Λίγες πόλεις στην Ελλάδα καταφέρνουν να έχουν ταυτότητα, ιστορικό βάθος, νεανική ζωντάνια και νησίδες αστικής ομορφιάς. Η Καλαμάτα ανήκει σε αυτές κι έχει πετύχει να συγκαταλέγεται στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες πόλεις της χώρας μας. Κάθε φορά που επισκέπτομαι αυτήν την πόλη, αισθάνομαι την ίδια οικειότητα. Οι άσκοπες περιπλανήσεις στις κεντρικές αρτηρίες και την προκυμαία της πόλης μού δημιουργούν πάντα ένα υπέροχο αίσθημα ελευθερίας.
Χτισμένη στους πρόποδες του όρους Καλάθι, η Καλαμάτα είναι μια πόλη που σε μαγνητίζει από τα πρώτα λεπτά που θα περιπλανηθείς στους δρόμους της. Πίσω της υψώνεται επιβλητικά ο Ταΰγετος, ενώ μπροστά της απλώνεται, καταγάλανος, ο Μεσσηνιακός Κόλπος.
Η πρωτεύουσα του νομού Μεσσηνίας είναι μια πόλη με θαλασσινή αύρα, αίγλη και πολιτισμό. Ταυτόχρονα, συνδυάζει αρμονικά το δίπολο βουνό - θάλασσα, τη βιώσιμη κινητικότητα και την τουριστική ανάπτυξη, το trendy και το original. Ένα από τα πολλά ατού της είναι η προσβασιμότητα, αφού βρίσκεται σε απόσταση μόλις 2,5 ωρών από την Αθήνα.
Ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος αλλά και το διεθνές αεροδρόμιο της Καλαμάτας έχουν συμβάλει καταλυτικά στην αλματώδη ανέλιξή της. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια έχει μπει δυναμικά σε όλες τις λίστες με τους κορυφαίους ηπειρωτικούς προορισμούς και αποτελεί έναν συναρπαστικό πόλο έλξης για χιλιάδες ταξιδιώτες.
Η Καλαμάτα δεν είναι η πόλη που την ακολουθούν τα γνωστά κλισέ. Μέσα από ένα πλήθος δραστηριοτήτων, η παραλιακή πόλη της Μεσσηνίας ξεχωρίζει για την ποιότητα ζωής.
Η παλιά πόλη ήταν χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης Φαραί. Το όνομα «Καλαμάτα» πρωτοεμφανίζεται το 1142 στο τρίτο μέρος του Βίου του Οσίου Νίκωνος του «Μετανοείτε». Το όνομά της πιθανόν προήλθε από μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία την Καλομάτα ή από τα καλάμια του Νέδοντα και συγκεκριμένα από τον λαϊκό τύπο «καλάματα». Η ιστορία της Καλαμάτας χάνεται στα βάθη των αιώνων, αφού ξεκινάει από την πρωτοελλαδική εποχή (2600-2300 π.Χ.) με ίχνη ανθρώπινης ζωής να εντοπίζονται στα Ακοβίτικα, 2-3 χλμ. νοτιοδυτικά της Καλαμάτας. Η πόλη βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Σπαρτιατών (8ος π.Χ. - 4ος π.Χ. αιώνας), των Φράγκων (1205 μ.Χ.), των Ενετών (1685-1715 μ.Χ.) και έπειτα των Τούρκων.
Επιστρέφοντας στο σήμερα, θα λέγαμε ότι η Καλαμάτα δεν είναι η πόλη που την ακολουθούν τα γνωστά κλισέ. Μέσα από ένα πλήθος δραστηριοτήτων, η παραλιακή πόλη της Μεσσηνίας ξεχωρίζει για την ποιότητα ζωής. Χειμώνα-καλοκαίρι, με αμέτρητες επιλογές, αποζημιώνει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Ανήκει στις πιο «πράσινες» πόλεις της Ελλάδας, με έντονο το οικολογικό στοιχείο, δίνοντας ύψιστη προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη του τουρισμού. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν τα πηγάδια στους δρόμους της πόλης, τα οποία λειτουργούν ως υπόγειοι κάδοι απορριμμάτων.
Συγχρόνως, οι πλακόστρωτοι δρόμοι, οι ευρύχωρες πλατείες, οι ποδηλατοδρόμοι, οι περιπατητικές διαδρομές, τα γραφικά σοκάκια, τα ιστορικά αξιοθέατα, οι χώροι πολιτισμού, τα πολυάριθμα σπίτια με τις κόκκινες κεραμοσκεπές αλλά και η ασύγκριτης ομορφιάς παραλιακή ζώνη συνθέτουν το παζλ όλων όσων αξίζει να δείτε στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου.
Δικαίως τα τελευταία χρόνια η Καλαμάτα έχει καταφέρει να αποκτήσει τη δική της θέση στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη, αναδεικνύοντας την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της, την έντονη νυχτερινή ζωή και τις πλούσιες ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
Τι να δεις – Πού να πας;
Οι πρώτες βόλτες ενδείκνυται να ξεκινήσουν από τη θρυλική λεωφόρο Ναυαρίνου, αφού η γειτνίαση με το υγρό στοιχείο λειτουργεί ως ένα σημαντικό πλεονέκτημα για αυθεντικές εμπειρίες. Η παραλιακή ζώνη της Καλαμάτας εκτείνεται σε μια απόσταση που αγγίζει τα 3 χιλιόμετρα και προσφέρεται για καλοκαιρινές βουτιές αφού η παραλία είναι βραβευμένη με γαλάζια σημαία και τα νερά είναι ζεστά και πολύ καθαρά.
Περπατώντας από το κέντρο της πόλης, σε ελάχιστα λεπτά έχετε τη δυνατότητα να ανακαλύψετε τα καλύτερα μέρη της παραλίας αλλά και προτάσεις για όλα τα γούστα. Ξενοδοχεία, καφέ, μπαρ και εστιατόρια κατακλύζουν όλο το 24ωρο το πιο πολυσύχναστο σημείο της μεσσηνιακής πρωτεύουσας.
Ένα άλλο ιδιαίτερο σημείο αναφοράς της Καλαμάτας είναι το κάστρο του δέκατου τρίτου αιώνα, μια πολύ ατμοσφαιρική τοποθεσία για βόλτα με μοναδική θέα στην πόλη. Το κάστρο βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης, σε χαμηλό βραχώδη λόφο επάνω από τον ποταμό Νέδοντα. Η ανέγερσή του ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο ενώ η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανοικοδόμησή του από τον Φράγκο πρίγκιπα και ιδρυτή του πριγκιπάτου της Αχαΐας Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουΐνο, στις αρχές του 13ου αιώνα.
Το μνημείο έχει την τυπική μορφή ενός βυζαντινού κάστρου ενώ στο πιο απόκρημνο σημείο του, στην κορυφή του λόφου, υψώνεται ένας πύργος-καταφύγιο με θολοσκέπαστη δεξαμενή νερού, όπου έχουν εντοπιστεί και ερείπια ναού. Ένας εσωτερικός οχυρωματικός περίβολος περιβάλλει την κορυφή του λόφου, ενώ ένας δεύτερος, ευρύτερος περίβολος προστατεύει μια μεγαλύτερη περιοχή στην πιο προσιτή και ευάλωτη ανατολική πλευρά. Τέλος, πάνω από τη θύρα εισόδου βρίσκεται εντοιχισμένο το ανάγλυφο του Λέοντα του Αγίου Μάρκου, μαρτυρία για τις επεμβάσεις των Ενετών.
Να θυμίσουμε ότι σε αυτήν την ιστορική τοποθεσία εκτυλίσσεται το ιστορικό μυθιστόρημα του Άγγελου Τερζάκη Πριγκιπέσσα Ιζαμπώ, ενώ η διαμόρφωσή του σε αλσύλλιο συνδέεται με τον πεζογράφο Ζαχαρία Παπαντωνίου, που διετέλεσε νομάρχης Μεσσηνίας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Στους πρόποδες του κάστρου εκτείνεται και η παλιά πόλη της Καλαμάτας, η οποία ξεχωρίζει για τα δαιδαλώδη στενάκια, τις λιθόχτιστες εκκλησίες, τα καταστήματα με τοπικά προϊόντα και τα παλιά αρχοντικά. Σε κοντινή απόσταση ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να βρεθεί στο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων στην πλατεία 23ης Μαρτίου.
Πρόκειται για έναν μικρό βυζαντινό ναό που χρονολογείται από τα μέσα του 11ου-12ου αιώνα. Μάλιστα, στον ιστορικό αυτό ναό κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση στις 23 Μαρτίου 1821 και συντάχθηκε η Διακήρυξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας με την υπογραφή του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, το πρώτο διπλωματικό έγγραφο της επαναστατημένης Ελλάδας, που εστάλη στις ευρωπαϊκές αυλές.
Στο ιστορικό κέντρο της πόλης βρίσκεται και ο εντυπωσιακός μητροπολιτικός ναός της Υπαπαντής, που θεμελιώθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1860 και εγκαινιάστηκε στις 19 Αυγούστου 1873. Επίσης, αξίζει να πάτε στη Μονή Καλογραιών. Το Καθολικό έχει χτιστεί στα ερείπια αρχαιότερου ναού του 13ου αιώνα από τον οποίο σώζεται στην Πρόθεση η τοιχογραφία που απεικονίζει την Άκρα Ταπείνωση.
Στη Μονή Καλογραιών υπάρχει και δεύτερος –μικρότερος– ναός αφιερωμένος στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, σκευοφυλάκιο όπου φυλάσσονται ιερά λείψανα διαφόρων αγίων, ιερά σκεύη, άμφια, πολύτιμες εικόνες και τμήμα παλαιού τέμπλου, ενώ υπάρχει και πλούσια βιβλιοθήκη. Πρόκειται για ένα μοναστήρι που είναι φημισμένο για την ύφανση μεταξωτών σε παλιούς αργαλειούς, με την οποία ασχολούνται παραδοσιακά οι μοναχές.
Την ίδια στιγμή, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας, εκεί όπου παλιά βρισκόταν η Δημοτική Αγορά της πόλης, η οποία κατακλυζόταν καθημερινά από το πολύβουο πλήθος των εμπόρων και των πελατών της, στεγάζεται πλέον το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας. Στη συλλογή του φιλοξενούνται αρχαιότητες της Μεσσηνίας από τους προϊστορικούς και μυκηναϊκούς χρόνους έως τη βυζαντινή και τη λατινική εποχή, ενώ ανάμεσα στα ευρήματα θα δείτε και το μωσαϊκό από την Κορώνη, το οποίο απεικονίζει διάφορες σκηνές της λατρείας του θεού Βάκχου.
Συγχρόνως, ένα ταξίδι στο ένδοξο παρελθόν της πόλης προσφέρει και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Καλαμάτας, που στεγάζεται σε ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο, ενώ μερικές από τις θεματικές του ενότητες αφορούν την αγροτική ζωή, τη βιοτεχνία, την υφαντική και κεντητική τέχνη, την αγγειοπλαστική και τη σαπωνοποιία.
Άλλα σημαντικά πολιτιστικά τοπόσημα αποτελούν η Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Καλαμάτας, και η Πινακοθήκη Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης.
Στον υπερσύγχρονο εκθεσιακό χώρο του Λυκείου Ελληνίδων στεγάζεται η πολύτιμη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια». Πρόκειται για ένα μουσείο-κόσμημα το οποίο φιλοξενεί πάνω από ογδόντα πλήρεις φορεσιές, ενδυματολογικά κομμάτια και κοσμήματα από τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα ως το 1930.
Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της πόλης είναι και οι ατελείωτες βόλτες που μπορείς να κάνεις. Για παράδειγμα, ένα δημοφιλές meeting point είναι η ευρύχωρη κεντρική πλατεία Βασιλέως Γεωργίου αλλά και η πλατεία 23ης Μαρτίου. Επίσης, η στοά Βαρβουτσή, η οποία χτίστηκε το 1928. Στο υπόγειό της, την περίοδο του Μεσοπολέμου, λειτούργησε ένα από τα πρώτα καμπαρέ της Καλαμάτας, ενώ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο από τους βομβαρδισμούς.
Την ίδια στιγμή, το πεζοδρομημένο τμήμα της κεντρικής οδού Αριστομένους προσελκύει πλήθος επισκεπτών αφού εκεί λειτουργούν πολλά εμπορικά καταστήματα και καφέ.
Ξεχωριστό κεφάλαιο του αστικού ιστού της Καλαμάτας αποτελεί το Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων. Εδώ διαπιστώνεις πολύ εύκολα πώς μπορείς να αξιοποιήσεις με ιδανικό τρόπο μια έκταση προς όφελος των πολιτών. Αυτό το υπαίθριο μουσείο έχει μετατραπεί σε ένα πανέμορφο καταπράσινο πάρκο που διηγείται την ιστορία των σιδηροδρόμων μέσα από μηχανές τρένων και βαγόνια διαφόρων ιστορικών περιόδων. Εκτός αυτού, στην τεράστια έκταση 54 στρεμμάτων –στο κέντρο της πόλης– οι κάτοικοι και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να χαλαρώσουν, να διαβάσουν ή να κάνουν ποδήλατο κάτω από τη σκιά των δέντρων αλλά και ανάμεσα σε λιμνούλες, λοφίσκους, παιδικές χαρές, σιντριβάνια και μια μεταλλική πεζογέφυρα 28 μέτρων.
Στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται ο παλιός σταθμός «Καλαμάτα Λιμήν» καθώς και η γειτονική έκταση του ΟΣΕ, που την εποχή του ατμού ήταν χώρος με καρβουναποθήκες. Επιπρόσθετα, σε αυτό το θεματικό πάρκο - υπαίθριο μουσείο σιδηροδρόμων φιλοξενούνται συχνά ξεχωριστές εκδηλώσεις, παραστάσεις, φεστιβάλ, είτε στο υπαίθριο αμφιθέατρο είτε στους διάφορους χώρους αναψυχής.
Όσον αφορά τη βραδινή διασκέδαση, αν δεν θέλετε να μείνετε εντός της πόλης, υπάρχει εναλλακτική λύση. Για να κλείσετε τη μέρα σας με τον καλύτερο τρόπο, ανηφορίστε προς τον λόφο της Βέργας, γνωστό και ως μπαλκόνι της Καλαμάτας, για να απολαύσετε τον καφέ ή το ποτό σας απολαμβάνοντας το ηλιοβασίλεμα αλλά και την καταπληκτική νυχτερινή θέα της φωτισμένης πόλης. Τέλος, παστέλι καλαματιανό, λαλάγγια και δίπλες, ελιές αλλά και η θρυλική γουρνοπούλα συμπεριλαμβάνονται στις must γαστρονομικές επιλογές της πόλης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι θεωρείται ο παράδεισος των καλοφαγάδων.
Αναμφίβολα, η Καλαμάτα είναι μια σύγχρονη πόλη που τα έχει όλα και αποτελεί έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό για όλες τις εποχές του χρόνου. Αξίζει να την εξερευνήσετε περπατώντας και είναι βέβαιο ότι θα σας εκπλήξει με τις φυσικές ομορφιές της, το μεσσηνιακό της φως, την πολιτισμική της κληρονομιά και τους αμέτρητους θησαυρούς της. Η κοσμοπολίτικη Καλαμάτα δεν σε απογοητεύει ποτέ. Μετά την πρώτη φορά, θα θες συνεχώς να επιστρέφεις.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
