— Η ΕMTECH ασχολείται με έργα διαστημικής τεχνολογίας από το 2009. Μπορείτε να μας κάνετε μια σύντομη αναδρομή αυτών των 15 χρόνων, και να μας εξηγήσετε πώς οδηγηθήκατε να ασχοληθείτε με τον τομέα των μικροδορυφόρων;
Βαγγέλης Αληφραγκής: Ξεκινήσαμε με έργα-μελέτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ), σχετικά με τη βελτίωση της υποδομής εκτέλεσης προσομοιώσεων. Αυτό έγινε σχεδόν από τύχη, καθώς, μετά από μια ημερίδα του ΕΟΔ για το πώς δομούνται οι προτάσεις έργων, είπαμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας με ένα μικρό έργο σε ένα στενό γνωσιακό αντικείμενο το οποίο κατείχαμε. Ήταν η πρώτη πρόταση της εταιρείας προς τον οργανισμό και η πρώτη μας επιτυχία! Φυσικά, ακολούθησαν και δυσκολίες, αλλά η πόρτα είχε ανοίξει. Σιγά σιγά η ομάδα μας μεγάλωσε, και από άποψη προσωπικού και από άποψη ειδικοτήτων. Έτσι με τα χρόνια ασχοληθήκαμε (και ασχολούμαστε) με διαφορετικά αντικείμενα, όπως προσομοιώσεις, έλεγχο ποιότητας λογισμικού πτήσης και ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα δορυφόρων. Εκτός από τον ΕΟΔ, με τον οποίο συνεργαζόμαστε σταθερά αυτά τα 15 χρόνια, έχουμε συνεργαστεί με μεγάλες εταιρείες του χώρου, όπως η AIRBUS, η Thales Alenia Space, η ALTEC και άλλες.
Ο τομέας των μικροδορυφόρων είναι κάτι νέο για την εταιρεία αλλά και κάτι πολύ ενδιαφέρον. Λόγω της τεράστιας διαφοράς κόστους μεταξύ ενός κανονικού και ενός μικροδορυφόρου, υπάρχει πολύ περισσότερο πρόσφορο έδαφος για καινοτομία. Μας δίνεται η δυνατότητα να δοκιμάσουμε ολοκληρωμένες λύσεις λογισμικού σε όλη τη διαδικασία σχεδιασμού και ανάπτυξης του δορυφόρου, αλλά μας δίνεται και η δυνατότητα να εφαρμόσουμε τις διαδικασίες ποιότητας των παραδοσιακών δορυφόρων στον τομέα των μικροδορυφόρων με μια πιο απλοποιημένη λογική, που να εξυπηρετεί και όχι να δυσχεραίνει τον συγκεκριμένο τομέα.
Οι δορυφόροι πλέον μπορούν μέσω αισθητήρων και εικόνων να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των επιπέδων ρύπανσης σε διάφορες περιοχές, τον έλεγχο της διασποράς επιδημιών Ή για την παρακολούθηση περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.
— Με όσο το δυνατό πιο απλά και κατανοητά λόγια, μιλήστε μας για τις συναρπαστικές εφαρμογές που θα ξεκλειδώσουν για την Ελλάδα οι δυο δορυφόροι που θα στείλετε στο Διάστημα. Πώς μπορεί να επηρεάσει η αποστολή Hellenic Space Dawn τη ζωή μας εδώ στη Γη;
Γιώργος Γαλανός: Η Hellenic Space Dawn είναι η πρώτη διαστημική αποστολή της Ελλάδας ταυτόχρονα με άλλες επτά κοινοπραξίες. Αυτή η αποστολή σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για την ελληνική διαστημική κοινότητα.
Οι δορυφόροι αυτοί θα παρέχουν υποστήριξη σε εφαρμογές γεω-παρατηρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να αναλύουν εικόνες τόσο από το Διάστημα όσο και από το έδαφος, επιτρέποντάς μας να εντοπίζουμε πλοία και να παρακολουθούμε αλλαγές στις πόλεις, στο έδαφος και τα δάση. Ωστόσο, η κύρια προτεραιότητά τους θα είναι η έγκαιρη ανίχνευση φυσικών καταστροφών όπως πυρκαγιές και πλημμύρες.
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της αποστολής είναι η χρήση οπτικής επικοινωνίας μεταξύ των δορυφόρων, χρησιμοποιώντας τεχνολογία λέιζερ. Αυτό το πείραμα είναι πρωτοποριακό σε παγκόσμιο επίπεδο για μικροδορυφόρους. Η οπτική αυτή επικοινωνία θα επιτρέπει τη μεταφορά δεδομένων με δεκαπλάσια ταχύτητα από ό,τι είναι εφικτό σήμερα με τις κλασικές ραδιοσυχνότητες. Η σημασία αυτής της τεχνολογίας, με απλά λόγια, είναι ότι θα μας εξασφαλίζει ασφαλή και γρήγορη επικοινωνία μεταξύ των δορυφόρων, αλλά και με το έδαφος. Αυτή η τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί και σε συνεργασία με επίγεια τηλεσκόπια που βρίσκονται στην Ελλάδα.
Με αυτές τις τεχνολογικές καινοτομίες, η Ελλάδα καταξιώνεται στον κόσμο της διαστημικής έρευνας, ενώ η αποστολή αυτή θα έχει άμεσα οφέλη για την παρακολούθηση και την πρόληψη καταστροφών στη χώρα μας.
— Ποιο είναι το παρελθόν της Ελλάδας στο space industry και τι ρόλο πιστεύετε πως έχει να παίξει η Ελλάδα στη βιομηχανία;
Γ.Γ.: Το παρελθόν των Ελλήνων στον χώρο της διαστημικής έρευνας ήταν και παραμένει σημαντικό για την επιστήμη. Ωστόσο, η Ελλάδα καθυστέρησε να εδραιωθεί στην κοινότητα του διαστήματος, ξεκινώντας με ένα σταθερό βήμα το 2005, όταν έγινε το 16ο μέλος του ΕΔΟ. Από κει, και πέρα, οι ελληνικές εταιρείες άρχισαν να αναπτύσσονται σημαντικά, συμμετέχοντας σε πολλές μεγάλες και καινοτόμες αποστολές.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η διαστημική κοινότητα επικεντρωνόταν κυρίως σε μεγάλα διαστημικά σκάφη, κάτι που δείχνει να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Η Ελλάδα και κυρίως οι άνθρωποί της διακρίνονται για την αστείρευτη θέληση, το πάθος και την ικανότητά τους να εξελιχθούν σε ένα από τα σημαντικότερα μέλη της ESA. Η στροφή προς το λεγόμενο «new space» μάς δίνει τη δυνατότητα να συναγωνιστούμε με αξιοπρέπεια τεχνολογικά προηγμένες χώρες, αφού αυτό το μονοπάτι είναι σχεδόν ανεξερεύνητο. Με την ολοκλήρωση της αποστολής μας, οι εταιρείες και τα πανεπιστήμια θα εφοδιαστούν με γνώση και αυτοπεποίθηση ώστε να συνεχίσουν δυναμικά το έργο τους.
Και για να μη βλέπουμε συνέχεια τα αρνητικά, να θυμίσουμε ότι η αποστολή αυτή γίνεται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και μαζί με άλλα γεγονότα, όπως η ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος και του προπτυχιακού διαστημικής, δείχνει πως η Ελλάδα θέλει να μπει δυναμικά στον χώρο.
— Το καινοτόμο νέο σας πρότζεκτ είναι αποτέλεσμα ενός οικοσυστήματος συνεργασίας που φέρνει κοντά το ελληνικό επιχειρείν με τα ελληνικά πανεπιστήμια. Τι αποκομίσατε από αυτήν τη συνεργασία και πώς μπορεί το ελληνικό space industry να την αξιοποιήσει ακόμα περισσότερο;
Β.Α.: Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία μας ως εταιρείας είναι η συνεργασία τόσο με εταιρείες της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού, καθώς και με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Στον τομέα του Διαστήματος, η συνεργασία αποτελεί τον πυρήνα μιας αποστολής, καθώς η πολυπλοκότητα των συστημάτων απαιτεί τη συνεργασία πολλών φορέων. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στην ελληνική τεχνολογία και τεχνογνωσία να διαμοιράζονται και να εξελίσσονται με ταχύτατους ρυθμούς. Παρά το γεγονός ότι πλέον υπάρχει μια προκατάληψη ως προς τη συνεργασία στην Ελλάδα, ο τομέας του Διαστήματος μπορεί να αποδείξει το αντίθετο, φωτίζοντας το πνεύμα της συνεργασίας.
Όσον αφορά τη συνεργασία με τα πανεπιστήμια, προσπαθούμε να την ενισχύουμε για πολλούς λόγους. Η όρεξη των νέων για γνώση και ανακάλυψη αποτελεί πηγή κινήτρου και δύναμης για εμάς, ενθαρρύνοντάς μας να αναπτύσσουμε νέες τεχνολογίες και να ανταλλάσσουμε ιδέες με νέους ανθρώπους. Μέχρι τώρα τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν αποδειχθεί μία από τις σημαντικότερες πηγές νέων ιδεών και ενέργειας.
Σε κάθε περίπτωση η στενή συνεργασία της εταιρείας με πανεπιστήμια δεν είναι κάτι νέο, καθώς έχουμε υποστηρίξει και υποστηρίζουμε πολλές πρακτικές ασκήσεις, μεταπτυχιακές μελέτες και διδακτορικές διατριβές μέσα στα χρόνια, όχι μόνο στο κομμάτι του Διαστήματος αλλά γενικά σε όλους τους τομείς δραστηριότητας της εταιρείας. Θα λέγαμε ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι υπάλληλοί μας έχουν ξεκινήσει ως απόφοιτοι και όχι με κάποια εδραιωμένη προϋπηρεσία.
— Είναι γεγονός πως η «βιομηχανία του Διαστήματος» αναμένεται να εξελιχθεί πολύ τα επόμενα χρόνια, παρότι συχνά παραμένει μακριά από την αντίληψη της κοινωνίας. Ποιες είναι οι τάσεις στο space industry σήμερα και ποια είναι μερικά από τα milestones που πιστεύετε πως θα κατακτηθούν τα επόμενα χρόνια;
Γ.Γ.: Δυστυχώς για εμάς, η βιομηχανία του Διαστήματος παραμένει μακριά από την αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας. Στις χώρες του εξωτερικού, πλέον, το Διάστημα δεν φαντάζει τόσο μακριά, και αυτός είναι ένας από τους στόχους μας μέσω αυτής της αποστολής. Προσπαθούμε να κάνουμε όλο και περισσότερους Έλληνες να γοητευτούν από τις διαστημικές τεχνολογίες και να τις εντάξουν στη ζωή τους. Θεωρώ ότι η κοινωνία μας είναι σε θέση να προχωρήσει επιστημονικά, κάτι που είναι σημαντικό για τη ζωή μας, δεδομένου ότι πρέπει να μάθουμε όλο και περισσότερα για την τεχνολογία για να μπορούμε να συμβαδίζουμε με τη ζωή. Τα άλματα της ανθρωπότητας αυξάνονται εκθετικά, και αυτός πρέπει να είναι και ο ρυθμός προσαρμογής μας αν θέλουμε να εξελισσόμαστε και σε ατομικό επίπεδο. Οι τάσεις του space industry μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες.
Η πρώτη, και πιο ενδιαφέρουσα για εμένα, είναι το deep Space και η ανακάλυψή του. Τα τελευταία χρόνια θα έχετε παρατηρήσει ότι οι εξελίξεις καλπάζουν πιο γρήγορα από ποτέ, με νέες ανακαλύψεις για τη ζωή εκτός του πλανήτη μας και την ιστορία του σύμπαντος. Η τεχνολογία μπορεί πλέον να μας μάθει και να μας δείξει την ιστορία και το μέλλον του κόσμου.
Η δεύτερη κατηγορία είναι το commercial κομμάτι του Space, με τις εταιρείες πλέον να παίρνουν τη θέση των space agencies και να πραγματοποιούν όλο και περισσότερες αυτόνομες αποστολές. Ο αριθμός αυτών των εταιρειών αναμένεται να αυξηθεί κατά πολύ τα επόμενα χρόνια, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά στον κόσμο μας.
— Μπορούν, πιστεύετε, οι λύσεις για μερικά από τα πιο επίμονα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας −όπως η βιωσιμότητα ή οι κοινωνικές ανισότητες− να έρθουν από το Διάστημα;
Β.Α.: Η βιωσιμότητα θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη βρει λύσεις από το Διάστημα και, όπως είπα και πριν, αυτός είναι και ο βασικός μας στόχος. Θέλουμε να καταπολεμήσουμε όσο περισσότερες φυσικές καταστροφές επηρεάζουν τη χώρα μας, κυρίως τα καλοκαίρια με τις φωτιές, αλλά πλέον και τους χειμώνες με τις πλημμύρες και τα χιόνια. Αφού οι λύσεις δεν μπορούν να έρθουν από τη γη, αξίζει η προσπάθεια να βρεθούν από το Διάστημα. Πέραν της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, το Διάστημα μπορεί να προσφέρει λύσεις και σε κοινωνικές ανισότητες, προσφέροντας υπηρεσίες που εξυπηρετούν τις ανάγκες των λιγότερο προνομιούχων περιοχών. Για παράδειγμα, η χρήση δορυφόρων για την παρακολούθηση της υγείας, της εκπαίδευσης και των υποδομών σε απομακρυσμένες περιοχές μπορεί να ενισχύσει την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Οι δορυφόροι πλέον μπορούν μέσω αισθητήρων και εικόνων να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των επιπέδων ρύπανσης σε διάφορες περιοχές, τον έλεγχο της διασποράς επιδημιών ή για την παρακολούθηση περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές. Τέλος, η τεχνολογία δορυφορικής επικοινωνίας και η υποδομή διαδικτύου επιτρέπουν σε μαθητές από διάφορα μέρη του κόσμου να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, πόρους και εκπαιδευτικό υλικό, χωρίς την ανάγκη για προηγμένες διδακτικές πλατφόρμες.
Βέβαια, να σημειώσουμε ότι οι διαστημικές τεχνολογίες, όπως οι ισχύει και για όλες τις άλλες, είναι απλά εργαλεία που κάποιος πρέπει να έχει τη βούληση να τα χρησιμοποιήσει στο έπακρο και για τους σωστούς λόγους. Δεν προσφέρουμε πανάκεια, απλώς νέους τρόπους αντιμετώπισης κάποιων γνωστών προβλημάτων.
