Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ μάς βρήκε εντελώς απροετοίμαστους. Ο εγκλεισμός στο σπίτι μάς αιφνιδίασε, και μέχρι να συνειδητοποιήσουμε τι συνέβαινε, ο καθένας ανέπτυξε τις δικές του άμυνες για να αντιμετωπίσει την αλλαγή. Η δική μου άμυνα ήταν τα φυτά. Αυτά που είχα μέσα στο σπίτι, με τα οποία δεν είχα ποτέ χρόνο να ασχοληθώ, και τα φυτά στο μπαλκόνι, που ήταν εντελώς παρατημένα μετά την πανωλεθρία του καλοκαιριού (γύρισα από τις διακοπές και τα βρήκα σχεδόν όλα σε κακή κατάσταση).
Η καραντίνα ήταν μια καλή ευκαιρία να κάνω την εκκαθάριση που ίσως να μην έκανα ποτέ, να πετάξω τα ξεραμένα, να καθαρίσω το χώμα από τα ζιζάνια, να μεταφυτέψω όσα είχαν απομείνει και μπορούσαν να σωθούν. Στους δύο μήνες που μείναμε μέσα στο σπίτι η καθημερινή περιποίηση και φροντίδα τους έγινε μια ασχολία που δεν άλλαξε μόνο την κατάσταση των φυτών αλλά κι εμένα. Τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί, το καθένα είναι σαν ένα κατοικίδιο, το οποίο μπορεί να μην αντιδρά άμεσα, αλλά τη φροντίδα που του δείχνεις την εισπράττεις με την ευημερία του, την ανάπτυξή του, τα νέα φύλλα και τα λουλούδια που εμφανίζονται και σου δίνουν χαρά.
Οι διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου και τα χρώματα των λουλουδιών έχουν διαφορετικές επιδράσεις στη διάθεσή σου και σου θυμίζουν ότι υπάρχει ένα κομμάτι φύσης μέσα στο σπίτι σου. Και σε μια γκρίζα πόλη, γεμάτη πολυκατοικίες με άχαρα διαμερίσματα, τα φυτά είναι ο μόνος τρόπος για να συνδεθείς με τη φύση. Δεν είναι τυχαία η ραγδαία αύξηση που παρατηρήθηκε στις πωλήσεις φυτών μέσα στην καραντίνα, αλλά και τους επόμενους μήνες.
Εκεί που ήταν τα μοντέρνα αξεσουάρ που στόλιζαν ένα δωμάτιο και το έκαναν μοδάτο και ελκυστικό στο Instagram, τα φυτά έγιναν τρόπος ζωής κι όλοι άρχισαν να μιλούν για τα οφέλη τους στην πνευματική μας υγεία αλλά και για τη βοήθειά τους στην αντιμετώπιση του στρες και της αγωνίας που δημιουργεί η νέα κατάσταση. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό «Journal of Psychological Anthropology» και ανέφερε ότι οι συμμετέχοντες σε μια διαδικασία φυτέματος ένιωθαν πιο ήρεμοι, πιο χαλαροί και πιο άνετοι από εκείνους που έκαναν κάτι τεχνικό, καθώς και ότι τα φυτά βελτιώνουν τη συγκέντρωση και την παραγωγικότητα (μέχρι 15%), ελαττώνουν τα επίπεδα άγχους και βελτιώνουν τη διάθεση, βοηθώντας ακόμα και στο να θεραπευτούν γρηγορότερα οι αρρώστιες, έκανε τον γύρο του διαδικτύου την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Οι διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου και τα χρώματα των λουλουδιών έχουν διαφορετικές επιδράσεις στη διάθεσή σου και σου θυμίζουν ότι υπάρχει ένα κομμάτι φύσης μέσα στο σπίτι σου. Και σε μια γκρίζα πόλη, γεμάτη πολυκατοικίες με άχαρα διαμερίσματα, τα φυτά είναι ο μόνος τρόπος για να συνδεθείς με τη φύση.
Τα φυτά μάς κάνουν επίσης ευσυνείδητους και επιμελείς. Κάθε φυτό έχει διαφορετικές ανάγκες και η φροντίδα καθενός σημαίνει ότι μαθαίνεις τις μικρές παραξενιές του: πότε πρέπει να το ποτίσεις, πότε να το ψεκάσεις, πότε να το γυρίσεις προς το φως για να μεγαλώσει ομοιόμορφα, πόσο φως να του δώσεις, πότε να ξεσκονίσεις τα φύλλα του και πότε να του βάλεις λίπασμα. Μαθαίνεις τη σημασία των μικρών πραγμάτων. Και μαθαίνεις να παρατηρείς.
Σε αυτή, τη δεύτερη καραντίνα, πολύ διαφορετική από της άνοιξης, γιατί υπάρχει πιο μεγάλη απόγνωση και απελπισία και πιο δυνατό το αίσθημα του φόβου για το τι άλλο μάς περιμένει, τα φυτά είναι ακόμα πιο χρήσιμα για να ξεφύγω από τη νευρικότητα που μου προκαλεί η απαγόρευση της κυκλοφορίας και το αβέβαιο μέλλον. Η πρωινή περιποίησή τους είναι κάτι σαν ιεροτελεστία, το πότισμα, το τσεκάρισμα αν έχουν ξερά φύλλα ή έντομα, η μετακίνηση για να τα δει πιο πολύ ο ήλιος, με βοηθούν να καθαρίσω το μυαλό μου και να ξεκινήσω τη μέρα μου με έναν σκοπό.
Από την άνοιξη ο αριθμός των φυτών μου έχει μεγαλώσει και αυτόματα έχει αλλάξει και η ατμόσφαιρα μέσα στο σπίτι. Όχι μόνο αισθητικά. Τα φυτά στη διάρκεια της ημέρας κάνουν το αντίθετο απ' ό,τι κάνουμε εμείς με την αναπνοή: απελευθερώνουν οξυγόνο και απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Αυτό δεν φρεσκάρει μόνο τον αέρα –όσο πιο πολύ οξυγόνο παίρνεις, τόσο πιο χαρούμενος είσαι, με λιγότερη νευρικότητα– αλλά βελτιώνει και την ποιότητά του, γιατί τα φυτά απορροφούν τις τοξίνες του περιβάλλοντος και τις περιορίζουν. Έρευνες της ΝΑΣΑ έχουν δείξει ότι τα φυτά του σπιτιού απομακρύνουν το 87% των τοξινών του αέρα σε 24 ώρες. Ρυθμίζουν επίσης την υγρασία, ελαττώνουν τις λειτουργίες του αυτόνομου νευρικού συστήματος και μειώνουν το στρες, χαρίζοντάς σου ηρεμία.
Είτε έχεις μικρό είτε μεγάλο χώρο, τα φυτά μπορούν να δημιουργήσουν ένα καταφύγιο που βελτιώνει την ποιότητα ζωής σου και την υγεία σου. Βοηθούν και στη μοναξιά και την κατάθλιψη – το να φροντίζεις έναν ζωντανό οργανισμό σού δίνει σκοπό και ανταπόδοση, ειδικά όταν τον βλέπεις να αναπτύσσεται και να ανθίζει. Και δεν είναι καθόλου δύσκολο να ξεκινήσεις έναν μικρό κήπο ακόμα και στο πιο μικρό μπαλκόνι, ακόμα και στο πιο μικρό διαμέρισμα. Αν δεν έχεις χώρο, μπορείς να κρεμάσεις τα φυτά από το ταβάνι, να τα βάλεις σε ράφια, στην κουζίνα, στο μπάνιο, αρκεί να υπάρχει στο δωμάτιο φως.
Γενικοί κανόνες δεν υπάρχουν, κάθε φυτό έχει τις δικές του ανάγκες, που τις μαθαίνεις εμπειρικά, παρατηρώντας. Στα πιο πολλά φυτά εσωτερικού χώρου δεν αρέσει ο άμεσος μεσημεριανός ήλιος, δεν θέλουν υπερβολικό πότισμα και το χώμα πρέπει να στραγγίζει καλά και να μη λασπώνει. Και θέλουν αγάπη, όσο πιο πολύ ασχοληθείς μαζί τους, τόσο πιο πολύ θα σ' το ανταποδώσουν. Ακόμα και η μικρότερη γλάστρα μπορεί να σε κάνει χαρούμενο.
Εύκολα φυτά για να ξεκινήσεις υπάρχουν αρκετά: ο πόθος, που έχει ελάχιστες ανάγκες και αναπτύσσεται γρήγορα, η ζάμια, το χλωρόφυτο, η σεφλέρα, η διφενμπάχια, η σανσεβιέρια, οι φίκοι, οι δράκαινες, τα φυλλόδεντρα, οι αλοκάσιες, η μονστέρα, το συγκόνιο. Τα περισσότερα φυτώρια είναι ανοιχτά στην καραντίνα, αλλά, ακόμα πιο εύκολα, μπορείς να παραγγείλεις από τα sites τους φυτά, χώμα και γλάστρες και να τα φέρουν στο σπίτι σου.
Αυτή την εποχή μπορείς να βάλεις βολβούς στο μπαλκόνι και να γεμίσεις τις γλάστρες με σπόρους καπουτσίνου, που του αρέσει το δροσερό περιβάλλον. Φυτρώνει αμέσως και σε έναν μήνα ανθίζει και το μπαλκόνι γεμίζει χρώματα. Είναι καλή εποχή να μαζέψεις σπόρους από τα φρούτα που τρως ώστε να τους φυτέψεις λίγο πριν από το τέλος του χειμώνα, το αβοκάντο φυτρώνει ακόμα και τώρα, να βάλεις αρωματικά φυτά. Το καλύτερο απ' όλα είναι να ζητήσεις από φίλους σου να σου δώσουν μοσχεύματα από τα φυτά που έχουν, να τα βάλεις στο νερό και μόλις βγάλουν ρίζες να τα μεταφέρεις σε γλάστρα.
Είναι απίστευτο το πόσο μεγάλη δύναμη έχει η φύση και πόσο μπορεί να σε επηρεάσει. Και δεν είναι καθόλου δύσκολο να τη φέρεις μέσα στο σπίτι σου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
