ΜΠΟΡΕΙ Ο ΤΡΟΧΟΣ, η λάμπα, το σκυρόδεμα –όλα καταπληκτικά– να είναι μεγάλες εφευρέσεις, αλλά η μεγαλύτερη δεν είναι άλλη από τον σκύλο. Αυτή είναι η κορυφαία. Τίποτα στην ανθρώπινη δημιουργία δεν υπήρξε πιο βασικό και ευπροσάρμοστο από τους αμέτρητους απογόνους του αρχαίου γκρίζου λύκου.
Ο συγγραφέας Tommy Tomlinson επί τρία χρόνια ακολουθούσε το «καρναβάλι» των αμερικανικών επιδείξεων σκύλων –που τις παρομοιάζει με περιοδεία των Grateful Dead με τον Milk-Bones–, ψάχνοντας μια απάντηση για τη σχέση σκύλου και ανθρώπου. Κομβικό σημείο του ταξιδιού του υπήρξε το διασημότερο παγκοσμίως event που σχετίζεται με σκύλους, το Westminster Dog. Οι σκύλοι που συμμετέχουν σε αυτά τα σόου τρέφονται με τα πιο αγνά υλικά, επιλέγονται απ’ όταν είναι μόλις λίγων εβδομάδων, εκπαιδεύονται με την πειθαρχία των Ολυμπιακών Αγώνων και απολαμβάνουν τις περιποιήσεις ενός σούπερ μόντελ – συνθήκες άγνωστες τόσο στους δικούς τους προγόνους όσο και στους δικούς μας.
Από τον γκρίζο λύκο δίπλα στην αρχαία φωτιά μέχρι ένα χτενισμένο Πομεράνιαν που χοροπηδάει στην πίστα των επιδείξεων, οι σκύλοι είναι μαζί μας σχεδόν από τότε που υπάρχουν άνθρωποι.
Ο Αμερικανικός Κυνολογικός Όμιλος, επίσημος κριτής των γενεαλογικών γραμμών, αναγνωρίζει σήμερα περίπου 200 ράτσες, ενώ παρακολουθεί διασταυρώσεις όπως τα Goldendoodles, ακόμα και τις μη καθαρόαιμες ράτσες. Από το πιο ογκώδες Mastiff μέχρι το πιο μικροσκοπικό τσιουάουα, όλα τα σκυλιά έχουν κοινούς προγόνους.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η παράξενη και ισχυρή συντροφικότητα που αναπτύσσεται μεταξύ ανθρώπων και σκύλων μπορεί να ξεκίνησε πριν από 15.000 έως και 30.000 χρόνια. Οι άνθρωποι εκείνη την εποχή ήταν κυρίως κυνηγοί που ταξίδευαν από τον έναν καταυλισμό στον άλλον και καθώς έτρωγαν δίπλα στη φωτιά η μυρωδιά του ψημένου κρέατος προσέλκυε τους λύκους, τους οποίους όμως οι φλόγες κρατούσαν σε απόσταση ασφαλείας. Κάθε τόσο κάποιος πετούσε ένα κόκαλο στο σκοτάδι. Οι λύκοι το μασούσαν και ακολουθούσαν τους κυνηγούς μέχρι την επόμενη στάση, πάντα σε απόσταση ασφαλείας. Μεταξύ τους υπήρχε μια άρρητη συμφωνία: οι λύκοι προειδοποιούσαν τους ανθρώπους για τυχόν εισβολείς και οι άνθρωποι τους τάιζαν καλά.
Με την πάροδο του χρόνου οι λύκοι πλησίαζαν όλο και περισσότερο. Μια νύχτα ένας λύκος πλησίασε τη φωτιά. Οι άνθρωποι δεν τον έδιωξαν. Έτσι, σιγά σιγά, έγινε η πρώτη σύνδεση. Μετά από μέρες, μήνες, γενιές ή αιώνες, ένας λύκος κουλουριάστηκε στα πόδια ενός ανθρώπου, κι εκείνος ίσως και να του έτριψε την κοιλιά. Αυτός ήταν ο πρώτος σκύλος. Απ’ όσο μπορούμε να ξέρουμε, ο σκύλος είναι το πρώτο ζώο που εξημέρωσε ο άνθρωπος.
Οι λύκοι που έκαναν παρέα με τους ανθρώπους άλλαξαν φυσιογνωμικά. Η μουσούδα τους έγινε μικρότερη, όπως και τα δόντια τους. Το ένστικτό τους, που τους έκανε να τρέχουν πίσω από τους ανθρώπους, εξελίχθηκε σε επιθυμία να μένουν κοντά τους. Με την πάροδο του χρόνου, οι σκύλοι εκπαιδεύτηκαν έτσι ώστε να καλύπτουν διαφορετικές ανθρώπινες ανάγκες. Φτιάξαμε Husky για να τραβάνε έλκηθρα, Newfoundlands για να τραβάνε τα δίχτυα των ψαράδων και Dachshunds για να πιάνουν ασβούς.
Χάρη στους σκύλους οι άνθρωποι έμαθαν την πρώιμη επιστήμη του γονιδιακού σχεδιασμού. Στα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς μετακινούμασταν από τον αγρό στο εργοστάσιο, δημιουργήσαμε σκύλους που στο τέλος μιας κοπιαστικής μέρας μπορούσαμε να χαρούμε στο σπίτι μας ή να τους φέρουμε στη δουλειά. Τα γαλλικά μπουλντόγκ (σήμερα η πιο δημοφιλής ράτσα στην Αμερική) ξεκίνησαν κυριολεκτικά ως σκυλιά για την αγκαλιά, από τους δαντελοποιούς στη Γαλλία. Διαμορφώσαμε τους σκύλους έτσι ώστε να είναι φίλοι, σύντροφοι, συμπαίκτες και ανεπίσημοι θεραπευτές. Οπότε, τα σκυλιά δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη επινόηση της ανθρωπότητας αλλά και το μακροβιότερο πείραμά της.
Αυτός είναι ένας τρόπος να δούμε αυτή την περίπτωση. Όμως, ας αλλάξουμε το πλαίσιο, και ας δούμε μια άλλη εκδοχή.
Περίπου την εποχή που άρχισαν να εξελίσσονται οι πρώτοι άνθρωποι, ο πλανήτης Γη κατοικούνταν επίσης από Νεάντερταλ. Κάποια στιγμή, περίπου 40.000 χρόνια πριν, οι άνθρωποι άρχισαν να ευημερούν, ενώ οι Νεάντερταλ πέθαιναν. Αυτή είναι περίπου και η εποχή που οι πρώτοι «περίεργοι» λύκοι άρχισαν να εξελίσσονται σε σκύλους. Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο συγχρονισμός δεν είναι σύμπτωση. Ίσως ο ρόλος του σκύλου ήταν κομβικός για τον θρίαμβο του ανθρώπου.
Οι σκύλοι επέτρεψαν στους ανθρώπους να εγκατασταθούν κάπου μόνιμα και να σταματήσουν τις περιπλανήσεις. Στην ευάλωτη μετάβαση από τη νομαδική ζωή σε αυτήν την σταθερότητας οι σκύλοι προστάτευσαν τους ανθρώπους. Έκαναν δουλειές που εκείνοι δεν είχαν τη δύναμη ή την αντοχή να κάνουν, όπως φύλαξη, βοσκή, κυνήγι, τράβηγμα έλκηθρων. Πρόσφεραν χρόνο στους ανθρώπους να χτίσουν, να σκεφτούν και να δημιουργήσουν, χωρίς να χρειάζεται να εστιάζουν κάθε στιγμή στο επόμενο γεύμα ή στην επόμενη απειλή. Εμείς εξημερώσαμε τους σκύλους και αυτοί εξημέρωσαν εμάς.
Σήμερα οι σκύλοι δεν προσφέρουν μόνο συντροφιά αλλά και ένα είδος αγάπης σε έναν ολοένα πιο περίπλοκο κόσμο. Και γι’ αυτές τις ανήσυχες ψυχές που περιπλανιούνται από πόλη σε πόλη, κυνηγώντας τη μία δουλειά μετά την άλλη –ως νομάδες και πάλι– ένας σκύλος μπορεί να είναι ένα αγκυροβόλι, κάτι από το οποίο μπορούν να κρατηθούν μια μοναχική νύχτα.
Από τον γκρίζο λύκο δίπλα στην αρχαία φωτιά μέχρι ένα χτενισμένο Πομεράνιαν που χοροπηδάει στην πίστα των επιδείξεων, οι σκύλοι είναι μαζί μας σχεδόν από τότε που υπάρχουν άνθρωποι. Ίσως είναι το μεγαλύτερο δημιούργημά μας· και εμείς ίσως το δικό τους.
Με πληροφορίες από την Washington Post
