O Θωμάς Καλλιάρας και ο Βασίλης Βάιος είναι δύο 26χρονοι οι οποίοι, μετά τις σπουδές τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, επέστρεψαν στον τόπο καταγωγής τους, το Φανάρι Καρδίτσας. Το Φανάρι έχει μακραίωνη ιστορία, υπήρξε ακμάζον κεφαλοχώρι στο πρόσφατο παρελθόν, όμως επηρεάστηκε σημαντικά –όπως σχεδόν στο σύνολό της η ελληνική ύπαιθρος– από το μαζικό κύμα εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης μεταπολεμικά.
Οι δύο φίλοι μοιράζονταν κοινές ανησυχίες αλλά και την επιθυμία να κάνουν «κάτι» στον τόπο όπου μεγάλωσαν. Αυτό το «κάτι» κατέληξε να είναι το διατομεακό καλλιτεχνικό φεστιβάλ Nowstalgism –ένα παιχνίδι με τη λέξη νόστος που αντικαταστάθηκε από την αγγλική λέξη now (τώρα), θέλοντας να υπογραμμίσει τη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν–, μέσω του οποίου στοχεύουν να μάθουν τις ιστορίες του χωριού πριν αυτές λησμονηθούν και με τον τρόπο τους να βοηθήσουν στην αναζωογόνησή του.
Το φεστιβάλ χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει, αξιοποιεί όλο και περισσότερους κλειστούς, μέχρι πρότινος, χώρους με μεγάλη –συναισθηματική και μη– αξία και καλεί δεκάδες καλλιτέχνες να ζήσουν και να δημιουργήσουν στο χωριό, δείχνοντας ένα μονοπάτι για την αποκέντρωση με αιχμή τον πολιτισμό.
«Το φεστιβάλ “Ξαναγυρίστε στο Φανάρι” ή Nowstalgism ξεκίνησε από μια ιδέα που είχαμε με τον Βασίλη: να ανοίξουμε ένα καφενείο, που ήταν κλειστό από το ’90 στο Φανάρι, ως εκθεσιακό χώρο. Βασιστήκαμε στις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων μας, προσθέτοντας στην πορεία φωτογραφίες και ιστορίες ανθρώπων που έζησαν τη νοσταλγία τόσο του Φαναρίου όσο και των γύρω χωριών».
Ακολουθεί η συζήτησή μας μαζί τους.
Βασίλης: «Το Φανάρι βρίσκεται έξω από την Καρδίτσα και είναι στη διαδρομή που ακολουθείς καθώς φεύγεις από το Μουζάκι, το χωριό στο οποίο ζω. Ως παιδί περνούσα πολύ συχνά έξω από το Φανάρι. Τα χρόνια που σπούδαζα στην Αθήνα το τρένο περνούσε από τον σταθμό του χωριού και κάθε φορά θυμάμαι να λέω πως μια μέρα θέλω να έρθω να δω τι γίνεται μέσα σε αυτό το χωριό. Γενικά, ανακαλύψαμε ότι το Φανάρι, όπως το γνωρίσαμε μετέπειτα μέσω και του πρότζεκτ, έχει πολλή ιστορία και διαφέρει από τα άλλα χωριά. Φαίνεται πως αποτελούσε κεφαλοχώρι της περιοχής.
Οι άνθρωποι της κοινότητας ασχολούνταν με επαγγέλματα που έχουν εκλείψει στο σήμερα και χαρακτηρίζονταν από την ιδιότητά τους. Ένα τέτοιο επάγγελμα ήταν η αγγειοπλαστική και οι λεγόμενοι “τσουκαλάδες”, που έφτιαχναν τσουκάλια, δηλαδή αγγεία. Επίσης, στο χωριό υπάρχει κάστρο βυζαντινής επιρροής και ανάμεσα στα πιο σύγχρονα σπίτια βλέπεις κάποια πέτρινα αρχοντικά, όπως και το επιβλητικό δημοτικό σχολείο. Είναι εντυπωσιακό πως όταν βρεθείς στο Φανάρι είναι σαν να μπαίνεις σε χρονοκάψουλα».
Θωμάς: «Τόσο το Φανάρι όσο και τα γύρω χωριά αποτελούσαν για την παιδική μας ηλικία, για ένα παιδί που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό μέχρι τα 18, έναν ατελείωτο χάρτη που ξεκλειδώναμε συνεχώς με τα ποδήλατά μας, ανακαλύπτοντας νέες περιοχές, κάτι σαν βιντεοπαιχνίδι. Ένα από αυτά τα καλοκαίρια είχαμε πάει και στο Φανάρι, και συγκεκριμένα στο κάστρο.
Εκεί μας είχαν πει ότι έχει την καλύτερη θέα. Δύσκολο το ανέβασμα με ποδήλατο, ευχάριστο και επικίνδυνο, θα έλεγα σήμερα, αναπολώντας εκείνη την ημέρα, το κατέβασμα. Η απόφαση ήταν κάπως σαν μονόδρομος, καθώς, τελειώνοντας τη φοιτητική μου ζωή και όντας απόφοιτος πλέον της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης (ζωγραφική), έπρεπε να ακολουθήσω και εγώ τον δρόμο μου (γέλια). Και δυστυχώς ή ευτυχώς, ο δρόμος ήταν η επιστροφή στο χωριό».
Β.: «Νομίζω η καραντίνα ήταν η αρχή, αν και, όπως ήρθαν τα πράγματα, ήταν γραφτό μάλλον. Είχε κλείσει ο κύκλος της φοιτητικής ζωής, πήραμε πτυχίο, και στο μεσοδιάστημα είχαμε ήδη την ιδέα ότι κάτι πρέπει να κάνουμε στα μέρη που μεγαλώσαμε. Ήμασταν και λίγο ανήσυχα πνεύματα και το Φανάρι ήταν έναυσμα, γιατί μας ενθουσίασε τόσο ως μέρος όσο και λόγω της ιστορίας του. Θέλαμε να κάνουμε κάτι για να ενεργοποιήσουμε τις όποιες μνήμες μας. Τελικά είχαμε πιο πολλές από όσες νομίζαμε.
Όλα τα άλλα ήρθαν. Το ένα έφερνε το άλλο, σαν να ήταν γραμμένη ήδη η ιστορία και εμείς απλώς τώρα να τη βιώναμε. Οι άνθρωποι του κύκλου μας από τη μία δεν το πίστευαν, αλλά βαθιά μέσα τους ήξεραν ότι ήμασταν ζιζάνια και ότι είχαμε ένα πλάνο κατά νου. Μας στήριξαν από την πρώτη στιγμή, ήξεραν ότι μας τραβούσε η τέχνη και η δημιουργία. Ευχαριστούμε όλους όσοι από την αρχή και στη συνέχεια ήταν εκεί και προσέφεραν με όποιον τρόπο. Είναι και αυτοί κομμάτι του πρότζεκτ».
Θ.: «Προφανώς και η μετάβαση ήταν δύσκολη! Πολύ δύσκολη, θα έλεγα! Νομίζω πως οι καθημερινές μου ανησυχίες ήταν (και συνεχίζουν να είναι): “Τώρα, τι δημιουργικό θα κάνω στο χωριό για να περάσει η μέρα μου; Και άντε και το κάνω, με ποιον θα το μοιραστώ; Ποιος θα με πάρει στα σοβαρά για να κάτσει να μου πει τη γνώμη του; Και το στούντιο; Τώρα δεν έχω στούντιο…” Αυτά ήταν πράγματα που μας πρόσφερε δωρεάν η σχολή και ίσως να μην τα εκμεταλλευτήκαμε όσο θα έπρεπε.
Βέβαια, να προσθέσω εδώ ότι στάθηκα τυχερός μέσα στην ατυχία του γεγονότος ότι βιώσαμε δύο καραντίνες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κλείσει η οικογενειακή μας ταβέρνα και ο πατέρας μου να κάνει μια “τρέλα”: να ακολουθήσει τα παιδικά του όνειρα και να ανοίξει ένα κατάστημα όπου αναπαλαιώνουμε και συντηρούμε παλαιά, κλασικά ποδήλατα στο χωριό. Λίγο οι ανησυχίες, λίγο η νοσταλγία των ποδηλάτων, πιστεύω ότι είχε ήδη αρχίσει να δημιουργείται στο υποσυνείδητό μου ένα νέο project. Το μόνο που έμενε ήταν να συναντηθώ ένα βράδυ με τον Βασίλη και να μοιραστούμε τις ανησυχίες μας».
Β.: «Δεν πιστεύω τόσο στα αρνητικά και τα θετικά, καθώς κάθε κατάσταση έχει τα δικά της. Προσαρμόζεσαι, και αν θέλεις να πετύχεις κάτι, πρέπει να καταλάβεις σε τι περιβάλλον βρίσκεσαι. Έτσι επιβιώνει και ένας οργανισμός στη φύση: αναπτύσσει αυτά που έχει ανάγκη για να είναι εκεί. Αν μπορώ να διακρίνω μια διαφορά, καθώς όταν ήμουν στην Αθήνα έτρεχα και εκεί διάφορα πρότζεκτ, είναι η αντίληψη που έχει ο κόσμος και κυρίως η όρεξη να δει, να σχολιάσει και να καταλάβει.
Οι κοινωνίες έχουν διαφορετικές οπτικές και προτεραιότητες. Αλλά αυτό είναι και το ενδιαφέρον της υπόθεσης. Ο βαθμός δυσκολίας μερικές φορές, ακόμη και σε απλά πράγματα, είναι μεγαλύτερος. Αλλά το θετικό αποτέλεσμα, όταν έρχεται, είναι διπλά γλυκό και σε γεμίζει πολύ, δίνοντάς σου όση ενέργεια χρειάζεσαι για να συνεχίσεις στο επόμενο. Aυτό δεν είναι το νόημα»;
Θ.: «Το φεστιβάλ “Ξαναγυρίστε στο Φανάρι” ή Nowstalgism ξεκίνησε από μια ιδέα που είχαμε με τον Βασίλη: να ανοίξουμε ένα καφενείο, που ήταν κλειστό από το ’90 στο Φανάρι, ως εκθεσιακό χώρο. Βασιστήκαμε στις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων μας, προσθέτοντας στην πορεία φωτογραφίες και ιστορίες ανθρώπων που έζησαν τη νοσταλγία τόσο του Φαναρίου όσο και των γύρω χωριών. Εννοείται ότι σε αυτό έπαιξε ρόλο η καραντίνα, καθώς το καφενείο αποτέλεσε σημείο συνάντησης, συζήτησης και επαφής μετά από έναν διετή εγκλεισμό. Ήταν ένας νέος “πυρήνας” για το χωριό, που συνεχώς μεγάλωνε.
Και κάπως έτσι, αυτές οι φωτογραφίες και ιστορίες του κόσμου έγιναν περισσότερες και, με έναν μαγικό τρόπο, κάθε χρονιά οι ιστορίες που μοιράζεται ο κόσμος μαζί μας μάς δίνουν την ιδέα για την επόμενη χρονιά. Μέσα από αυτό το πρότζεκτ προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε μια εποχή και ένα χωριό που δεν έχουμε ζήσει, φέρνοντάς τα στο τώρα (now), εμπνευσμένοι από τις ιστορίες των ανθρώπων που ζουν και έζησαν εκεί. Έπειτα, ενεργοποιούμε και προβάλλουμε εγκαταλελειμμένα κτίρια, σχολεία, παλιά καταστήματα, σπίτια, που κρύβουν χιλιάδες ιστορίες και μνήμες ανθρώπων κλειδωμένες στον χρόνο.
Art residences, μουσικά παραδοσιακά γλέντια, εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες, προβολές ντοκιμαντέρ κ.λπ. είναι κάποιες από τις δράσεις που κάνουμε κάθε χρόνο στις 4-14 Αυγούστου στο Φανάρι. Οι δράσεις αυτές είναι πάντα βασισμένες στην ιστορία, την παράδοση και την πολιτιστική ταυτότητα του χωριού. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, είναι το ίδιο παιδικό παιχνίδι που παίζαμε με τους φίλους μου με τα ποδήλατα τα καλοκαίρια, ξεκλειδώνοντας κάθε φορά ένα νέο σημείο στον χάρτη. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα: μια μεγάλη παρέα φίλων, που συνεχώς μεγαλώνει, με κοινούς στόχους και ανησυχίες, που πίστεψαν στην ιδέα μας και βρισκόμαστε κάθε καλοκαίρι όλοι μαζί στο Φανάρι, ξεκλειδώνοντας ένα ακόμη σημείο στον χάρτη».
Β.: «Το φεστιβάλ είναι το αποκορύφωμα όλης της προετοιμασίας και των residencies με τους καλλιτέχνες που γίνονται τον προηγούμενο χρόνο. Για εμένα, αυτή είναι η πιο δημιουργική περίοδος, καθώς ανακαλύπτουμε εγκαταλελειμμένους χώρους, ερχόμαστε σε επαφή με καινούργιους ανθρώπους και με τις ιστορίες τους, με τα σπίτια τους και τα άλμπουμ τους.
Επιπλέον, είναι πιο οικογενειακό το κλίμα, καθώς οι καλλιτέχνες που έρχονται, ο καθένας με τον χαρακτήρα του και τις προτιμήσεις του, κάνουν ένα “ταξίδι” σε όλο το υλικό που υπάρχει και πάνω στο οποίο στήνεται συλλογικά η εκάστοτε ιδέα και η φιλοσοφία που θέλουμε να ακολουθήσουμε κάθε χρονιά. Έχει αρκετό τρέξιμο, αλλά νομίζω είναι το 80% του πρότζεκτ, και πραγματικά αυτές οι στιγμές σού μένουν και σε γεμίζουν.
Το αστείο είναι ότι τις περισσότερες φορές εκείνες τις περιόδους, καθώς χτίζουμε το πρότζεκτ της χρονιάς μέσω εμπειριών και συζητήσεων, βρίσκουμε πάντα την ιδέα για το επόμενο. Αυτό συμβαίνει και κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ πολλές φορές με τους επισκέπτες. Έτσι, το δεκαήμερο του φεστιβάλ για μας, εκτός από την παρουσίαση της δουλειάς που έχει γίνει μέσα στη χρονιά, την εξωστρέφεια και την επισκεψιμότητα του χωριού, αποτελεί και έναν “χώρο” συζήτησης. Πάντα γίνεται μια αναδρομή τόσο στο παρελθόν και στη νοσταλγία όσο και στις στιγμές της χρονιάς που πέρασε».
Θ.: «Ο στόχος μας είναι μέσα από το πρότζεκτ Nowstalgism να ταξιδεύουμε και σε άλλα χωριά και να επιστρέφουμε στο Φανάρι. Να μαθαίνουμε συνεχώς νέες ιστορίες και να ανακαλύπτουμε τόπους που θα εμπνέουν τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργαζόμαστε για νέες ιδέες και έργα. Παράλληλα, επιδιώκουμε να ενεργοποιούμε κάθε φορά εγκαταλελειμμένες κτιριακές εγκαταστάσεις που πρέπει να αναδειχθούν αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά και ιστορικά. Ένα τέτοιο κτίριο είναι και το παλιό πέτρινο διώροφο σχολείο στο Φανάρι (κατασκευής 1930). Φέτος κάναμε μια πρώτη προσπάθεια προβολής του, έχοντας ως όραμα να γίνει ένα πολιτιστικό κέντρο για την περιοχή και, γιατί όχι, ένας σταθμός της Σχολής Καλών Τεχνών!
Να σημειώσουμε ότι έχουν ήδη γίνει κάποιες ενέργειες από την κοινότητα, τον σύλλογο του χωριού και τον δήμο Μουζακίου, ώστε ο κάτω όροφος να φιλοξενήσει τη συλλογή του Λαογραφικού Μουσείου, την οποία επιμελείται με μεγάλη προσπάθεια ο πρόεδρός του, κ. Απόστολος Φλωρίδης. Η συλλογή περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία από περίτεχνα τσουκάλια, καθώς το Φανάρι είχε πολλές οικογένειες “τσουκαλάδων” που μάζευαν το κατάλληλο κοκκινόχωμα από τους πρόποδες του λόφου για την παραγωγή τους».
Β.: «Μακροπρόθεσμα, θέλουμε όλο αυτό να γίνει θεσμός, και όχι μόνο στα μέρη μας. Υπάρχουν κτίρια και εγκαταστάσεις με ιστορία, που παραμένουν ανεκμετάλλευτα και μπορούν να μετατραπούν σε χώρους φιλοξενίας σημαντικών πολιτιστικών και μη δράσεων. Συγκεκριμένα, οραματιζόμαστε το Φανάρι ως έναν σταθμό για καλλιτέχνες, με διάφορα στούντιο και εργαστήρια, έναν χώρο όπου θα μπορούν να εμπνέονται και να δημιουργούν. Επίσης, όπως υπάρχουν σε διάφορα μέρη σταθμοί της Σχολής Καλών Τεχνών, γιατί να μην υπάρξει και κάτι αντίστοιχο στο Φανάρι; Με την ιστορία που έχει, θα μπορούσε να υποστηρίξει κάτι τέτοιο».
Θ.: «Το Nowstalgism ταξιδεύει στη Νορβηγία τον επόμενο μήνα, μαζί με τον φίλο μας και συνεργάτη Άγγελο. Εκεί θα φιλοξενηθούμε σε ένα art residence. Επιστρέφοντας, ετοιμάζουμε κάποιες μικρές εκπλήξεις για τον Μάρτιο, και, αν όλα πάνε καλά, τον Αύγουστο “Ξαναγυρνάμε στο Φανάρι”».
Β.: «Για να συγκρατηθεί η μείωση του πληθυσμού του χωριού χρειάζονται δράσεις και πάλι δράσεις. Όσο περισσότερα πρότζεκτ και ενέργειες πραγματοποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, τόσο περισσότερο ενεργοποιείται το χωριό και οι άνθρωποί του, καθώς και τα γύρω χωριά. Οι νέοι είναι ένας κρίσιμος παράγοντας, όχι μόνο μέσω της συμμετοχής τους, αλλά και επειδή ευαισθητοποιούνται μέσα από τις δράσεις και τα εργαστήρια ώστε να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Η αρχή είναι πάντα δύσκολη, αλλά σιγά-σιγά, με υπομονή, όλοι συμμετέχουν, μικροί και μεγάλοι. Έτσι συνδέονται οι γενιές και διατηρείται η πολιτιστική κληρονομιά. Το κύριο μέλημα πρέπει να είναι να δημιουργούνται αφορμές ώστε ο κόσμος να επιστρέφει ξανά και ξανά, έχοντας επιλογές για ψυχαγωγία και ενεργοποίηση».
Θ.: «Κοιτώντας πίσω, θυμάμαι συχνά (σαν λούπα) την ατάκα του καθηγητή μου, Γιώργου Τσακίρη, ο οποίος μου είπε στην πρώτη εξεταστική του εργαστηρίου: “Εφόσον ντρέπεσαι να μας πεις από ποιο χωριό είσαι, φρόντισε να μάθουμε το χωριό σου μέσα από την τέχνη σου, για να έρθουμε κιόλας – γιατί κι εγώ από χωριό είμαι!” Ε, λοιπόν, ήρθε και συμμετείχε κιόλας!»
Β.: «Κοιτώντας πίσω, βλέπω μόνο θετικά. Στιγμές και συζητήσεις ανεκτίμητης αξίας έχουν χαραχθεί στη μνήμη μου, παρέχοντας όλα όσα χρειάζεται ένας λάτρης της τέχνης ή ένας καλλιτέχνης. Η εξέλιξη σε πνευματικό επίπεδο ήταν απίστευτη· η δυνατότητα να ταξιδέψεις σε άλλες εποχές μέσω αρχειακού υλικού και ιστοριών είναι ανεκτίμητη. Υπάρχουν τόσο πολλά θετικά, που θα μπορούσα να μιλάω γι’ αυτά μια ολόκληρη μέρα. Είναι μαγικό να βλέπεις ανθρώπους που ζουν στο χωριό 60 χρόνια να συμμετέχουν στο πρότζεκτ, να το κατανοούν, και στο τέλος να το αγαπούν τόσο πολύ που να θέλουν να το επαναλάβουν. Είναι σαν να ξυπνά ένας άλλος εαυτός τους, μια πτυχή που έκρυβαν τόσα χρόνια. Άρα, ναι, μόνο δικαίωση νιώθω».
Θ.: «Αν σκεφτείς ότι είμαστε και επίσημα πλέον τρία χρόνια στο χωριό, καταλαβαίνεις ότι μπορούμε να σου λέμε μια ολόκληρη μέρα ατέλειωτες ιστορίες. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις αστείες ιστορίες που μας έλεγε ο πρόεδρος του χωριού –πλέον έχει αλλάξει– όταν πρωτοπήγαμε, περιγράφοντάς μας βραδιές από τα παλιά με “ατελείωτα λεφτά στην τσέπη”, όπως έλεγε, για το πώς διασκέδαζε η γενιά του στην ηλικία μας τα καλοκαίρια στον Αγιόκαμπο. Απίστευτο γέλιο, απίστευτο χιούμορ, να 'ναι καλά! Κάθε χωριό, πιστεύω, έχει αρκετούς ιδιαίτερους ανθρώπους, είναι τα λεγόμενα “κρυμμένα διαμαντάκια” (και αναφέρομαι στην ιστορία και την προσωπικότητα κάποιου).
Για μένα, ένα τέτοιο διαμαντάκι ήταν για το Φανάρι ο Φώτο Λάκης, ο οποίος δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πέρσι, τις ημέρες του φεστιβάλ, γεγονός που μας στενοχώρησε. Ο Φώτο Λάκης ήταν ο πρώτος φωτογράφος του χωριού από την εποχή του ’60 και έπειτα. Με μια κάμερα κατέγραψε την ιστορία του Φαναρίου, καθώς και των γύρω χωριών, με εικόνες! Είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε και να μιλήσουμε μαζί του ήδη από τις πρώτες μέρες που επισκεφτήκαμε το Φανάρι. Συγκεκριμένα, ήταν ο δεύτερος άνθρωπος στο χωριό στον οποίο κάναμε ερωτήσεις, μετά τον αγαπημένο μας Βασίλη Χ., ο οποίος μας κέρασε καφέ στην πλατεία και μας πήγε αμέσως έξω από το σπίτι του φωτογράφου».
Β.: «Πραγματικά, σε όλο το ταξίδι μέχρι στιγμής έχουμε γνωρίσει απίστευτους ανθρώπους – ο καθένας έχει βάλει το λιθαράκι του. Για εμένα, που είμαι λάτρης του ρουχισμού, ξεχωρίζει ένας κάτοικος, ο οποίος έχει απίστευτη ιστορία. Στο παρελθόν είχε φύγει στο εξωτερικό, στην Αμερική, και δούλευε σε τρυπάνια και κατασκευές. Πλέον είναι μεγάλος και ζει στο Φανάρι. Ξεχωρίζει από το ντύσιμό του – είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα. Έχει πραγματικά τη δική του ταυτότητα και ντύνεται υπέροχα, με κοστούμια, t-shirts, τέλεια σχέδια στις κάλτσες – πραγματικά "αμερικανιά".
Είναι δώρο που υπάρχει αυτή η προσωπικότητα στο χωριό. Τον φωνάζουν ακόμη με ξένο όνομα και πιστεύω πως στολίζει το καφενείο αυτός ο άνθρωπος. Θυμάμαι μια χρονιά που είχα φέρει μια φίλη μου Γαλλίδα από την Αθήνα, η οποία μιλούσε μόνο αγγλικά. Αυτός τρελάθηκε γιατί είχε χρόνια να μιλήσει τη γλώσσα. Πήγε αμέσως και της έπιασε κουβέντα. Ήξερε τα βασικά, αλλά και οι δύο πλευρές ήταν γεμάτες χαρά που μπόρεσαν να αλληλεπιδράσουν».
Β.: «Αν είχα τη δυνατότητα να αλλάξω κάτι που δεν γίνεται, θα ήταν ο χρόνος. Πραγματικά, τι δεν θα έδινα να ζούσα τις ιστορίες που μου έχουν αφηγηθεί και να ταξίδευα σε παλιότερες δεκαετίες, να βίωνα τη χρυσή εποχή του χωριού. Τότε, όλα τα γύρω χωριά έστελναν μαθητές στο Φανάρι, καθώς ήταν πόλος έλξης και κέντρο της περιοχής. Η αγορά του έσφυζε από ζωή».
Β.: «Τρεις σημαντικές συμβουλές για κάποιον που σκέφτεται να κάνει ένα αντίστοιχο βήμα και να ζήσει σε ένα μικρό χωριό:
• Να έχει τα μάτια του τετρακόσια, να είναι ανοιχτός και σε αναμμένα κάρβουνα συνεχώς, να ερευνά και να δίνει χρόνο σε πράγματα που άλλοι μπορεί να προσπερνούν. Υπάρχει μαγεία στα μικρά πράγματα που συμβαίνουν στο χωριό.
• Σίγουρα υπομονή, καθώς ο κόσμος του χωριού είναι απαιτητικός και έχει άλλες προτεραιότητες.
• Να έχει δίψα για αναζήτηση, να κάνει συζητήσεις με τους πάντες, να είναι "ζιζάνιο", να χωθεί παντού. Οι απόψεις είναι το παν και στο χωριό κρύβονται πολλές διαφορετικές οπτικές, συχνά ωμές και αυθεντικές».
Θ.: «Υπομονή, επιμονή και σίγουρα στόχους! Όπως είχε πει κι ένας Φαναριώτης σε ένα από τα παιδιά που συμμετέχουν στο πρότζεκτ: “Κρασί πίν’ς;”».
Nowstalgism: @nowstalgism
Θωμάς Καλλιάρας (Fenok): @fenok__
Βασίλης Βάιος (Basile Lebon): @basilebasilebasilebasilebasile
Στείλτε τις προτάσεις σας για τη στήλη «Γειτονιές της Ελλάδας» στο [email protected]
