ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΩΣ από τις καραντίνες του κορωνοϊού και μετά, το TikTok έχει γίνει η «βαλεριάνα» των χρηστών social media. Αυτό σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι σερφάρουν στην αρχική του για να κοιμηθούν κάθε βράδυ.
Αν και οι ειδικοί σε θέματα υγείας έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η πρακτική αυτή μπορεί να προκαλέσει αϋπνία και άλλες διαταραχές ύπνου, σχεδόν το 40% των Αμερικανών παραδέχονται ότι περιηγούνται σε εφαρμογές όπως το TikTok πριν κοιμηθούν, ενώ περισσότεροι από τους μισούς λένε ότι το κάνουν για να βοηθήσουν τον εαυτό τους να χαλαρώσει, σύμφωνα με νέα έρευνα. Οι Έλληνες δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα.
Εάν κάποιος δεν μπορεί να κοιμηθεί αν δεν δει TikTok, αυτό μπορεί να υποδεικνύει εξάρτηση από την πλατφόρμα. Σε αυτήν την περίπτωση, θα ήταν σημαντικό να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να αναζητήσει βοήθεια.
Τα προβλήματα που προκαλεί η έλλειψη ύπνου είναι πολλά, σύμφωνα με τους ειδικούς. Ξεκινούν με την αύξηση του στρες, της κόπωσης και της κατάθλιψης και καταλήγουν ακόμα και στην αύξηση του ρίσκου για παχυσαρκία.
Μιλώντας στη LiFO, η καθηγήτρια Εγκληματολογικης Ψυχολογιας, διευθύντρια Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας και ιδρύτρια Κέντρου Ψυχικής Υγείας και Αποκατάστασης Ηλεκτρονικού Τραύματος, Κέλλυ Ιωάννου, εξηγεί πώς μπορούμε να «δραπετεύσουμε» από αυτή την παγίδα που έχουμε πέσει με την παρατεταμένη χρήση του TikTok πριν από τον ύπνο.
«Εάν κάποιος δεν μπορεί να κοιμηθεί αν δεν δει TikTok, αυτό μπορεί να υποδεικνύει εξάρτηση από την πλατφόρμα. Σε αυτήν την περίπτωση, θα ήταν σημαντικό να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να αναζητήσει βοήθεια, είτε μέσω εξειδικευμένης επαγγελματικής υποστήριξης είτε μέσω αυτο-διαχείρισης, προκειμένου να επανακτήσει τον έλεγχο της ψηφιακής του ζωής και να διατηρήσει μια υγιή ισορροπία μεταξύ της χρήσης του TikTok και των άλλων πτυχών της ζωής του» αναφέρει χαρακτηριστικά η Κέλλυ Ιωάννου.
«Δεν θα πρέπει καθόλου να αγνοούμε τη σοβαρότητα της διαδικτυακής εξάρτησης. Οκτώ στα δέκα περιστατικά που αντιμετωπίζω με τους συνεργάτες μου στο www.traumahelp.gr, το Κέντρο Ψυχικής Υγείας που ίδρυσα για την αποκατάσταση του ηλεκτρονικού τραύματος, αφορούν υποθέσεις διαδικτυακού εθισμού ανεξαρτήτως ηλικίας. Η υπερβολική χρήση των κοινωνικών μέσων μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ευεξία ενός ατόμου, καθώς επηρεάζει τον ύπνο, τον χρόνο που αφιερώνεται σε άλλες δραστηριότητες και τις κοινωνικές του σχέσεις» επισημαίνει.
Ιδανικά, πόση ώρα θα ήταν σωστό να είμαστε στο TikTok;
«Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος που θα ήταν ιδανικός για να περνάτε στο TikTok, αφού η κατανάλωση ψυχαγωγικού περιεχομένου είναι υποκειμενική και εξαρτάται από τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του κάθε ατόμου» απαντά η καθηγήτρια.
«Ωστόσο, προτείνεται διεθνώς να μην ξεπερνάμε τις 2 ώρες πλοήγησης για ψυχαγωγικούς σκοπούς στο διαδίκτυο την ημέρα. Παράλληλα, υπάρχουν ορισμένες πρακτικές που μπορείτε να ακολουθήσετε:
- Οριοθέτηση χρόνου: Θέστε ένα όριο χρόνου για την καθημερινή χρήση του TikTok, προκειμένου να αποφύγετε την υπερβολική χρήση. Αυτό μπορεί να είναι, για παράδειγμα, 30 λεπτά, 1 ώρα η μάξιμουμ 2 ώρες ανά ημέρα.
- Ώρα πριν από τον ύπνο: Είναι σημαντικό να αποφεύγετε τη χρήση του TikTok (και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών) λίγο πριν πάτε να κοιμηθείτε. Τα φώτα από τις οθόνες μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου σας και συγκεκριμένα τη μελατονίνη σας. Είναι συνιστώμενο να απενεργοποιείτε τις συσκευές σας τουλάχιστον μισή ώρα πριν κοιμηθείτε.
- Επίσης, έχετε υπόψιν: Οι επαναλαμβανόμενες διακοπές από τη χρήση κοινωνικών μέσων μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας μεταξύ της ψηφιακής και της πραγματικής ζωής.
Το σημαντικό είναι να αναγνωρίσετε τον τρόπο με τον οποίο η χρήση του TikTok επηρεάζει την καθημερινή σας ζωή και να λαμβάνετε μέτρα για να διατηρείτε μια υγιή και ισορροπημένη σχέση με αυτό» εξηγεί η Κέλλυ Ιωάννου.
Υπάρχουν συμβουλές που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να μην επηρεάζει το TikTok την καθημερινότητά μας;
- Ορίστε όρια χρόνου: Καθορίστε πόσο χρόνο είστε έτοιμοι να αφιερώσετε στο TikTok καθημερινά και προσπαθήστε να τηρείτε αυτά τα όρια.
- Ενεργοποιήστε τη λειτουργία περιορισμού χρόνου: Το TikTok και πολλές άλλες εφαρμογές παρέχουν λειτουργίες περιορισμού χρόνου που σας βοηθούν να ελέγχετε τον χρόνο που περνάτε σε αυτές.
- Επιλέξτε συγκεκριμένες ώρες: Καθορίστε συγκεκριμένες ώρες για τη χρήση του TikTok, ώστε να μην επηρεάζει τις σημαντικές καθημερινές σας δραστηριότητες.
- Κάντε διακοπές: Περιοδικά, αφήστε το TikTok και άλλα κοινωνικά μέσα στην άκρη για μια μέρα, ένα Σαββατοκύριακο ή και περισσότερο, ώστε να έχετε χρόνο για άλλες δραστηριότητες.
- Επιλέξτε περιεχόμενο με νόημα: Προσπαθήστε να επιλέγετε περιεχόμενο που σας ενδιαφέρει πραγματικά και έχει εκπαιδευτική αξία, αντί να καταναλώνετε ανούσια περιεχόμενα.
- Απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις: Ορισμένες εφαρμογές επιτρέπουν να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις, έτσι ώστε να μη διακόπτονται συνεχώς οι δραστηριότητές σας.
- Επικοινωνήστε ανοικτά: Εάν ανησυχείτε ότι η χρήση του TikTok επηρεάζει αρνητικά την καθημερινή σας ζωή, μιλήστε ανοιχτά με φίλους ή οικογένεια για το θέμα.
- Αξιοποιήστε εργαλεία ελέγχου γονικής εποπτείας: Εάν είστε γονέας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εργαλεία ελέγχου γονικής εποπτείας για να περιορίσετε τον χρόνο που τα παιδιά σας δαπανούν στο TikTok.
Ο στόχος είναι να χρησιμοποιείτε το TikTok με συνειδητοποίηση και ισορροπία, ώστε να μην επηρεάζει αρνητικά την καθημερινή σας ζωή και ευεξία.
Και τελικά γιατί διαφέρει το TikTok από τα υπόλοιπα social media;
«Το TikTok διαφέρει κυρίως λόγω του τρόπου παρουσίασης του περιεχομένου του. Είναι μια πλατφόρμα βασισμένη στα βίντεο όπου οι χρήστες δημιουργούν σύντομα βίντεο διάρκειας 15-60 δευτερολέπτων. Αυτό δημιουργεί έναν εθιστικό ρυθμό κύλισης περιεχομένου που ενθαρρύνει τη συνεχή κατανάλωση. Επιπλέον, το TikTok έχει έναν ιδιαίτερο αλγόριθμο που προτείνει περιεχόμενο που πιθανότατα θα ενδιέφερε τον χρήστη, βασιζόμενος στις προηγούμενες αλληλεπιδράσεις του» εξηγεί η καθηγήτρια.
«Αυτό μπορεί να αυξήσει τον χρόνο που οι άνθρωποι δαπανούν στην πλατφόρμα και να δημιουργήσει ανησυχίες για υπερβολική χρήση, ιδίως αν δεν τηρούνται κατάλληλα διαλειτουργικές πρακτικές. Επίσης, όπως και σε άλλα κοινωνικά μέσα, υπάρχει πρόκληση για την προστασία της ιδιωτικότητας, τη διάδοση ψευδών πληροφοριών και την επιρροή που μπορεί να ασκήσουν οι τάσεις και οι δημιουργοί περιεχομένου. Επομένως, είναι σημαντικό να είμαστε ενημερωμένοι και να χρησιμοποιούμε το TikTok και όλα τα κοινωνικά μέσα με συνειδητότητα.
Όσον αφορά τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου, ο εθισμός σε κοινωνικά μέσα και εφαρμογές όπως το TikTok συνδέεται με την απελευθέρωση διαφόρων νευροδιαβιβαστικών ουσιών, όπως η ντοπαμίνη, κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης με το περιεχόμενο. Η αυξημένη απελευθέρωση ντοπαμίνης συνδέεται συχνά με την ευχάριστη αίσθηση και την επιθυμία για περισσότερη ανεβασμένη διάθεση, κάτι που ενθαρρύνει τον χρήστη να επιστρέφει συνεχώς στην πλατφόρμα» καταλήγει η Κέλλυ Ιωάννου.
