Πώς είναι να ταξιδεύεις με τον Υπερσιβηρικό Σιδηρόδρομο; Πόσες ημέρες μπορείς να αντέξεις χωρίς να κατέβεις από το τρένο; Χωρίς να κάνεις μπάνιο, χωρίς να ξαπλώσεις σε ένα κανονικό κρεβάτι;
Τι κόσμο μπορεί να έχεις άραγε στην καμπίνα σου ως συνοδοιπόρους και πόσο θα αντέξεις μέχρι να φτάσεις στον προορισμό σου;
Ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος είναι ένα από τα τρένα σταρ που πρωταγωνιστούν σε πολλά bucketlists ανθρώπων που ονειρεύονται να διασχίσουν τη Ρωσία με τρένο. Είναι εκείνο το τρένο που διασχίζει το ⅓ του πλανήτη, ουσιαστικά ξεκινάει από τη μία πλευρά της Ρωσίας και καταλήγει στην άλλη (Μόσχα-Βλαδιβοστόκ) ενώ μια ακόμα πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή αυτού είναι και ο Υπερμογγολικός ο οποίος από το τέλος της Σιβηρίας συνεχίζει περνώντας από Μογγολία και καταλήγει στο Πεκίνο, στην Κίνα.
Καθώς το τρένο διασχίζει τη Ρωσία μια τόσο τεράστια και αχανή έκταση, αλλάζουν παράλληλα και τα time zones. Όσο και να θέλει κανείς να παρακολουθήσει την ώρα δηλαδή, θα βρει μια μικρή δυσκολία. Μετά από τρεις ημέρες στο τρένο όμως, δε σε νοιάζει και πολύ τι ώρα είναι. Απλά αφήνεσαι να σε πάει εκείνο όπου θέλει.
Η διαδρομή σε κάθε περίπτωση ξεπερνά τα 9.000 χιλιόμετρα και τα 8 διαφορετικά time zones και για πάρα πολλά χρόνια εξυπηρετούσε τις καθημερινές μετακινήσεις των Ρώσων στην τεράστια αυτή έκταση γης αλλά ήταν και ο συνδετικός κρίκος για την ενίσχυση και ένωση της Ευρωπαϊκής Ρωσίας με τη Σιβηρία και στη συνέχεια για τη διακίνηση εμπορίου στην Κίνα.
Η ολοκλήρωσή του έγινε το 1916 και μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο, δημιουργήθηκαν και οι συνδέσεις μέσω Μογγολίας και Ματζουρίας.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά κυρίως στο κομμάτι του κόσμου που ταξιδεύει με το συγκεκριμένο τρένο.
Ανάμεσα στους κατοίκους των μικρών ρωσικών πόλεων που μετακινούνται καθημερινά ή τους Μογγόλους πωλητές που ταξιδεύουν για να πουλήσουν ή να αγοράσουν προϊόντα από τη μία χώρα στην άλλη, θα βρεις τουρίστες που ανυπομονούν να ζήσουν την εμπειρία του Υπερσιβηρικού, με τις φωτογραφικές τους μηχανές και τα τεράστια σακίδια.
Και όμως ο συνδυασμός ντόπιου με τουρίστα και η αναγκαστική συγκατοίκηση και αλληλεπίδραση αυτών μέσα στον Υπερσιβηρικό, δεν έχει καμία κακοφωνία, όλα γίνονται φυσικά.
Ακόμα και να μην υπάρχει κοινός κώδικας επικοινωνίας, κοινή γλώσσα που μπορούν να μιλήσουν και να καταλάβουν και οι δύο πλευρές, η ζωή στο τρένο σε συνδυασμό με την άφθονη βότκα και τις πολλές ώρες ταξιδιού, βοηθά άμεσα στο να ξεκινήσουν συζητήσεις ακόμα και να αναπτυχθούν φιλίες μεταξύ ανθρώπων τόσο διαφορετικών μεταξύ τους αλλά με ένα σημαντικό κοινό, τη μετακίνηση τους με τον Υπερσιβηρικό Σιδηρόδρομο.
Μόσχα - Ιρκούτσκ
Από τη Ρωσία στη Σιβηρία
Το τρένο ξεκινάει από τον κεντρικό σταθμό στη Μόσχα, επιβιβαζόμαστε στο βαγόνι 7 και ψάχνουμε το κουπέ που θα περάσουμε τις επόμενες τέσσερις βραδιές μας.
Ο Υπερσιβηρικός αποτελείται από δίκλινα κουπέ που αντιστοιχούν στην Α' θέση, από τετράκλινα κουπέ Β' θέσης και από την τρίτη θέση που υπάρχουν σαράντα θέσεις-κρεβάτια στον ίδιο χώρο.
Τα τετράκλινα κουπέ που ήταν και η επιλογή μας αποτελούνται από τέσσερα σχετικά μικρά και στενά κρεβάτια με τη μορφή κουκέτας, δύο δεξιά και δύο αριστερά.
Στη μέση υπάρχει ένα τραπεζάκι όπου εκεί συνήθως είναι ο κοινόχρηστος χώρος που θα μοιραστείς το φαγητό σου και το ποτό σου με τους «γείτονές σου».
Οι πρώτες στιγμές στο κουπέ είναι περίεργες, σχεδόν άβολες. Προσπαθείς να χωρέσεις και να τακτοποιήσεις τη ζωή και τα πράγματά σου σε έναν πολύ μικρό χώρο τον οποίο μάλιστα τις περισσότερες φορές μοιράζεσαι με ξένους.
Το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να γνωριστείς με τους νέους συγκατοίκους σου, άλλωστε με κάποιους από αυτούς θα μοιραστείς non-stop πολύ περισσότερες ώρες κοινής ζωής από ό,τι με άλλους.
Μετά από λίγο, η υπεύθυνη βαγονιού (provodnika) έρχεται να δώσει σε όλους μας σεντόνια και πετσέτες και χαμογελαστά θα πει διάφορες πληροφορίες στα ρωσικά που θεωρεί δεδομένο ότι εμείς οι υπόλοιποι θα καταλάβουμε.
Το τρένο ξεκινάει, εμείς έχουμε στρώσει τα σεντόνια μας, έχουμε πει τις πρώτες κουβέντες με τους νέους συνταξιδιώτες μας και βγαίνουμε για λίγα λεπτά στο διάδρομο, το σημείο που θα περάσουμε τις περισσότερες ώρες.
Λειτουργεί σαν χώρος αναμονής, κουβέντας με τους περαστικούς και φυσικά σαν μπαλκόνι. Η θέα που σου χαρίζει όσο το τρένο μετακινείται, είναι καταπληκτική.
Στις δύο άκρες κάθε βαγονιού βρίσκονται δύο κοινόχρηστα μπάνια με τα απολύτως απαραίτητα, μία λεκάνη δηλαδή και έναν νιπτήρα. Για ντουζιέρα ούτε λόγος.
Τα μπάνια σε κάθε στάση σε σταθμό τρένου κλειδώνονται από την υπεύθυνη του βαγονιού και ξανανοίγουν αφού φύγουμε από τον σταθμό, γεγονός που πρέπει να έχει κανείς στον νου του γιατί δεν είναι δεδομένο ότι μπορείς να πας στην τουαλέτα οποιαδήποτε στιγμή θέλεις.
Η πρώτη ημέρα μάς βρίσκει αρκετά νωχελικούς. Το χαρακτηριστικό κούνημα του τρένου στις ράγες αλλά και ο ήχος του δημιουργούν στον ταξιδιώτη ένα αίσθημα υπνηλίας.
Ξαπλώνεις στο κρεβάτι σου και αφού έχεις πασχίσει να βολευτείς με τις διαστάσεις του, σε παίρνει ο ύπνος. Δεν το επιδιώκεις, απλά συμβαίνει.
Στην αρχή κάθε βαγονιού, απέναντι από την κουκέτα της υπεύθυνης, υπάρχει ένας τεράστιος βραστήρας, αυτός ο βραστήρας θα γίνει ο καλύτερος φίλος σου.
Με τη βοήθειά του θα φτιάξεις τον πρωινό καφέ, το μεσημεριανό φαγητό σου (συνήθως νουντλς), το απογευματινό σου τσάι και εκεί μπροστά του θα πιάσεις κουβέντα με αγνώστους όσο περιμένετε τη σειρά σας για να γεμίσετε με καυτό νερό τα ποτήρια σας.
Επιστροφή στην κουκέτα, άνοιγμα βιβλίου, χάζεμα στον υπολογιστή ή το κινητό. Η πρόσβαση στο ίντερνετ γίνεται μόνο με 3G καθότι δεν υπάρχει Wi-Fi στο τρένο. Λίγη κουβέντα με τους συνεπιβάτες και πάλι ύπνος.
Η δεύτερη ημέρα έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Αφού μετά το πρώτο εικοσιτετράωρο έχει κανείς εξοικειωθεί με τη νέα πραγματικότητα, ξεκινάνε οι βόλτες στα άλλα βαγόνια. Το βαγόνι ρεστοράν είναι επίσης μια καλή και ενδιαφέρουσα στάση όχι μόνο για φαγητό αλλά και για κουβέντα με αγνώστους.
Τα τοπία αρχίζουν να έχουν πολύ ενδιαφέρον ενώ μέσα στα βαγόνια τα πρώτα σφηνάκια βότκας αρχίζουν να ρέουν. Είναι ο πιο εύκολος τρόπος άλλωστε για να αρχίσει να δημιουργείται μια σχετική οικειότητα με τους συνταξιδιώτες.
Το τρένο κάνει στάσεις, άλλοτε δίλεπτες άλλοτε λίγο μεγαλύτερης διάρκειας. Κόσμος ανεβαίνει και κατεβαίνει, Ρωσίδες γιαγιάδες διαλαλούν έξω από τα παράθυρα την πραμάτεια τους.
Πολλές μάλιστα μπαίνουν και μέσα στο βαγόνι με τα τεράστια καλάθια τους γεμάτα από πιροσκί και οι μυρωδιές στον αέρα σε προκαλούν να τα δοκιμάσεις. Φυσικά και πρέπει να δοκιμάσεις.
Σε επόμενες στάσεις κόσμος βγαίνει τρέχοντας φορώντας μπουφάν από πάνω και σαγιονάρα από κάτω. Αν υπάρχει χρόνος, χρειάζονται να περπατήσουν λίγο στην αποβάθρα, να ξεπιαστούν, να καπνίσουν.
Η τρίτη ημέρα είναι λίγο περίεργη. Έχουμε περάσει ήδη δύο εικοσιτετράωρα χωρίς να κάνουμε μπάνιο. Τα τοπία βέβαια βοηθούν στο να ξεχνιόμαστε έστω και για λίγο.
Οι ώρες ύπνου μειώνονται πλέον, έχουμε την ανάγκη να ρουφήξουμε όσο περισσότερες εικόνες μπορούμε. Τα πρώτα χαρακτηριστικά χρωματιστά σπιτάκια από ξύλο στη Σιβηρία έχουν αρχίσει να εμφανίζονται εδώ και εκεί.
Καθώς το τρένο διασχίζει τη Ρωσία μια τόσο τεράστια και αχανή έκταση, αλλάζουν παράλληλα και τα time zones. Όσο και να θέλει κανείς να παρακολουθήσει την ώρα δηλαδή, θα βρει μια μικρή δυσκολία.
Μετά από τρεις ημέρες στο τρένο όμως, δεν σε νοιάζει και πολύ τι ώρα είναι. Απλά αφήνεσαι να σε πάει εκείνο όπου θέλει.
Ένα ποτήρι ζεστού στιγμιαίου καφέ δίνει τη θέση του σε ένα δυνατό σφηνάκι βόλτας. Έτσι διατηρείται χαλαρή και χαρούμενη η ατμόσφαιρα στο τρένο. Σαν μια καθημερινότητα κομμένη και ραμμένη για τον επιβάτη του Υπερσιβηρικού.
Φαγητό, κουβέντα, βιβλίο, κινητό, χάζεμα θέας, ύπνος, βόλτα στα βαγόνια, στάση για κουβέντα με αγνώστους που πλέον γνωρίζεις αρκετά καλά μετά από τρία εικοσιτετράωρα στον ίδιο χώρο, ώρα για τσάι, φωτογραφίες των τοπίων, τσιμπολόγημα, χαρτιά με τους διπλανούς, μουσική στα αυτιά, βιβλίο στο χέρι, ώρα για να κρατήσεις και κάποιες σημειώσεις και πάλι ύπνος.
Το τρένο ησυχάζει όλο το βράδυ και «ανοίγει και πάλι τα μάτια του» όταν οι πιο ρομαντικοί θα ξυπνήσουν πρωί πρωί για να δουν την ανατολή του ήλιου.
Η τέταρτη ημέρα είναι γεμάτη με ανάμεικτα συναισθήματα. Νιώθεις την ανάγκη να φτάσεις στον προορισμό σου για να κάνεις ένα διήμερο μπάνιο αλλά από την άλλη μεριά νιώθεις πως το ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό φτάνει στο τέλος του και κάπως στεναχωριέσαι.
Κόσμος ανεβοκατεβαίνει, μικροπωλητές φωνάζουν από τα παράθυρα να ψωνίσεις τα καλούδια τους, σε κάποια άλλη στάση τρέχεις έξω να πάρεις παγωτό ή να αγοράσεις νερό μιας και οι προμήθειες φτάνουν και αυτές στο τέλος τους.
Είναι η ώρα που αρχίζουμε να οργανώνουμε και πάλι τη βαλίτσα μας ή το backpack μας καθώς μετά από τέσσερις ημέρες τα πράγματα πρέπει και πάλι να πακεταριστούν.
Λίγος ύπνος και πάλι, κουβέντα με τον απέναντι με τη βοήθεια του Google translate, ζεστό τσάι, φαγητό, λίγο διάβασμα, κέρασμα βότκας από τη δίπλα κουκέτα και η ημέρα φτάνει στο τέλος της.
Το ηλιοβασίλεμα εν κινήσει μονοπωλεί το ενδιαφέρον όλων λίγο πριν σκοτεινιάσει και ο καθένας μαζευτεί στην κουκέτα του. Φυσικά, η ημέρα δεν τελειώνει για όλους εδώ. Για πολλούς, οι μπίρες και οι βότκες δίνουν και παίρνουν και το βράδυ.
Την επόμενη ημέρα το πρωί, η υπεύθυνη του βαγονιού περνάει από τα κουπέ και ζητάει -πάντα στα ρωσικά- να ξεστρώσουμε τα κρεβάτια και να τις δώσουμε τα σεντόνια μας. Το ταξίδι φτάνει στο τέλος του, η εμπειρία στον Υπερσιβηρικό επίσης.
Οι βαλίτσες γεμίζουν και κλείνουν. Μετά από τέσσερις ημέρες στο τρένο όμως, είναι πιο βαριές από πριν. Μαζί τους αυτή τη φορά κουβαλούν όλες αυτές τις νέες εικόνες, τα καινούρια πρόσωπα, τις διαφορετικές προσεγγίσεις ζωής, τα μοναδικά τοπία που μόνο με τρένο θα μπορούσε κανείς να τα προσεγγίσει και να τα θαυμάσει.
Για κάποιους το ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό έφτασε στο τέλος του. Για κάποιους άλλους θα συνεχιστεί με ένα διαφορετικό τρένο αυτό του Υπερμογγολικού που φτάνει μέσα σε δύο εικοσιτετράωρα μέχρι την Κίνα.
