέτα σφυρίδας που ψήνεται λουκούμι στη σχάρα. Να μην προσπεράσεις όμως και τη σαρδέλα – στον καιρό της.
Ψημένη ανοιχτή, με λίγο κρεμμυδάκι, ντοματίνι, ρίγανη και το φίνο ωμό ελαιόλαδο – προσωπικά τρελαίνομαι να την τρώω σάντουιτς με το ζεστό φρυγανισμένο λαδοριγανάτο ψωμάκι. Και τα αχνιστά μύδια με το άρωμα από θάλασσα και μαϊντανό, γεμάτα και καλοδιαλεγμένα.
Πορτοκαλόπιτα και ζεστός χαλβάς για τη χώνεψη που έρχεται χαυνωτική τις μέρες με καλό καιρό στο πεζοδρόμιο, ενορχηστρωμένη από το πηγαινέλα των αυτοκινήτων στη μεγάλη λεωφόρο. Τότε που η νύχτα μυρίζει γλυκάνισο και ούζο.
Ο Ηλίας, Λ. Χατζηκυριακού 104, 210 4511261
Ο Γιάννης
Λίγο πιο κάτω, ο Γιάννης είναι άλλη μια οικογενειακή, θαλασσινή ιστορία που ξεκίνησε από το... κρέας. Παλιός Συμιακός της γειτονιάς, ο Γιάννης είχε μια ζωή χασάπικο, δίπλα ακριβώς.
Μια αρρώστια που τον κράτησε για μήνες στο κρεβάτι ήταν η αφορμή, ή μάλλον η απόφαση της συζύγου, να τελειώνουν με τη στεριά και να πιάσουν τη θάλασσα, την οποία για να αναδείξουν ανασκουμπώθηκαν οικογενειακώς, με νύφες, κόρες, γαμπρούς, μπατζανάκηδες και όλους αυτούς τους περίτεχνους τίτλους της ελληνικής οικογένειας.
Πάστρα αστραφτερή κι εδώ, γουστόζικη σάλα σαν οικογενειακή τραπεζαρία, κολλαριστά γαλάζια υφασμάτινα τραπεζομάντιλα, πιο χαλαρό το έξω-μέσα που επιτρέπει και τον καπνό.
Ζεστό φρυγανισμένο ψωμάκι και ένα γενναιόδωρο πιάτο με έλληνα αχινό, σκέτο, λιτό, με την ευωδιά του ιωδίου γι' αρχή. Βραστά κολοκυθάκια με ζεστά χόρτα και παντζάρια στη βραστή εκδοχή της σαλάτας, μια χωριάτικη που κοκκινίζει σαν Αύγουστος ακόμη και μέσα στον χειμώνα, να ταιριάζει ιδανικά με την ντομάτα και το κρεμμυδάκι με τις τραγανές, πιο ελαφροτηγανισμένες δεν γίνεται, μπουκίτσες του γαλέου.
Μύδια αχνιστά με το ζουμάκι τους και λίγο μαϊντανό και οπωσδήποτε συμιακό γαριδάκι που τρώγεται σαν πατατάκι – στο σπίτι των Συμιακών, αποκλείεται να μην το τιμήσεις, είναι σπεσιαλιτέ. Καραβιδόψυχα τραγανιστή με μια σος μαγιονέζας, ταραμοσαλάτα βελούδινη, το καλαμάρι στη σχάρα σκέτο, ολόσκετο, όπως στα τσιπουράδικα του Βόλου, να σου δείχνει μόνο το τέλειο, μαστιχωτό ψήσιμό του. Το ίδιο και το χταπόδι.
Από ψαράκι, θα βρεις όλη την γκάμα. Από ταπεινό γαυράκι, σαρδέλα και κουτσομουρίτσα μέχρι κανέναν αριστοκράτη σαργό – να το τονίσω: όχι του ιχθυοτροφείου.
Τελικά θα ενδώσεις στο μαριδάκι, το τραγανό, μ' αυτήν τη φλούο λευκή ολόφρεσκη ζουμερή σάρκα της φρεσκάδας και της μαεστρίας στο τηγάνι.
Η μαρίδα ταιριάζει καλύτερα αν θες να ζήσεις το στόρι της γειτονιάς, της παλιάς ψαροταβέρνας με τα 30 χρόνια στην πλάτη της, που στο τέλος θα σε γλυκάνει με σπιτικό μπακλαβά και ραβανί πασπαλισμένο με καρύδα.
Ο Γιάννης, Λ. Χατζηκυριακού 107, 210 4180160
σχόλια