Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού τα self service laundries είναι σχεδόν θεσμός. Περιμένοντας να ολοκληρωθεί η διαδικασία του πλυσίματος και του στεγνώματος των ρούχων τους, οι άνθρωποι κάποτε κάθονταν και διάβαζαν ένα βιβλίο ή ένα περιοδικό, πιθανώς να γνωρίζονταν ή, έχοντας κυριολεκτικά βγάλει τα άπλυτά τους στη φόρα, ακόμα και να ερωτεύονταν. Τώρα, ως επί το πλείστον, όσο τα πλυντήρια πλένουν, εκείνοι σκρολάρουν σε μια οθόνη.
Η παγκόσμια αγορά των καταστημάτων που διαθέτουν πλυντήρια με κέρμα μετρά σχεδόν 70 χρόνια και αποτελείται κυρίως από μεμονωμένους επιχειρηματίες. Σήμερα στην Αμερική λειτουργούν περίπου 29.500 self service laundries που κάνουν τζίρο σχεδόν 5 δισ. δολάρια ετησίως. Ο κλάδος είναι διαρκώς αναπτυσσόμενος, με προβλέψιμα ποσοστά τζίρου και ιδιαίτερα σύντομη απόσβεση της επένδυσης. Στην Ελλάδα το πρώτο κατάστημα laundromat άνοιξε στο κέντρο της Αθήνας το 1968. Πλέον, υπάρχουν αρκετά.
Η αναγκαστική φυγή-εκδίωξη ενός μεγάλου μέρους των μόνιμων κατοίκων του κέντρου και η συνακόλουθη μετατροπή των σπιτιών τους σε προσωρινά τουριστικά καταλύματα δημιούργησε νέες ανάγκες στην αγορά για παροχή υπηρεσιών γρήγορου καθαρισμού.
Στα self service laundries οι πελάτες μπορούν να βάλουν τα ρούχα τους για πλύσιμο και να τα παραλάβουν μετά από λίγη ώρα στεγνά, με ένα σχετικά μικρό κόστος. Τα πλυντήρια διαθέτουν ειδικούς κερματοδέκτες και ακολουθώντας τις οδηγίες, μπορεί κάποιος να επιλέξει το πρόγραμμα πλύσης.
Σε κάποια από αυτά η πλύση είναι πιο αυτοματοποιημένη, σε άλλα όχι τόσο. Στα μαγαζιά όπου υπάρχει μεγαλύτερη αυτοματοποίηση, τα απορρυπαντικά μπαίνουν αυτόματα στην πλύση. Στα άλλα, μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει χειροκίνητα το παρεχόμενο από το μαγαζί απορρυπαντικό ή κάποιο δικό του.
Το κόστος και ο απαιτούμενος χρόνος ποικίλλουν ανάλογα με το κατάστημα, τον όγκο της πλύσης καθώς και τις υπηρεσίες που επιλέγει ο πελάτης. Μια απλή πλύση των πέντε-δέκα κιλών ξεκινάει από τα 3-5 ευρώ και χρειάζεται περίπου 40 λεπτά. Αν θέλει κανείς να χρησιμοποιήσει και το στεγνωτήριο φτάνει τα 7-9 ευρώ· ο συνολικός απαιτούμενος χρόνος φτάνει τη 1-1,5 ώρα.
Αν επιπλέον ο πελάτης θέλει να παραλάβει τα ρούχα του σιδερωμένα και συσκευασμένα σπίτι του, πληρώνει, πέραν των προηγουμένων, και τα μεταφορικά έξοδα. Το κόστος αυτό ξεκινά από τα τρία ευρώ, «αν κάποιος θέλει να τα παραλάβει στο κέντρο της Αθήνας, και μπορεί να ξεπεράσει τα δέκα ευρώ, αν τα θέλει στο Κορωπί», αναφέρει ιδιοκτήτης.
Το ντελίβερι ρούχων δεν είναι βέβαια μια υπηρεσία που προσφέρουν όλα τα self service laundries της Αθήνας. Πράγμα λογικό, αφού self service σημαίνει αυτοεξυπηρέτηση, μια έννοια με την οποία «οι Έλληνες δεν είμαστε και τόσο εξοικειωμένοι», όπως μου μεταφέρει ένας ιδιοκτήτης. Κάποια από τα μαγαζιά απλώς εξυπηρετούν τους περίοικους, ειδικά τους ηλικιωμένους, πηγαίνοντας τα ρούχα στο σπίτι τους. Κάποια άλλα έχουν φροντίσει να έχουν βαν που φέρνουν τα ρούχα στην πόρτα σου.
«Είναι εξαιρετικά σύνηθες μανάδες από Αλεξανδρούπολη, Κρήτη ή Θεσσαλονίκη, απ' όλες τις άκρες της Ελλάδας, να τηλεφωνούν σε τέτοια μαγαζιά για να παραλάβουν τα άπλυτα ρούχα και σεντόνια των παιδιών τους που φοιτούν σε διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα», μου επισημαίνουν ιδιοκτήτες καταστημάτων. Λόγω βεβαρημένου προγράμματος πιθανώς τα ίδια αδυνατούν να βάλουν ή να μάθουν να βάζουν πλυντήριο – μιλάω (και) από προσωπική πείρα. «Η πλειοψηφία των πελατών είναι άντρες», μου επισημαίνει η υπάλληλος ενός από τα καταστήματα που επισκεφθήκαμε.
Η κατανομή των μαγαζιών αυτών, ως επί το πλείστον στο κέντρο της Αθήνας, φανερώνει και τον λόγο της τόσο συχνής εμφάνισής τους, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Η αναγκαστική φυγή-εκδίωξη ενός μεγάλου μέρους των μόνιμων κατοίκων του κέντρου και η συνακόλουθη μετατροπή των σπιτιών τους σε προσωρινά τουριστικά καταλύματα δημιούργησε νέες ανάγκες στην αγορά για παροχή υπηρεσιών γρήγορου καθαρισμού. Οι καθαρές διπλωμένες λευκές πετσέτες μέσα σε διάφανες σακούλες πάνω στον πάγκο ενός από αυτά τα μαγαζιά είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας της προαναφερθείσας διαπίστωσης.
Η τουριστικοποίηση του κέντρου της Αθήνας έφερε στην πόλη πληθυσμούς εξοικειωμένους με τη χρήση τέτοιων υπηρεσιών. «Του τουρίστα μόλις του πεις “πήγαινε την εκδρομή σου και γύρνα να τα πάρεις” μόνο που δεν σου έχει κάνει εικόνισμα», μου λέει ο ιδιοκτήτης ενός από τα μαγαζιά.
Όταν, λοιπόν, έρχονται οι τουρίστες στην Ελλάδα, η πελατεία των μαγαζιών αυτών αλλάζει. Κάποια από αυτά εκτιμούν ότι το ποσοστό των τουριστών φτάνει το 70% της συνολικής τους πελατείας, πράγμα που σημαίνει έναν κατ’ ελάχιστο τριπλασιασμό της.
Ένας από τους σκοπούς του self service είναι η μείωση των εξόδων των επιχειρήσεων αυτών. Ο ιδιοκτήτης μιας μικρής οικογενειακής επιχείρησης μου επισημαίνει ότι συχνά στα καταστήματα των μεγάλων αλυσίδων δεν υπάρχει κανένας υπάλληλος. «Για τη διαχείριση και την τεχνική υποστήριξη απασχολούμε τέσσερις εργαζόμενους», μου λέει η υπεύθυνη marketing μεγάλης αλυσίδας. «Επίσης», συμπληρώνει, «είναι απαραίτητο και το συνεργείο καθαρισμού, το οποίο καθαρίζει καθημερινά όλα μας τα καταστήματα».
Ένας άλλος ιδιοκτήτης μού αναφέρει ότι αναγκάστηκε να αυξήσει τους μισθούς των εργαζομένων του μετά από πρόσφατη κυβερνητική απόφαση. «Το κράτος έδωσε αυξήσεις χωρίς να παρέχει κάποια ελάφρυνση στον έμπορο», μου λέει. Αυτό δεν δημιούργησε, βέβαια, κάποιο πρόβλημα στην επιχείρησή του. Μάλιστα, σχετικά πρόσφατα, άνοιξε και νέο μαγαζί.
Κάποια από τα καταστήματα self service laundries κοντά στο κέντρο της Αθήνας:
Laundry House, Πατησίων 259, πλατεία Κολιάτσου
Laundry Κallidromiou, Καλλιδρομίου 16
Laundry 4 U Self-Serve Laundry, Μενάνδρου 54
Self Service Laundry Athens, Σόλωνος 28
Bougada Self Service Laundry, Μάρνη 30
Athens Laundromat Launderette, Βεΐκου 3c
Laundryroom - Self Service Laundry, Βεΐκου 14
Self Service Laundry & Luggage Storage, Φαλήρου street, 38, Κουκάκι
Washup | self service, Σεβαστουπόλεως 40, Μενεμένη - Αμπελόκηποι
Speed Queen Self Service Laundry, Μικράς Ασίας 13, Καισαρείας 36
New Age Laundry - Self Service, Φρύνης 55, Παγκράτι
Laundry in Athens, Ψαρών 11, Μεταξουργείο
Athens Smart Wash Self Service Laundry, Ιουλιανού 72
Athens Smart Wash Self Service Laundry, 3ης Σεπτεμβρίου 103
Wash o' clock, Κυψέλης 38
Στο Κέντρο έχουμε, επίσης, 6 καταστήματα Clever Wash, στις περιοχές της Κυψέλης, της Ομόνοιας και στην πλατεία Κολιάτσου.
Στην Αττική υπάρχουν 38 καταστήματα easywash Self Service Laundry, από τα οποία τα 22 είναι franchise και τα 15 ιδιόκτητα.
