Στα έργα σας απουσιάζει ο κοινωνικός και πολιτικός σχολιασμός του σήμερα, αυτό που συναντούμε στα περισσότερα αθηναϊκά γκράφιτι. Η ζωή στην Χίο σας κάνει να αισθάνεστε λιγότερη οργή για αυτό που συμβαίνει γύρω μας;
Καθώς η ζωή στη Χίο δεν έχει τους ίδιους ρυθμούς με τη ζωή στην Αθήνα, όλες οι επιπτώσεις και τα προβλήματα της κρίσης είναι φυσικό να μην παρουσιάζονται με την ίδια ένταση και στον ίδιο βαθμό. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα όσα συμβαίνουν μας αφήνουν ανεπηρέαστους. Η προσπάθειά μας, πάντως, επικεντρώνεται - μέσω της αναπαράστασης ενός “άλλου” κόσμου - στο να βοηθούμε τους θεατές των έργων μας να ξεφεύγουν από την δύσκολη καθημερινότητα και τα πιεστικά προβλήματά της.
Με λίγα λόγια, για μας είναι σημαντικό ο κόσμος που βλέπει τα έργα μας, να μένει με μία ευχάριστη ανάμνηση, κοιτάζοντάς τα με ένα χαμόγελο: το θεωρούμε ισχυρό στήριγμα και, ίσως, δυνατότερο όπλο ενάντια στα προαναφερθέντα προβλήματα.
Το καλοκαίρι του 2009 σχηματίσατε τους Rea-lly?. Εκτός από την κοινή αγάπη σας για την street art έχετε κάποια κοινή φιλοσοφία για την ζωή η οποία σας οδήγησε στο να δουλέψετε μαζί;
Παρ’ ότι μένουμε στη Χίο, έχουμε και οι δύο - στη διάρκεια της εφηβείας μας, ιδίως - κοινές επιρροές από στοιχεία της αστικής κουλτούρας, όπως είναι η hip hop μουσική και το skate. Επιπλέον, σήμερα, τα ρεμπέτικα αποτελούν σημαντική πηγή έμπνευσης για την τέχνη μας, καθώς εξερευνώντας τα, μας αποκαλύπτουν ένα κόσμο εξαιρετικά ενδιαφέροντα, χρονικά απομακρυσμένο από τη γενιά μας, αλλά και τόσο κοντινό μας, ως προς την ψυχή, τις ιδέες και τα νοήματά του. Επιπλέον, μοιραζόμαστε και μία μακρόχρονη φιλία!
Φέτος έγινε για δεύτερη φορά στην Μυτιλήνη το Beach Street Festival. Εκτός από συναυλίες, καλλιτέχνες της street art δημιούργησαν τοιχογραφίες επηρεασμένες από την δουλειά του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. Θέλω να μου μιλήσετε για την συμμετοχή σας σε αυτό και για το πόσο σας έχει επηρεάσει, η δουλειά του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.
Η αλήθεια είναι ότι η δουλειά μας, τόσο στο περσινό όσο και στο φετινό Beach Street Festival, δεν έχει άμεση σχέση με τη θεματική των έργων ή την ίδια την εμβληματική φιγούρα του Θεόφιλου. Παρ’ όλα αυτά, ως καλλιτέχνες της εφήμερης τέχνης του δρόμου μοιραζόμαστε με το Θεόφιλο το πάθος της έκφρασης και μάλιστα σε απρόβλεπτες ή ταπεινές επιφάνειες, που και ο ίδιος ουδέποτε είχε καταφρονέσει, όντας ένας αυτοδίδακτος και πάμφτωχος ζωγράφος. Εκείνος οδοιπορούσε, κουβαλώντας τα σύνεργα της λαμπρής του τέχνης, εμείς κουβαλούμε στα σακίδιά μας τα σπρέυ μας, επιθυμώντας να ζωντανέψουμε στους τοίχους τους παλμούς και τη ζωή μιας άλλης κοινωνίας, τοπικής και, την ίδια στιγμή, παγκοσμιοποιημένης.
Και, με την ευκαιρία, θέλουμε να πούμε ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους “Beach Streeters” και σε όλους τους κατοίκους της Μυτιλήνης που πραγματικά μας αγκάλιασαν και μας άφησαν τις καλύτερες αναμνήσεις μιας θερμής φιλοξενίας. Επίσης και στους OFK, χάρη στους οποίους μας δόθηκε ένας τόσο μεγάλος τοίχος, σε ένα τόσο κεντρικό σημείο της πόλης.
Ποιοι ζωγράφοι σας έχουν επηρεάσει στο έργο σας;
Πάρις Ξυνταριανός: Από μικρός θαυμάζω το έργο των αναγεννησιακών ζωγράφων, όπως του Leonardo da Vinci, του Michelangelo, του Albrecht Durer, του Hans Holbein και πολλών άλλων. Από τους νεότερους ζωγράφους με συναρπάζει η δουλειά του Salvador Dali, της Frida Kahlo και του Diego Rivera. Τρέφω απεριόριστο θαυμασμό για το έργο του M. C. Escher. Αν έφτιαχνα μία λίστα με τους καλλιτέχνες που με έχουν επηρεάσει θα ήταν ατέλειωτη! Σαφώς η έμπνευση βρίσκεται παντού: από τους πίνακες των μουσείων μέχρι τα διαδικτυακά portfolios και από τις τοιχογραφίες της Μινωικής Κρήτης μέχρι τα μεγαλειώδη murals του El Mac και του Retna.
Μιχάλης Κοπριτέλης: Οι επιρροές μου δεν περιέχουν τόσο ζωγράφους, όσο νέους καλλιτέχνες της graffiti και της street art σκηνής. Επειδή ασχολούμαι περισσότερο με γραμματοσειρές και μοτίβα, εμπνέομαι συχνά από έργα γραφιστικής ή σχεδίασης γραμματοσειρών.
Έχω την εντύπωση ότι το έργο σας στο Λύκειο της Χίου με το κορίτσι που κοιμάται είναι διπλής ανάγνωσης. Από τη μια τα όνειρα που κάνει κάποιος για την ζωή μετά το σχολείο και από την άλλη η βαρεμάρα που μπορεί να αισθάνεται ο έφηβος μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Είναι κάτι από αυτά; Τι ακριβώς θέλατε να πείτε με αυτό το έργο;
Το έργο αυτό αποτελεί ξεκάθαρα μία παρότρυνση στους μαθητές (και γενικά στους ανθρώπους) να μην σταματήσουν να ονειρεύονται. Αυτό αναγράφεται εξάλλου και στους στίχους της δεξιάς πλευράς του έργου: “Είναι όμορφο το όνειρο, μοιάζει παιχνίδι, ή μ’ ένα δίχως γυρισμό μοιάζει ταξίδι, από τα μέρη εκείνα του μυαλού τα θεία, που ζευγαρώνει αιώνια μια μελωδία.” Οι στίχοι είναι από το τραγούδι “Χαμένος στ’ όνειρο”, των Active Member.
Μια πικρή αλήθεια, βέβαια, είναι ότι, πλέον, φοβόμαστε να προσπαθήσουμε ακόμη και για τις πιο απλές επιθυμίες μας, ή τις αντικαθιστούμε με την πλασματική ευχαρίστηση της συσσώρευσης υλικών αγαθών. Ας ελπίσουμε τα παιδιά του σχολείου αυτού, που για τρία χρόνια θα βλέπουν το graffiti αυτό κάθε μέρα, να μην πετάξουν ποτέ στην άκρη τα όνειρά τους!
Ποιες είναι οι αναμνήσεις σας από το σχολείο;
Παρέες, κορίτσια, μουσικές, βόλτες και πολλή ζωγραφική, ήδη από τότε. Πριν φτιάξουμε την Rea-lly? Team, κάναμε tags και βάφαμε παράνομα. Έχουμε και μια ιστορία με το Γυμνάσιο Βροντάδου Χίου, που παρ’ ολίγο να μας στοιχίσει ακριβά… Ίσως τη μοιραστούμε σε κάποια επόμενη συνέντευξη!
Δημιουργείτε έργα σε καταστήματα και μαγαζιά της Χίου. Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι περιορίζεται η ελευθερία σας στην έκφραση όταν κάνετε ένα έργο κατόπιν παραγγελίας;
Το ευτύχημα τού να ζεις σε μία μικρή κοινωνία είναι ότι γνωριζόμαστε λίγο - πολύ μεταξύ μας, γεγονός που, σε σχέση με το έργο μας, μεταφράζεται σε εμπιστοσύνη. Η πλειονότητα των ανθρώπων που απευθύνονται σε μας, φαίνεται ότι μας εμπιστεύονται και το “αφήνουν πάνω μας”. Από την άλλη, υπάρχουν και εκείνοι, οι ανυποχώρητοι, που οραματίζονται κάτι δικό τους, στο οποίο δεν χωράει καμία παρέμβαση από εμάς. Σε τέτοιες περιπτώσεις λειτουργούμε διεκπεραιωτικά, σεβόμενοι την επιθυμία του εκάστοτε εργοδότη.
Ευτυχώς πάντως, γιατί, μετά από κάποια χρόνια δραστηριότητας στη Χίο, έχουμε την ευχέρεια να ζητήσουμε από το δήμο ή τους ιδιώτες κάποιον τοίχο, τον οποίο συνήθως δεν έχουν πρόβλημα να μας τον δώσουν και τότε μπορούμε να σχεδιάσουμε ελεύθερα ό,τι θέλουμε.
Ένα έργο σας απεικονίζει ένα ρεμπέτη με ένα σπρέι στην τσέπη και ένα κόκκινο μαντίλι στο πρόσωπο. Υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις δυο αυτές κουλτούρες;
Εννοείται ότι υπάρχει. Τα blues της Αμερικής, τα fados της Αργεντινής, η hip hop και το ρεμπέτικο είναι κλαδιά του ίδιου δέντρου έκφρασης. Αυτές οι μουσικές κουλτούρες, φτιαγμένες από τους ανθρώπους του δρόμου για τους ανθρώπους του δρόμου, είναι που γέννησαν και την έκφραση στο δρόμο γενικότερα, είτε πρόκειται για graffiti, breakdancing, beat-boxing ή άλλα street performances. Για μας δεν θα φάνταζε καθόλου παράξενο, αν υπήρχαν spray τη δεκαετία του 1930, η τετράς του Πειραιά να ήταν graffiti crew.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας street artists ;
Πάρις Ξυνταριανός: Μου αρέσουν πάρα πολλοί. Από αυτούς που δραστηριοποιούνται κυρίως στην Ελλάδα ξεχωρίζω τους: INO, WD, Sive, Αλέξανδρος Βασμουλάκης, b. Στη Λέσβο γνώρισα τον Alex Martinez, του οποίου το έργο επίσης παρακολουθούσα και είχα τη χαρά να ανταλλάξουμε σκέψεις και απόψεις, έστω και για λίγο. Από ξένους θαυμάζω επίσης πάρα πολλούς. Οι El mac, Eduardo Kobra, Os Gemeos, Seen, Daim είναι μερικοί από αυτούς. Οι Haas και Hahn επίσης, με τα έργα τους στις φαβέλες της Βραζιλίας μου δημιουργούν μεγάλη εντύπωση, όπως επίσης και η Natalia Rak και ο INTI. Συγγνώμη για αυτούς που ξεχνάω…
Μιχάλης Κοπριτέλης: OFK, WFC, OSK, Retna, ETAM crew και πολλοί άλλοι.
Ποιος είναι κατά την γνώμη σας ο μεγαλύτερος εχθρός της street art σήμερα;
Δύο είναι οι μεγάλοι εχθροί: η φθορά από το χρόνο και οι κλειστόμυαλοι άνθρωποι, και, ειλικρινά, δεν μπορούμε να πούμε ποιος είναι από τους δύο είναι ο πιο επίφοβος. Πάντως το σίγουρο είναι πως ότι δεν καταφέρει να ξεκάνει ο ένας, θα το αποτελειώσει ο άλλος.
Έχουμε πολλές κακές και παράλληλα αστείες εμπειρίες και συμβάντα να αναφέρουμε σχετικά με τους ανθρώπους πάντως. Έχει τύχει να μας κάνουν μήνυση και να έχουμε τραβήγματα με την αστυνομία ενώ δουλεύαμε σε σχολείο και ήμασταν καθ’ όλα νόμιμοι. Μια άλλη φορά μας είχαν σταματήσει στη μέση ενός graffiti - στις δώδεκα η ώρα το μεσημέρι - γιατί δεν ήταν σίγουροι αν δουλεύαμε παράνομα ή όχι, ενώ κρατούσαμε έντυπες άδειες στα χέρια. Στις δώδεκα το μεσημέρι!
Στην δημιουργία του Butterfly Guy είχατε στο νου σας κάποιον τύπο από την πραγματική ζωή;
Όχι κάποιον συγκεκριμένο. Θέλαμε απλώς να δημιουργήσουμε ένα χαρακτήρα που θα μπορούσε να είναι πρωταγωνιστής μιας ιστορίας που θα σκεφτεί ο περαστικός. Γενικά θα θέλαμε να συμβαίνει αυτό με τις τοιχογραφίες μας, χωρίς να ξέρουμε κατά πόσο το πετυχαίνουμε. Μια απλή αναπαράσταση ενός προσώπου δεν μας λέει κάτι. Θα ήταν ιδανικό, εάν στη φαντασία των θεατών, οι χαρακτήρες μας έρχονται από κάπου και πηγαίνουν κάπου αλλού, εάν έχουν μια κρυφή ιστορία, διαφορετική, μάλιστα, για τον κάθε θεατή.
Τι σας έχει μάθει για την ζωή η ενασχόληση σας με την street art τα τελευταία χρόνια;
Η street art είναι και η ίδια ζωή. Η απόδοση ενός σχεδίου σε έναν τοίχο ύψους τεσσάρων μέτρων δεν είναι κάτι απλό. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες (ήλιος, βροχή, αέρας, κρύο), το να σχεδιάζεις σε μεγάλο ύψος πάνω σε σκάλα ή σκαλωσιά, τα βλαβερά νέφη από τα spray, η σαθρότητα των επιφανειών είναι ίσως τα μικρότερα από τα προβλήματα και τα εμπόδια που παρουσιάζονται σε έναν street artist, η μάλλον, αυτά που είναι ευκολότερα διαχειρίσιμα. Τα προβλήματα που δύσκολα μπορούν να ξεπεραστούν και σε φέρνουν αντιμέτωπο με τη στριφνή πλευρά της ζωής, αλλά μπορούν και να σε διδάξουν, είναι άλλα: η δυσαρέσκεια των ανθρώπων ενίοτε, η σκληρή κριτική, η επιτυχημένη απόδοση του συναισθηματικού περιεχομένου και ολοκλήρωση ενός έργου βασανίζουν πολύ περισσότερο τον καλλιτέχνη.
Ένας street artist είναι περισσότερο εκτεθειμένος από οποιονδήποτε. Το έργο του παραμένει πάντα εκεί, σε κοινή θέα. Χιλιάδες μάτια το βλέπουν, θέλοντας και μη. Δεν είναι πίνακας για να κρυφτεί σε ένα υπόγειο, ούτε φάλτσα νότα σε ζωντανή εκτέλεση τραγουδιού που θα περάσει. Το έργο ενός street artist θα χαθεί μόνο αν καλυφθεί από πάνω με μπογιά, αλλά αν μείνει εκεί, θα είναι πάντα ένα ανοιχτό πορτάκι στην ψυχή του δημιουργού του. Αλλά και του θεατή του.
Αυτός είναι ο λόγος που η street art ενσαρκώνει την ίδια τη ζωή. Τελικά, αυτό που έχουμε εμπεδώσει είναι ότι, όπως και στη ζωή, τα λάθη μας και τα καλά μας θα είναι πάντα ενώπιόν μας, πάνω σε ένα τοίχο, να μας θυμίζουν τι πρέπει να αλλάξουμε και τι μπορούμε να εξελίξουμε. Η street art μας έχει μάθει βέβαια και να γελάμε. Και ακόμη ότι μια μπυρίτσα είναι ό,τι καλύτερο για διάλειμμα!
________________
σχόλια